Transcript Slide 1 - PSI Discourse

გარემო ფაქტორებით გამოწვეული
ავადობის გავლენა სადაზღვევო
საქმიანობაზე
თბილისი
23 ივლისი
შეხვედრის მიზანი
 რეგიონებში გავრცელებული
დაავადებები და მათი გამომწვევი
მიზეზები
 მონაცემთა ნაკლებობა,
არაერთგვაროვნება და შეუთავსებლობა
 რეკომენდაციები
 დაავადებათა გამომწვევი მიზეზების სწორად შეფასებისათვის
 დაავადებებზე ადგილობრივი კონტროლის გაუმჯობესებისათვის
ცვლილებები ჯანმრთელობის დაცვის
სახელმწიფო პროგრამებში

26 სამედიცინო უბანი
 ტენდერში გამარჯვებული სადაზღვევო
კომპანიები
 მომატებული ვალდებულებები vs. შემცირებული
პრემია
ტენდერში გამარჯვებული კომპანიები
სამედიცინო რაიონების მიხედვით
არქიმედეს გლობალ ჯორგია
იმედი L
აისი ჯგუფი
ვესტი
ალფა
ალდაგი ბი სი აი
ირაო
ქართუ
ჯი პი აი
ბუნებრივი საფრთხეები
წალდიდობა
მიწისძვრა, მეწყერი, ფერდის არამდგრადობა
ზვავები
სანაპირო ზოლის არამდგრადობა
წყლის ქიმიური შენადგენლობის ანომალია
საბადო, მაღარო და ქიმიური ანომალიები
სავარაუდო პრობლემები
ცალკეული კომპანიებისათვის
 ბუნებრივი საფრთხეები
 ანთროპოგენული საფრთხეები
 განსაკუთრებული შემთხვევები
ალდაგი ბისიაი
სამედიცინო
დაზღვეულები
რაიონი
მოსახლეობა
რისკები
ბუნებრივი
ანთროპოგენული
ქუთაისი,
წყალტუბო,
ტყიბული,
თერჯოლა
67 708
341200
ქვანახშირის
საბადო
ქვანახშირის მაღარო
სამტრედია,
ხონი
22 240
91500
–
–
ფოთი, ხობი
17 544
89000
წყალდიდობა
ზღვის სანაპიროს
დაბინძურება
ირაო
რისკები
სამედიცინო რაიონი
ხარაგაული, ზესტაფონი,
ჭიათურა
დაზღვეულები მოსახლეობა
48 016
ბუნებრივი
ფერო
ჭიათურმანგანუმი
157900
მიწისძვრა
თეთრიწყარო, წალკა,
მარნეული
გარადაბანი, რუსთავი
30 050
23 686
ანთროპოგენული
176500
ნავთობსადენის
დაზიანების რისკი
217100
ცემენტისა და
აზოტის ქარხნები
არის თუ არა რისკი გასათვალისწინებელი?
შეუძლებელი
თითქმის
შეუძლებელი
ნაკლებად
მოსალოდნელი
სავარაუდო
მოსალოდნელი
A
B
C
D
E
მაღალი
5
საშუალო
4
მცირე
3
2
1
0
ძლიან
მცირე
მონაცემთა წყაროები და ინფორმაციის
კლასიფიკაციის პრინციპები
 დაავადებათა კონტროლისა და
საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის
ეროვნული ცენტრი
ეპიდემიის პრევენცია
 ონკოლოგიის ეროვნული ცენტრი
დროული დიაგნისტიკა
 შრომის მედიცინისა და ეკოლოგიის
ინსტიტუტი
შრომის უსაფრთხო პირობების უზრუნველყოფა
 არასამთავრობო ორგანიზაციები
გრანტები
ინფორმაცია დაავადებათა
შესახებ
1.
