Transcript Update in Forensic Pathology

Update in Forensic Pathology
ศ.ดร.นพ. พงษ์ รักษ์ ศรีบัณฑิตมงคล
ภาควิชานิตเิ วชศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์
รองอธิการบดีฝ่ายแผนงานและพัฒนา
มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
8 กุมภาพันธ์ 2557
หัวข้ อการบรรยาย
Refresh & Update
•กฎหมายการชันสูตรพลิกศพ
•บทบาทของแพทย์ ละบุคลากรสาธารณสุขในการ
ชันสูตรพลิกศพ และงานด้ านนิตเิ วช
พบผู้ตายนอนเสียชีวติ ที่ห้อง
ทางานในบ้ านตนเอง
• เราอยากรู้ อะไร?
• เขาตายจากอะไร
• ใครทาให้ เขาตาย คนอื่น
หรื อ ตัวเขา
ป.วิอาญา มาตรา 129
“ให้ ทาการสอบสวนรวมทัง้ การชันสูตรพลิกศพในกรณีท่ี
ความตายเป็ นผลแห่ งการกระทาผิดอาญาดังทีบ่ ัญญัตไิ ว้
ในประมวลกฎหมายนี้ อันว่ าด้ วยการชันสูตรพลิกศพ ถ้ า
การชันสูตรพลิกศพยังไม่ เสร็จ ห้ ามมิให้ ฟ้องผู้ต้องหายัง
ศาล”
ป.วิอาญา มาตรา 148 ทาการชันสู ตรพลิกศพในกรณี
1. การตายโดยผิดธรรมชาติ หรือสงสัย
1.1
1.2
1.3
1.4
1.5
ฆ่ าตัวตาย
ถูกผู้อ่นื ทาให้ ตาย
ถูกสัตว์ ทาร้ ายตาย
ตายโดยอุบัตเิ หตุ
ตายโดยยังมิปรากฎเหตุ
2. การตายในระหว่ างการควบคุมของเจ้ าพนักงาน
เช่ น เจ้ าพนักงานตารวจ, เจ้ าพนักงานควบคุมเรือนจา
กรณีเช่ นนี ้ ต้ องทาการชันสูตรพลิกศพไม่ ว่า จะตายโดย
ผิดธรรมชาติหรือตายด้ วยโรคธรรมชาติก็ตาม
ป. วิอาญา มาตรา 150 ผู้มีหน้ าทีใ่ นการชันสู ตรพลิกศพ
่ี บศพ
1. พนักงานสอบสวน ในท้ องทีท่ พ
2. ฝ่ ายแพทย์ ได้ แก่
•
•
•
•
แพทย์ ทางนิตเิ วชศาสตร์ หรื อ
แพทย์ ประจาโรงพยาบาลของรั ฐ หรื อ
แพทย์ ประจาสานักงานสาธารณสุขจังหวัด
แพทย์ ประจาโรงพยาบาลของเอกชนหรื อแพทย์ ผ้ ูประกอบ
วิชาชีพเวชกรรมที่ขนึ ้ ทะเบียนเป็ นแพทย์ อาสาสมัครตาม
ระเบียบของกระทรวงสาธารณสุข
กรณีท่ มี ีความตายเกิดขึน้
โดยการกระทาของเจ้ าพนักงานซึ่งอ้ างว่ าปฏิบัตริ าชการตาม
หน้ าที่
หรื อตายในระหว่ างอยู่ในความควบคุมของเจ้ าพนักงานซึ่งอ้ างว่ า
ปฏิบัตริ าชการตามหน้ าที่
จะมีบุคคลที่ร่วมชันสูตรเพิม่ ขึน้ คือ
3.พนักงานอัยการแห่ งท้ องที่ท่ ศี พนัน้
4.พนักงานฝ่ ายปกครองตาแหน่ งตัง้ แต่ ระดับปลัดอาเภอหรื อ
เทียบเท่ าขึน้ ไปแห่ งท้ องที่ท่ ศี พนัน้
บทเฉพาะกาล มาตรา 7 แห่ งพระราชบัญญัติแก้ ไขเพิม่ เติม
ประมวลกฎหมายวิธีพจิ ารณาความอาญา (ฉบับที่ 21) พ.ศ. 2542
แพทย์ อาจมอบหมายให้
ทีผ่ ่ านการอบรมทาง
เจ้ าหน้ าที่ของโรงพยาบาลหรือ
นิติเวชศาสตร์
เจ้ าหน้ าที่ในสั งกัดสานักงานสาธารณสุ ขจังหวัด
ไปร่ วมชันสู ตรพลิกศพในทีเ่ กิดเหตุแทนแพทย์ ได้ ในกรณี
• ถูกสัตว์ ทำร้ ำยตำย
• ตำยโดยอบุ ัติเหตุ
• ตำยโดยยังมิปรำกฏเหตุ
ป.วิอาญา มาตรา 154 วัตถุประสงค์ การชันสู ตรพลิกศพ
เพื่อให้ ทราบว่ า
