توسعه بازار ارز
Download
Report
Transcript توسعه بازار ارز
1
بازار ارز بازاري است که در آن پول ملي کشورها به يکديگر تبديل ميشود.
بازار ارز بزرگترین ،کاراترين و پویاترین بازار مالی در جهان است با گردش مالی روزانه
بيش از 2.5تریلیون دار ٣٠برابرحجم معا مات روزانه بازار سهام و اوراق قرضه و
خزانه داری امریکا .
بازار جهاني ارز يا فارکس یک بازار بين بانکی است بدین مفهوم که بازیگر کهنه و اصلی
این بازار همانا بانکها هستند ,ولی سفته بازان -مدیران پول -شرکتهای سرمایه گذاری نيز
به جمع شرکت کنندگان این بازار اضافه شده اند.
تغييرات غيرقابل پيش بيني در قيمت ارزها و ساير نوسانات پولي ميتواند معامالتي را که
انتظار ميرفت سودآوري قابل توجهي داشته باشند را زيان آور نمايد.
نرخ تبديل معياري است که بر پايه آن پول رايج کشورها با يکديگر مبادله ميشود.
2
بازار ارز دو عمل اصلي انجام ميهد
تبديل پول کشورها به يکديگر
فراهم نمودن تسهيالت براي روبرويي با ريسک مربوط به
تغييرات ارزش پولها (منظور از اين ريسک خسارتهاي
احتمالي ناش ي از تغييرات غيرقابل پيشبيني در نرخ تبديل
ارزهاست)
3
منحنيهای عرضه و تقاضای ارز یک کشور در طول زمان جا به جا ميشود و
همين انتقال باعث بروز تغييرات دائمی نرخ ارز خواهد شد.
این جا به جایی ممکن است براثر تغيير سليقه مردم نسبت به توليدات داخلی
و خارجی -رشد متفاوت اقتصادی -تفاوت نرخهای تورم در کشورهای مختلف-
تغيير در نرخهای بهره -تغيير در انتظارات و مداخات بانک مرکزی جهت انجام
سياستهای پولی و ...به وجود آید.
4
عوامل اصلي تعيين کننده تغييرات نرخ ارزها عبارتند از :
نرخ رشد پولي (نرخ افزايش نقدينگي-حجم پول کشور) ،نرخ تورم و نرخ بهره در
کشور
نرخ رشد
پولي
نرخ تورم
نرخ بهره
در کشور
5
تغييرات
نرخ ارز
شرکتها و موسسات تجاري حداقل در چهار
زمينه با بازار ارز سروکار پيدا ميکنند
6
دريافت پول خارجي (ارز) در برابر صادرات کاالها و خدمات خود به ساير کشورها
تبديل پول و تهيه ارز در بازار جهت تامين مالي واردات ( پرداخت وجه کاالها و خدماتي
که از خارج خريداري ميکنند).
تبديل پول به پول کشور ديگري که شرکت بخواهد در آن سرمايهگذاري نمايد.
عمليات سفته بازي که با هدف کسب سود و شيوه خريد و فروش ارزها انجام
ميشود.
برخالف بازار سهام که معامله باید با خرید آغاز و با فروش پایان یابد در بازار
ارز جهانی معامله را هم با فروش و هم با خرید می توان آغاز کرد .بدین مفهوم
که ميتوان یک ارز را در قيمت باالتر فروخت و پس از کاهش قيمت همان ارز را
خرید .یکی از دالیل جذابيت این بازار همين نکته است که می توان از تمام
نوسانات چه در جهت افزایش و چه در جهت کاهش سود برد.
ارزهای خارجی لزوما به دو شیوه مشخص معامله می شوند :روش اول در
بازارهای مبادالتی سازمان یافته و نوع دوم در بازار فرابورس ی یا.OTC
انجام معامالت به شیوه مبادله در بازارهاي مبادالتی تنها بخش بسیار کوچکی
از مجموع مبادالت جهانی ارز را تشکیل میدهد و بخش اعظم معامالت ارزهای
خارجی که بين بانکها و سایر فعاالن بازار ارز صورت می گيرد ،به شیوه
فرابورس ی ( )over the counterانجام می شود.
