Transcript Aile Hukuku Ders 4

AİLE HUKUKU
İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü
Sürekli Eğitim Uygulama ve
Araştırma Merkezi
Aile Danışmanlığı Sertifika
Programı
Prof. Dr. Yasemin Işıktaç
Nişanlılığın Hükümleri
Nişanlılar karşılıklı evlenme vaadinde bulundukları
için, nişanlılığın temel hükmü taraflardan her ikisinin
de vaadine uygun davranmasıdır.
- Evlenmeyi gerçekleştirme
- Evlenmeyi engelleyecek davranışlardan kaçınma
- Sadakat
Nişanlılığın Hükümleri
Nişanlı, gerekli zamanda yükümlülüğünü yerine
getirmezse nişanın bozulması için haklı sebep
sağlamış olur. Bu haklı sebeple nişan bozulursa,
kusurlu olan diğer nişanlıdan tazminat isteyebilir
(TMK m.120)
Nişanlılığın Hükümleri
- Nişanlılar Türk Medeni Kanunu anlamında yakın
sayılırlar (TMK m.151)
- Nişanlılardan birinin ölümü üzerine sağ kalan nişanlı
ölüme sebep olan kişiden manevi tazminat isteminde
bulunabilir (BK m.47)
- Nişanlılardan birisi davalı olan nişanlısı ile ilgili
hususlarda tanıklıktan kaçınabilme hakkına sahiptir
(HMK m.245, CMK m.47)
Nişanlılığın Sona
Ermesi
- Evlenme
(Birbiriyle
evlenme)
(Başka biriyle
evlenme)
- Tarafların
Anlaşması
(Nişan karşılıklı
sona erdirilirse
tazminat söz
konusu olmaz.
Hediyeler iade
edilir)
- Evlenmenin
imkansızlaşması
* Ölüm
* Gaiplik
* Akıl Hastalığı
Nişanın
Bozulması
(TMK
m.120)
Nişanı Bozmada Haklı Sebepler
Haklı Sebep Kavramı:
Nişanlılığın devamını ve evlenmeyi, dürüstlük kuralı
çerçevesinde bir taraftan beklenemez kılan sebepler
nişanı bozma için haklı sebep sayılır.
Haklı sebep, karşı tarafın kusurundan
kaynaklanabileceği gibi her iki tarafın kusurunun
bulunmadığı hallerde de söz konusu olur.
Nişanı Bozmada Haklı Sebepler
Haklı sebebi hakim takdir edecektir.
Maddi ve manevi tazminat talep edilebilir.
TMK m.123’e göre nişanlılığın sona ermesinden doğan
talep hakları, sona ermenin üzerinden bir yıl geçmekle
zamanaşımına uğrar.
EVLENME
Evlenmenin hukuki niteliği iki bağlamda tartışılır.
İlk görüş, evlenmeyi bir sözleşme olarak nitelendirir.
Çünkü taraf iradeleri evlilik sözleşmesini ortaya
çıkarır.
İkinci görüş, tarafların evlilik hükümlerini
kararlaştırmakta serbest olmadıklarını, belirli bir
statüye girme hususunda iradelerini açıkladıkları için
evlenmenin şart-tasarruf olduğunu düşünür.
Bizce, evlenme bir sözleşmedir.
EVLENME EHLİYETİ
Evlenme Ehliyeti
Yaş
18 yaş
17 yaş
16 yaş
Ayırt Etme Gücü
EVLENME ENGELLERİ
Kesin Evlenme
Engelleri
Kan
Hısımlığı
Akıl
Hastalığı
TMK m.129:
Üstsoy-altsoy
arasında,
Kardeşler
arasında,
Hala, Amca,
Teyze ve Dayı
arasında
Evlenilemez.
Sıhri HısımlıkKayın Hısımlığı
Kayın hısımlığı
meydana
getiren evlilik
sona ermiş bile
olsa eşlerden
biri ile diğerinin
üstsoy ve
altsoyu arasında
evlenmek
yasaktır.
Önceki
Evlilik
Evli
bulunma
kesin
evlilik
engelidir.
Evlatlık
İlişkisi
Evlat edinen
ile evlatlık
ve bunların
biri ile
diğerinin
altsoyu ve
eşi
evlenemez.
EVLENME ENGELLERİ
Kesin Olmayan Evlenme Engelleri
Bekleme Süresi
TMK m.132’de düzenlenir.
Bir sonraki evlilikte
doğacak çocuğun nesebi
için düşünülmüştür. Tam
teşekküllü bir hastaneden
rapor alınarak 300 günlük
bekleme süresi kalkar.
Bazı Bulaşıcı Hastalıklar
Umumi Hıfzısıhha
Kanunu m.123 uyarınca
Frengi, Bel soğukluğu,
Cüzzam, Verem,
İktidarsızlık ve Kısırlık
evlenme engeli değildir.
EVLENMENİN ŞARTLARI
1. Evlilik Töreni Öncesi Şekil Şartları
TMK m.134’te düzenlenmiştir:
- Evlenecek olan kadın ve erkeğin birinin oturduğu
yer evlenme memurluğuna birlikte başvururlar.
- Evlenme başvurusu yazılı veya sözlü yapılabilir.
- Yazılı başvuru evlenme beyannamesinin
doldurulup imzalanmasıyla olur.
