بیماری های گوارشی
Download
Report
Transcript بیماری های گوارشی
چنین کاری غدد (غده) اطراف معده ،اسید قوی تحت نام اسید کلریدریک ) (HCIترشح
می کنند .این اسید ،بسیار قوی بوده و محیط معده را در PHاسیدی نگه می دارد که
می تواند به دیواره معده آسیب برساند برای همین در کنار غدد ترشح کننده ی ،HCI
یک سری سلول حضور دارند که ماده ای به نام موکوز را ترشح می کند که قبل از
ترشح ،HCIدیواره معده را پوشش داده و مانع از آسیب رساندن اسید ،به دیواره
معده می شوند( .این ماده خاصیت قلیایی دارد)
حال اگر بخش ی از این پوشش ترشحی موکوز از بین برود ،در اثرحضور HCIبه دیواره معده
آسیب رسیده و فرد دچار زخم معده می شود.
ا
اصول PHمعده باید اسیدی باشد.
داروهای زخم معده یا باعث ترشح کمتر HCIمی شوند و یا اینکه نقش دیواره ی پوشش ی
موکوزی را ایفا می کنند .این داروها خود به چند دسته اصلی تقسیم می شوند:
اولین دسته از داروهای بیماری زخم معده ،سریع اثر )(Rapid Anti Acidاند و نقش
پوشش موکوزی را ایفا می کنند.این دسته جنبه درمانی ندارد .از جمله این داروها می
توان موارد زیر را نام برد:
نام ژنريك
شکل دارويی
Chew Tab
Aluminium Mg S
Susp
کارخانه و کشور سازنده
نام تجاری
Alborz Daru _ Iran
Adigel
این دارو را بالفاصله بعد از غذا باید مصرف کرد تا معده را در مقابل ترشح HCIپوشش دهد.
آلومینیوم +ALمنیزیم S + MGسایمتیکون← با هم کامبینیشن تراپی دارند.
بدین ترتیب که Alو Mgنقش موکوز را ایفا می کنند و Sضدنفخ بوده و از نفخ معده جلوگیری می کند.
قرص جویدنی را می توان 1تا 2عدد بعد از غذا مصرف کرد .
داروی بعدی :
Tab sucralfate 500 mg
Tab Bismuth Subcitrate
از جمله داروهایی است که 2نقش را
ایفا می کند )1 :اگر قبل از هر غذا
یک عدد مصرف شود می تواند
همانند پوشش موکوز عمل کند اما
)2اگر هر 8ساعت 2عدد مصرف
شود ،در این صورت به عنوان
داروی ضداسهال مورد مصرف قرار
می گیرد.
یک داروی گیاهی :
نام تجاری
نام ژنريك
شکل دارويی
D-Reglis
گیاه شیرین بیان
Tab
)2دسته ی دوم از داروهای درمان زخم معده ،مهارکننده های پمپ
ا
هیدروژنی اند و باعث کمتر ترشح شدن HCLمی شوند .اصول این دسته
دارویی ،بهترین دسته در درمان اسید معده است .و عالوه بر کاهش ترشح
،HCLآنتی رفلکس نیز هستند ،یعنی مانع از بازگشت غذا به مری می
شوند.
نحوه عملکرد این دسته از داروها بدین صورت است که کانال های غدد درون
ریزی که HCLترشح می کنند را مهار می کنند .در داخل غدد به طور
طبیعی یون CL-وجود دارد ،نقش این کانال ها این است که H+موجود
در خون را گرفته و وارد خود کرده و در آنجا باعث تولید HCLمی شود.
) .(H++CL-→HCLاما داروهای این دسته ،پمپ های انتقال
دهنده H+از خون به غدد را مهار کرده و در نتیجه مانع از ورود H+از
خون به غدد درون ریز شده و HCLکمتر تولید می شود و بدین ترتیب
فرصت لزم جهت بهبود زخمهای گذشته فراهم می شود.
نحوه ی مصرف تمامی داروهای این دسته ،نیم ساعت قبل از صبحانه است که بیمار
باید ناشتا باشد .اگر زخم معده شدید بود دارو را 2بار در روز یعنی نیم ساعت قبل
از صبحانه و نیم ساعت قبل از شام مصرف می کنند.
و اما داروهای این دسته عبارت اند از:
دوز
نام ژنريك
شکل دارويی
20 mg
Omeprazole
Cap
کارخانه و کشور سازنده
نام تجاری
Actover.Co _ Slovenia
Ultop
کودکااان نیااز جهاات درمااان رفالکااس از گرانااول هااای موجااود در ککسااول اسااتفاده ماای کننااد بااه صاورتی
که این گرانول ها را در آب حل و مصرف می کنند.
