Transcript İŞ ORTAMININ FİZİKSEL SORUNLARI

I- AYDINLATMA
II- ATMOSFERİK KOŞULLAR:
HAVANIN BİLEŞİMİ, SICAKLIĞI VE
NEM ORANI
III- GÜRÜLTÜ
İşyerinin yapılan işe uygun olarak aydınlatılması gereklidir.
Aydınlatmanın uygun ve yeterli olması, çalışanları psikolojik
olarak etkilediği gibi, iş veriminin artmasına da vesile olur.
İŞ KAZALARININ ÖNLENMESİ AÇISINDAN
AYDINLATMA ÇOK EHEMMİYETLİDİR.
 Işıklandırılan toplam yüzey tek biçimli bir ışık olmalı ve
iş yüzeyi çalışanların üzerine yerleştirilmiş ışık,
bütünleyen bir kaynağa sahip olmalıdır.
 İş verimliliğini artırmak amacıyla ışık tek yönden mümkünse
tek kaynaktan gelmeli, ışık kaynağı sabit olmalı ve renk
değişimlerinden kaçınılmalıdır.
 Dolaylı (endirekt) ışıklandırma, çeşitli yüzeylerde ışığın
emilmesi nedeniyle daha masraflıdır. Fakat, göz sağlığı
bakımından sağladığı yararlar bu olumsuz durumuna oranla
daha fazladır.
AYDINLATMA ŞİDDETİ
Aydınlatma Şiddeti (Illuminance): Bir yüzeye düşen ışık miktarın aydınlatma
şiddeti denir. Aydınlatma şiddetinin birimi lükstür.
Aydınlatma şiddeti açık havada gündüzleri 2.000-100.000 lüks arasında,
geceleri ise 50-500 lüks arasında değişmektedir.
İYİ BİR AYDINLATMA İŞ
VERİMLİLİĞİNİ ARTIRIR.
RENKLENDİRİLMİŞ AYDINLATMA
Renkli aydınlatma göz sağlığı için zararlı sonuçlar doğurduğu gibi
ekonomik de olmamaktadır. Işık şiddeti eşit olan fakat, çeşitli
renklerde ışık demetleri altında yapılan deneylerde, görüş
etkinliğinde, net görme olanaklarında ve nesneleri ayırt etme
çabukluğundaki azalmalar şu sırayı izlemiştir; sarı, yeşilimsi sarı,
yeşilimsi portakal, kırmızı, yeşilimsi mavi ve mavi…
İşyerinde Aydınlatma ve Verimlilik
İşyerlerinde aydınlatmada yapılan iyileştirmelerden sonra
verimliliğin arttığına dair birçok çalışma bulunmaktadır. Bu artış,
işin görsel açıdan daha hızlı yapılması şeklinde olan direkt etki ve
göz yorgunluğun azaltılması şeklinde olan dolaylı etkiden
kaynaklanmaktadır. Yapılan bir çalışmada başlangıçta 100 lüksten
az aydınlatma şiddetine sahip 15 işyerinde aydınlatma
şiddetindeki artış sonucunda verimlilikte %4 - %35 oranında artış
gözlenmiştir. Amerika’da pamuk eğirme fabrikasında yapılan
başka bir çalışmada ise aydınlatma şiddeti 170 lüksten 340 lükse
çıkarıldığında üretim %5 oranında artmış ve aynı zamanda hatalı
üretim çok büyük ölçüde azalmıştır.
Sonuç olarak toplam maliyet %27,5 oranında azalmıştır.
Bu sonuçlar yönetimi aydınlatma alanında daha fazla
iyileştirmeye sevk ederek aydınlatma şiddeti 750 lükse
çıkarılmıştır. Bunun sonucunda ise üretim başlangıç
değerine göre %10,5 artmış ve hatalı ürünlerden
kaynaklanan maliyet %40 oranında azalmıştır. Aydınlatma
şiddeti ve verimlilik bir noktaya kadar doğru orantılı
olmakla beraber 1000 lüksün üzerindeki aydınlatmalarda
yansımalar, koyu gölgeler aşırı kontrast ve göz kamaşması
oluşumu nedeniyle bu değerin üzerindeki aydınlatma
şiddetinin olumsuz etkilere sebep olduğu bilinmektedir.
Çalışanların en çok tercih ettiği aydınlatma şiddeti değeri
400-850 lüks arasındadır.
A.Atmosferin Çeşitli Özellikleri
ve İnsanlar Üzerindeki Etkileri
İşyeri yönetiminin kuruluş performansını artırmak
için çalışma ortamının motivasyon, tatmin ve çalışmaların performansı üzerinde pozitif bir etkiye sahip
olması gerekir.İnsani ve fiziksel faktörlerin bir bileşimi
olarak uygun bir çalışma ortamı yaratılması ısı, sıcaklık, rutubet, ışık, hava akımı, hijyen, temizlik, ses titreşim vb. hususlarında dikkate alınması olasıdır.
İnsanlar Üzerindeki Etkileri
1- En temiz koşullarda hava %20,93 oksijen, %79,04 azot,
%0,03 karbondioksittir.
2- Terleme soluk verme nedeniyle bozulmuş normal bileşimini
kaybetmiş hava insan sağlığını bozar.
3- Hava basıncı insanlar üzerinde etkilidir.
4- Hava sıcaklığı insan sağlığı çalışma ve davranışlarına etki
eder.
