Transcript فایل پاورپاینت را ازینجا دانلود کنید

‫جمهوری اسالمی افغانستان‬
‫وزارت تحصیالت عالی‬
‫مؤسسه تحصیالت عالی جامی‬
‫پوهنځی حقوق و علوم سیاسی‬
‫ترتیب کننده گان‪:‬مژگان "افضلی"‪،‬نجیبه "حیدری"‪،‬فهیمه"عظیمی«‬
‫استاد‪:‬میرویس «امینی»‬
‫آزادی بیان‬
‫مقدم ه‬
‫انسان موجودیست که خداوند با آفریدنش به خود احسن الخالقین (فتبارک هللا احسن الخالقین )خطاب کرد‬
‫و به فرشتگان امرفرمود که به او سجده کنند(واذقلنا للمالئیکة السجد والرم)‪.‬واوراموجود برتر قرار داده‬
‫وبه او کرامت بخشید(ولقدکرمنابنی آدم وحملناهم فی البر والبحر ورزقناهم من الطیبات و فضلناهم علی‬
‫کثیر ممن خلقنا تفضیال)‪.‬‬
‫به این صورت انسان موجودیست که باید ازتمام آزادی ها برخوردار باشد وشایسته او نیست که به جزء‬
‫هللا در برابر موجود دیگر سر بنده گی فرود آورد‪.‬انسان بدون توجه به‬
‫نژاد‪،‬رنگ‪،‬دین‪،‬مذهب‪،‬زبان‪،‬ملیت‪...‬ازلحاظ انسان بودنش دارای ارزش و کرامت است‪.‬محدود کردن‬
‫یکی از ازادی های انسان در حقیقت لطمه زدن به کرامت انسانیش میباشد‪.‬شناخت ورعایت این آزادی‬
‫ها از وظایف اساسی دولت و مردمیست که انسان در چارچوب آن زنده گی میکند‪.‬‬
‫فصل اول‬
‫مفهوم حقوق بشر‬
‫حقوق‪ :‬به مفهوم عندی‬
‫حق‪:‬حق‪ ،‬در این معنى چیزى است كه به نفع فرد و بر عهده دیگران است‬
‫و تكلیف آن چیزى است‬
‫كه بر عهده فرد و به نفع دیگران است‪ .‬به بیان دیگر‪ ،‬حق «براى فرد محق‬
‫است و »و مستحق‬
‫تكلیف «بر فرد مكلف»‪.‬‬
‫تکلیف‪:‬‬
‫بر اساس انسان ازآن برخوردار میشود‪،‬مسؤلیتی متوجه او میگردد که انجام کاری و‬
‫خودداری از فعلی را از او میطلبدوازآنجاکه الزام آور میباشد از آن به تکلیف تعبیر‬
‫میشود‪.‬حق بدون تکلیف و تکلیف بدون حق معقول و مقبول بوده نمیتواند‪.‬‬
‫رابطه حق و تکلیف ‪:‬‬
‫رابطه حق و تکلیف‪ ،‬از نوع رابطه متقابل است؛‬
‫بشر‪:‬‬
‫بشر از ماده‪،‬آب و خاک آفریده شده است و به لحاظ حیات مادی دارای‬
‫نیازهای است که هرکدام حقی میطلبدکه در جمع حقوق مادی اورا‬
‫تشکیل میدهد‪.‬‬
‫وباالخره انسان موجودیست ذاتأ آزاد‪ .‬هدفمند ‪،‬دارای حق و تکلیف که‬
‫جز قانون چیزی آزادی اورا محدود کرده نمیتواند‪.‬‬
‫حقوق بشر‬
‫با در نظر گرفتن اسناد بین المللي بشري و متون معتبر حقوق‬
‫بشري‪ ،‬ميتوانیم این حقوق را بدین صورت تعریف كنیم‪:‬‬
‫«حقوق بشر مجموعهاي از قواعد و مقررات حقوقي بین المللي‬
‫است كه در همۀ زمانها و مكانها از مقام‪ ،‬منزلت ‪ .‬كرامت‬
