Transcript موتور های dc

‫به نام خدا‬
‫‪ ‬موتور های ‪dc‬‬
‫‪ ‬استاد آقای مهندس طیبی‬
‫‪ ‬شهرام باقری‬
‫‪901157012 ‬‬
‫انواع ماشین های‪DC‬‬
‫انواع مولد های ‪dc‬‬
‫‪ ‬مولد های تحریک مستقل‬
‫‪ ‬مولد های شنت‬
‫‪ ‬مولد هلی سری‬
‫‪ ‬مولد های کمپوند‬
‫مولد های تحریک مستقل‬
‫در این نوع مولد هیچگونه ارتباط الکتریکی بین مدار تحریک و مدار آرمیچر‬
‫وجود ندارد و مدار تحریک از یک منبع تغذیه جریان مستقیم خارجی یا باطری‬
‫تغذیه می کند‪ .‬منبعی که جریان تحریک این مولد ها را تامین می کند اکسایتر‬
‫می گویند‪.‬‬
‫این منبع می تواند یک ژنراتور ‪ DC‬دیگر یا باطری یا یکسوساز کنترل شده یا‬
‫یکسوساز دیود باشد‪.‬‬
‫در مولد تحریک مستقل جریان بار و آرمیچر همیشه برابر است‪.‬‬
‫در مدار تحریک این مولد از یک مقاومت متغییر استفاده می شود تا جریان‬
‫تحریک را کنترل نموده و فوران مغناطیس ی قطبها را تغییر دهد‪.‬‬
‫این مقاومت متغییر را رئوستا گویند و آن را با‪ RF‬نشان می دهند‪.‬‬
‫مشخصه خارجی مولد تحریک مستقل‬
‫با افزایش جریان بار ‪ It‬ولتاژ پایانه ‪ Vt‬به طور خطی کاهش می یابد مشروط‬
‫بر ان که ‪ Ea‬ثابت باشد ‪ .‬علت سقوط ولتاژ همان افت ولتاژ ‪Ra Ia‬‬
‫است‪ .‬زیرا مقاومت آرمیچر یا ‪ Ra‬کم است ‪ .‬با این ترتیب می توان این گونه‬
‫ژنراتور ها را اساسا ژنراتور با ولتاژ ثابت در نظر گرفت‪.‬‬
‫محل تالقی این مشخصه با مشخصه‬
‫خارجی یا مشخصه پایانه های ژنراتور‬
‫نقطه کار رامشخص می کند‪ .‬این نقطه‬
‫پایانه ماشین ‪ Vt‬و جریان بار ‪It‬‬
‫را مشخص می سازد‪.‬‬
‫مشخصه بی باری مولد تحریک مستقل‬
‫ابتدا در حالی که مدار خروجی مولد باز‬
‫است مدار تحریک را نیز باز نموده و‬
‫مقاومت میدان را روی حداکثر مقدار خود‬
‫قرار می دهیم و سپس مولد را توسط محرک‬
‫به دور نامی می رسانیم ودر تمام مدت‬
‫آزمایش سرعت را پابت نگه می داریم‪.‬‬
‫حال ولتاژترمینال را اندازه می گیریم چون‬
‫جریان تحریک صفر است ولتاژی را که‬
‫اندازه می گیریم ناش ی از پس ماند‬
‫مغناطیس ی در هسته است‪ .‬مقدار این‬
‫ولتاژ حدود ‪ 2‬تا ‪ 3‬درصد ولتاژنامی مولد است‪ .‬سپس مدار تحریک را می بندیم و با‬
‫کاهش تدریجی مقاومت رئوستای میدان جریان تحریک را افزایش می دهیم تا ولتاژ‬
‫خروجی مولد افزایش یابد‪ .‬در این حالت به ازای جریان های تحریک مختلف ولتاژ‬
‫خروجی را می خوانیم واین کار را آنقدر ادامه می دهیم تا ولتاژ خروجی ‪ 1.1‬تا ‪1.25‬‬
‫مشخصه بی باری مولد تحریک مستقل‬
‫سپس روی یک دستگاه مختصات که محور افقی آن جریان ‪ If‬و محور عمودی‬
‫‪Ea‬آن است نقاط نشان دهنده مقدار هر ولتاژ به ازای جریان تحریک معینی‬
‫را مشخص کرده و این نقاط را به هم وصل می کنیم‪ .‬منحنی به دست آمده به‬
‫منحنی رفت بی باری موسوم است‪ .‬حال اگر مقاومت رئوستا را مجددا به‬