ُ
در بین ایرانی ها معروفترین امپرازول ،ساخت کارخانه عبیدی است.
با نام تجاری مرازول موجود می باشد.
شکل دارويی
نام ژنريك
دوز
Tab/Cap/Vial
Pantoprazole
20 _ 40 mg
نام تجاری
کارخانه و کشور سازنده
Pantozol
Nycomed _ Germany
Nolpaza
Actover.Co _ Slovenia
Pantoprazole –Sandoz
Sandoz _ Germany
Pantosec
Cipla _ India
: داروی بعدی
شکل دارويی
نام ژنريك
دوز
Cap
Esomeprazole
20 _ 40 mg
نام تجاری
کارخانه و کشور سازنده
Nexium
Astra Zeneca _ Sweden
شکل دارويی
نام ژنريك
دوز
Cap
Rabeprazole
20 mg
نام تجاری
کارخانه و کشور سازنده
Pariet
Janssen Cilag _ England
Rabezol
Abidi _ Iran
شکل دارويی
نام ژنريك
دوز
Cap
Lansoprazole
15 _ 30 mg
نام تجاری
کارخانه و کشور سازنده
Lansoprazole Winter
Winter _ India
Sovacid
Sobhan Daru _ Iran
)3داروهای این دسته Antagonist H2یعنی مهارکننده اند و باعث مهار رسپتور
H2در معده می شوند .رسکتور H1منجر به آبریزش و خارش و کهیر می شود اما
رسکتور H2در معده باعث ترشح اسید معده است.
بدین ترتیب که وقتی H2تحریک می شود ،به نوبه ی خود ترشح اسید معده را تحریک می
کند .حال داروهای دسته ی سوم با بالک کردن ،H2مانع از تحریک غدد ترشح کننده
HCLمی شوند .این دسته از داروها می توانند درد شکمی ایجاد کنند.
از سری داروهای این دسته از زمان کشف آن ها تا زمان حال می توان به داروهای زیر اشاره
کرد:
دوز
نام ژنريك
شکل دارويی
200 mg
Cimetidine
Tab / Amp
ا
این دارو به دلیل مشکالتی که دارد از جمله تداخل دارویی (مثال با وارفارین) و همچنین نیمه عمر 8-6ساعت آن
که باعث می شود فرد برای درمان 3الی 4عدد از قرص را روزانه مصرف کند Compliance ،خوبی ندارد
در نتیجه این دارو اصالح شد و داروهای جدیدتری به بازار آمد که عبارت است از:
دوز
شکل دارويی
نام ژنريك
150 _ 300 mg
Ranitidine
50mg/ml
کارخانه و کشور سازنده
نام تجاری
gsk _ England
Zantac
Actover.Co _ Slovenia
Ranover
Tab / Soft gel
/ Syr / Amp
دوز
نام ژنريك
شکل دارويی
20 _ 40 mg
Famotidine
Tab
همان طور که اشاره شد این دو دارو ،اصالح شده های سامتیدین هستند که از نظر قدرت اثر ،تفاوتی با هم
ندارند .این داروها مشکل سایمتیدین را نداشته یعنی تداخل دارویی ندارند و نیمه عمر این دو 12ساعته می باشد
.بهترین زمان مصرف آن هم وسط صبحانه و وسط شام می باشد
یکی دیگر از مشکالت دستگاه گوارش ،مشکل هضم غذا است که آنزیم هضم کننده غذا در
این بیماری ،کم ترشح می شود یا بدلیل حجم بالی غذای مصرفی ،شیره گوارش ی کافی
نیست .برای چنین مشکلی داروهای زیر وجود دارد:
این قرص از Amilase ،Lipaseو Proteaseتشکیل شده است که هر یک از این
مواد آنزیم هضم کننده هستند ،Lipase .آنزیم هضم کننده لیکیدAmilase ،
آنزیم هضم کننده کربوهیدرات و Proteaseآنزیم هضم کننده پروتئین است.
دوز
6000 U
شکل دارويی
نام ژنريك
Amylase
600 U
Protease
10500 U
Lipase
40 mg
Tab
Simethicone
کارخانه و کشور سازنده
نام تجاری
Chemie Daru _ Iran
Digestive
T.C _ Iran
Onanzym
شکل دارويی
نام ژنريك
دوز
Cap
Ursodeoxycholic Acid
250 _ 300 mg
نام تجاری
کارخانه و کشور سازنده
UrsoFlor
Italy
Ursobilane
Spain
شکل دارويی
دوز
نام ژنريك
40 mg
Dimethicone
Chew Tab
Drop
کارخانه و کشور سازنده
نام تجاری
Iran
) Dimetin ( Drop
دارو زیر گیاهی بوده و از عصاره شوید و رازیانه گرفته شده است که برای نفخ معده در کودکان کاربرد دارد.