‫انساني تمام افراد و یا گروهها صرفا ً بدلیل اینكه انسانند‪ ،‬در‬
‫مقابل همۀ دولتها حمایت ميكند‪».‬‬
‫حقوق بشر از دیدگاه اسالم ‪:‬‬
‫عبارت از مجموعه قواعد و اهدافی است که اسالم در راستای تحقق آنها برای ترتیب‬
‫حقوق بشر که همان اهداف شریعت است و هر کدام از حق حیات مادی و معنوی‪،‬حق‬
‫تفکر و اندیشه ‪،‬حق آزادی و نفی وابسته گی‪،‬حق امنیت ‪،‬حق رفاه‪،‬حق بهره وری از‬
‫طبیعت(حق مالکیت)‪،‬حق تعلیم‪،‬حق برابری ‪،‬حق برخورداری از اسباب رشد در‬
‫جامعه و مانند آنها‪،‬مبنای بخشی از کل شریعت اسالم است‪.‬‬
‫فصل دوم‬
‫آزادی بیان‬
‫تعریف آزادی‬
‫به گفته آیزا برلین‪ ،‬تاكنون دو صد معنا و مفهوم برای آزادی ذكر كرده اند‬
‫و وجه اشتراك این تعاریف‪ ،‬نبود موانع بر سر راه انتخاب انسانهاست‪ .‬به‬
‫عبارت بهتر‪ ،‬آزادی یعنی رهایی از جبر دیگران و انتخاب عمل با ارادهء‬
‫خود‪.‬‬
‫آزادی آن است که یک موجود‪ ،‬کامالً مستقل‬
‫باشد و تحت تأثیر و سیطرهی موجود دیگر‬
‫نباشد‪ ،‬نیز هیچ گونه وابستگی به موجود دیگر‬
‫نداشته باشد‬
‫‪.‬‬
‫تعریف آزادی ازدیدگاه فیلسوفان‬
‫‪ ‬فرانتیس نویمان مینویسد‪ :‬هیچ نظام سیاسی وجود ندارد و نمیتواند وجود داشته باشد که آزادی‬
‫فرد را مطلقا ً و بدون قید و شرط بپذیرد‪.‬‬
‫‪ ‬جان الک مینویسد‪ :‬آزادی یعنی حکومتی بر اساس قانون استوار باشد و به تعبیر دیگر آزادی‬
‫همان اندازه گوناگون که قیود آن گوناگوناند‪.‬‬
‫‪ ‬ولستر تعریف میکند‪ :‬آزادی عبارت است از وابسته نبودن به هیچ چیز مگر قانون‪.‬‬
‫‪ ‬موریس کریستون میگوید‪ :‬آزادی عبارت است از استقالل از هر چیز سوای قانون اخالق‪.‬‬
‫‪ ‬رسو میگوید‪ :‬آزادی اطاعت از قانونی است که افراد برای خود تجویز کرده‪.‬‬
‫‪ ‬منتسکیو‪ :‬آزادی یعنی ایمنی از اجبار دیگران و آزادی آن است که در حدود قانون هرچه‬
‫میخواهیم انجام دهیم‪.‬‬
‫بیان‪:‬‬
‫در اینجا «بیان» در مفهوم عام آن بکار رفته و شامل‬
‫بیانهای زبانی و غیر زبانی (مانند بیان تصویری یا‬
‫اشارهای)‪ ،‬نوشتاری و غیر نوشتاری میشود؛‬
‫تعریف آزادی بیان‬
‫آزادي بیان عبارت است از‪":‬تبادل آزادانه افكار و عقاید افراد جامعه‪ ،‬هر فرد جامعه‬
‫ميتواند آزادانه حرف بزند‪ ،‬بنویسد و به چاپ برساند‪ .‬زیرا آزادي و آزادي بیان حقي‬
‫است كه همه انسانها به طور مساوي از آن برخوردارند‪.‬‬
‫آزادی ابراز عقیده که با عنوان آزادی بیان نیز از آن یاد میشود‬
‫شامل آزادی گفتار‪ ،‬انتشار و دریافت هر گونه اطالعات است ‪.‬‬
