Transcript استناددهی
بســــم هللا الرحمن الرحیــــم
کارگاه آموزش ی نرم افزار پژوهیار
استناددهی و سازماندهی منابع
فهرست مطالب
•
•
•
•
•
•
استناددهی؛ اهمیت و ضرورت آن
شیوههای استناددهی استاندارد
لزوم استفاده از نرمافزارهای استناددهی
ضرورت استفاده از پژوهیار
معرفی کلی نرمافزار پژوهیار
قابلیتهای پژوهیار
هر جمله یک مقاله که به بررس ی متون میپردازد ،با یک استناد
پشتیبانی میشود.
گارفیدل
استناددهی ؛ اهمیت و ضرورت آن
دسترس ی به ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﺳﺘﻨﺎﺩ در پایان متن .
ﻫﺪﺍﻳﺖ ﻣﺨﺎﻃﺒﺎﻥ ﺑﻪ منشاء ﺍﺻﻠﻲ ﺍﻧﺪﻳﺸﻪﻫﺎ ،ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ ﻭ ﺩﺍﺩﻩﻫﺎﻱ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺷﺪﻩ ﺩﺭ ﻣﺘﻦ ﺍﺻﻠﻲ
.روشنتر شدن مطلب برای نویسنده و آگاهی بیشتر مخاطب.
باعث اعتباربخش ی به اثر تالیفی و تحقیقی میشود.
جلوه ای از امانتداری مولف را به تصویر میکشد و درواقع نمادی از اخالق پژوهش است.
انواع شیوه های استناددهی
• استناد برون متني :
در اين شيوه ،سند مورد ارجاع در جايي خارج از متن اعم از:
پايين صفحه ،پايان فصل يا انتهاي متن درج ميشود و در متن تنها نشانه و
ً
نمادي كه معموال عدد است ،سند مورد نظر را مشخص ميكند.
شيوههاي استناد شيكاگو (پاورقی) و ونك وور در اين گروه قرارمیگيرد (حری و
شاهبداغی.(1385 ،
• استناد درونمتني :
•
در اين شيوه ،مشخصات كوتاهي از مآخذ ،پس از نقل مطلب در متن،
ارائه ميشود.
شيوههاي استناد انجمن روانشناس ي آمريكا (اي .پي .اي) و شيوه
انجمن زبان مدرن آمريكا (ام .ال .اي) جزء اين دسته قرار ميگيرند.
آمارشیوههای موجود در دنیا
• آمار تا تاریخ 2014/07/26است.
تعداد کل شیوهها
7095
شیوهنامههای مستند و
مستقل
1018
شیوهنامههای وابسته به
شیوهنامههای اصلی
6077
شیوههای استناددهی استاندارد موجود
شیوهنامه انجمن روانشناس ی آمریکا ()APA
شیوهنامه شیکاگو
شیوهنامه ونکوور
شیوه نامه شیکاگو
Chicago
• این شیوهنامه ،قدمتی یکصد ساله دارد
• و پانزدهمین ویرایش آن ،در سال 2003مورد
بازبینی قرار گرفت.
•
•
شیکاگو ،شیوهنامهای برای نوشتن رسالهها است و کاربردش
بیشتر در علوم انسانی ،ادبیات ،تاریخ و هنر است.
نویسنده (یا ویراستار ،گردآورنده ،یا مترجمی که به جای
نویسنده قرار می گیرد) ،تاریخ انتشار اثر ،عنوان (و معموالً
عنوان فرعی که گاهی نیز حذف می شود) .برای کتابها،
محل نشر و ناشر؛ و برای مقاله ها نام نشریه علمی ،شماره
جلد یا دوره ،شماره(های) صفحه ،و اغلب شماره نسخه نیز
اضافه می شود.
شیوه نامه APA
• شیوه نامه «ای .پی .ای ،».یکی از مهمترین
شیوه نامهها در نظامهای استنادی نویسنده – تاریخ
است که توسط انجمن روانشناختی آمریکایی )(APA
تهیه شده است )(Wikipedia contributors
نخستینبار این شیوهنامه در سال 1929به عنوان
مقاله ای در » «Psychological Bulletinمنتشر
شد.