‫صورت تدریجی افزایش دهیم جریان تحریک کم شده و با کاهش ‪ If‬فوران‬
‫مغناطیس ی مولد هم کاهش یافته و نیروی محرکه کم می شود‪ .‬در نهایت اگر‬
‫مدار تحریک را باز کنیم دوباره جریان تحریک صفر شده و ولتاژ پس ماند‬
‫برگشت به دست می آید به این‬
‫ترتیب در حالت برگشت هم یک منحنی‬
‫خواهیم داشت میانگین دو منحنی رفت‬
‫و برگشت را منحنی بی باری می نامند‪.‬‬
‫مشخصه بی باری با افزایش دور در مولد تحریک مستقل‬
‫در مولد تحریک مستقل به ازای هر دور یک منحنی بی باری به وجود می آید‬
‫یعنی با افزایش دور محور مولد نیروی محرکه القایی زیادتر می شود و برعکس‬
‫‪.‬‬
‫مشخصه تنظیم مولد تحریک مستقل‬
‫در مشخصه خارجی به ازای جریان تحریک ثابت ولتاژ مولد با افزایش جریان‬
‫بار کاهش و با کاهش جریان بار افزایش می یابد‪.‬‬
‫برای ثابت نگه داشتن ولتاژ ‪ Vt‬در ترمینال مولد باید هنگام زیاد کردن جریان‬
‫‪ IL‬جریان تحریک‪ If‬را نیز افزایش داد و هنگام کم کردن جریان بار جریان‬
‫تحریک ‪ If‬را کاهش داد‪.‬‬
‫مولد خود تحریک‬
‫مولد های خود تحریک به مولد های گفته می شود که جریان تحریک آنها از‬
‫ولتاژ تولیدی خود مولد تامین می گردد‪.‬‬
‫مولد های خود تحریک نیز بر حسب نوع اتصال سیم پیچی تحریک آنها به‬
‫سیم پیچ آرمیچر به سه دسته تقسیم می شوند‪:‬‬
‫‪-1‬مولدهای شنت‬
‫‪ -2‬مولد های سری‬
‫‪ -3‬مولد های کمپوند‬
‫نحوه ی ایجاد ولتاژ در مولد خود تحریک‬
‫گیریم در ابتدای امر مدار تحریک به دو سر آرمیچر وصل نباشد و ژنراتور تحت‬
‫سرعتی ثابتی چرخانده شود‪.‬بخاطر پس ماند مغناطیس ی در دو سر آرمیچر ولتاژ‬
‫کمی بنابه ‪Ear‬شکل می گیرد‪.‬در صورتی که در سیم پیچ تحریک جریان برقرار‬
‫شود اگر ‪mmf‬حاصله توسط مدار تحریک پس ماند را تقویت می کند ‪.‬‬
‫بالخره ‪ If1‬جریان از مدار تحریک خواهد گذشت‪.‬‬
‫جرین ‪ If1‬ولتاژ ‪ Ea1‬را در ژنراتور‬
‫شنت پدید می آورد‪ Ea1 .‬باعث‬
‫می گردد که جریان مدار تحریک بالخره‬
‫به‪ If2‬برسد‪ If2.‬باعث می گردد‬
‫ولتاژ ‪ Ea2‬در ماشین پدید آید‪.‬و‬
‫این فرایند ادامه می یابد تا ماشین‬
‫به نقطه ‪ P‬برسد‪.‬‬
‫اثر مقاومت مدار تحریک مولد خود تحریک‬
‫در صورتی که مقاومت مدار تحریک مقاومت خاص ی ‪ Rf3‬باشد منحنی‬
‫مغناطیس شوندگی مماس بر خط می گردد‪ .‬این شرایط از نظر ولتاژ شرایط‬
‫ناپایدار محسوب می شود‪.‬به مقاومت ‪ Rf3‬مقاومت بحرانی نیز گفته می‬
‫شود‪ .‬اگر مقاومت مدار تحریک از ‪ Rf3‬بیشتر شود ولتاژ حاصله بسیار ناچیز‬
‫خواهد بود‪ .‬و اگر مقاومت مدار تحریک از ‪Rf3‬کوچکتر باشدولتاز حاصله‬
‫معادل ‪Vt1‬‬
‫و ‪ Vt2‬خواهد بود‪.‬‬
‫مولد شنت‬
‫در این مولد مدار تحریک با آرمیچر به صورت موازی وصل می شود‪.‬‬
‫و ولتاژ آرمیچر مدار تحریک را تغذیه می نماید‪.‬‬
‫جریان تحریک تابع ولتاژ خروجی و مقاومت مدار تحریک مولد است و قسمتی از جریان‬