7
در بازارهای مبادالتی سازمان یافته ،مثل بازار مبادالت تجاری شیکاگو )(CME
در ایاالت متحده ،قراردادهای ارزی استاندارد که ارزش پولی مشخص ی دارند در
بازار پول بين املللی ) (IMMمعامله میشوند .یک سازمان تسویه حساب مرکزی
نيز متصدی هماهنگی تراکنشهای معامالتی بين دو طرف معامله است.
8
9
بازار معامالت فرابورس ی ،انجام معامالت در سراسر جهان را با تعداد بسیاری از
فعاالن و نيز با ارایه قیمتهای مناسب فراهم میکند و در این میان ،شهرت و
شرایط معامالتی که یک کارگزار ارایه میدهد ،موجب انتخاب آن از سوی
فعاالن بازار میگردد.
طبق تحقیقی که در سال 2007تحت نظارت بانک تسویه حساب بين
املللی) ) BISصورت گرفته ،ميزان گردش مبادالت پولی جهان در حدود 3.2
تریلیون دالر در روز تخمين زده شده که نسبت به سال ،2004رشدی معادل
%60را نشان میدهد .در بين مراکز متعدد مالی جهان ،بیشترین ميزان تبادالت
ارزی در انگلیس صورت می گيرد ،این درحالی است که ارز این کشور ،پوند
انگلیس ،نسبت به برخی از ارزهای دیگر کمتر معامله میشود 34 .درصد مجموع
معامالت جهانی ارز در انگلیس 17 ،درصد در ایاالت متحده و 6.1درصد در
سوئیس انجام میشود و این ميزان برای ژاپن که در رتبه چهارم قرار دارد ،تنها 6
درصد است.
توسعه بازار ارز
به طور کلی بازار ارز خارجی عبارت است از بازار عمده فروش ی بين بانکی
که معامله کنندگان مجاز ( معموال بانک ها و سایر نهاهای مالی) با
یکدیگر معامله میکنند و بازار خرده فروش ی که معامله کنندگان مجاز با
مشتری های نهایی مانند خانوارها و بنگاه ها ،معامله میکنند.
10
بازاری است که در آن اختالف بين قیمت فروش فوری و قیمت خرید فوری (bid/offer
)spreads
نسبتا اندک باشد ،هزینههای معامله پایين باشد ،گردش مالی کافی برای محدود کردن اثر
معامالت انفرادی بر قیمت وجود داشته باشد ،نظام تجاری ،تهاتر بانکی و نظام پرداختی وجود
داشته باشد تا اجرای سریع سفارشات را تسهیل نماید و دامنه گسترده ای از فعاالن در بازار
وجود داشته باشد (وجود تعداد بیشماری از فعاالن در بازار و گردش مالی کافی از تاثيرات
انفرادی بر قیمت جلوگيری می نماید ). market depth
11
بازار ارز خارجی کشورهای در حال توسعه سطحی و غير کارآمد هستند.
بخش ی از این جریان ناش ی از مقررات گسترده ارزی از قبیل کنترل و نظارت بر جریان
سرمایه (این کنترل ها گردش مالی بازار را کاهش میدهد) ،محدودیتهای احتیاطی
سفت و سخت در خصوص وضعیت شبکه باز ارز خارجی ،الزامات تحویل اعالم وصول
ارز خارجی به بانک مرکزی میباشد .بازارهای ارز بين بانکی البته در کشورهایی که
وجود دارند ،اغلب نسبت به بازارهای خرده فروش ی کوچک هستند که این امر آزادی
عمل بازار در کشف قیمت تعادلی ارز را محدود میکند.
12
-1اجازه شناوری محدود به نرخ ارز جهت تهییج فعالیت ارز :خارجی.
بين سالهای ۱۹۹۵و ۲۰۰۱گردش مالی در بازارهای ارز خارجی کشورهایی که
رژیمهایی با شناوری بیشتر نرخ ارز را .انتخاب کردند ،افزایش یافته و در
کشورهایی با رژیم کمتر شناور ،کاهش یافته است.
-2کاهش نقش بازارسازی بانک مرکزی به واسطه کاستن از معامالت با بانک ها
و دخالت هایش به منظور گسترش دامنه فعالیت بازارسازها.