‫آزادی بیان در اعالمیه جهانی حقوق‬
‫بشر‬
‫ماده‪19‬اعالمیه جهانی حقوق بشرراجع به آزادی بیان به صراحت بیان میکند‪:‬‬
‫هرکس حق آزادی بیان دارد وحق مزبور شامل آنست که از داشتن عقاید خود بیم و هراسی‬
‫نداشته باشدودرکسب اطالعات و افکارودراخذ و انتشارآن‪،‬به تمام وسایل ممکن وبدون‬
‫مالحظات مرزی‪،‬آزاد باشد‪.‬‬
‫تاریخچهء آزادي بیان‬
‫انقالب هاي انگلستان و فرانسه در قرون هفدهم و هجدهم‪ ،‬از جمله انقالب هائي بودند که نقطه‬
‫بارزشان شناسائي حق آزادي بیان بود‪ .‬مسئله آزادي بیان‪ ،‬مطبوعات و افكار عمومي‪ ،‬زماني‬
‫ضرورت یافته كه جهان در مسیر یك حركت صنعتي قرار گرفته و انقالبهایي پي در پي در‬
‫عرصه افكار و اندیشه‪ ،‬فرهنگ‪ ،‬سیاست‪ ،‬اجتماع‪،‬اقتصاد و ‪ ...‬بوجود آمد؛ از این جهت ضرورت‬
‫آزادي بیان و افكار عمومي معموالً به آراء و نظراتي اطالق شده كه براي سنت شكني و درهم‬
‫كوبیدن نظام سنتي و پوسیده به پا خواستهاند‪ .‬رهبران افكار عمومي نیز تیپ روشنفكر‪ ،‬تحصیل‬
‫كرده و فعال در میان تودههاي مردم بودهاند به همین دلیل همپاي دگرگونيهاي صنعتي و رشد‬
‫تكنولوژي‪ ،‬رشد یافته و در هر جامعه و كشوري مفاهیم خاص خود را نیز پیدا كرده است‪.‬‬
‫چهارآزادی‬
‫بر آزادی بیان‪،‬آزادی مذهب‪،‬آزادی از فقرو نیازوآزادی از ترس‬
‫اگرچه اصل آزادي بیان مورد شناسائي وحفاظت قرار داشته‪ ،‬ولي حدود و‬
‫ثغور آن همیشه مورد بحث و مشاجره بوده است‪ .‬تنها ایاالت متحده حدودي‬
‫براي آن قائل نیست‪.‬‬
‫آزادی بیان در اسالم‬
‫آنچه به عنوان حقوق اساسی انسان دراعالمیه جهانی حقوق بشرآمده‬
‫است به نحوه کامل درنظام اسالمی بیان وتشریح گردیده است‪.‬‬
‫اسالم ‪ ،‬انسان را به تعقل وتفكر و اندیشه دعوت می كند و نمی خواهد به‬
‫زور و بدون فهم عقیده ای را بپذیرد ‪ ،‬از آنها كه بدون اندیشه صحیح و‬
‫با تقلید كوركورانه اعتقادات خرافی پیشینیان خود را حفظ كرده اند و‬
‫حاضر به شنیدن حرف حق نیستند از این جهت انتقاد می كند‬
‫ادامه ‪...‬‬
‫قرآن كریم در موارد بسیار زیاد به شیوه های گوناگون ‪ ،‬این امر را دنبال‬
‫كرده است ‪ ،‬شاید بیش ار ‪ 300‬آیه در قرآن مردم را به تفكر ‪ ،‬تعقل و تذكر‬
‫دعوت می كند و یا به پیامبران تلقین می كند كه برای اثبات حق یا ابطال‬
‫حجت و دلیل بیاورد و یا شیوه انبیا را در احتجاج و استدالل نقل می كند و یا‬
‫تعصب و تقلید كوركورانه و بی منطق بودن كفار را تقبیح می كند و یا كسانی‬