‫آرمیچر را تشکیل می دهد‪.‬‬
‫قسمت اعظم جریان آرمیچر برای‬
‫مصرف کننده مورد بهر ه برداری قرار‬
‫می گیرد و حدود ‪ 2‬تا‪ 3‬درصدد کل‬
‫جریان آرمیچر به مدار تحریک اعمال‬
‫می شود‪.‬‬
‫اگر بخواهیم این ژنراتور به مشابه یک ژنراتور خود تحریک عمل کند باید‬
‫پس ماند مغناطیس ی در ماشین وجود داشته باشد‪.‬‬
‫برای اینکه با جریان تحریک کم بتوان آمپر دور زیاد و قابل قبول برای مولد‬
‫تامین نمود بایستی تعداد دور سیم پیچی تحریک زیاد باشد‪ .‬در نتیجه به علت‬
‫افزایش تعداد دور و کاهش سطح مقطع سیم پیچ تحریک زیاد باشد‪ .‬در نتیجه‬
‫به علت افزایش تعداد دور و کاهش سطع مقطع سیم پیچ تحریک مقاومت‬
‫الکتریکی مدار زیاد می شود‪.‬‬
‫مشخصه بی باری مولد شنت‬
‫مشخصه بی باری مولد شنت همانند مولد تحریک مستقل است‪.‬‬
‫مشخصه خارجی مولد شنت‬
‫در منحنی ‪ 2‬کاهش ولتاژدر مولذ تحریک مستقل و در منحنی ‪ 1‬کاهش ولتاژ در‬
‫مولد شنت را مشاهده می کنید‪.‬‬
‫در مولد تحریک مستقل اگر مقاومت بار را بتدریج کم کنیم جریان مولد دائما رو‬
‫به افزایش است و وقتی مقاومت بار صفر شود یعنی اتصال کوتاه جریان مولد به‬
‫حداکثر می رسد‪.‬‬
‫اما در مولد شنت جریان ‪ IL‬فقط تا مقدار معینی که معموال از ‪ 2‬تا ‪ 2.5‬برابر‬
‫جریان نامی تجاوز نخواهد کرد افزایش می یابد‬
‫و سپس رو به کاهش می رود‪.‬‬
‫حالتیکه ‪Isc‬مربوط به اتصال کوتاه دو سر‬
‫خروجی است ولتاژخروجی صفر است‬
‫لذا جریان تحریک نیز صفر می شود‬
‫پس جریان اتصال کوتاه فقط ناش ی‬
‫از ولتاژ القایی در اثر پس ماند‬
‫مغناطیس ی می باشد‪.‬‬
‫مولد سری‬
‫در این مولد آرمیچر با سیم پیچ تحریک به صورت سری قرار می گیرد چون‬
‫جریان آرمیچر تماما از مدار تحریک عبور می کند و مقدار آن زیاد است لذا‬
‫بایستی سطع مقطع هادی های سیم پیچ تحریک زیاد باشد و چون جریان‬
‫تحریک این مولد زیاد است پس برای ایجاد آمپر دور مورد نیاز احتیاج به‬
‫تعداد دور زیاد برای سیم پیچ تحریک نیست بنابراین مقاومت سیم پیچ‬
‫تحریک سری کم بوده و افت ولتاژ در این سیم پیچی ناچیز است‪.‬‬
‫مشخصه بی باری مولد سری‬
‫با مولد سری نمی توان آزمایش بی باری را انجام داد زیرا در حالت بی باری دو‬
‫سر خروجی باز است ‪ .‬بنابراین جریان تحریک و فوران ایجاد شده توسط آن‬
‫صفر است‪ .‬در نتیجه نیروی محرکه ای در آرمیچر القاء نمی شود ‪.‬‬
‫در چنین حالتی برای رسم منحنی بی باری بایستی مولد را به صورت تحریک‬
‫مستقل راه اندازی نمود تا بتوان منحنی مغناطیس ی ماشین را به دست آورد‪.‬‬
‫مشخصه خارجی مولد سری‬
‫ابتدا مولد را توسط یک موتور محرک به گردش در می آوریم و وقتی که مولد به‬
‫دور نامی رسید دور آن را ثابت نگه می داریم و سپس برای به دست آوردن‬
‫مشخصه با باری اول حداکثر مقاومت با را در مدار قرار می دهیم در چنین حالتی‬
‫جریان کمی از آرمیچر و در نتیجه از سیم پیچی تحریک عبور کرده و فوران پس ماند‬
