بازآموزي داروهاي مخدر
Download
Report
Transcript بازآموزي داروهاي مخدر
بسم هللا الرحمن الرحیم
مواد افیونی
در ایران شایع ترین مواد غیر قانونی مورد سوء
مصرف مواد افیونی می باشند .مواد افیونی طبیعی
شامل تریاک ،شیره و سوخته هستند و مواد افیونی
صناعی که مورد سوء مصرف قرار می گیرند شامل
مورفین ،هروئین ،ترامادول(شبه افیونی) ،متادون و
باشد.
می
بوپرونورفین
و
دیفنوکسیالت
تاریخچه تریاک در جهان و ایران
تریاک ماده ای است به رنگ قهوه ای تیره که از شیره گیاهی به نام کوکنار که
در عربی به آن خشخاش می گویند به دست می آید .واژه کوکنار (خشخاش) در
حقیقت به معنای پادزهر یا ضد سم است که ریشه یونانی دارد و به معنی ترکیبی
است از افیون و چند داروی دیگر که برای معالجه گزش جانوران به ویژه مار به
کار رفته است ولی ریشه کلمه افیون یک واژه یونانی به معنی شیره است.
سابقه مصرف تریاک به قبل از تاریخ مکتوب بشر بر می گردد .در حفاری
های باستان شناسی در سوئیس ،دانه های خشخاش و گرزهای آن را یافته اند که
به دوره زمانی 8000سال پیش از میالد مربوط می شوند .بنابراین اگر مردم آن
زمان تریاک را به عنوان یک دارو استفاده می کرده اند ،تریاک قدیمی ترین دارو
خواهد بود.
اولین ذکر نام از تریاک حدود 330سال پیش از میالد توسط سقراط ،پدر علم
پزشکی و پس از آن توسط جالینوس ( 150سال پیش از میالد) صورت گرفته
است .آنها از استفاده از تریاک برای برخی مقاصد پزشکی دفاع کرده اند.
گروهی می گویند لشکریان چنگیز آن را به ایران سوغات آورده اند و دسته ای
می گویند نادر شاه مصرف آن را از هندیان فرا گرفت .البته ایرانیان قبل از چنگیز
با آن آشنایی داشتند و حتی بوعلی سینا و رازی آن را در طب به کار می بردند.
دوران قاجار از عمومیت بیشتری به لحاظ استعمال و کشت و کار خشخاش و
دیگر مسکرات برخوردار است .کشیدن تریاک از زمان ناصرالدین شاه شیوع
یافت.
مشتقات تریاک
تریاک از حدود 50ترکیب شبه دارو که آلکالوئید نامیده می
شود تشکیل شده و مورفین فراوانترین آلکالوئید موجود در
آن است که 10-20درصد تریاک را تشکیل می دهد .تریاک
حاوی 1-3درصد کدئین نیز می باشد .هروئین نیز از مورفین
تشکیل می شود.
اشکال مصرفی:
تریاک :تریاک معمولا به رنگ قهوه ای سیر بوده ،قوام و
حالت خمیری دارد .بوی آن شبیه آمونیاک یا ادرار مانده بوده
و هنگام سوختن بوی خاصی شبیه چسب دوقلو می دهد.
بسته بندی آن به صورت لول ،حبه و یا کیک مانند می باشد.
سوخته تریاک :پس از مصرف تدخینی تریاک ماده ای به
رنگ قهوه ای سوخته و براق به دست می آید که سوخته نام
دارد .گاهی آن را در آب حل کرده و به صورت شربت بنفش
رنگی مصرف می کنند(.آب سوخته)
شیره تریاک :سوخته تریاک را در آب حل کرده و می
جوشانند و سپس آن را از صافی عبور می دهند .آنچه باقی
می ماند تفاله نام دارد .مایع حاصل را مجدداا حرارت می دهند
که با این کار ماده خمیری و سفت و غلیظی به رنگ قهوه ای
روشن به دست می آید که شیره نام دارد.
