Transcript nervni sistem – funkcionalna podjela

Nervni sistem
Funkcionalna organizacija
Nervni sistem
somatski
CNS
Mozak
Kičmena
moždina
vegetativni
PNS
12 pari
moždanih
živaca
31 par
spinalnih živaca
parasimpatikus
simpatikus
(n.opticus)
(n. okolomotoricus)
(n. trochlearis)
n.olphactorius)
(n. abducens)
(n.trigeminus)
(n.facialis)
(n. vestibulocochlearis)
(n.vagus)
(n.glosopharingeus)
(n.hipoglosus)
(n. accesorius)
•
Svih 31 par
spinalnih živaca
su mješoviti živci.
Senzorna vlakna
svakog od njh
ulaze u zadnje
rogove kičmene
moždine, a
motorna izlaze iz
prednjih.
Tijelo motornih neurona
nalazi se u sivoj masi, a
senzornih u dva niza ganglija
simpatičkog stabla.
• Moždana kontrola motornih i senzornih funkcija odvija se u
strogo odfređenim oblastema kore velikog mozga.
• Ove oblasti u kori velikog mozga zovu se projekcione oblasti.
• Osim ove dvije vrste
projekcionih oblasti
u kori postoje i
asocijativne
oblasti.
• Ove oblasti se
formiraju postupno
nakon rođenja i u
njima su smješteni
centri za govor,
pamćenje, učenje i
dr
•Projekcione oblasti kore velikog mozga se dijele na:
• motorne – oblasti iz kojih polaze motorni neuroni.
• Senzorne - oblasti u koje završavaju senzorni neuroni.
• Senzorne projekcione oblasti označavaju se i kao analizatori čula.
•
Raspored pojedinih projekcionih i asocijativnih oblasti u
kori velikog mozga je obrnut, pa ispada da je čovjek u
mozgu projeciran naopačke.
•
Refleksi su najednostavnije integrativne funkcije CNS, a obuhvataju
preko 90% ukupnih aktivnosti nervnog sistema.
REFLEKS
UROĐENI (kihanje, kašljanje,
gutanje, mokrenje itd.)
STEČENI (hodanje, održavanje
ravnoteže)
podražaj
Osjećajna
Pokretačka
vlakna
vlakna
KIČMENA
MOŽDINA
pokret
Liječničko ispitivanje refleksnog luka
Kičmena moždina (medulla spinalis)
 Zaštićena kičmom
 Debljina: kao palac ruke
 Dužina: oko 43cm
 Veza između mozga i ostatka Sistema
 Mješovita vlakna
o Motorna vlakna
o Senzorna vlakna
građa
SIVA
MASA
iznutra
BIJELA
MASA
izvana
Kičmena moždina (medulla spinalis)
• Građena je od sive i bijele mase.
• Sivu masu čine tijela neurona i manji dio amijelinskih nervnih
vlakana.
• Bijelu masu grade mijelinska nervna vlakna.
• Siva masa je u sredini i ima izgled slova H.
• U njoj se razlikuju trbušni i leđni rogovi i centralni dio.
Produžena moždina (medulla oblongata)
 Ispod velikog i malog mozga
 Regulacija vegetativnih
funkcija: rad srca, promet
materija, širenje i sužavanje
krvnih sudova, plakanje
(beba), kašljanje, kihanje,
žvakanje, gutanje itd.
 reakcije na podražaje
 Oštećenje = SMRT
Srednji mozak (mesencephalon)
 On ima posebnu ulogu
kao regulator motornih
aktivnosti u održavanju
položaja tijela.
 U njemu su i centri
regulacije složenih
automatskih pokreta i
onih koji prate voljne
pokrete tijela.
Mali mozak
građa
 cerebellum
 Stražnji dio lubanje
SIVA
masa
 Motorika, preciznost,
ravnoteža,orijentacija u
prostoru
iznutra
BIJELA
masa
izvana
Međumozak (diencephalon)
 Ispred srednjeg mozga je i sastoji se
od:
 Talamusa, Vidnih brežuljaka ili kvržica
 Hipotalamusa i
 Epifize.