‫را تقویت می کند و زمانی که فوران زیاد شد نیروی محرکه القایی زیاد شده و بر اثر‬
‫زیاد شدن نیروی محرکه القایی ولتاژ خروجی افزایش می یابد ‪ .‬با کاهش مقاومت‬
‫بار جریان تحریک که برابر جریان بار و آرمیچر است زیاد شده و قطبها اشباع می‬
‫نماید ودر نتیجه فوران ثابت می ماند و چون دور هم ثابت است نیروی محرکه‬
‫ثابت می شود‪ .‬اما با افزایش بار در حالی که نیروی محرکه تقریبا ثابت است به‬
‫دالیل زیر ولتاژ خروجی‬
‫کاهش می یابد‪.‬‬
‫‪-1‬افت ولتاژ در هادیهای آرمیچر‬
‫‪ -2‬افت ولتاژ در سیم پیچی تحریک‬
‫‪-3‬افت ولتاژ بر اثر عکس العمل‬
‫مغناطیس ی القاء شونده‬
‫مولد کمپوند‬
‫مدار تحریک این مولد از دو سیم پیچی تشکیل شده که یکی به طور سری و‬
‫دیگری به طور موازی با آرمیچر قرار می گیرد بنابراین خواص دو مولد موازی و‬
‫سری را با هم دارد‪.‬‬
‫سیم پیچهای مولد کمپوند که در آن سیم پیچ تحریک شنت مستقیما به دو‬
‫سر آرمیچر وصل می شود و آن را کمپوند با انشعاب کوتاه گویند و یا تحریک‬
‫سری با آرمیچر به صورت سری قرار گرفته و مجموع آنها با مدار سیم پیچ‬
‫تحریک شنت موازی می گردد وآن کمپوند با انشعاب بلند می گویند‪.‬‬
‫مولد کمپوند اضافی‬
‫در مولد کمپوند اضافی فوران ناش ی از سیم پیچ تحریک سری فوران سیمپیچ‬
‫تحریک شنت را تقویت می نماید‪.‬‬
‫در این مولد سیم پیچ تحریک شنت نقش اصلی را به عهده دارد‪.‬‬
‫مولد کمپوند نقصانی‬
‫در این نوع مولد فوران ناش ی از سیم پیچ تحریک سری با فوران ناش ی از سیم‬
‫پیچ شنت مخالفت می کند‪.‬‬
‫در حالت فوق کمپوند ولتاژ پایانه با افزایش جریان آرمیچر افزایش می یابد‪.‬‬
‫در حالت زیر کمپوند با افزایش ولتاژ پایانه جریان آرمیچر کاهش می یابد‪.‬‬
‫در حالت کمپوند تخت با افزایش وتاژ پایانه جریان آرمیچر تغییر نمی کند‪.‬‬
‫درجه کمپوندی یک ماشین همان تعداد حلقه ها یا دور های سیم پیچ سری‬
‫است‪.‬‬
‫در حالت کمپوند نقصانی ولتاژ پایانه ماشین در اثر افزایش ولتاژ پایانه جریان‬
‫آرمیچر سریعا سقوط می کند‪.‬‬
‫انواع موتور های‪DC‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫موتور‬
‫موتور‬
‫موتور‬
‫موتور‬
‫‪DC‬تحریک مستقل‬
‫‪DC‬شنت (موازی)‬
‫‪DC‬سری‬
‫‪DC‬کمپوند‬
‫موتور ‪DC‬تحریک مستقل‬
‫در موتور تحریک مستقل سیم پیچی تحریک و سیم پیچی آرمیچر جداگانه به‬
‫دو منبع جدا وصل می شوند در حالی که در موتور شنت هر دو سیم پیچ‬
‫(تحریک و آرمیچر) مشترکا به یک منبع وصل می گردد‪ .‬در این نوع ماشین‬
‫برای کنترل جریان تحریک یک مقاومت متغییر در مدار تحریک قرار می گیرد ‪.‬‬
‫این نوع موتورها نباید در زیر بار سنگین راه اندازی شوند چون جریان آرمیچر‬
‫آن بیش از حد زیاد شده و به آن صدمه می زند‪ ،‬بیشترین کاربرد این موتور در‬
‫بازهای ثابت مانند هواکش های صنعتی‪ ،‬دمنده ها و ‪ ...‬است‪.‬‬