روش ها و شیوه های سوء مصرف و ابزار سوء مصرف تریاک:
– 1تدخین( دود کردن) :ابزارهای مورد استفاده برای تدخین
عبارتند از :منقل ،وافور ،چپق ،نگاری( وسیله ای شبیه به چپق
که برای مصرف شیره به کار می رود) ،قلیان ،ذغال های نیمه
سوخته ،سیخ ،میله و سنجاق باز شده ای که سر آن سیاه شده
باشد .در روش سیخ و سنگ ،سر سیخ را داغ کرده با سنجاق،
تریاک را بر روی آن می گذارند و با لوله ای دود حاصل را وارد
ریه می کنند
– 2خوردن :این روش را بیشتر افرادی که بیماری جسمی دارند یا
مدت طولنی از روش تدخین استفاده کرده اند به کار می برند .در
این روش مصرف ،وسیله و اثری دال بر مصرف وجود ندارد.
– 3تزریق :در این روش تریاک را در آب حل کرده و در یک
قاشق می ریزند و آن را کمی حرارت می دهند .سپس آنرا روی
یک تکه پنبه یا اسفنج می ریزند و با سرنگ می کشند و داخل
ورید تزریق می کنند .معمولا معتادان بی بضاعت از این روش
استفاده می کنند .وجود سرنگ های کهنه و چند بار مصرف شده و
قاشق سیاه و تکه های پنبه از آثار مواد مصرفی است.
اثرات مصرف مواد افیونی
اثر کلی تریاک نوعی احساس زود گذر سرخوشی است .تریاک دارای اثر تخدیری است ،به
این معنی که یک حالت آرامش بخش توام با سستی ،رخوت و چرت و بالخره خواب ایجاد می
کند و مصرف ممتد آن می تواند منجر به اعتیاد شود.همه اثرات تریاک خوشایند نیستند و
تریاک می تواند خصوصا ا در مواردی که فرد زیاد حرکت می کند باعث تهوع و استفراغ شود
لذا بسیاری از افرادی که تریاک مصرف می کنند برای مصون ماندن از این اثرات آرام و بی
حرکت بودن را انتخاب می کنند.
تغییرات رفتاری یا روانی( ابتدا سرخوشی و سپس بی تفاوتی ،کج خلقی ،پرخاشگری ،بی
قراری و کندی و اختالل قضاوت) ،احساس گرما و گر گرفتن و خارش بینی ،تهوع و
استفراغ(معمولا به دنبال اولین مصرف پیش می آید ، ).خشکی دهان ،کاهش احساس درد،
کاهش ضربان قلب ،کاهش فشار خون ،کاهش تنفس ،گیجی و احساس سرخوشی که به دنبال
آن افسردگی عارض می شود ،انقباض عضالت صاف حالب و مجاری صفراوی ،انقباض
مردمک از دیگر اثرات تریاک می باشد.
به دنبال مصرف مرتب تحمل پیش می آید .یعنی میزان ماده بیشتری برای رسیدن به عالئم
دلخواه بایستی مصرف شود.
لزم به ذکر است که برخی از مردان که معتاد شده اند از ابتدا به علت به تاخیر انداختن اوج
لذت جنسی(ارگاسم) مواد استفاده نموده اند .اما پس از مدتی نه تنها میل جنسی آنها کاهش
یافته بلکه به مواد افیونی نیز معتاد شده اند.
عوارض طولنی مدت مواد افیونی:
اعتیاد( مواد افیونی به شدت اعتیاد آورند و تنها چند بار مصرف می تواند
باعث وابستگی و اعتیاد گردد)
یبوست مزمن
تیره شدن رنگ پوست
کاهش وزن و سوء تغذیه
پایین آمدن سطح سالمتی به علت بی توجهی به وضعیت بهداشتی و مراقبت
های فردی
اختاللت خواب(تغییرساعت خواب و بیداری خواب الودگی وچرت زدن در طول
روز)
اختاللت خلقی و روان پریشی(افسردگی و اظطرا ب بی قراری و پرخاشگری)
اختالل جنسی(کاهش میل جنسی واختالل نعوذ در مردان-به هم خوردگی دوره
های قائدگی در زنان)
افت عملکرد شغلی و اجتماعی
عوارض تزریق وریدی شامل:ابسه ،عفونت پوست ،التهاب دریچه های قلب
،عفونت ریوی ،عفونت خون ،کزاز ،عفونتهای منتقله از راه خون مثل هپاتیت
B،Cو آلودگی به ویروس ایدز می باشد.