გადამდები დაავადებები
2. სიმსივნეები
3. არაგადამდები /პროფესიული დაავადებები
“ჯეორჯიან მანგანეზი”
ცემენტის ქარხანა”
გადამდებ დაავადებათა შემთხვევები
ადგილის მიხედვით 2009
ზემო სასუნთქი გზების მწვავე ინფექციები/გრიპი
 თბილისი 82 967
რუსთავი 5 956
 აჭარა 27 407
 კახეთი 25 976
 იმერეთი 49 212
ზესტაფონი 6689, ჭიათურა 2834
 ქართლი 23 082
გორი 11 624, კასპი 2 363, ქარელი 2 516, ხაშური 6 579
 ბაქტერიული საკვებისმიერი მოშხამვები
ხულო, ქედა,ზუგდიდი, მარტვილი, სენაკი
ავთვისებიანი სიმსივნეები 2008
 დისპანსერიულ მეთვალყურეობაზე მყოფი 29 065
 ლოკალიზაცია
 სქესი
კაცები 2904 ქალები 3 364
 ასაკობრივი ჯგუფები
კაცები 50–65, ქალები 45–60
 სიცოცხლეში პირველად დადგენილი დიაგნოზი 6268, აქედან სოფლის
მაცხოვრებელი 2 693
პროფგასინჯვით გამოვლენილი
მორფოლოგიურად დადასტურებული
 დადგენიდან ერთ წელიწადში გარდაცვლილი 2 022
 აღრიცხვაზეა დიაგნოზის დადგენიდან 5 და მეტი წლის განმავლობაში – 15 542
 100 000 მოსახლეზე – 115.7
 100 000 მოსახლეზე ჩარევების რაოდენობა რაიონების
მიხედვით მერყეობს 3-18
Heidelberg Cement
 მტვერი 3CaOxSiO2, 3CaOxAl2O3, 4CaOxAl2O3xFe2O3
 მავნეობა – კლასი 3, ხარისხი 4
 სქესი, ასაკი, სტაჟი (0–5, > 25), ოჯახური მდგომარეობა, განათლება,
საცხოვრებელი პირობები, – სპორტი 54%, ალკოჰოლი 66%, თამბაქო 55%,
ნარკოტიკი
 329 თანამშრომელი – 44% დაავადებულია
ბიოსუბსტრატები – მომატებული Pb (ათეროსკლეროზი, ჰიპერტენზია), Sr
(კაციუმის ნაკლებობისას გადაის ძვლებში და იწვევს რაქიტს – უროვის
დაავადება), Fe, (სისხლის ბაქტერიციდული თვისებების დაქვეითება,
დოსბაქტერიოზი, ტოქსიკური ჰეპატიტი, ენცეფალოპათია, კანის პიგმენტაცია,
ასთენია.)
ნაკლებობა – K (კუნთების სისუსტე, ადვილად დაღლას, დეპრესია, შრომის
უნარის დაქვეითება, არითმია), Cu (ანემია, კანის დეპიგმენტაცია –
ვიტილიგო,ოსტეოპოროზი, იმპულსის გადაცემის დარღვევა, Se (იმუნიტეტის
დაქვეითება)
 პნევმოკონიოზი –ფილტვის ფიბროზი და მოცულობის შეზღუდვა,
ბრონქიალური ასთმა, გულის იშემიური დაავადება, ჰიპერტენზია,
ტუბერკულოზი, დერმატიტი, ეგზემა, თვალის რქოვანის გარსის შემღვრევა
Georgian Manganese
 მომუშავეთა შრომის პირობების კომპლექსური შეფასება
 სამუშაო ადგილების 61–71 – 62–71%
 მტვერი –MnO2, KMnO4, SiO2
 მავნეობა –3 კლასი, ხარისხით 2,3,4
 საწარმოო მიკროკლიმატი, ტენიანობა ხმაური, განათებულობა
 სამუშაო ადგილების არასწორი ორგანიზაცია
 მანგამიზმი
 რეპროდუქციული ჯანმრთელობა
 ჰიპერტენზია, ბრონქიტი, პნევმონია
 ნეიროფსიქიკური სიმპტომები
 ფარდობითი რისკი 3–16
ჩემი სფერო, ჩემი კონტაქტები, ჩემი
შედეგები – ჩემი გრანტი!!!
 ცალკეული პარამეტრები
 გაფანტული მონაცემები
 ერჯერადი ჩარევები
გაურკვევლობის სათავეები
 ორგანიზაციებს შორის კომუნიკაცის ნაკლებობა
 ინფორმაციის ნაკლებობა – არასაკმარისი სიმრავლე
სტატისტიკისათვის
 გაზომვების შეცდომები
დაკვირვებები ერთი პარამეტრის მიხედვით
პარამეტრთა შეუთავსებლობა
კონტროლის ჯგუფის არასწორი შერჩევა
კოფაქტორების მრავალფეროვნების გაუთვალისწინებლობა
 არასათანადო მოდელის ფორმულირება და
არასწორი დაშვებები
მონაცემთა შეუთავსებლობა
ტერიტორიული
1.
