Transcript ความเจ็บปวด - Chiang Mai University

Differential Diagnosis
of
Orofacial Pain
By
S. Wanachantararak
1
Pain for Intraoral Origin
• Pain from Dentine
• Pain from Pulp
• Pain from Gingiva
• Pain from Periodontatitis
• Pain from Periapical periodontitis
• Pain from oral mucosa
2
Non Vascular Origin Orofacial Pain
• Pain from Teeth (pulp)
• Pain from TM muscle
• Pain from TMJ
• Sinusitis
• Salivary gland
• Trigeminal Neuralgia
• Atypical Neuralgia
3
Vascular Origin Orofacial Pain
• Migraine Headache
• Cluster Headache
• Peroxymal hemicrania
• Vascular Headache
4
History Examination
of
Orofacial Pain
5
History Ex. of Orofacial Pain
1. Chief complaints
A. Location of pain
B. Onset of pain
– Association with other
factors
– Progression
C. Characteristics of pain
– Quality of pain
– Behaviour of pain
– Temporal
– Frequency
– Duration
– Intensity
– Concomitant symptoms
– Flow of pain
6
History Ex. of Orofacial Pain
1. Chief complaints (cont.)
D. Aggravating and
alleviating factors
– Physical modalities
– Function and
parafunction
– Sleep disturbances
– Medications
– Emotional stress
E. Past consultation and/or
treatment
F. Relationship to other
complaints
2. Past medical history
3. Review of systems
4. Psychological assessment
7
Clinical Examination
of
Orofacial Pain
8
Clinical Examination
1. General examination
A. Vital signs
– Blood pressure
– Pulse rate
– Respiratory rate
– Temperature
B. Cranial nerve evaluation
C. Eye evaluation
D. Ear evaluation
E. Cervical evaluation
F. Balance and co-ordination
2. Muscle examination
A. Pulpation
– Pain and tenderness
– Trigger points and pain
referal
9
Clinical Examination
3. Masticatory evaluation
A. Range of mandibular
movement
– Measurement
– Pain
B. Temoromandibular joint
evaluation
– Pain
– Dysfunction
C. Oral structures
– Mucogingival tissues
– Teeth
– Periodontium
– Occlusion
4. Other diagnostic tests
A. Imaging
B. Laboratory tests
C. Psychologic provocation tests
10
Pain from Intraoral Origin
11
Pain for Intraoral Origin
• Pain from Dentine
• Pain from Pulp
• Pain from Gingiva
• Pain from Periodontatitis
• Pain from Periapical periodontitis
• Pain from oral mucosa
12
Pain for Intraoral Origin
• Pain from Dentine
• Pain from Pulp
• Pain from Gingiva
• Pain from Periodontatitis
• Pain from Periapical periodontitis
• Pain from oral mucosa
13
Pain for Intraoral Origin
อาการเสียวฟัน จากเนื้อฟัน
การบอกตาแหน่ ง
บอกได้ ยาก
ลักษณะของคามเจ็บปวด
เสี ยวเมื่อถูกกระตุ้น