شکل دارويی
دوز
نام ژنريك
40 mg
Simethicone
0.005 ml
Dill Oil
0.0007 ml
Fennel Oil
Drop
کارخانه و کشور سازنده
نام تجاری
Chemi Daru _ Iran
Coliped
Vitane _ Germany
Colic EZ
Pepermint
این داروی گیاهی از گیاه نعنا فلفلی گرفته شده و در درمان نفخ معده و هضم غذا ،استفاده
می شود .با نام تجاری زیر:
دوز
نام ژنريك
شکل دارويی
187 mg
Pepermint
Cap
کارخانه و کشور سازنده
نام تجاری
Tillotts _ Switzerland
Colpermin
ا
این دارو حتما باید یک ساعت قبل از غذا و با معده خالی مصرف شود
یکسری قطره های نعنا شامل نام های تجاری زیر است :
کارخانه و کشور سازنده
نام تجاری
Barij Essence _ Iran
Drop Supermint
Pursina _ Iran
Drop Carmint
Pursina _ Iran
Drop Menthol
گاهی اوقات تحت استرس و اضطراب ،مجاری گوارش ی دچار التهاب شده و فرد در هنگام غذا
خوردن احساس درد می کند .داروی مورد استفاده در این مشکل عبارتست از :
دوز
نام ژنريك
شکل دارويی
135 _ 200 mg
Mebeverin
Tab/ Cap
کارخانه و کشور سازنده
نام تجاری
Solvay _ France
Colofac
در التهاب مری که از عوامل ایجاد کننده ی آن می توان به استرس اشاره کرد ،راه عبور غذا دردناک می شود که برای بهبود
می توان از داروی مذکور به صورت روزی 1عدد قبل از غذا استفاده نمود.
Tab Clidinium -C→ Chlorodiazepoxide
در اثر استرس ،غذا به خوبی هضم نمی شود .این دارو یک داروی آرام بخش معده بوده که به صورت ترکیب درمانی
(کامبتیشن تراپی) با داروی آرام بخش) (Chlorodiazepoxideتولید شده است .و نیم ساعت قبل از غذا بهترین زمان
مصرف آن می باشد .
دسته آنتی کولینرژیک :داروهای این دسته ،برای افرادی که دچار دل پیچه و دل درد می
شوند ،تجویز می شود که عبارت اند از:
دوز
نام ژنريك
شکل دارويی
10 mg
Hyoscine N-Bromide
Tab / Amp
کارخانه و کشور سازنده
نام تجاری
T.C _ Iran
Hyotex
هیوسااین ماای توانااد وارد ماااز شااود امااا م ااح N.Bromideموجااود در آن ،از ورود هیوسااین بااه ماااز جلااوگیری کاارده و
باعث می شود که این ماده فقط در بدن کار کند و وارد ماز نشود.
دوز
نام ژنريك
شکل دارويی
10 mg
Dicyclomine
Tab / Amp / Syr
دوز
نام ژنريك
شکل دارويی
10 mg
Metoclopramide
Tab / Amp / Drop
نام تجاری که به این نام معروف است
Plasil
این دارو عوارض زیادی دارد که از جمله آن مای تاوان باه ایجااد حساسایت ،کاف شادن فاک و غیاره اشااره کارد .در
خارج از ایران داروی دیگری تحت نام Domperidonمصرف می شود که امروزه در ایران نیز کاربرد دارد:
دوز
نام ژنريك
شکل دارويی
10 mg
Domperidon
Tab / Syr
کارخانه و کشور سازنده
نام تجاری
Hexal _ Germany
Domperidon Hexal
Janssen _ England
Mutillium
هاار دوی ایاان داروهااا ،چااه متوکلو رامیااد و چااه ُدمپریاادون ،ضااد ههااوت بااوده ولاای گاااهی وقتاای فاارد در معااده خااود احساااس ساانگینی ماای
کند ،باعث تخلیه سریع تر معده نیز می شوند .زمان مصرف آن ها هم نیم ساعت تا یک ساعت قبال از غاذا مای باشاد و در خاانم
های باردار منع مصرف دارد.