• شیوهنامه «ای .پی .ای ».در حوزه علوم اجتماعی،
علوم رفتاری ،تعلیم و تربیت ،علوم پرستاری و
بهداشت به کار میرود.
شیوه نامه vancouver
• این شیوهنامه ،دستور عملی برای نگارش مقاالت پزشکی
است و بخشی را به چگونگي تدوین استناد و فهرست
مآخذ اختصاص داده است .ونكوور را میتوان یکی از
شیوههای استناد برونمتنی دانست (رمضانی و دیگران،
)1390
• گروهی که این شیوهنامه را تدوین کردند ،گروه ونکوور
نام داشتندکه بعدها کمیته بینالمللی ویراستاران نشریات
زیست پزشکی ) (JCMJEرا تشکیل دادند .این کمیته،
سالی یک بار تشکیل جلسه میدهد و به بازنگری
شیوهنامه ونکوور میپردازد (حری و شاهبداغی)1385 ،
• http://pajoohyar.ir/reference-methods
مسئله چیست؟
•
سرگردانی مؤلف در میان:
ّ
انبوهی نامنظم از کتاب ،مقاله و دهها قلم متنی و غيرمتنی که برای بهرهبردا ری در نگارش
ذخيره کرده و باید:
•
•
•
•
•
ی شوند؛
مجموعهساز
برچسبهای متعدد و همزمان (یک منبع با چند برچسب) بپذیرند؛
بر اساس هر یک از فیلدهای فرادادهای جستجو و بازیابی شوند؛
بتوانند با ویراستهای متعدد (و عناوین واحد) در کنار یکدیگر ذخيره شوند؛
پیچیدگی ،مکانيزه نبودن و خطاپذیری فرایند استناددهی و تنظیم
کتابنامه:
بر اساس یک شیوهنامۀ استنادی در هنگام نگارش مستند یک مقاله ،کتاب ،پایاننامه
و...؛
•
نیاز مؤلف به تغیير فوری شیوهنامۀ استنادی مورد استفاده در
اثر؛
به خاطر تغیير ناشر ،تغیير مجلۀ دریافت کننده مقاله و لذا الزام به تغیير شیوهنامه
استناددهی
مسئله چیست؟ (ادامه)
•
تعدد روزافزون شیوهنامههای استنادی علوم مختلف /مراکز
مختلف:
ً
ً
اکز
دهها شیوهنامۀ استنادی عمدتا خارجی و بعضا داخلی (خارجی) مورد استفادۀ مر
آموزش ی ،انتشاراتی و پژوهش ی داخلی:
ونکوور (طب و علوم زیستی)( MLA ،زبان
( APAروانشناس ی و علوم رفتاری) ،شیکاگو (علوم انسانی)،
ِ
شناس ی) ،دانشگاه آزاد (متعدد) ،بنیاد دایره املعارف (علوم اسالمی و انسانی) ،دانشگاه تهران ،آستان
قدس (علوم اسالمی و انسانی) و...
مسئله چیست؟ (ادامه)
عدم پشتیبانی نرمافزارهای مشابه خارجی از:
– رابط کاربری زبان فارس ی (و عربی)؛
– عالئم نگارش ی و سجاوندی فارس ی و عربی؛
– سایتهای علمی علمی استاندارد (قابل درون برد) فارس ی (عالوه بر خارجیها):
•
نور الیب ،نورمگز ،کتابخانه ملی
– فرادادههای کتابخانهای داخلی (عالوه بر خارجیها):
– کتابخانه ملی ،کتابخانه مجلس( lib.ir ،دارالحدیث)( ketab.ir ،خانه کتاب ایران)،
سیمرغ ،پارسآذرخش و...
نیاز چندزبانۀ مؤلفان علوم انسانی و اسالمی به:
– استناددهی همزمان به منابع چندزبانه (فارس ی ،عربی و انگلیس ی)
– و کتابنامۀ (فارس ی ،عربی و انگلیس ی)
– .
مسئله چیست؟ (ادامه)
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
تعدد اقالم و منابع مورد استناد در تألیفات علوم اسالمی و انسانی:
کتاب (تألیفی ،ترجمهای ،مجموعه مقاالت و)...