هروئین:
یکی از مشتقات نیمه مصنوعی مورفین است که نام شیمیایی
آن دی استیل مورفین است .هروئین خالص پودر بسیار نرم و
سفید رنگی است اما هروئینی که توسط فروشندگان این ماده
عرضه می شود به علت ناخالصی بسیار زیاد به رنگ کرم
مایل به قهوه ای است که در بسته بندی های پالستیکی به
شکل مخروطی یا به صورت کپسول تهیه می گردد.
روش مصرف:
تدخین :در این روش از زرورق سیگار ،دستمال کاغذی لوله شده یا
تکه های مقوای باریک یا کبریت و فندک استفاده می شود .وجود
تکه های دستمال کاغذی لوله شده نیمه سوخته یا تکه های باریک
مقوا و یا زرورقی که رویه آلومنیومی آن سیاه شده است عالمت
تدخین هروئین می باشد.
انفیه یا استنشاق دماغی :در این روش پودر هروئین را مستقیما ا به
داخل بینی می کشند.
تزریق :هروئین را پس از حل کردن به داخل سرنگ می کشند و
تزریق می کنند .در این روش هروئین را با آبلیمو ،جوهر لیمو یا
قرص ویتامین Cدر قاشق حل می کنند.
اثرات هروئین
شروع مصرف مواد افیونی را متخصصان به ماه عسل تعبیر می کنند زیرا
مورفین تمام احساس ها را تغییر می دهد و به تجریه ادراکی ،خلقی و حسی
و اساسا ا ارتباطات شخص با دنیای خارج ،ظاهر دلنشینی می بخشد.
کارکرد ذهنی در سطوح بال مانند قدرت استدلل نه تنها دچار اشکال نمی
گردد بلکه عملکرد آن با شور و هیجان زیاد توام است .البته پس از مدتی
مصرف عادت پدیدار می گردد و شخص به ناچار مقدار مصرفی خود را
افزایش می دهد .اضطراب که خود جزئی از درد و رنج وابسته به کمبود
احتمالی در اعتیاد است سبب می شود که شخص عالوه بر افزایش مقدار
مصرفی خود فواصل مصرف را کاهش داده و به این شکل از بروز عوارض
کمبود و اضطراب احتمالی جلوگیری نماید.
در اکثر موارد ،اعتیاد به مشتقات تریاک به طور عام و به مورفین به
طور خاص موجب زوال سریع فیزیکی ،روانی و اجتماعی می گردد و
افرادی که قدرت ذهنی خود را حفظ کرده اند رنج فراوان می کشند زیرا دیگر
از ماه عسل خبری نیست بلکه فقط لحظات پر اضطراب و سختی وجود دارد
که شخص به پر کردن سرنگ های فردای خود می اندیشد.
مطالعات بیمارستانی نشان داده اند که تنها سه روز مصرف روزانه
مورفین می تواند باعث شود که شخص عالئم وابستگی را بروز دهد.
کراک
کراکی که در قاره آمریکا و اروپا مصرف می شود از ترکیبات کوکائین ساخته می
شود .کوکائین آلکالوئید اصلی برگ کوکا است که مرکز اصلی رویش آن آمریکای
جنوبی است .و از نظر طبقه بندی دارویی جزء مواد محرک سیستم اعصاب مرکزی
است.
کوکائین پودر سفید رنگ ،نرم و شفاف کریستالی با طعمی تلخ است و معمولا به
صورت استنشاق ،تزریقی ،خوراکی و یا دود کردن مصرف می شود.
با آزمایش بر روی نمونه های زیادی از کراک های مصرفی در ایران مشخص شد
این مواد کراک واقعی نبوده بلکه هروئین است.در حالی که کراک واقعی نوعی از
کوکائین است و قیمتی چندین برابر قیمت کراک در ایران دارد و به سبب قیمت آن در
آسیا بسیار محدود است.
مصرف این ماده از کمترین مقدار توسط فرد در طول یک ماه به ده برابر افزایش
پیدا میکند.