1. ผู้ตายคือใคร (Identification)
2. ผู้ตาย ตายที่ไหน (Scene of death)
3. ผู้ตาย ตายเมื่อใด (Timing of death)
4. เหตุและพฤติการณ์ ท่ ตี าย (Cause and manner of death)
5. กรณีท่ ตี ายโดยผู้อ่ นื กระทา ให้ ระบุว่า ใครหรื อสงสัยว่ า
ใครเป็ นผู้กระทาผิด “เท่ าที่จะทราบได้ ”
ผู้ตายคือใคร (Identification)
• สภาพศพปกติ
• ดูจากภายนอก
• เปรียบเทียบกับ ID card
• ลักษณะเฉพาะตัวต่ างๆ เช่ น รอย
สัก
• ลักษณะฟั น
• ลายพิมพ์ นิว้ มือ
ผู้ตายคือใคร (Identification)
• สภาพศพเปลี่ยนสภาพ
• ลักษณะฟั น*
• เปรี ยบเทียบกับตนเอง
• ลายพิมพ์ นิว้ มือ*
• เปรี ยบเทียบกับตนเอง
• DNA*
• Direct match
• Indirect match
*Scientific evidences
• DNA
• Specimens
• Biological; blood, bone,
hair root, muscle
• Non-biological; แปรงสีฟัน,
• พิสูจน์ บุคคล
• หาผู้กระทาผิด
• DNA จาก sperm
• Touch DNA
ผู้ตาย ตายทีไ่ หน (Scene of death)
• ตายที่ท่ พ
ี บศพ หรือ จากที่อ่ นื
การตรวจทีเ่ กิดเหตุ (ที่พบศพ) มีความจาเป็ น
ตายในที่ที่พบศพ กระเป๋ า??
ผู้ตาย ตายเมื่อใด (Timing of death)
ตรวจการเปลี่ยนแปลงหลังตาย
• การหดเกร็งของกล้ ามเนือ้ เมื่อถูก
กระตุ้น (Supravital muscle contraction)
• หัวใจหยุดเต้ นแต่ เซลล์ ในร่ างกายยังไม่
ตายทันที
ผู้ตาย ตายเมื่อใด (Timing of death)
ตรวจการเปลี่ยนแปลงหลังตาย
• การหดเกร็งของกล้ ามเนือ้ เมื่อถูก
กระตุ้น (Supravital muscle contraction)
• Livor Mortis; การตกของเลือดลงสู่ส่วน
ต่าของร่ างกาย
ผู้ตาย ตายเมื่อใด (Timing of death)
ตรวจการเปลี่ยนแปลงหลังตาย
• การหดเกร็งของกล้ ามเนือ้ เมื่อถูก
กระตุ้น (Supravital muscle contraction)
• Livor Mortis; การตกของเลือดลงสู่ส่วน
ต่าของร่ างกาย
• Rigor Mortis; การแข็งตัวของศพ
Postmortem rigidity
เหตุทตี่ าย (Cause of death)
• ตายจากบาดแผล
• บาดแผลกระสุนปื นและ
วัตถุระเบิด
• บาดแผลจากวัตถุมีคม
(แทง, ฟั น)
• บาดแผลจากวัตถุไม่ มีคม
• ตายจากการขาดอากาศ
• ตายจากได้ รับสารพิษ หรือ
ยาเกินขนาด
• ตายจากการจมนา้
• ตายจากไฟฟ้าดูด ช็อต
• ตายจากโรค
บาดแผลกระสุ นปื นและวัตถุระเบิด
บาดแผลจากกระสุนลูกโดด
แผลทางเข้ า โดยทั่วไป
• รูทะลุ กลม หรือ รี หรื อ แฉก
(punch out lesion)
• รอยถลอกรอบๆ แผล
(marginal abrasion)
• รอยดาเกิดจากความร้ อนที่มากับ
หัวกระสุน (grease ring)
Grease ring
ปรากฎ ทีเ่ สื้อผ้าได้
การยิงในระยะทีเ่ ขม่ าดินปื นปลิวไปถึง: ระยะใกล้
พบลักษณะที่ partial burn or unburned gunpowder ปลิวไปฝังอยู่ใต้ ผวิ หนัง ปรากฏเป็ นจุดแดงๆ หรือ ดาๆ
รอบแผล เนื่องจากติดอยู่ใต้ ผวิ หนังเหมือนรอยสั กจึงเรียกว่ า tattooing หรือ เหมือนลักษณะทีโ่ รยพริกไท จึง
นิติเวช มช.