หายอย่ างรวดเร็ ว
ถูกกระตุ้นด้ วย
ร้ อน เย็น เปรี ้ ยว หวาน
ความรุ นแรง
เล็กน้ อย ถึงปานกลาง
14
Pain for Intraoral Origin
อาการเสียวฟัน จากเนื้อฟัน
อาการร่ วม
ฟั นุผ,ุ วัสดุอุดไม่ ดี
ทดสอบได้ โดย
คามร้ อน/เย็น การเขี่ย
ภาพรั งสี – Bite wing
พบฟั นผุด้านประชิ ด
ภาพรั งสี – Periapical
ไม่ พบการเปลี่ยนแปลง
15
Pain for Intraoral Origin
• Pain from Dentine
• Pain from Pulp
• Pain from Gingiva
• Pain from Periodontatitis
• Pain from Periapical periodontitis
• Pain from oral mucosa
16
Pain for Intraoral Origin
อาการปวดฟันจากเนื้อในฟัน
การบอกตาแหน่ ง
บอกได้ ยากมาก
ลักษณะของคามเจ็บปวด
ปะทุขึน้ มาเป็ นครั้ ง ๆ
เป็ น ๆ หาย ๆ
ถูกกระตุ้นด้ วย
ร้ อน เย็น การเคี ย้ วอาการ
ความรุ นแรง
รุ นแรงมาก
17
Pain for Intraoral Origin
อาการปวดฟันจากเนื้อในฟัน
อาการร่ วม
ฟั นุผลุ ึก, วัสดุอุดลึก
ทดสอบได้ โดย
ความร้ อน/เย็น การเขี่ย
การเคาะ
ภาพรั งสี – Bite wing
พบฟั นผุลึก วัสดุอุดลึก
ภาพรั งสี – Periapical
อาจพบการเปลี่ยนแปลง
ของรากฟั น
18
Pain for Intraoral Origin
• Pain from Dentine
• Pain from Pulp
• Pain from Gingiva
• Pain from Periodontatitis
• Pain from Periapical periodontitis
• Pain from oral mucosa
19
Pain for Intraoral Origin
อาการปวดจากเหงือก
การบอกตาแหน่ ง
ดี
ลักษณะของคามเจ็บปวด
ตึงๆ น่ าราคาญ
ถูกกระตุ้นด้ วย
เศษอาหารติด
แปรงฟั นโดน
ความรุ นแรง
น้ อย ถึงรุ นแรง
20
Pain for Intraoral Origin
อาการปวดจากเหงือก
อาการร่ วม
เหงือกอักเสบบวม แดง
ทดสอบได้ โดย
การสั มผัส การกด
ภาพรั งสี – Bite wing
ไม่ พบการเปลี่ยนแปลง
ภาพรั งสี – Periapical
ไม่ พบการเปลี่ยนแปลง
21
Pain for Intraoral Origin
• Pain from Dentine
• Pain from Pulp
• Pain from Gingiva
• Pain from Periodontatitis
• Pain from Periapical periodontitis
• Pain from oral mucosa
22
Pain for Intraoral Origin
อาการปวดจากอวัยวะปริ ทันต์ ข้ างราก
การบอกตาแหน่ ง
ดี
ลักษณะของคามเจ็บปวด
ปวดลึก ๆ สมา่ เสมอ
คล้ ายถูกชอนไช
ถูกกระตุ้นด้ วย
การเคี ย้ ว
ความรุ นแรง
ปานกลาง ถึงรุ นแรง
23
Pain for Intraoral Origin
อาการปวดจากอวัยวะปริ ทันต์ ข้ างราก
อาการร่ วม
ร่ องลึกปริ ทันต์ ฟั นโยก
ทดสอบได้ โดย
เคาะปวด ตึง ๆ
ภาพรั งสี – Bite wing
มีการะลายของกระดูก
เบ้ าฟั น
ภาพรั งสี – Periapical
ช่ วยในการวัดด้ วย probe
24
Pain for Intraoral Origin
• Pain from Dentine
• Pain from Pulp
• Pain from Gingiva
• Pain from Periodontatitis
• Pain from Periapical periodontitis
• Pain from oral mucosa
25
Pain for Intraoral Origin
อาการปวดจากอวัยวะปริ ทันต์ ปลายราก
การบอกตาแหน่ ง
ดี
ลักษณะของคามเจ็บปวด
ปวดลึก ๆ สมา่ เสมอ
คล้ ายถูกชอนไช
ถูกกระตุ้นด้ วย
การเคี ย้ ว
ความรุ นแรง
ปานกลาง ถึงรุ นแรง
26
Pain for Intraoral Origin