2.
2.
3.
2.
3.
4.
ILM&E
NGO
1
–
2
2
1
1
2
3
1
3
2
2/4
1
?
1
1/2
–
–
–
–
+
+
–
–
წლიური
სეზონური
ერთჯერადი
დაავადების გვარობა
1.
NOC
რეგიონული
ცალკეული კვლევები
რეგულარული
1.
NCDC
გადამდები
არაგადამდები
სისმსივნე
უბედური შემთხვევა
გამომწვევი მავნე ფაქტორები
1.სავარაუდო
2.დადასტურებული
ექსპოზიციზია
კოფაქტორები
მზღვეველის ხარჯები












ა) ამბულატორიული მომსახურების ხარჯების ანაზღაურება:
ოჯახის ექიმის ან უბნის ექიმის
სპეციალისტების მიერ მიწოდებული
გადაუდებელი
ა.ბ) ელექტროკარდიოგრაფიული, ექოსკოპიური და რენტგენოლოგიური
გამოკვლევები, გეგმურ ქირურგიულ ჰოსპიტალიზაციასთან
დაკავშირებული ლაბორატორიული და ინსტრუმენტული გამოკვლევები;
ა.გ) ამბულატორიულ დონეზე კლინიკურ-ლაბორატორიული
გამოკვლევები: სისხლის საერთო ანალიზი, შარდის საერთო ანალიზი და
კრეატინი, გლუკოზა პერიფერიულ სისხლში, ორსულობის ტესტი,
ჰემოგლობინი, განავლის ანალიზი ფარულ სისხლდენაზე;
ა.დ) შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა (შშმპ) სოციალური
ექსპერტიზისათვის, სტატუსის მისანიჭებლად საჭირო გამოკვლევები,
ბ) სტაციონარული მომსახურების ხარჯების ანაზღაურება
ბ.ა)გადაუდებელი სტაციონარული მომსახურება,
ბ.ბ) გეგმური ქირურგიული ოპერაციები
ბ.გ) ქიმიოთერაპიისა და სხივური თერაპიის ხარჯები
დ) სამკურნალო საშუალებების ხარჯები
გამოსავალი




სახიფათო ფაქტორების განსაზღვრა
(შეძლებისდგვარად) ცალკეულ რეგიონში
შეფასების სათანადო კრიტერიუმების
შერჩევა კონკრეტული ადგილისათვის
კომპლექსური სისტემების
მრავალდარგობრივი შეფასება
SMART (Specific, Measurable, Applicable,
Relevant, Timely) მეთოდოლოგიის
შემუშავება
მეთოდოლოგია
 თეორიული საფუძვლები
რისკის კატეგორიები, კლასიფიკაცია , უნიფიცირება
პრიორიტეტების განსაზღვრა, ქიმიური ნორამტივები (ზდკ)
ტერმინოლოგია.
სწორად დასმული ამოცანა !!!