پایان نامه
گزارش پژوهش ی
مقالۀ مجلهای ،دانشنامهای ،روزنامهای ،پوستری و...
مداخل دانشنامه ،فرهنگ ،لغتنامه و...
متون قدیم :نسخ خطی ،پوستی ،اسناد خطی
منشورات سنگی ،سربی و...
نصوص دینی(غيرقابل ارجاع به صفحه) :قرآن ،نهجالبالغه ،صحیفۀ سجادیه ،منابع حدیثی و...
منابع دست اول (غيرقابل ارجاع به صفحه) :دواوین شعراء ،عهدین (جدید و عتیق) ،آثار کالسیک
قطعهبندی شده (افالطون ،ارسطو و)...
اقالم دیجیتال:
•
•
•
•
–
–
–
–
چندرسانهایها
اقالم وب (مقاالت منتشر در وب ،ایمیل ،پادکست ،پست وبالگ ،پست فروم و)...
نرمافزارهای علمی
فایل ارائۀ علمی ()presentation
آثار هنری تجسمی ،صوتی ،تصویری و...
اقالم حقوقی :قانون ،الیحه ،دفاعیه ،پرونده و...
نقشهها
دارای
که دارای حق مؤلف/مصنف /تولید کنندهاند و هر گونه بهرهبرداری از آنها باید مستند (
ارجاع) باشد و مشخصات تفصیلی آنها هم به نحو استاندارد در کتابنامه انتهای متن درج شود.
لزوم استفاده از نرمافزارهای استناددهی
• نرمافزارهای مدیریت استناددهی ،سه کاربرد عمده را ارائه
میدهند:
در
در یک تحقیق ،
ذخيره کردن لیست مراجع مورد استفاده
کتابخانهای جدای از متن مقاله
وارد کردن استنادها و کتابشناس ی بااستفاده از شیوههای تعیين
در متن
شده
در طی سازماندهی دانش د ر
مرتب کردن اطالعاتی که یک محقق
طو ل پژوهش خود به دست میآورد و یا با آن برخورد میکند
سازماندهی
مجموعه سازی
استناددهی
معرفی نرمافزار پژوهیار
• نصب پژوهیار
ی
• ایجاد کتابخانه مجاز
• ورود اطالعات (منابع و مآخذ)
ورود منابع و مآخذ از طریق جستجو در پایگاهها و
بانکهای اطالعاتی
ورود منابع و مآخذ به صورت دستی (تایپ اطالعات)
افزودن آیتمها با شناسه
درج منابع ذخيره شده
معرفی نرمافزار پژوهیار
• ابزارها و امکانات کتابخانه مجازی
کارها (فعالیتها)
یادداشت جدید
پیوست کردن
مکانیابی
• استفاده از منابع و مآخذ در واژهپرداز Word
انتخاب شیوهنامه
استناددهی
ایجاد کتابنامه
معرفی قابلیتهای پژوهیار
ی
• مجموعهساز
ذخيره انواع آیتمها در کتابخانه پژوهیار
ذخيره موضوعی آیتمها
ذخيره کتابشناس ی کتابهای مورد نیاز در نرمافزار
ذخيره صفحات وب ،اثر هنری ،فیلم ،صدا ،نقشه و...