 Talamus je centar senzornih
informacija koje prosljeđuje prema
kori velikog mozga.
 Epifiza luči hormone koji su značajni
za klimatsko prilagođavanje
organizma.
 Hipotalamus je glavni centar
vegetativnih funkcija.
 Hipotalamus djeluje i na seksualno
ponašanje.
VELIKI MOZAK - telencephalon
 Jedan od najsavršenijih i najzagonetnijih organa
 Šupljina lubanjskih kostiju
 Koristi: 25% kisika,20% kalorija (2/3 glukoze)
 Mozak= 85% voda
 2000 km kapilara, 1,5 tona krvi/24h, 75 LITARA O2
3 ovojnice
 Likvor
1. Udarci
2. trešnja
Organ koji se najmanje upotrebljava
 Mozak= ogromne
mogućnosti
 30% koristimo
 70% ne koristimo
 “vježbanje”mozga
Veliki mozak (telencephalon)
 POLUKUGLA
 Udubljene brazde
 Izbočene vijuge; površina 2200 cm2
 SIVA KORA=12 milijardi stanica i
još toliko glija stanica
 BIJELA TVAR=živčana vlakna
Najdublja
brazda
Lijeva
polutka
Desna
polutka
Veliki mozak
(telencephalon)
 Veličina i građa mu variraju unutar klasa kičmenjaka.
 Kod čovjeka hemisfere su mu tolike da prekriva sve dijelove
mozga.
 Na površini ima puno brazda i grbica, čime mu se povećava
površina.
 U kori su smještene senzorne, motorne i asocijativne
oblasti.
 U njima su centri osjetljivosti, pokretačkih aktivnosti i
interpretacijski centri.
Nervni sistem
voljni
autonomni
Pod utjecajem
Naše volje
Nisu pod
utjecajem
Naše volje
Vegetativni nervni sistem
 Autonomni (vegetativni) nervni sistem kontrolira rad organa čija
funkcija ne ovisi o volji (svijesti) čovjeka.
 Kod kičmenjaka dijeli se na:
 Simpatički
 Parasimpatički
 Oni djeluju antagonistički.
Autonomni nervni Sistem
Parasimpatički
Simpatički
-parasimpatikus
-simptikus
•
odražava opušteno • uspostavlja
stanje organizma
napetost
organizma
•
živčana vlakna
izlaze iz mozga i
•
živčana vlakna
donjeg dijela
izlaze iz srednjeg
kičmene moždine
dijela kičmene
moždine
Autonomni nervni sistem
Pitanja:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Opiši građu i funkciju nervne ćelije!
Kako nastaje i kako se rasprostire nervni impuls?
Kako se nervni podražaj prenosi na naredni neuron?
Koje su sličnosti i razlike između amijelinskih i mijelinskih nervnih vlakana?
Kji su osnovni tipovi organizacije nervnog sistema?
Kako funkcionira difuzni nervni sitem?
Koje su osobenosti građe i funkcije vrpčastog i ganglijskog nervnog sitema?
Kako je organiziran cjevasti nervni sistem?
Koje funkcije imaju moždano – moždinske opne?
Koje su najbitnije razlike u funkcioniranju somatskog i autonomnog nervnog sistema?
U kakvom su funkcionalnom odnosu simpatički i parasimpatički nervi?
Kako je ustrojen osjećajni i pokretački sistem prijema i provođenja nervnih impulsa?
Šta su projekcione oblasti i gdje se nalaze?
Kako se ispoljavaju integrativne nervne funkcije i kakav im je fiziološki značaj?
Kakva je uloga asocijativnih nervnih funkcija?
Koja su osnovna svojstva građe i funkcije kičmene moždine?
Koje dijelove sadrži ljudski mozak i koje su njihove osnovne funkcije?