Pamięć o powstaniu i powstańcach w literaturze i sztuce, czyli…

…

… formy upamiętniania powstania styczniowego.

Wszystkie ważne wydarzenia z historii Polski miały swoje odzwierciedlenie w wytworach kultury, w tym w twórczości malarskiej. Nie inaczej było też z Powstaniem Styczniowym, którego kolejną już 150 rocznicę wybuchu w tym roku wspominamy (22/23 stycznia 1863r.).

Aleksander Sochaczewski, Branka Polaków do armii rosyjskiej w 1863 roku

Maksymilian Gierymski, Wymarsz powstańców ze wsi w 1863 roku.

Wojciech Kossak, Czerkiesi na Krakowskim Przedmieściu.

Michał Elwiro Andriolli, Walka powstańcza

Ziemia świętokrzyska jest w szczególny sposób związana ze zrywem walk o niepodległość, gdyż na niej stoczono wiele walk i potyczek z wojskami naszego zaborcy wschodniego. Jedną z tych walk stoczono na terenie Majkowa. Przekazów pisemnych o tej bitwie nie znaleziono, jednak napisał o tym w liście do księdza Proboszcza Tadeusza Urbańczyka dawny mieszkaniec tej ziemi. Jest nim 93 letni żyjący jeszcze prof. Stanisław Michnowski, który o kapliczce powieszonej na drzewie dla upamiętnienia stoczonej tam walki powstańczej dowiedział się od samego ojca Wawrzyńca Michnowskiego, syna Józefa powstańca z 1863 roku. Kapliczka ta zniknęła w okresie PRL-u. Po latach-Stanisław Michnowski ufundował replikę tej kapliczki z zamiarem umieszczenia jej na jednym z drzew w miejscu, w którym wisiała widywana przez niego dawna kapliczka.

kaplica w Majkowie

Pomnik zgodnie ze swą definicją ma upamiętniać wydarzenie historyczne bądź osobę. Ma on postać posągu, grupy rzeźb. Może nim być także kolumna, obelisk, głaz pamiątkowy bądź kopiec. Przedstawienia form pamięci powstania styczniowego są interesującym tematem. Pierwszy, bardzo ciekawy pomnik znajduje się w Anielinie-Kępie. Jest to betonowy miecz, położony na uskoku przed linią lasu. Widnieje na nim oto taki napis: “Narodu mego krwią pisane czyny. 1863 ″ . Pomnik ten powstał w roku 1983 według projektu Piotra Banasika. Wcześniejszy uległ zniszczeniu podczas działań wojennych w 1944 r .

Pomnik w Anielinie-Kępie

Muzeum Powstania 1863 roku jest filią Muzeum Regionalnego w Kiejdanach. Muzeum znajduje się w byłym dworze barona Stanisława Szylinga. Ekspozycja muzealna przedstawia historię powstania styczniowego 1863 roku w sposób nowoczesny i sugestywny z wykorzystaniem współczesnych możliwości multimedialnych — ekrany z odsyłaczami do poszczególnych walk powstańców z ich udźwiękowieniem.

Muzeum Powstania Styczniowego w Kiejdanach

„Ostatni mazur” – to spot upamiętniający powstanie styczniowe. Został on przygotowany specjalnie na wystawę upamiętniającą w tym roku 150. rocznicę wybuchu Powstania Styczniowego zorganizowaną z inicjatywy Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego.

http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v= 3OtLwOtJ2Xg

KUŹNICA GRABOWSKA - w tej oto miejscowości możemy znaleźć pomnik poświęcony uczestnikom bitwy z okresu powstania styczniowego. Cofnijmy się o 150 lat...

26 lutego 1863 roku około dwustu - osobowy oddział powstańców pod dowództwem majora Józefa Oxińskiego stoczył pomyślną potyczkę z dziesięciokrotnie silniejszymi siłami wojsk rosyjskich garnizonu wieluńskiego, kaliskiego i sieradzkiego. Bitwa zakończyła się mniejszymi stratami Polaków i bezpiecznym wycofaniem się z pola walki. Głaz pamiątkowy umieszczony jest przy wyjeździe z Kuźnicy Grabowskiej w kierunku Kraszewic, w rozwidleniu dróg ( Stara Wieś ). Pomnik powstał dzięki staraniom harcerzy i społeczeństwa Kuźnicy Grabowskiej, a uroczyste odsłonięcie odbyło się 25 sierpnia 1963 r.

Pomnik w Kuźnicy Grabowskiej

„Gloria victis” Eliza Orzeszkowa nawiązuje do wydarzeń okresu powstania styczniowego (1863 – 1864). Umieszcza akcję utworu na terenach Polesia litewskiego, gdzie niegdyś stacjonowały oddziały partyzanckie dowodzone przez Romualda Traugutta – ostatniego, tajnego dyktatora powstania. Wydarzenia rozgrywają się w maju 1863 roku, gdy kampania styczniowa obejmowała swoim zasięgiem ówczesne tereny Litwy. Pisarka wspomina potyczki rozgrywane z wojskiem rosyjskim przez partyzantów, umieszcza w tekście informacje o planowanej bitwie, opisuje wielką bitwę rozegraną w lasach horeckich, traktuje o śmierci bojowników. Czyni to w celu ukazania ofiarności powstańców, ich heroizmu, poświęcenia i bohaterstwa.

„Nie w tej mogile śpi. Kędyś daleko. Ale wówczas na czele hufca tego na tę polanę przyszedł i patrzyłyśmy na niego my, drzewa.” http://wolnelektury.pl/media/lektura/gloria-victis-gloria-victis_1.pdf

http://trzemeszno1863.blogspot.com/2013/01/film-powstanie-styczniowewojna-vs miosc.html

Na powyższej stronie możemy znaleźć film poświęcony powstaniu styczniowemu pt. "Powstanie styczniowe. Wojna vs. miłość". Został on nakręcony przez grupę gimnazjalistów. Nie jest on jakoś idealnie nawiązującym filmem do tych czasów, ale pokazuje nam jak dzisiejsza młodzież postrzega wydarzenia tamtego, tak ważnego dla nas okresu .

Sabina Losa Zespół Szkół Ogólnokształcących im. Jana Pawła II Zespół Szkół Ogólnokształcących im. Jana Pawła II ul. J. Pukowca 5 43-251 Pawłowice ul. Borsuków 6B 43-243 Wisła Mała Małgorzata Ślipek-Mrozek