Transcript Amsterdamse Vignet methode Begrip

MEDISCHE BESLISSINGEN ROND HET
LEVENSEINDE
Congres palliatieve zorg 14 oktober 2013
• Palliatieve zorg
• Stervensfase
• Zinvol en zinloos
medisch handelen
• wilsonbekwaamheid
• Ethische vragen en
morele intuïties
• casus
• Moreel beraad
CONTINUE, ACTIEVE EN INTEGRALE ZORG VOOR
PATIËNTEN EN HUN FAMILIE DOOR EEN
INTERDISCIPLINAIR TEAM OP HET MOMENT DAT
MEDISCH GEZIEN GEEN GENEZING MEER WORDT
VERWACHT
STERVENSFASE: NIET PRECIES TE
DEFINIËREN
• De stervensfase is een periode van geleidelijke
vermindering van lichamelijke, psychische en
sociale functies.
• Artsen leggen hun grenzen verschillend-niet alleen
op principiële maar ook op emotionele of praktische
gronden ( van der Wal)
• Stervensfase wordt niet genoemd in de
aandachtspunten voor euthanasie
• De wetgever heeft zich ook niet gewaagd aan een
omschrijving van het begrip stervensfase
STERVEN
STERVEN EN DE DOKTER
Is een proces dat vooraf
gaat aan het levenseinde,
waarbij de levenstekenen
van het lichaam
onomkeerbaar afnemen;
verminderd bewustzijn,
bloeddrukdaling, versnelde
of onregelmatige hartslag,
onregelmatige en/of
oppervlakkige ademhaling
en verminderde
urineproductie
Voor de arts is een
deelgebied weggelegd en
niet de hele mens. De
dominee en de priester, de
zuster, de maatschappelijk
werker en de huisgenoot
zijn er ook nog ( Kuitert)
HIPPOCRATES
Het leven is kort, de kunst is lang, de gelegenheid
vluchtig, het onderzoek bedrieglijk, het oordeel
moeilijk
Zinvol en zinloos medisch
handelen
• Zinvol: wanneer van de
behandeling redelijkerwijs het
beoogde effect bij de patiënt is te
verwachten ( staatscommissie
euthanasie)
• Zinloos: een therapeutische
bemoeienis waarvan in geen enkel
opzicht nog positieve effecten op de
patiënt te verwachten zijn
(commissie Remmelink)
Oftewel: moet alles wat kan
Wilsbekwaamheid volgens de WGBO:
“het
in staat zijn tot een redelijke afweging
van zijn/ haar belangen ter zake”
Wilsonbekwaam:
tijdelijk :delier
Wisselend: dementie
Blijvend: pasgeborenen, jonge kinderen,
zwakbegaafden
Valkuilen:
Attributiefouten
Self-serving bias
Confirmation bias
Stigmatisering
Verschil tussen onwetendheid en onbekwaamheid
Misleidende empathie
Wilsonbekwaamheid
Het niet in staat zijn om beslissingen te nemen, nl. wanneer iemand de
informatie over zijn ziekte niet kan begrijpen, wanneer hijzelf geen besluit
over de behandeling kan nemen of de gevolgen daarvan niet kan overzien
Wanneer moet je eraan denken?
• Als de patiënt herhaaldelijk een antwoord geeft wat niet bij de vraag
past
• Als de emotie niet bij de vraag past
• Als de patiënt steeds opnieuw naar de informatie vraagt
• Als de patiënt te snel beslist
• Als de patiënt zich verzet
• Als de patiënt ongebruikelijke argumenten hanteert
Amsterdamse Vignet methode
Begrip : kan u iets vertellen over uw ziekte
kan u iets vertellen over de voorgestelde behandeling
kent u de voor- en nadelen van de behandeling
Keuze maken: kunt u vertellen waarom u wel of niet behandeld
wilt worden
Redeneren: kunt u aangeven waarom u niet behandeld wil worden
patiënt kan consequenties noemen
patiënt kan behandelingen vergelijken en alternatieven noemen
keuze is logisch gevolg van eigen uitleg
Waardering: wat voor gevolg heeft uw keuze voor uw gezondheid
wat betekent dat voor u en uw familie
patiënt erkent dat de beschreven therapie gevolgen heeft
patiënt erkent de mogelijke positieve effecten van de
behandeling
Mac Arthur Competence Assessment Tool
Treatment ( Mac CAT-T)
Een semi gestructureerde interviewmethode ( 15-20
minuten)
- het vermogen tot begrip van informatie
– het vermogen tot waardering van informatie
– het vermogen om te redeneren over verstrekte
informatie
– het vermogen om een duidelijk besluit inzake
behandeling te nemen
In situaties waarin belangrijke beslissingen genomen
moeten worden omtrent ‘ leven en sterven’ , ‘doorgaan
met behandelen of niet ’, maar ook vragen worden
gesteld als ‘ hoe te behandelen?’ , wat is hier de best
mogelijke zorg?’ zijn beslissingen genomen door artsen
alleen niet langer op hun plaats.
Principe van niet
schaden
Principe van
respect voor
autonomie
Principe van
weldoen
Principe van
rechtvaardigheid
Morele intuïties
Een gevoel van
onbehagen
Wat is hier aan de
hand?
Wat is het morele
probleem?
Wat betekent dat voor
alle betrokkenen?
Wat zou een goede
oplossing kunnen zijn?
Hoe kunnen we die
bereiken?
Wat moeten we doen?
CASUS
81 jarige dementerende vrouw
Opname: slikproblemen,
hoesten, afvallen
-aspiratie pneumonie bij
Zenkers divertikel
-bloedverlies bij coloncarcinoom
Problemen: mevr. weigert
medicatie, trekt sonde eruit,
persisterende koorts
- Echtgenoot 88 een kinderen, 1
nicht
- Mevr. Is wisselend somber
maar geeft wel consequent
aan geopereerd te willen
worden
Het stappen plan
1. Verkenning: welke vragen roept deze casus op?
2. Explicitering: Wat is de morele vraag?
Welke behandelingsmogelijkheden
Welke feitelijke informatie ontbreekt
3.Analyse: Wie zijn bij de morele vraag betrokken en wat
is hun perspectief
Welke argumenten zijn relevant voor het
beantwoorden van de morele vraag
4. Afweging: wat is het gewicht van de argumenten
welke behandeling heeft dan de voorkeur
5. Aanpak: welke concrete stappen vloeien hieruit voort