‫را كه با تفكر و اندیشه و بینه و حجت ‪ ،‬حرف حق را پذیرفتند و ایمام آوردند‬
‫می ستاید‬
‫آیاتی در مورد بیان آزاد‬
‫‪ . ‬برهان طلبي؛ قرآن در برخورد با مخالفان‪ ،‬آنان را به «بیان» دالیل خود فرا مىخواند‪« :‬قلْ‬
‫ین»‬
‫هاتوا برْ هانَك ْم إِ ْن ك ْنت ْم صا ِدقِ َ‬
‫ون ْال َح َّ‬
‫ون ْال َح َّ‬
‫ون؛‬
‫ق َوأَ ْنت ْم تَ ْعلَم َ‬
‫ق بِ ْالبَا ِط ِل َوتَ ْكتم َ‬
‫‪ ‬نهي از کتمان حقیقت؛ ِ َم تَ ْلبِس َ‬
‫ین هَداهم ه‬
‫ك ه ْم‬
‫هللا َو أولئِ َ‬
‫ك الَّ ِذ َ‬
‫ون أَحْ َسنَه أولئِ َ‬
‫ون ْالقَ ْو َل فَیتَّبِع َ‬
‫ین ی ْستَ ِمع َ‬
‫‪ ‬گزینش بهترین؛ فَبَ ِّشرْ ِعبا ِد الَّ ِذ َ‬
‫أولوا ْ‬
‫ب‬
‫األََ ْلبا ِ‬
‫بیل َرب َِّك بِ ْال ِح ْك َم ِة َو ْال َم ْو ِعظَ ِة ْال َح َسنَ ِة َو جا ِد ْله ْم بِالَّتي ِهي أَحْ َسن‬
‫‪ ‬جدال احسن؛ ْدع إِلى َس ِ‬
‫ب إِالَّ بِالَّتي ِهي أَحْ َسن‬
‫‪َ ‬و ال تجا ِدلوا أَ ْه َل ْال ِكتا ِ‬
‫هللاِ إِ َّن ه‬
‫ت فَتَ َو َّكلْ َعلَى ه‬
‫اورْ ه ْم فِي ْاألَ ْم ِر فَإِ َذا َع َز ْم َ‬
‫ین‬
‫یحب ْالمتَ َو ِّكلِ َ‬
‫هللاَ ِ‬
‫‪ ‬مشورت؛ َ َش ِ‬
‫ورى بَینَه ْم‬
‫‪َ ‬وأَ ْمره ْم ش َ‬
‫‪ . ‬نقل آرا و نظر مخالفان؛‬
‫‪ ‬امربه معروف و نهي از منكر؛‬
‫وف َو ی ْنهَ ْو َن َع ِن ْالم ْن َك ِر َو‬
‫یر َو یأْمر َ‬
‫‪َ ‬و ْلتَك ْن ِم ْنك ْم أ َّمةٌ ی ْدع َ‬
‫ون بِ ْال َمعْر ِ‬
‫ون إِلَى ْال َخ ِ‬
‫ون‬
‫أولئِ َك هم ْالم ْفلِح َ‬
‫‪ ‬لقد ارسلنا رسلنا بالبینات وانزلنا معهم الكتاب و المیزان لیقوم الناس بالقسط )‪.‬‬
‫پس احکام اسالم هر چند که حکم است و حکم محدودیت است‪ ،‬ولی در حقیقت ورزش و‬
‫تمرین آزاد شدن از قیود ننگین حیوانیت است‪..‬‬
‫‪ .‬اگر مخالفین پیامبر اسالم(ص) قدرت تحملپذیري را داشتند و به عوض سركوب‪،‬‬
‫ارعاب‪ ،‬شكنجه و تحدید مشكل خود را با گفتگوهاي معقول (نه تهدید و تطمیع) حل‬
‫ميكردند و با پرهیز از جهالت و تعصبات غیرمنطقي‪ ،‬به حقیقت وجود اندیشهاي دیگر و‬
‫عدم توان جلوگیري از تحول فكري و اجتماعي جامعه گردن مينهادند‪ ،‬و این واقعیت را‬
‫ميپذیرفتند كه با زور و جبر نميتوان اندیشه و تفكري و آموزهاي را نابود یا ترویج‬
‫كرد‪ ،‬هیچگاه آن جنگها و رویارویيها اتفاق نميافتاد‪.‬‬
‫حدود آزادی بیان‬
‫‪ ‬ممنوعیت توهین به مقدّسات‬
‫‪ ‬ممنوعیت اهانت به حیثیت‬
‫‪ ‬ممنوعیت افشاء اسرار و شایعه پراکنی‬
‫‪ ‬ممنوعیت توطئه‬
‫‪ ‬عدم مخالفت با حکم خدا و پیامبرش(ص)‪.:‬‬