เรียกว่ า peppering
การยิงในระยะทีค่ วัน เปลวไฟ เขม่ ายังเกาะกลุ่มไม่ แยกออกจากกัน
นิติเวช มช.
การยิงในระยะประชิด contact range
และสามารถตรวจพบเขม่ าดินปื นดาๆ
อยู่ใต้ แผล เป็ น โพรงดินปื น
นิติเวช มช.
บาดแผลทางเข้ ากระสุ นปื นลูกปราย: ระยะค่ อนข้ างไกล
บางส่ วนของเม็ดลูกปรายเริ่มจะแยกจากกลุ่ม บางเม็ดยังรวมกันทาให้
แผลตรงกลางมีขนาดใหญ่
นิติเวช มช.
บาดแผลจากวัตถุมคี ม
• บาดแผลถูกแทง (stab wound)
บาดแผลถูกฟัน (cut wound)
บาดแผลจากวัตถุไม่ มีคม
• บาดแผลถลอก
• บาดแผลฟกชา้
• บาดแผลฉีกขาดขอบไม่ เรียบ
เหตุทตี่ าย (Cause of death)
• ตายจากบาดแผล
• บาดแผลกระสุนปื นและ
วัตถุระเบิด
• บาดแผลจากวัตถุมีคม
(แทง, ฟั น)
• บาดแผลจากวัตถุไม่ มีคม
อวัยวะสาคัญเช่ น สมอง หัวใจ ถูกทาลาย
เสี ยเลือดมาก
ภาวะแทรกซ้ อน
เหตุทตี่ าย (Cause of death)
• ตายจากการขาดอากาศ
• ตายจากได้ รับสารพิษ หรือ
ยาเกินขนาด
• ตายจากการจมนา้
• ตายจากไฟฟ้าดูด ช็อต
• ตายจากโรค
ตายจากการขาดอากาศ
 แขวนคอ รั ดคอ
 บีบคอ
 ปิ ดปากจมูก
ตายจากการจมน้า
Fine froth
Washer woman’s skin
ตายจากไฟฟ้าดูด ช็อต
• Electrical mark
ตายจากได้ รับสารพิษ หรือยาเกินขนาด
ตายจากโรค
• หากยังไม่ ทราบเหตุในเบือ้ งต้ น จะถูก
จัดเป็ น การตายโดยยังมิปรากฏเหตุ
• เมื่อตรวจชันสูตร จึงพบเหตุตายที่เกิด
จากการเจ็บป่ วย โรคต่ างๆ
สรุปบทบาททีอ่ าจเกีย่ วข้ อง
พยาธิแพทย์ /แพทย์ ท่ วั ไป
ฆ่ าตัวตาย
ถูกผู้อ่นื ทาให้ ตาย
ถูกสัตว์ ทาร้ ายตาย
ตายโดยอุบัตเิ หตุ
ตายโดยยังมิปรากฏเหตุ
ตายระหว่ างถูกควบคุม
X
X
X
X
X
X
เจ้ าหน้ าที่สาธารณสุข
X
X
X
การตายโดยยังมิปรากฏเหตุ
• พบนอนเสียชีวติ ที่พักอาศัย
• เหตุตาย
• สารพิษ (ทาตนเอง ผู้อ่ นื ทา อุบัตเิ หตุ)
• ขาดอากาศ (ปิ ดปาก ปิ ดจมูก บีบรัด
ลาคอ?)