EVLENMENİN ŞARTLARI
Bu beyanname dışında şu evraklar gerekir:
* Nüfus cüzdanı ve nüfus kayıt örneği (fotoğraflı)
* Evlenmeye engel bir hastalığının bulunmadığına
ilişkin sağlık kurulu raporu.
Eşlerden biri yabancı uyruklu ise evlendirmeye il ve
ilçe belediyesi evlendirme memurları ile nüfus
müdürleri yetkilidir.
EVLENMENİN ŞARTLARI
- Evlenme başvurusunun incelenmesi ve itiraz
Evlendirme memuru, kendisine verilmiş olan evlenme
beyannamesini ve eklerini inceler. Sonrasında
evlendirme başvurusunun kaydını yaparak taraflara
başvuru sırasına göre evlenmenin yapılacağı gün ve
saati bildirir.
Evlendirme memuru evlenme için gerekli olan
şartların varlığını saptarsa evlenmeye izin belgesi verir
(TMK m.139). Bu belge altı ay için geçerlidir. Bu süre
sonunda evlenme işlemleri yeniden yapılır.
EVLENMENİN ŞARTLARI
2. Evlenme Töreni Sırasındaki Şartlar
- Evlenme töreni bunun için tahsis edilmiş yerde
yapılır. Ancak tarafların talebi ile memurun da uygun
göreceği yerlerde de nikah yapılabilir.
- Evlenme töreni evlendirme memuru önünde iki tanık
huzurunda yapılır.
EVLENMENİN ŞARTLARI
- Evlendirme memuru tanıklar önünde kadın ve erkeğe
birbirleriyle evlenmeyi isteyip istemediklerini sorar ve
anlaşılır şekilde sözlü beyan istenir. Yazılı olarak
kütüğe yazılır, tanıklara da imzalatılır.
- Yabancılık unsuru olan hallerde tercüman kullanılır.
- Evlenme, tarafların olumlu sözlü beyanı ile oluşur
(TMK m.142)
EVLENMENİN ŞARTLARI
3. Evlenme Töreninden Sonraki Şekil Şartları
- Aile (evlenme) cüzdanının verilmesi. Bu belge
evlenmenin yapılmış olduğuna ilişkin belgedir.
- Evlenme nüfus idaresine bildirilir ve aile kütüğüne
tescil edilir. Bildirimi evlendirme memuru yapar.
Nüfus idaresi bildirimi yaparken evlenmede bir mutlak
butlan hali varsa Cumhuriyet Savcılığı’na durumu
bildirir.
EVLENMENİN ŞARTLARI
4. Evlenmenin Şekil Şartlarına Uyulmamasının
Sonuçları
Evlenmenin
Yokluğu
Evlenmenin kurucu
unsurlarının bulunmadığı
hallerde evlenmenin
yokluğundan söz edilir.
- Aynı cinsten kişilerle
evlenme
- Evlendirme memuru
önünde yapılamama
- İki tarafın da törende
hazır olmaması
Evlenmenin
Butlanı
Evlenmenin TMK
n.145’te sayılan
sebeplerden birinin
bulunmaması
dolayısıyla hakim
karayırla iptal
edilmesidir. İkiye
ayrılır:
- Mutlak Butlan
- Nisbî Butlan
EVLENMENİN ŞARTLARI
Mutlak Butlan Halleri
- Eşlerden birinin evlenme sırasında evli olması (TMK
m.145)
- Eşlerden birinin ayırt etme gücünden yoksun olması
- Yakın hısımlık halleri
EVLENMENİN ŞARTLARI
Nisbî Butlan Halleri
- Ayırt etme gücünden geçici yoksunluk (TMK m.148)
- İrade sakatlıkları
- Yanılma (TMK m.149)
- Sözleşmenin niteliğinde yanılma
- Eşin kişiliğinde (şahsında) yanılma
- Diğer eşin önemli bir niteliğinde yanılma
EVLENMENİN ŞARTLARI
- Aldatma
• Eşin namus ve onuru hakkında doğrudan doğruya
onun tarafından veya onun bilgisi altında bir başkası
tarafından aldatılarak evlenmeye razı olması halinde
• Davacının veya altsoyunun sağlığı için ağır tehlike
oluşturan bir hastalık kensdisinden gizlenmiş ise TMK
m.150’ye göre aldatma sayılır.
• Namus ve onur hakkında aldatma
• Tehlikeli hastalığın gizlenmesi
EVLENMENİN ŞARTLARI
- Korkutma
- Yasal temsilcinin izninin bulunmaması (TMK m.153).
Not: Mutlak ve Nisbî butlana ilişkin davalarda
boşanmaya ilişkin hükümler örneksemeyle uygulanır!
EVLENMENİN SONA ERMESİ
Evlenmenin
Sona Ermesi
Ölüm
Eşlerden birinin
ölümü ile evlilik
birliği
kendiliğinden
sona erer
Gaiplik
TMK m.131’e
göre eşlerden
biri hakkında
gaiplik kararı
verilirse evlenme
mahkeme kararı
ile sona erer.
Cinsiyet
Değişikliği
Evlilikten sonra
cinsiyet
değiştirilirse
evlilik birliği
sona erer.
Boşanma
Kapsamlı
olduğu için
ayrıca ele
alınacaktır.