อาการปวดจากอวะยวั ปริทะนต์ ปลายราก
อาการร่วม
เหงือกบวมแดง โยก
ทดสอบได้โดย
เคาั ปวด ตึง ๆ
ภาพระงสี – Bite wing
ฟนผุลึก วะสดุอุกลึก
ภาพระงสี –
Periapical
อาจพบรอยโรคที่
ปลายรากฟน
27
Pain for Intraoral Origin
• Pain from Dentine
• Pain from Pulp
• Pain from Gingiva
• Pain from Periodontatitis
• Pain from Periapical periodontitis
• Pain from oral mucosa
28
Pain for Intraoral Origin
อาการปวดเยือ่ เมือกช่ องปาก
การบอกตาแหน่ ง
ดี
ลักษณะของคามเจ็บปวด
เจ็บ แสบ
ถูกกระตุ้นด้ วย
อาหารเปรี ้ ยว รสจัด ร้ อน
ความรุ นแรง
น้ อย ถึงปานกลาง
29
Pain for Intraoral Origin
อาการปวดเยือ่ เมือกช่ องปาก
อาการร่ วม
รอยถลอก แผล
หรื อรอยโรคอื่ น ๆ
ทดสอบได้ โดย
การคลาบริ เวณที่ เป็ น
ภาพรั งสี – Bite wing
NA
ภาพรั งสี – Periapical
NA
30
Non Vascular Origin
Orofacial Pain
31
Non Vascular Origin Orofacial Pain
• Pain from Teeth (pulp)
• Pain from TM muscle
• Pain from TMJ
• Sinusitis
• Salivary gland
• Trigeminal Neuralgia
• Atypical Neuralgia
32
Non Vascular Origin Orofacial Pain
• Pain from Teeth (pulp)
• Pain from TM muscle
• Pain from TMJ
• Sinusitis
• Salivary gland
• Trigeminal Neuralgia
• Atypical Neuralgia
33
Non Vascular Origin Orofacial Pain
วามเจ ปวดจากฟน
ตาแหน่ง
ปาก หู ขากรรไกร
ตาแหน่งของอาการ
ปวดร้าว ไม่ข้าม midline
รั ยั เวลา
นาที – ชะ่วโมง
ละกษณั
ความรุนแรง
ปวดจีด เปนรั ยั ๆ
น้อย – รุนแรง
34
Non Vascular Origin Orofacial Pain
วามเจ ปวดจากฟัน
สิ่ งกระตุ้น
อาหารร้ อน เย็น
อาการร่ วม
ฟั นผุ
การทดสอบ
ความร้ อน / เย็น
การรบกวนการนอน
อาจรบกวน
การรั กษา
อุด รั กษาราก ถอน
35
Non Vascular Origin Orofacial Pain
• Pain from Teeth (pulp)
• Pain from TM muscle
• Pain from TMJ
• Sinusitis
• Salivary gland
• Trigeminal Neuralgia
• Atypical Neuralgia
36
Non Vascular Origin Orofacial Pain
วามเจ ปวดจาก TM muscle
ตาแหน่ ง
มุมขากรรไกร ขมับ
ตาแหน่ งของอาการ
ปวดซ่ าน ข้ างเดียว
ระยะเวลา
สั ปดาห์ - ปี
ลักษณะ
ปวดตือ้ ๆ น่ าราคาญ
ความรุ นแรง
น้ อย – ปานกลาง
37
Non Vascular Origin Orofacial Pain
วามเจ ปวดจาก TM muscle
สิ่ งกระตุ้น
การเคีย้ วอาหาร
อาการร่ วม
อ้ าปากได้ น้อย
การทดสอบ
การกด ที่กล้ ามเนือ้
การรบกวนการนอน
ไม่ รบกวน
Physioltherapy,
การรั กษา
Behavioral, TCA
38
Non Vascular Origin Orofacial Pain
• Pain from Teeth (pulp)
• Pain from TM muscle
• Pain from TMJ
• Sinusitis
• Salivary gland
• Trigeminal Neuralgia
• Atypical Neuralgia
39
Non Vascular Origin Orofacial Pain
วามเจ ปวดจาก TMJ
ตาแหน่ ง
TMJ หู
ปวดกระจาย
ตาแหน่ งของอาการ
ข้ างเดียว
ระยะเวลา
สั ปดาห์ - ปี
ลักษณะ
ปวดลึกชอนไช
ความรุ นแรง
น้ อย ถึง ปานกลาง
40
Non Vascular Origin Orofacial Pain