جمعیت مخاطب آن بیشتر در سنین 30-20سال هستند .در بین جوانان این ماده
بصورت ماده ای کم خطر با میزان نئشگی بال معرفی شده است و بسیاری از
مصرف کنندگان ان را به اسم روانگردان می شناسند اما پس از شروع به مصرف
مشخص میشود که کراک ماده ای بسیار اعتیاد اور است.
نورجیزک:
متاسفانه در چند سال اخیر گروهی از قاچاقچیان دارو در
شرایط کامالا غیر بهداشتی اقدام به تهیه آمپولی به نام
نورجیزک نموده اند که ترکیبی از هروئین ،استروئید و مواد
غیر مجاز می باشد ولی به دلیل تشابه اسمی با تمجیزک
بسیاری از معتادان را به اشتباه انداخته است .در صورتی که
نورجیزک نامی جعلی و ماده ای شدیداا زیان آور است که
کامالا با آمپول های خانواده تمجیزک تفاوت دارئد.
عالئم مصرف:
عمده عالئم و همچنین عوارض ناشی از تزریق آمپول های
نورجیزک همانند عالئم و عوارض تزریق هروئین می
باشد.عالئم و عوارض اختصاصی حاصل از تزریق آمپول
نورجیزک مربوط به ترکیب استروئیدی موجود در این آمپول
ها بوده است.
کدئین:
ماده ای سفید رنگ است که اشکال دارویی آن به صورت قرص های خالص یا
ترکیب با قرص های استامینوفن ،اسپرین یا شربت های ضد سرفه وجود دارد.
معمولا جهت تسکین دردهای خفیف تا متوسط شامل دردهای مفصلی و
استخوان ،کمر درد ،درد دندان ،سر درد و میگرن همچنین تسکین سرفه های
خشک به کار می رود.تجویز داروهای حاوی کدئین فقط به دستور پزشک و برای
مدت زمان کوتاه مجاز می باشد.
اکثر مردم به کدئین به عنوان یک داروی اعتیاد آور نگاه نمی کنند ولی کدئین
اعتیاد آور است .عالئم قطع کدئین شبیه مورفین ولی با شدت کمتر می باشد.
مصرف مکرر و بدون دلیل و یا با بهانه های بی مورد قرص های آسپرین ،یا
استامینوفن کدئین نشانه ای از اعتیاد به مواد مخدر می باشد.
ترامادول:
دارویی ضد درد ،از دسته داروهای مسکن مخدر می باشد که در
صورت تجویز پزشک برای تسکین درد های متوسط تا شدید در
بزرگسالن( مانند دردهای مفصلی ،جراحی ،زایمان و )...به کار می
رود و از این جهت ضعیف تر از مورفین و پتدین و قوی تر از مسکن
هایی نظیر بروفن و استامینوفن می باشد .میتوان آن را مورفین
ضعیف شده تلقی نمود.
مصرف آن حداکثر به مدت 3-5روز آن هم فقط با تجویز پزشک
مجاز می باشد.
با توجه به گسترش استفاده خود سرانه این دارو و نیز با توجه به
عوارض ناخواسته تداخالت این دارو با داروهای دیگر حتی در
مواردی می تواند زندگی فرد را به خطر بیاندازد.
این دارو با اسامی تجاری بابومادولف پیرالژین ،ترادولن،
ترامارام ،ترامود ،ترالژیدول در بازار دارویی ایران وجود دارد.
ضعف ،اضطراب ،گیجی ،حالت عصبی ،اختاللت خواب ،تشنج،
تضعیف تنفسی ،درد شکم ،بی اشتهایی ،نفخ ،حساسیت پوستی،
اختاللت بینایی و تکرر ادرار از جمله عوارض مصرف آن می باشد.
هشدارها:
خطر تشنج :این خطر در موارد زیر افزایش می یابد:
مصرف مقادیر بالتر ترامادول
مصرف همزمان با برخی داروهای اعصاب
بیمارانی که سابقه صرع یا تشنج دارند
بیمارانی که دچار ضربه مغزی و عفونت دستگاه عصبی
مرکزی شده اند
خطر اعتیاد و وابستگی:
ترامادول می تواند باعث وابستگی جسمی و روانی شود
.این دارو می تواند در بیمارانی که قبالا به مواد مخدر اعتیاد
داشته اند باعث ایجاد اعتیاد شود.مصرف بیش از 2هفته این
دارو مجاز نمی باشد.