13
14
-3افزایش اطالعات بازار در خصوص منابع و مصارف ارز خارجی و روند تراز پرداختها
تا فعاالن بازار بتوانند چشم انداز معتبری از نرخ ارز و سیاست پولی شکل داده و ارز
خارجی را به نحو کارآمدی قیمت گذاری کنند.
-4لغو تدریجی یا حذف مقرراتی که فعالیت بازار را مهار میکنند .اقدامات مهم
میتواند شامل:حذف الزامات مربوط به تسلیم اعالم وصول ارز خارجی به بانک
مرکزی ،وضع مالیات یا مالیات اضافی روی معامالت ارز و محدودیتهای معامالت بين
بانکی ،یکپارچه کردن بازارهای ارز خارجی تفکیک شده و کاستن از محدودیتهای
حساب جاری و سرمایه ای به منظور افزایش منابع و مصارف ارز خارجی در بازار باشد.
-5یکپارچه کردن و ساده سازی مقررات ارز خارجی و اجتناب از تغیيرات مکرر و فی
البداهه در قانون برای افزایش شفافیت بازار و کاهش هزینه های معامالت.
چهار راهکار کلی برای ثباتبخش ی به بازار
ار ز
15
الف) افزایش جذابیت سرمایهگذاری در بورس سهام ،با هدف جذب بخش ی از
پساندازهای سرگردان موجود در ابزار ارز و تزریق آنها به بخش تولید .
ب) افزایش جذابیت سپردههای بانکی ،به منظور هدایت تدریجی بخش ی از
سرمایههای سرگردان پناه گرفته در بازار ارز ،به سمت بانکها.
ج) افزایش 10الی 20درصدی قیمت فروش رسمی انواع ارز از سوی دولت و بانک
مرکزی ،به منظور کاهش شکاف بين عرضه و تقاضای دالر و در نتیجه کاهش التهاب
در بازار ارز .
د) تالش برای ریشهیابی علل مهاجرت سرمایههای ایرانی به سمت کشورهایی
همچون امارات و ترکیه و زمینهسازی برای بازگشت بخش ی از این سرمایهها به
ایران .
مقايسه قيمت ارز از سال 84تا
92
موضوع نوسان قیمت ارز و سکه در بازار یکی از مهم ترین موضوعات اقتصادی
کشور طی سال های اخير بوده است که مشکالت فراوانی را نيز همچون افزایش
داللی به همراه داشته است .مشکل افزایش قیمت ارز و سکه در بازار اوایل سال
گذشته به اوج خود رسید .پس از این موضوع بانک مرکزی در اقدامی برای کنترل
بازار ارز و جلوگيری از داللی مرکز مبادالت ارزی را تاسیس کرد و در این مرکز به
کاالهای 10گانه ارز دولتی با حدود قیمتی 1000تومان ارزان تر از بازار تخصیص
یافت.
پس از تشکیل مرکز مبادالت ارزی تا حدودی قیمت ارز در بازار آزاد کنترل شد اما
در ابتداي سال 92و نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری باز هم قیمت ارز
افزایش یافت و این پیش بینی نيز مطرح می شد که قیمت دالر از مرز 4000تومان
نيز عبور کند.
16
مقايسه قيمت ارز از سال 84تا
92
دولت نهم در شرایطی فعالیت خود را آغاز کرد که قیمت ارز رسمی 902تومان و
قیمت ارز آزاد نيز حدود 904تومان بود و پس از گذشت 8سال دولت دهم در
شرایطی فعالیت خود را به پايان رساند که قیمت ارز رسمی حدود 2470تومان
و ارز آزاد نيز حدود 3170تومان بود.
بر اين اساس قیمت ارز رسمی از زمان آغاز فعالیت دولت نهم تا پایان فعالیت
دولت دهم حدود 1568تومان و قیمت ارز آزاد نيز حدود 2266تومان افزایش
يافت.
17
مقايسه قيمت ارز رسمي از سال
84تا 92
قیمت ارز آزاد در سال 92تقریبا 3.5برابر سال 84و قیمت ارز رسمی در سال 92تقریبا
3،8سال 84شده است.
در نمودارهای زیر چگونگی افزایش قیمت ارز از زمان آغاز فعالیت دولت نهم تا پایان
فعالیت دولت دهم آمده است:
18
مقايسه قيمت ارز آزاد از سال 84تا
92
19