• ทาร้ ายร่ างกาย
• โรค เจ็บป่ วย
• แมลงสัตว์ กัดต่ อย (สัตว์ พษิ )
Scenario ที่ไม่ สามารถผ่ าศพตรวจได้
ไม่ ปรำกฏบำดแผลภำยนอกร่ ำงกำย
• ถูกทาร้ ายด้ วยวัตถุแข็งไม่ มีคมไหม จนทาให้ เสี ยเลือดมากในช่ องอก หรือ ช่ อง
ท้ อง
• กด บีบรัดบริเวณ ปาก คอ จมูก ไหม
• ร่ องรอยแผลเกิดจาก สั ตว์ แมลง กัด ไหม
• ร่ องรอยการได้ รับสารพิษไหม
• ประวัติการเจ็บป่ วยไหม
การตรวจพิสูจน์ กรณีทเี่ กีย่ วกับสารพิษ
• สถานที่ เช่ น พบขวดสารพิษ คราบอาเจียน
• ประวัติ เช่ น มีผ้ ูพบเห็นว่ ากินสารพิษ เวลาสุดท้ ายที่มีอาการ
ปกติ เวลาที่พบผู้ตาย ชนิดและจานวนสารพิษ ที่ได้ รับ อาการและ
อาการแสดง ก่ อนเสียชีวติ
• ศพ
การตรวจพิสูจน์ จากศพ กรณีได้ รับสารพิษ
การตรวจศพจากภายนอก
กลิ่น เช่ น methomyl ที่ถูกกรด,
นา้ มัน
รอยเข็มฉี ดสารพิษเข้าสู่ ร่างกาย
ตรวจทางห้ องปฏิบัตกิ ารเพื่อยืนยัน
การได้ รับสารพิษ
MA
• การตรวจสารเสพติด
• ปั สสาวะ
• เลือด
• เส้ นผม
Chromatogram of hair analysis
for Methamphetamine
AP
ระดับความเข้ มข้ นของ MA ในเส้ นผมกลุ่มตัวอย่ าง

SoHT
 0.2 ng/mg of hair = positive
ระยะ
จานวน
No. of
% Mean ± SD* ค่ าตา่ สุ ด- % การลดลง
เวลาหยุด ตัวอย่าง positive positive (ng/mg)
ค่ าสู งสุ ด
ของความ
เสพ เส้ นผมทีใ่ ช้ ใน
(ng/mg) เข้ มข้ นที่ตรวจ
การวิเคราะห์
พบ ในแต่ ละ
(ราย)
เดือน
1M
62#
61
98.39 14.18±17.75 0.36-113.50
2M
63
52
82.54 5.85± 7.67 0.28-32.28
66.89
3M
63
38
60.32 2.37±4.83 0.20-26.12
71.85
4M
63
21
33.33 1.02±2.30 0.20-10.96
62.48
5M
53
6
11.32 0.45±0.29 0.21-1.00
63.80
6M
14
2
14.29 0.30±0.14 0.20-0.40
22.96
7M
3
0
0.00
N.D.
N.D.
N.D.
ระดับความเข้ มข้ นของ MA ในเส้ นผมกลุ่มตัวอย่ าง
บทบาทของแพทย์ เจ้ าหน้ าทีส่ าธารณสุ ขต่ องานนิตเิ วชศาสตร์
 ป.วิอาญา 150 แพทย์ ประจา รพ. ของรั ฐ
 บทเฉพาะกาล (จนถึง ปี
พ.ศ. 2560)
 งานวิจัยร่ วมพยาธิวท
ิ ยากับ นิตแิ พทย์
 อาสาสมัครปฏิบัตงิ าน กรณีมีผ้ ูเสียชีวต
ิ จานวนมาก
ฃฃฃฃฃฃฃฃฃ
48
ภาพถายรางวั
ลชนะเลิศ “มช. รมแดนช
่
่
้าง” โดย นายยุทธชัย อุตตมะ