 ინფორმაციული უზრუნველოფა
რეგიონების შესახებ ინფორმაცია, დააავადების გვარობა,
პრევალენტური და სეზონური დაავადებანი, შემთხვევითობა,
საზღვრები, გამომწვევი მიზეზები
 რეზერვების შეფასება
 პროფლაქტიკური ღონისძიებები
უსაფრთხოების სისტემა,
პრევენციის პოლიტიკა, რეაგირების გეგმები
რეაბილიტაცია, სწავლა–განათლება(R/S)
წესები შეფასებისათვის
 DSS –დამხმარე სისტემა გადაწყვეტილების ათვის
 SSC - ადგილისათვის შესაფერისი მახასიათებლები
 SSM - ადგილისათვის შესაფერისი გაზომვები
ბუნებრივი
სასოფლო–სამეურნეო
საცხოვრებელი
სამრეწველო
 რისკის ინდიკატორები, დონეები და ალბათობა
NOEC, LC50, EC50, PNEC - IV & TV









ქიმიური ნივთიერებების საეთაშორისო მართვისადმი სტრატეგიული
მიდგომებები – SAICM
http://www.saicm.org
United Nations Environment Programme
დამაბინძურებელ ნივთიერებათა გარემოში გაშვებისა და გადატანის რეესტრი PRTR
http://www.chem.unep.ch/prtr.htm
REACH ახალი ევროპული რეგულაცია ქიმიკატებზე და მათ უსაფრთხო
გამოყენებაზე Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemical
substances
http://ec.europa.eu/environment/chemicals/reach/reach_intro.htm
ჰოლანდიური გაიდლაინები
http://www.sanaterre.com/guidelines/dutch.html
საერთაშორისო ვალდებულებები
 United Nations Economic Commission for Europe – UNECE
 AARHUS CONVENTION
 Convention on Access to Information,







Public Participation in Decision-making and Access to Justice
in Environmental Matters
http://www.unece.org/env/pp
The Stockholm Convention on Persistent Organic Pollutants
http://chm.pops.int/default.aspx
Rotterdam Convention on the Prior Informed Consent Procedure
for Certain Hazardous Chemicals and Pesticides in International
Trade
http://en.wikipedia.org/wiki/Rotterdam_Convention
The Basel Convention on the Control of Transboundary
Movements of Hazardous Wastes and Their Disposal
http://en.wikipedia.org/wiki/Basel_Convention
მასშტაბურიდან კონკრეტულისაკენ
ადგილობრივი ბრიგადები – ამოცანაზე
კონცენტრირებული ქმედება
•
მოცემულ უბანში მუშაობის მნიშვნელოვანი გამოცდილების მქონე გარემოს
ექსპერტები კვლევითი ცენტრებიდან და ინსტიტუტებიდან
• უბანში გამოვლენილ კონკრეტულ დაავადებათა სპეციალისტი ექიმები
• საზოგადოებრივი ჯანდაცვის სპეციალისტები
• სოციალურ, ჯანმრთელობის დაცვის, ბუნებრივი რესურსების გარემოსა და
ეკონომიკის საკითხებზე მომუშავე ადგილობრივი არასამთავრობო ორგანიზაციები
• კერძო მეწარმეები – ინვესტორები (მრეწველობა, ჯანმრთელობის დაცვის
მომსახურები მიმწოდებლები და სადაზღვევო კომპანიები)
• ადგილობრივი მმართველობის წარმომადგენლები
• მედია
ადგილობრივი ბრიგადების საქმიანობა
- რისკების (საფრთხეების) კლასიფიკაცია
– გარემოს ბუნებრივი ზემოქმედების ქვეშ მყოფი მოწყვლადი მოსახლეობის
ჯანმრთელობის მდგომარეობის შეფასება
– მეთორეგიონშიდოლოგიის შემუშავება პრევენციული ზომებისათვის
– რისკის შემცირების სტრატეგიები და საგანგებო მდგომარეობებზე რეაგირების
გეგემები
– ცნობიერების ამაღლება
ახალი მოთამაშეები
•მზღვეველი
•მომსახურების მიმწოდებელი
•ადგილობრივი მმართველობა
•მეცნიერები
•ექიმები
• NGO
•მედია
რისკის ადგილობრივ დონეზე
მართვის შესაძლებლობები
• სამედიცინო მომსახურების პროცესის (ინფრასტრუქტურა და კადრები)
დაგეგმარება
• ადგილობრივი სადაზღვევო ტარიფის განსაზღვრა
• გარემოს ზემოქმედების ქვეშ მყოფი მოსახლეობის მოწყვლადი
ჯგუფებისათვი სახელმწიფო (სუბსიდირებული) სადაზღვევო
პროგრამების შემუშავება (რეგულარული პრევენციული ღონისძიებები /
მკურნალობა)
• ადგილობრივი მმართველობისათვის ბიუჯეტის განკარგვის შექმნის
უფლების მინიჭება პრევენციული მარაგის გათვალისწინებით
• გარემოს საფრთხეებთან დაკავშირებით სამართლებრივი საფუძვლების
შექმნა
• ბრიგადები დაიცავენ ადგილობრივ სამკურნალო ბუნებრივ რესურსებს და
ხელს შეუწყობენ მათ რაციონალურ გამოყენებას და შექმნიან
გაუმჯობესებულ პირობებს ცხოვრებისა და ტურიზმისათვის
დიდი მადლობა
ყურადღებისათვის!