متادون
یک ماده صناعی است که جزء خانواده مواد شبه افیونی
می باشد و سال ها است که برای درمان برخی از افراد
وابسته به مواد افیونی مورد استفاده قرار می گیرد.
فرآورده های آن به صورت شربت ،قرص و آمپول می
باشد.
باید توجه داشت که متادون خطر اعتیاد زایی بالیی دارد و
در درمان خودسرانه یا عدم آگاهي افراد در مورد این داروها
ممكن است فرد به متادون وابسته شود.متادون فقط از طریق
مراكز خاص درمان و بازتواني اعتیاد در اختیار بیماران
معتاد قرار مي گیرد.
موارد مصرف متادون
مصرف كنندگان هروئین بویژه با شیوه مصرف تزریقي
معتادان زنداني
زنان حامله
بیماران داراي مشكالت جسمي خاص و پرخطر( HIVو
هپاتیت )B
افراد با سابقه شكست هاي متعدد در درمان هاي قلبي و
اعتیاد شدید بكار مي رود.
درحال حاضر متادون و قرص زیر زباني بوپرنورفین عمده
داروهایي هستند كه در مراكز درمان اعتیاد و سوء مصرف
مواد جهت كنترل عالیم جسماني معتادین بكار مي روند.
دیفنوكسیالت
یك داروي شبه مخدر است نام تجاري آن لوموتیل() Lomotil
مي باشد.
تركیب داروي دیفنوكسیالت و آتروپین براي كنترل اسهال استفاده
می شود .نكته بسیار مهم در خصوص این دارو این است كه
دیفنوكسیالت فقط براي درمان اسهال داده مي شود .و به هیچ وجه
علت زمینه اي اسهال را درمان نمي كند.
این دارو مي تواند باعث ایجاد وابستگي و تحمل ( حالت بي
پاسخي یا كم پاسخي به دارو ) شود .این اثرات بویژه درصورت
استفاده از دارو به مدت طولني رخ مي دهند.
اگر مصرف دارو با دوزهاي بال را ناگهان متوقف نماید ممكن است
دچار عالیم قطع مصرف مثل لرزش ،تعریق ،تهوع و استفراغ ،درد
معده و گرفتگي عضالني شود.
در اسهال خوني ،كودكان زیر 2سال ،زنان باردار و شیرده ،اسهال
ناشي از بیماري التهابي روده و اسهال ناشي از مصرف آنتي بیوتیك ها
منع مصرف دارد.
عوارض جانبي:
خشكي دهان و خشكي پوست ،تاري دید ،یبوست ،خواب
آلودگي
نكته :عمده مصرف كنندگان دیفنوكسیالت را در كشور ما،
افرادي تشكیل مي دهند كه قصد ترك یا درمان مواد مخدر را
دشته و به توصیه دیگران و یا خودسرانه براي از بین بردن
عالئم ناشي از قطع مواد به مصرف این قرص روی آورده اند
و با افزایش دارو در مواردی شخص بالغ بر صدها قرص را
یكجا مصرف مي كند .قابل توجه اینكه سازندگان دیفنوكسیالت
براي جلوگیري از سوء مصرف آن مقداري آتروپین به آن
افزوده اند ولي این نیز چاره ساز نبوده است و علي رغم
عواض ناشي از آن كماكان مورد سوء مصرف قرار مي گیرد.
توصیه ها:
این دارو جایگزین مناسبي براي مواد مخدر و رفع عالئم
ناشي از محرومیت قطع مواد نمي باشد.
هرگز دارو را خودسرانه مصرف نكنید و مصرف آن را
بیش از 3روز ادامه ندهید.
دیفنوكسیالت را هرگز با داروهاي ضد درد مخدر ،خواب
آورها ،ضد افسردگي ،شل كننده عضالت و داروهای کاهش
دهنده فشار خون استفاده نکنید.
در صورت ابتال به بیماری های اختالل کلیه و کبد و
مشکالت ریوی ،التهاب روده و مصرف الکل پزشک خود را
مطلع کنید.
به امید روزی که جامعه ای داشته
باشیم که اگر در آن فرد معتادی هم
وجود دارد درصدد نجات خویشتن
باشد.