ویتامین ،B6یکی از داروهایی است که ضد تهوع بوده و بدون مشکل می توان آن را تجویز کرد
دوز
نام ژنريك
شکل دارويی
40 mg
Vit B6
Tab
100 _ 300 mg
Vit B6
Amp
دوز
نام ژنريك
شکل دارويی
50 mg/2cc _ 5 mg
Promethazine
Amp / Syr
این دارو ،ما در یک خانواده دارویی در مبحث ماز و اعصاب است.
و هم کار آنتی هیستامین را انجام می دهد و هم به عنوان ضدههوت مصرف می شود .البته این دارو در خانم های
باردار منع مصرف دارد .
دوز
نام ژنريك
شکل دارويی
4 mg
Ondanserton
Tab / Amp
کارخانه و کشور سازنده
نام تجاری
T.C _ Iran
Demitron
این دارو از قوی ترین داروهای ضد حالت ههوت بوده و در اصل برای حالت ههوت ناش ی از شیمی
درمانی تجویز می شود اما می توان در خانم های باردار هم که دچار حالت ههوت می شوند ،از این
دارو بدون هیچ ترس ی استفاده کرد چون از جمله داروهای Safeو بی خطر به حساب می آیند.
دوز
نام ژنريك
شکل دارويی
2 mg
Loperamide
Tab / Syr
کارخانه و کشور سازنده
نام تجاری
Apotex _ Canada
Apo Loperamide
دوز
نام ژنريك
شکل دارويی
2.5 mg
Diphenoxylate
Tab
300 mg
Iodoquinol
Tab
ـ داروی یدوکینول در درمان اسهال های آمیبی (آب آلوده) کاربرد دارد و از عوارض آن می توان بی اشتهایی ،ضعف عمومی ،کهیر و خارش مقعد را ذکر
کرد.
افرادی که دچار اسهال و استفراغ با هم هستند ،مایعات بدنشان را به مقدار زیادی از دست می دهند که برای جایگزین کردن آن از داروی زیر
استفاده می شود:
Powder O.R.S
این دارو جاگزین الکترولیت از دست رفته در بدن می شود و همان طور که قابل مالحظه است به صورت Sachاست که پودری شکل می باشد و
باید در 4لیوان ( 1لیتر) آب حل شود و در 24ساعت توسط بیمار استفاده شود .دارو راداخل یخچال نگهداری می کنند.
داروهای این بیماری هم از قوی ترین به سمت ضعیف تر ،به شرح زیراند:
Castor oil
این دارو در واقع همان روغن کرچک است که مزه ی خوبی ندارد اما به تازگی روغن کرچک
های معطر و حتی SoftGelآن هم جهت پذیرش بهتر تولید شده است .این دارو به
ا
تعداد مصرف بال (مثال 20عدد Softgelبا هم و یا 60CCاز شربت) برای تخلیه
روده در کولونوسکوپی ( عکسبرداری از روده بزرگ ) استفاده می شود.
Powder P.E.G
P.E.Gیا ) (Poly Ethylen Glycholنیز مانند روغن کرچک ،از داروهایی است
که باعث تخلیه روده شده و برای عکسبرداری از روده بزرگ (کولونوسکوپی) استفاده می
شود.
نام تجاری معروف ایرانی آن Pidrolaxاست.
بنابراین این 2دارو به دلیل قوی بودنشان و تخلیه کامل روده ،در کولونوسکوپی کاربرد دارند
نام ژنريك
دوز
5 mg
شکل دارويی
Tab
Bisacodyl
Supp
5 _ 10 mg
نام ژنريك
شکل دارويی
برگ سنا
Tab / Syr
نام تجاری
C-lax
Cenalax
Rolax
Cena Graph
این یک داروی گیاهی قوی در درمان یبوست است که از برگ گیاه سنا ،گرفته شده که کار تحریک
انقباض ماهیچه روده بزرگ را بر عهده دارد .درکولونوسکوپی 1الی 2عدد از این دارو را به بیمار می
دهند تا روده او تخلیه شود .اما از عوارض آن می توان به دل پیچه شدید اشاره کرد.
رده ی دوم داروهای ضد یبوست ،کم قدرت تر بوده و می توان آن ها را به جای هم
نیز استفاده کرد:
Syr Fijan
(شربت انجیر)
در افراد زیر 1سال منع مصرف دارد.
ساخت ایران داروک → Powder Psyllium
ساخت ایران داروک → Powder Musyllium
این دو دارو گیاهی بوده که از گیاه اسفرزه گرفته شده است.