ذخيره فایلها به صورت PDFو Word
ذخيره عناوین و آیتمهای مختلف با شناسه مورد نیاز (مانند
)ISBN
امکان دسترس ی به فهرستها و کتابخانهها
قابلیت ذخيره کردن صفحه وب و یادداشتنگاری بر روی آن
معرفی قابلیتهای پژوهیار
• سازماندهی
ایجاد مجموعهها و زیرمجموعههای مختلف
ویرایش آیتمها
اختصاص برچسب جداگانه به عناوین ذخيره شده
ایجاد یادداشت برای هر عنوان منبع اطالعاتی
جستجو در عناوین و برچسبهای ذخيره شده
جستجوی سریع تمامی مطالب و یادداشتها
قالبدار كردن نتايج و مطالب خروجی در يك فايل واحد
برای سهولت در ارائه نتايج تحقيقات
معرفی قابلیتهای پژوهیار
•
استناددهی
• انتخاب شیوهنامه مورد نظر
• امکان افزودن شیوهنامههای استناددهی
دانشگاههای ایران
• ایجاد استناد درونمتنی و برونمتنی
• ایجاد کتابنامه در انتهای پژوهش
• امکان افزودن شیوهنامههای استناددهی بیشتر
• استناددهی به انواع منابع چاپی و الکترونیکی
معرفی قابلیتهای پژوهیار
• سازماندهی منابع اطالعاتی
• آشنایی جامعه علمی با نرمافزارهای استناددهی
• آشنایی جامعه علمی با شیوههای استاندارد
مقاله نویس ی ،پایاننامه نویس ی و استناددهی
• ایجاد استاندارد و یکپارچهسازی پژوهشها
• استفاده از علم روز در طول پژوهش
دیگر قابلیتها
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
ذخيره عناوین و آیتمهای مختلف با شناسه مورد نیاز (مانند )ISBN
ی از مجموعه و کتابخانه به صورت PDF،RTFو HTML
گزارشگير
در پایگاه www.lib.ir
مکانیابی آیتمهای ذخيره شده
در حوزه
امکان دسترس ی به کتابخانه نور با بیش از 43000فراداده
علوم اسالمی
امکان دسترس ی به فهرستها و کتابخانهها
نظير نام نویسنده ،عنوان و غيره)
خودکار فراداده (PDF
جستجوی
بازیابی آیتمهای حذف شده و حفظ آیتم مهم
قابلیت ذخيره کردن صفحه وب و یادداشتنگاری بر روی آن
خودکار توسط نرم افزار
امکان پشتیبان گيری به صورت
امکان استناد به قرآن
همزمان سازی
سااااو ا اااا
همگام
ا جاد هماهنگی میاا
چند ن منبع مختلف را
نامند.
همزماساو می
کااااا اوطر ااااا
اازارها مختلااف
سااخا
مثل کامپیوتر شخصای
کامپیوتر محال کاار
تبلا ا ا او چناد ن
سیستم امکا دسترسای
در هر وماا ا مکاا
ب اطالعاا را بارا
همزمان سازی در «پژوهیار» چیست؟
همزمانسازی برخط اطالعات در «پژوهیار» ،امکان
دسترسی از طریق هر رایانهی متصل به اینترنت به
کتابخانهی شخصی را فراهم میکند .همزمان سازی
دارای دو بخش است :همزمان سازی دادهها و همزمان
سازی فایلها.
همزمان سازی در «پژوهیار» چیست؟
• در ایننف فرنیننند همننهی ااننالن کتابخانننه ،یادداشننتها،
پیونننننندها ،برچسنننننهها و ینننننره (همنننننهچیز بنننننه ز
فایلهننننای پیوسننننت شننننده) میننننان رایانننننهی شننننما و
کارگزارهای «پژوهیار» همزمانسنازی میشنود.
ایف کار باعث میشود تا بتوانید از هر رایاننهای کنه
«پژوهیار» روی نن نصه باشد بنه دادههنای خنود
دسترسی داشته باشید .همچنیف میتوانید کتابخاننهی
خننود را بننه ننورت بننرخط در وبگنناه «پژوهیننار»
ببینید ،دسترسی داشته و حتی تغییر دهید..