‫‪ ‬نیامیختن حق با باطل و عدم کتمان حقایق دینى‪:‬‬
‫‪ ‬عدم بدعتگزارى در دین و اظهار نظرهاى خالف واقع‪:‬‬
‫‪ ‬گفتار نیکو با انسانها‪:‬‬
‫فلسفه و ضرورت آزادي بیان‬
‫تعارض اندیشه هاي مختلف از نظر علمي و سیاسي موجب رشد‬
‫علم و افكار جوامع بشري است و مي تواند منافع زیادي را براي‬
‫فرد و اجتماع در برداشته باشد‪ .‬چنانكه سلب این آزادي موجب‬
‫ركود افكار و علوم بشري بوده و حركت تكاملي جامعه و افراد‬
‫را مختل خواهد ساخت؛‬
‫بررسی آزادی بیان درافغانستان‬
‫تهداب مطبوعاتافغانستان با روزنامه "سراج االخبار" دولتي در زمان امیر حبیب‬
‫هللاخان (‪ 1906‬م) گذاشته شد‬
‫اما با مرگ یا قتل حبیب هللا خان و روي كار آمدن امان هللا خان جنبش مشروطیت‬
‫فراز نویني یافت در این دوره جراید دولتي" اتفاق اسالم " در هرات‪ ".‬طلوع افغان"‬
‫در قندهار‪ "،‬ستاره افغان" در جبل السراج‪ "،‬بیدار" در مزار شریف‪"،‬اتحاد مشرقي"‬
‫در جالل آباد و جراید غیر دولتي‪" ،‬انیس"‪" ،‬افغان"‪"،‬نسیم سحر"‪ "،‬پشتون ژغ" و‬
‫"نوروز" پا به عرصه ظهور نهادند‪.‬‬
‫ادامه ‪...‬‬
‫نادرشاه ‪(:‬زبان پشتو)‬
‫دهه مشروطیت‪ ،‬توسعه آزادي بیان‬
‫تسوید قانون اساسي جدید و لوي جرگه ‪ 1343‬نقطه عطف بزرگ در تاریخ كشور ما به شمار ميرود و‬
‫به همین دلیل این برهه از زمان را "دهه قانون اساسي" و "دهه مشروطیت" نام نهاده است‪.‬‬
‫دراین قانون براي اولین بار تشكیل احزاب آزاد و قانوني اعالم گردید‪ ،‬آزادي بیان و مطبوعات مجاز‬
‫شمرده شد‪" .‬آزادي بیان از تعرض مصون است‪ ،‬هر افغان حق دارد فكر خود را به وسیله گفتار‪ ,‬نوشته‪،‬‬
‫تصویر‪ ،‬یا امثال آن مطابق قانون اظهار نماید‪ .‬هر افغان حق دارد مطابق به احكام قانون به طبع و نشر‬
‫مطالب‪ ،‬بدون ارائه قبلي آن به مقامات دولتي بپردازد‪".‬‬
‫منابع‬
‫‪(1‬‬
‫بهرامی احمد‪،‬حمید؛سؤاستفاده ازحق‪،‬مطالعه تطبیقی درحقوق اسالم و‬
‫دیگرنظامهای حقوقی؛چاپ‪:‬سوم؛تهران‬
‫‪(2‬‬
‫تامولنات‪،‬کریستیان؛حقوق بشر؛ترجمه ونگارش‪:‬حسین شریفی‬
‫طرازکوهی؛چاپ‪:‬اول‬
‫‪(3‬‬
‫ذاکریان‪،‬مهدی؛مجموعه اسناد بین اللملی حقوق بشر؛چاپ‪:‬دوم‪1388‬‬
‫‪(4‬‬
‫عمیدزنجانی‪،‬عباسعلی؛مبانی حقوق بشر؛چاپ‪:‬دوم‪1388‬‬
http://afghanhumanrights.com/goftegoo/6388 .1
http://da.azadiradio.org .2
http://www.farda.org .3
dari.irib.ir/political .4
http://www.dailyafghanistan.com .5
http://www.azadi-b.com/ .6
http://www.bayynat.ir/index .7