نحوه ی عملکرد این دو دارو بدین صورت است که بعد از حل کردن Sacheحاوی
ّ
پودر دارو در آب ،و مصرف آن ،دارو جذب نمی شود بلکه در روده ی بزرگ،
تولید یک ژل نرم می کند و آب جذب کرده ی خود را پس داده و محیط روده را
لزج می کند و باعث دفع مدفوت می شود ،همچنین این ژل نرم باعث اتسات روده
بزرگ و در نتیجه تحریک آن و افزایش حرکات دودی می شود .از نفخ و دفع گاز
می توان به عنوان عوارض آن اشاره کرد.
Syr Lactulose / Sache Sorbitol
این دو قند غیر قابل جذب و برای درمان یبوست مفید هستند .نکته اینکه باکتری های روده
بر روی این دو قند واکنش انجام داده و باعث ایجاد نفخ و دفع گاز می شوند.
نام ژنريك
شکل دارويی
Magnesium Hydroxide
Susp
کارخانه و کشور سازنده
نام تجاری
Alborz Daru _ Iran
Laxi Gel
نکته :برای افراد دارای نارسایی کلیوی منع مصرف دارد.
این دارو در نسخه ها بیشتر به صورت مخفف ( M.O.Mیعنی منیزیوم هیدروکساید) نوشته می شاود .ایان دارو مای
تواند 2کار را انجام دهد )1 .ملین )2آنتی اسید
Syr Parafin
این شربت خوراکی جزو داروی ضعیف درمان یبوست است و برای یبوستهای
ضعیف به کار می رود.
Syr Glycerin
مصرف در کودکان → Supp Glycerin 1 mg
مصرف در بزرگساالن → Supp Glycerin 2 mg
نکته :بهترین ملین و داروی درمان یبوست در کودکان زیر یک سال ،شیاف
گلیسیرین 1 mgمی باشد.
در بیماری های خودایمنی ،سیستم ایمنی بدن فعال شده و بر علیه سلول های خودی بدن ،عوامل التهابی
و پادتن تولید می کند و آنها را از بین می برد.
یکی از این بیماری های خود ایمنی که مربوط به دستگاه گوارش است IBS , IBD ،یا همان سندرم
روده تحریک پذیر ) (Inflammatory Bowel Syndromنام دارد.
در این بیماری خودایمنی ،سیستم ایمنی بدن فعال شده و بر علیه روده بزرگ و انتهای روده کوچک از خود
واکنش نشان می دهد و در آن قسمت ها ایجاد زخم می کند.
به طور کلی داروهایی که برای بیماری های خودایمنی استفاده می شوند ،سیستم ایمنی بدن را پایین می
ا
آورند چرا که اصول علت ایجاد بیماری ،افزایش سیستم ایمنی بدن بر علیه سلول های خودی است.
در رابطه با IBDهم ،سلول های خودی در روده ی بزرگ به عنوان عامل بیگانه تلقی شده و
سیستم ایمنی بدن بر علیه این سلول ها فعال و باعث زخم روده می شود .از عالئم این بیماری دیده
شدن خون در مدفوت است .از دیگر عالئم بیماری می توان به حالت یک هفته یبوست و یک هفته
اسهال اشاره کرد اما مهمترین راه تشخیص همان وجود خون در مدفوت است .که برای تشخیص
محل زخم ،کولونوسکوپی انجام می دهند تا محل دقیق زخم مشخص شده و با توجه به آن از داروی
مناسبی استفاده کنند .در این بیماری ،داروهای مورد استفاده جذبی در روده باریک ندارند بلکه دارو
درمانی موضعی در این بیماری مدنظر است .به عبارت دیگر دارو باید دارای فرمولسیونی باشد که در
ا
محل زخم مورد نظر آزاد شود .شدت این بیماری به عوامل ژنتیکی بستگی دارد و معمول در خانم ها
بیشتر گزارش شده است.
داروی این بیماری عبارت است از:
5-ASA
5-Amino Salicilic Acid
ا
به این ترکیب اصطالحا Mesalasinمی گویند
دوز
شکل دارويی
نام ژنريك
400 _ 800 mg
500 mg
Tab
) 5-ASA ( Mesalasin
1000 mg
Supp
Enema
کارخانه و کشور سازنده
نام تجاری
Tillotts _ Switzerland
Asacol
این فرمولسیون برای زخم در نواحی رکتال و کولون افقی و پایین رو است.
نام تجاری بعدی با محل اثر انتهای روده باریک و کولون بالرو عبارتست از :
دوز
نام ژنريك
شکل دارويی
500 mg
) 5-ASA ( Mesalazin
Tab
کارخانه و کشور سازنده
نام تجاری
Ferring _ Belgium
PentAsa
این داروها را نمی توان به جای هم تجویز کرد.