جستجو در پایگاهها و بانکهای اطالعاتی
پایگاههای فارس ی:
• پایگاه تخصص ی مجالت (نورمگز)
• کتابخانه ملی جمهوری اسالمی ایران
• کتابخانه مجلس شورای اسالمی
• کتابخانه سیمرغ
• پژوهشگاه علوم و فناوری مدارک ایران (ایرانداک)
پایگاههای التین :
• کتابخانه کنگره آمریکا
• سایت آمازون
• سایت خبری نیورک تایمز
ذخیره اطالعات از پایگاه پژوهشگاه علوم و
فناوری اطالعات ایران
29
www.pajoohyar.ir
www.pajoohyar.ir
فصلنامه رهاورد نور
30
www.pajoohyar.ir
بانک تخصص ی مجالت نور (نورمگز)
31
www.pajoohyar.ir
کتابخانه و مرکز اسناد کتابخانه ملی ایران
32
www.pajoohyar.ir
پایگاه اطالعات علمی جهاد دانشگاهی (سید)
33
www.pajoohyar.ir
برگزاری کارگاه
اهداف برگزاری کارگاه
ی از ویژگیهای کلی و عمومی نرمافز ار
ی عمومی و بهرهبردار
شاید کاربر
استناددهی «پژوهیار» به عنوان نخستين نرمافز ار استناددهی
نظر نرسد و چنين هم هست ،اما
فارس ی چندان سخت به
بهکارگيری ساده و سریع «پژوهیار» و استفاده اصولی از تمام
قابلیتهای چنين نرمافزاری نیازمند آموزش است.
ً
اساسا فرهنگسازی برای
«پژوهیار» خود را متعهد به این آموزش و
توسعۀ فرهنگ استناددهی و اخالق و مهارتهای پژوهش ی
میداند.
دسته بندی کارگاه ها
• کارگاههای عمومی «پژوهیار» برای مخاطبانی است که با
شیوهنامههای استنادی و نرمافزارهای مدیریت استناددهی آشنا
نیستند؛
• کارگاههای پیشرفتۀ «پژوهیار» هم برای مخاطبانی است که
آشنایی کافی با شیوهنامههای استنادی و نرمافزارهای مدیریت
استناددهی دارند.
پیش نیازهای عمومی و سختافزاری
برگزاری کارگاه
تعداد شرکت کنندگان کارگاهها :بين 10تا 20نفر
تخصیص یک دستگاه رایانه به ازای هر نفر
اتصال تمام رایانهها به اینترنت
ویدئو پروژکتور
*نصب بودن نرمافزارهای زیر در تمام دستگاهها :
واژه پرداز wordویراست 2007یا 2010
مرورگر فایرفاکس 25به بعد
لیست فهرست مشخصات شرکتکنندگان در کارگاه شامل
نام ،پست الکترونیکی و مقطع تحصیلی مخاطبان
تعهدات مادی و معنوی «پژوهیار»
•
•
•
•
•
•
ارسال مستند الکترونیکی آموزش ی کارگاه به ایمیل مخاطبان تا
48ساعت پیش از برگزاری کارگاه؛
پشتیبانی و تأمين اقالم مورد نیاز برای برگزاری کارگاه «پژوهیار»
؛
پشتیبانی کاربران بعد از شرکت در کارگاه و پاسخگویی به
مشکالت؛
ارزشیابی آزمون کاربری کاربران « پژوهیار »
صدور گواهینامۀ شرکت در دورۀ آموزش کاربری «پژوهیار» از
سوی مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسالمی نور؛
عضویت مخاطبان در خبرنامۀ «پژوهیار»؛
و در آینده ...
•امکان همزمانسازی (استفاده همزمان از کتابخانه شخص ی
خود در پژوهیار در مکانهای مختلف)
•امکان استفاده از گروهها و عضویت در گروههای بحث
موضوعی
•امکان استفاده از بانکهای جانبی «مستند مشاهير»
•افزوده شدن پایگاههای فارس ی بیشتر تحت پشتیبانی
پژوهیار
•افزوده شدن شیوههای استناددهی استاندارد بیشتر
•افزوده شدن شیوههای استناددهی استاندارد فارس ی
•افزوده شدن امکانات جانبی از قبیل فیشبرداری ،ضبط
صدا و ذخيره آن
بروزرسانی
برای سازگاری افزونه فایرفاکس پژوهیار با مرورگرفایرفاکس و همچنين
افزونه ،wordپژوهیار نیاز به بروز شدن دارد.
• مسير بروزرسانی فایرفاکس:
Firefox/help/about Firefox/check for
update
• مسير به روز رسانی افزونه «پژوهیار»:
Firefox/addon/extension/setting/tools for all add on / check for
updates
ارتباط با ما
• WWW.PAJOOHYAR.IR
• E-mail: [email protected]
• Phone: 021-88333276