5- Hava değişimleri insan üzerinde etki yapar.
6- Havadaki nem oranında çalışmayı etkiler.
B. Farklı Sıcaklık ve Nem
Derecelerinin Doğurduğu Sorunlar
a) İngiltere’de yapılan araştırmaya göre işyerlerinde
iş niteliklerine göre ortalama hava sıcaklığının;
- Hafif türdeki işlerde 18 derece
- Hafif aktif türdeki işlerde 15,5 – 18 derece
- Ağır bedensel işlerde 13 – 15,5 derece
olması gerektiği kanısına ulaşılmıştır.
Değişik Türde İşler İçin Önerilen
Isı Dereceleri
Amerika’da yapılmış bir deney ise telsiz ve telgraf
operatörleri üzerinde farklı sıcaklık derecelerine
verdikleri reaksiyon incelenmiştir.24 – 32 derece arası
değişim olmadığı 33’ ten sonra hata miktarında artış
gözlemlendiği görülmüştür.
Yani iş ortamının sıcaklığı normal seviyelerden yüksek
olduğu taktirde verimlilik düşer.
Çeşitli Nedenlerle Bozulmuş Havanın Etkileri
Havadaki toz ve zararlı maddeler, sağlık durumu üzerinde çok
kötü etkiler bırakmakta ve çeşitli akciğer hastalıklarına neden
olmaktadır.Bu hastalıkların başlıcaları; astım, nefes darlığı,
çeşitli öksürükler ve akciğer kanseridir. İyi bir havalandırma
sistemi ve uygun yerlere monte edilmiş hava filtreleri aracılığı
ile bu saydığımız olumsuz etkiler ortadan kaldırılabilir.
Teneffüs edilen havadaki oksijen oranı %14’ün altına,
karbondioksit oranı da %2,4’ün üstüne çıkarsa, sağlık için
tehlikelere hatta bazı hassas kimselerde bayılma ve
boğulmalara rastlanabilmektedir.
Hava Basıncının Etkileri
Basınç azalmaları ‘anoksiya’ denilen solunum güçlüklerine
sebep olduğu gibi baş ve bilhassa kulak ağrılarına, bazı hassas
kimselerde ise ağız ve burundan kan gelmesine neden
olur.Yapılan deneyler insanların rahatça çalışabilecekleri
yüksekliğin deniz seviyesinden 17.000 feet (5.100 metre)
olduğunu ortaya çıkarmıştır.
Yine yükseklik arttıkça eller ile ayaklarda hareket güçlükleri,
titremeler ve hafıza zayıflıkları gözlemlenmektedir.Alçak
basınçlı yerlerden yüksek basınçlı yerlere geçildikçe, üstelik bu
geçiş çok ani olursa kulak zarının patlaması yüzünden sağırlık
tehlikesi ile karşılaşılmaktadır.
GÜRÜLTÜ
Gürültü genel olarak istenmeyen ve rahatsız eden ses olarak
tanımlanır. Sağlıklı bir insan kulağı 0dB-140dB arsasında
bulunan ses şiddetine karşı duyarlıdır.
A. Gürültünün Etkileri
Ofislerdeki gürültü duyma kaybına sebebiyet verecek kadar
fazla değildir. Ancak endüstriyel ortamda gürültü sebebiyle
duyma kaybı yaşanabilir.
1- Gürültünün fizyolojik etkileri: Kas gerilmeleri, stres, kan
basıncında artış, kan dolaşımının değişmesi, göz bebeği
büyümesi.
2- Gürültünün psikolojik etkileri: Sinir bozukluğu, korku,
rahatsızlık, tedirginlik.
3- Gürültünün performans üzerindeki etkileri:İş verimini
azaltması ve işitilen seslerin anlaşılmaması.
Kulağımız 0-140 dB arası sesleri
algılar. 140 dB kulakta ağrı, kulak
zarında yırtılma gibi etkiler yapar.
GÜRÜLTÜNÜN İNSAN SAĞLIĞINA ETKİLERİ
B. Gürültüyü Önleme Yöntemleri
Gürültü ile mücadelede üç ana yaklaşıma gerek vardır:
1- Kaynakta gürültü kontrolü genel ilkeleri:
- Planlama ve bakımla gürültü kontrolü
- İşletme şartlarının değiştirilmesi
- Daha sessiz olan işlemlerin seçilmesi
- Kaynağın yerinin değiştirilmesi
- Susturucu kullanılması
- Titreşim yalıtımı
- Titreşimin sönümlenmesi
- Gürültü kaynağının örtülmesi
2- Gürültüyü kaynakla alıcı arasındaki alanda kontrol
altına alma:
- Alan müsait ise, makinelerin birbirine olan
uzaklıklarının ayarlanması yolu ile
- Duvar, taban ve tavan yüzeylere ses yutucu malzeme
yerleştirilmesi
- Yapısal olarak ses kırıcı bariyer ve duvar
uygulamalarıyla yapılabilir
3- Gürültünün alıcıda kontrol altına alınması:
- Gürültüye maruz kalan kişiyi tecrit etmek
- İdari tedbirlerle gürültü kontrolü
- Gürültüye maruz kalma süresini azaltmak veya
gürültülü yerlerde rotasyonla çalışmak
- Kişisel kulak koruyucuları kullanmak.
HAZIRLAYANLAR
SEHER EROL
YEŞİM KÖKTEN
YUSUF ÖZDEMİR
YİĞİT BURAK EROL