วามเจ ปวดจาก TMJ
สิ่ งกระตุ้น
การเคีย้ ว หาว
อาการร่ วม
เสี ยงคลิก
การทดสอบ
การกดที่ข้อต่ อ
การรบกวนการนอน
อาจรบกวน
การรั กษา
Splint, NSAID, TCA
41
Non Vascular Origin Orofacial Pain
• Pain from Teeth (pulp)
• Pain from TM muscle
• Pain from TMJ
• Sinusitis
• Salivary gland
• Trigeminal Neuralgia
• Atypical Neuralgia
42
Non Vascular Origin Orofacial Pain
วามเจ ปวดจาก Sinusitis
ตาแหน่ ง
แก้ ม, โหนกแก้ ม
ตาแหน่ งของอาการ
ปวดเฉพาะที่ ปวดร้ าว
ระยะเวลา
วัน - สั ปดาห์
ลักษณะ
ปวดลึก ชอนไช
ความรุ นแรง
น้ อย – รุ นแรง
43
Non Vascular Origin Orofacial Pain
วามเจ ปวดจาก Sinusitis
สิ่ งกระตุ้น
การก้ ม เคลื่อนไหว
อาการร่ วม
แก้ มบวม
การทดสอบ
การกดที่ โหนกแก้ ม
การรบกวนการนอน
อาจรบกวน
ยาปฏิ
ช
ี
น
ะ
การรั กษา
decongestants
44
Non Vascular Origin Orofacial Pain
• Pain from Teeth (pulp)
• Pain from TM muscle
• Pain from TMJ
• Sinusitis
• Salivary gland
• Trigeminal Neuralgia
• Atypical Neuralgia
45
Non Vascular Origin Orofacial Pain
วามเจ ปวดจาก ต่ อมน้าลาย
ตาแหน่ ง
บริ เวณต่ อม
ตาแหน่ งของอาการ
บอกตาแหน่ งได้ ชัด
ระยะเวลา
ชั่ วโมง - วัน
ลักษณะ
เหมือนถูกดูด ดึง
ความรุ นแรง
ปานกลาง – รุ นแรง
46
Non Vascular Origin Orofacial Pain
วามเจ ปวดจาก ต่ อมน้าลาย
สิ่ งกระตุ้น
การทานอาหาร
การบวมของต่
อ
ม
อาการร่ วม
การอุดตัน
การกระตุ
้
น
ด้
ว
ยน
า
้
การทดสอบ
มะนาว
การรบกวนการนอน
การรั กษา
ไม่ รบกวน
การแก้ การอุดตัน
ยาปฏิ ชีวนะ
47
Non Vascular Origin Orofacial Pain
• Pain from Teeth (pulp)
• Pain from TM muscle
• Pain from TMJ
• Sinusitis
• Salivary gland
• Trigeminal Neuralgia
• Atypical Neuralgia
48
Non Vascular Origin Orofacial Pain
วามเจ ปวดจาก Trigeminal Neuralgia
ตาแหน่ ง
ตามแนวเส้ นประสาท
ตาแหน่ งของอาการ
บอกได้ ชัดเจน
ระยะเวลา
วินาที
เหมื
อ
นถู
ก
แทง
ลักษณะ
ไฟฟ้ าช็อด
ความรุ นแรง
รุ นแรง
49
Non Vascular Origin Orofacial Pain
วามเจ ปวดจาก Trigeminal Neuralgia
สิ่ งกระตุ้น
การสัมผัส
อาการร่ วม
อาการ Facial tic
การทดสอบ
การสัมผัสจุดกระตุ้น
การรบกวนการนอน
ไม่ รบกวน
การรั กษา
Carbamazepine
50
Non Vascular Origin Orofacial Pain
• Pain from Teeth (pulp)
• Pain from TM muscle
• Pain from TMJ
• Sinusitis
• Salivary gland
• Trigeminal Neuralgia
• Atypical Neuralgia
51
Non Vascular Origin Orofacial Pain
วามเจ ปวดจาก Atypical neuralgia
ตาแหน่ง
ตาแหน่งของอาการ
รั ยั เวลา
ทะ่วไปอาจข้าม midline
บอกได้ยาก อาจเปลี่ยนตาแหน่ง
สะปดาห์ – ป
ละกษณั
ความรุนแรง
ปวดตื้อ ๆ ชอนไช
น้อย – รุนแรง
52
Non Vascular Origin Orofacial Pain
วามเจ ปวดจาก Atypical Neuralgia
สิ่ งกระตุ้น
ความเครี ยด อ่ อนเพลีย
อาการร่ วม
อาจพบรอยแผลเป็ น
การทดสอบ
การถูที่แผลเป็ น
