Transcript Dieren, dilemmas en discriminatie

Dieren
Dilemma’s
&
Discriminatie
Stijn Bruers, Amsterdam, 14-3-2011
Dilemma’s

Dilemma 1: het treinspoor en de wissel
Dilemma’s
Dilemma 1: het treinspoor en de wissel
 Dilemma 2: het treinspoor en de brug

Dilemma’s




Dilemma 1: het treinspoor en de wissel
Dilemma 2: het treinspoor en de brug
Dilemma 3: de vrachtwagen
Dilemma 4: de chirurg en de bezoeker
???????????????????????

Eerste morele intuïtie: het basisrecht
= het recht om niet gebruikt te worden als louter
middel voor onze doelen
Maak geen slachtoffer als het slachtoffer aanwezig
moet zijn om je plan te doen werken
Morele gemeenschap = alle wezens met basisrecht


Discriminatie

Nog een dilemma: het brandend huis
Discriminatie
Gelijk basisrecht
 Getolereerde keuzegelijkwaardigheid
 Of discriminatie?

Discriminatie
Discriminatie is ?
het berokkenen van een nadeel aan een individu
door het maken van een waardegeladen
onderscheid tussen individuen op grond van
eigenschappen die in die situatie niet ter
zake doen, geen geldig motief vormen of
niet moreel relevant zijn.
 Racisme, seksisme,… en …
soortisme

Discriminatie als ethische illusie
Intrinsieke waarde van dier
Intrinsieke waarde van mens
(Moreel) irrelevante eigenschappen
Ongeneesbaar diep
mentaal gehandicapt
weeskind
Vleesvarken
Mentale leeftijd
Baby van 3 maanden
Kind van 3 jaar
Gedrag
Agressief
Zachtaardig
Persoonlijke hygiëne
Vuil
Proper (modderbad,…)
Sociale banden
Geen familie
Sterke band met familie en
vrienden
Behandeling
Wordt verzorgd, begeleid,
gewassen,…
Wordt gecastreerd,
verminkt, opgesloten,
vuilgehouden, vetgemest,
verhandeld, geslagen,
geslacht, opgegeten
Motief van behandeling
Welzijn van gehandicapte
Eigen genot
Welk moreel relevant criterium?
Huidige situatie: voelende mensen hebben
het basisrecht
 Alle mensen die de mogelijkheid hebben
ontwikkeld om te kunnen voelen, en die
mogelijkheid nog niet definitief verloren
hebben.

Morele
gemeenschap
Voelende wezens
Homo sapiens
Welk moreel relevant criterium?

De soortgrens?
1. Zeer arbitrair
3de onderste???
Welk moreel relevant criterium?

De soortgrens?
1. Zeer arbitrair
2. Zeer vergezocht



Definitie van soort: verwijst naar het kunnen
krijgen van vruchtbare nakomelingen
Eigenschap van “de mens”: mentale
vermogens (begrijpen van rechten en
plichten,…)
Als een wezen een naast familielid heeft
dat potentieel vruchtbare
nakomelingen had kunnen krijgen met een
verzameling van wezens die bepaalde
mentale vermogens bezitten, dan krijgt dat
wezen het basisrecht
Welk moreel relevant criterium?

De soortgrens?
1. Zeer arbitrair
2. Zeer vergezocht
3. Ook potentieel vage grens
Hybriden
10% van zoogdiersoorten
 Paard+ezel=muilezel (-dier)
 Schaap+geit= scheit (gaap)
 Leeuw+tijger=lijger (teeuw)
 Luipaard + leeuw
 Paard+zebra
 Kameel+lama
 Dolfijn+orka
 Grizzly+ijsbeer
 Mens+chimpansee ?
Chimens of humanzee
Welk moreel relevant criterium?

De soortgrens?
1.
2.
3.
4.
Zeer arbitrair
Zeer vergezocht
Ook potentieel vage grens
Verwijzing naar iets wat we niet relevant
vinden: genen of uiterlijk
◦ zoals racisme
◦ er bestaat geen ‘belangen-gen’ of kenmerk
dat alle en alleen mensen hebben
Welk moreel relevant criterium?

Voelen?
1. Deugdenethiek: morele emotie van
empathie
2. Consequentialistische ethiek en
contractualistische rechtvaardigheidsethiek:
gedachtenexperiment van de sluier der
onwetendheid
Welk moreel relevant criterium?