การรบกวนการนอน ไม่ รบกวน
การรั กษา
TCA, Clonazepam
53
Vascular Origin
Orofacial Pain
54
Vascular Origin Orofacial Pain
• Migraine Headache
• Cluster Headache
• Peroxymal hemicrania
• Vascular Headache
55
Vascular Origin Orofacial Pain
• Migraine Headache
• Cluster Headache
• Peroxymal hemicrania
• Vascular Headache
56
Vascular Origin Orofacial Pain
Migraine Headache
Onset
20-40
Gender (M:F)
1:2
Location
หน้ าผาก ขมับ
Duration
ชั่ วโมง
Time course
ระยะ ๆ
Character
ตุบ ๆ ลึก ๆ ต่ อเนื อง
57
Vascular Origin Orofacial Pain
Migraine Headache
visual aura
NSIAD, sumatriptan
Amitryptyline,
beta-blocker
58
Vascular Origin Orofacial Pain
• Migraine Headache
• Cluster Headache
• Peroxymal hemicrania
• Vascular Headache
59
Vascular Origin Orofacial Pain
Cluster Headache
Onset
30-40
Gender (M:F)
5:1
Location
เบ้ าตา และรอบ ๆ
Duration
15-120 นาที
Time course
ระยะ ๆ / เรื ้ อรั ง
Character
ปวดปะทุ ชอนไช
60
Vascular Origin Orofacial Pain
ความรุ นแรง
สิ่ งกระตุ้น
อาการร่ วม
การรั กษา
การป้ องกัน
Cluster Headache
รุ นแรง
แอลกอฮอล์
นา้ มูก นา้ ตาไหล
Oxygen sumatriptyline
ergot, methysergide,
lithium carbonate
61
Vascular Origin Orofacial Pain
• Migraine Headache
• Cluster Headache
• Peroxymal hemicrania
• Vascular Headache
62
Vascular Origin Orofacial Pain
Peroxysmal Hemicrania
Onset
30-40
Gender (M:F)
1:2
Location
ขมับ และรอบ ๆ หู
Duration
นาที
Time course
เรื ้ อรั ง
Character
ปะทุเป็ นพัก ๆ
63
Vascular Origin Orofacial Pain
Peroxysmal Hemicrania
ความรุ นแรง
รุ นแรง
สิ่ งกระตุ้น
การเคลื่อนไหวศี รษะ
อาการร่ วม
นา้ มูกนา้ ตาไหล
การรั กษา
Indomethacin
การป้ องกัน
Indomethacin
64
Vascular Origin Orofacial Pain
• Migraine Headache
• Cluster Headache
• Peroxymal hemicrania
• Vascular Headache
65
Vascular Origin Orofacial Pain
Vascular headache
Onset
40-50
Gender (M:F)
1:2.5
Location
ใบหน้ า (ช่ วงล่ าง)
Duration
นาที - ชั่ วโมง
Time course
ระยะ ๆ / เรื ้ อรั ง
Character
ตุบ ๆ ปะทุเป็ นพัก ๆ
66
Vascular Origin Orofacial Pain
Vascular Headache
NSIAD
Amitryptyline,
beta-blocker
67
Pain for Intraoral Origin
• Pain from Dentine
• Pain from Pulp
• Pain from Gingiva
• Pain from Periodontatitis
• Pain from Periapical periodontitis
68
Non Vascular Origin Orofacial Pain
• Pain from Teeth (pulp)
• Pain from TM muscle
• Pain from TMJ
• Sinusitis
• Salivary gland
• Trigeminal Neuralgia
• Atypical Neuralgia
69
Vascular Origin Orofacial Pain
• Migraine Headache
• Cluster Headache
• Peroxymal hemicrania
• Vascular Headache
70
Thank You
71