Voelen?
1. Deugdenethiek: morele emotie van
empathie
2. Consequentialistische ethiek en
contractualistische rechtvaardigheidsethiek:
gedachtenexperiment van de sluier der
onwetendheid
3. Deontologische ethiek:
 Recht = bescherming van belang
 Voelend wezen = wezen dat belangen heeft en kan
gewaarworden
Wetenschap

Welke wezens kunnen voelen?
◦ We gaan er van uit dat baby’s en mentaal
gehandicapten kunnen voelen en een
bewustzijn hebben
◦ Geldt ook voor wezens met gelijkaardig
gedrag, fysiologie, anatomie en evolutionaire
verklaring
◦ Wezens met een ontwikkeld functioneel
complex centraal zenuwstelsel: gewervelden,
kreeftachtigen, inktvissen
Wetenschap


“It is the position of the American Dietetic
Association that appropriately planned
vegetarian diets, including total vegetarian or
vegan diets, are healthful, nutritionally
adequate, and may provide health benefits in
the prevention and treatment of certain
diseases.”
“Well-planned vegetarian diets are
appropriate for individuals during all stages
of the life cycle, including pregnancy,
lactation, infancy, childhood, and adolescence,
and for athletes.”
Veganisme en gezondheid



Carl Lewis (9 Olympische gouden medailles atletiek)
Scott Jurek (meervoudig winnaar van de beruchte Badwater
Ultramarathon en de Spartathlon)
Mac Danzig (meervoudig wereldkampioen worstelen en
winnaar Ultimate Fighting Championships)
Samengevat
1.
2.
3.
4.
Alle voelende mensen hebben het
basisrecht
Discriminatie mag nooit, en zeker niet
als er geen vitaal belang in het gedrang
komt
Soort is geen moreel relevant criterium,
voelen wel
Veganisme is niet ongezond: we kunnen
de morele gemeenschap uitbreiden
Morele intuïties
1.
2.
3.
Morele intuïties
Ethische basisprincipes (axioma’s)
Consistent ethisch systeem
Morele intuïties
Morele intuïties
Morele intuïties
Morele intuïties
Morele intuïties
Uitzondering

Jacht om te overleven. Als…
◦ een blind evolutionair proces ervoor gezorgd
heeft dat een voelend wezen afhankelijk is
geworden van het gebruik van andere voelende
wezens om te overleven,
◦ dat wezen niet had bestaan indien het nooit aan
predatie had gedaan
◦ het systematisch verhinderen van de jacht van dat
wezen zou leiden tot een verlies aan
biodiversiteit, en
◦ er geen alternatieven zijn,
dan mag dat wezen jagen op voelende
wezens, dan mag hij het basisrecht schenden,
enkel voor voedsel als vitale behoefte.
Gelijkwaardigheid, principe 1

Gelijk basisrecht van voelende
wezens (=wezens die complexe belangen
hebben en die hun belangen ook
subjectief kunnen gewaarworden): gebruik
geen voelende dieren als louter middel
voor de eigen doelen. (Uitzondering: jacht
om te overleven.)
Gelijkwaardigheid, principe 2

Rechtvaardige hulpverlening: men
mag bij hulpverlening prioritaire aandacht
schenken aan een voelend wezen met wie
men een persoonlijke of emotionele band
heeft, op voorwaarde dat men de keuze
respecteert van andere hulpverleners om
slachtoffers te helpen waarmee men
minder emotionele betrokkenheid heeft.
Dus tolereer de keuze van die andere
hulpverleners.
Gelijkwaardigheid, principe 3

Rechtvaardige verdeling van
levenskwaliteit: maximaliseer de
levenskwaliteiten (welzijnswaarden) van alle
voelende wezens, en geef daarbij sterke
voorkeur aan een verhoging van de laagste
welzijnswaarden. Dus maximaliseer de
levenskwaliteit van de minst bedeelden (de
voelende wezens met het minste welzijn),
tenzij dit ten koste gaat van ontzettend veel
meer welzijn van anderen.
Ethische systemen
Moreel egoïsme
 Moreel nihilisme/relativisme
 Deugdenethiek
 Zorgethiek
 Consequentialistische ethiek (utilitarisme,
maximin, prioritarianisme)
 Contractualistische rechtvaardigheidsethiek
 Deontologische ethiek

http://stijnbruers.wordpress.com
 [email protected]