‫مشخصه گشتاور – دور موتور تحریک مستقل‬
‫ارتباط بین سرعت زاویه ای و گشتاور که در شکل میبینید نمودار آن خطی یا‬
‫شیب منفی خواهد بود‬
‫موتور تحریک مستقل در بارهای مختلف سرعتی تقریبا ثابت دارند‬
‫موتور شنت‬
‫در موتور شنت هر دو سیم پیچ مشترکا به یک منبع متصل می شوند ‪.‬‬
‫در موتور شنت سیم پیچ تحریک و سیم پیچ آرمیچر به صورت موازی با‬
‫یکدیگر قرار میگیرند به به یک منبع متصل میشوند‪.‬‬
‫در ماشین برای کنترل جریان تحریک یک مقاومت متغییر در مدار تحریک قرار‬
‫می گیرد ‪.‬‬
‫موتور ‪ dc‬شنت عملکرد‬
‫مدار تحریک مستقل از عملکرد‬
‫مدار آرمیچر می باشد‪.‬‬
‫مشخصه گشتاور – دور موتور شنت‬
‫درصد تنظیم ولتاژ مولد شنت نیز کوچک است اگر چه از مولد تحریک‬
‫مستقل بیشتر است‪ .‬از این مولد به علت درصد تنظیم ولتاژ کوچک در شارژ‬
‫باتری ها و تأمین روشنایی (اضطراری) و تغذیه سیم پیچ تحریک مولدهای‬
‫نیروگاهی استفاده می شود‪.‬‬
‫ارتباط بین سرعت زاویه ای و گشتاور که در شکل میبینید نمودار آن خطی یا‬
‫شیب منفی خواهد بود‪.‬‬
‫در موتور شنت که جریان تحریک جدا از جریان آرمیچر بود تغییرات بار در‬
‫درجه اول روی جریان آرمیچر تاثیر می گذاشت‪ .‬یعنی در حالت کار عادی و‬
‫بدون تغییر رئوستای مدار تحریک هر تغییری در بار توسط تغییرات جریان‬
‫آرمیچر جبران می شد‪.‬‬
‫و اگر الزم بود با تغییر جریان تحریک گشتاور تولیدی موتور افزایش یابد نیاز‬
‫به اعمال کنترل مناسب از بیرون ماشین بود‪.‬‬
‫موتور شنت تحمل بی باری را داشته و تغییرات دور آن محدود تر است‪.‬‬
‫کنترل دور و ترمز موتور شنت نیز وسیعتر است‪.‬‬
‫موتور سری‬
‫در موتور سری سیم پیچی تحریک با آرمیچر سری می شود ‪.‬‬
‫(بدیهی است که این سیم پیچی جدا از سیم پیچی تحریک شنت است هر چند‬
‫هر دو سیم پیچی روی قطب اصلی قرار می گیرد‪).‬‬
‫در موتور سری عمال یک جریان از آرمیچر و یک جریان از تحریک عبور می کند‬
‫‪.‬‬
‫یعنی جریان بوجود آورنده ‪ IS‬همان جریان آرمیچر ‪ IA‬و همان جریانی است‬
‫که توسط موتور از شبکه دریافت میکند‪. IL‬‬
‫در موتور شنت که جریان تحریک جدا از جریان آرمیچر بود تغییرات بار در‬
‫درجه اول روی جریان آرمیچر تاثیر می گذاشت‪ .‬یعنی در حالت کار عادی و‬
‫بدون تغییر رئوستای مدار تحریک هر تغییری در بار توسط تغییرات جریان‬
‫آرمیچر جبران می شد‪.‬‬
‫و اگر الزم بود با تغییر جریان تحریک گشتاور تولیدی موتور افزایش یابد نیاز‬
‫به اعمال کنترل مناسب از بیرون ماشین بود‪.‬‬
‫اما در موتور سری که فوران میدان را هم جریان ‪ IA‬تولید می کند‪ .‬اگر فرض‬
‫کنیم هسته وارد ناحیه اشباع نشده باشد با تقریب خوب می توان نوشت‪.‬‬
‫‪φ = K1 IA = K1 IL‬‬
‫‪ =K‬ضریب ثابت ماشین برحسب وبر بر آمپر‬
‫موتور های سری گشتاور راه اندازی بسیار زیادی در زمان راه اندازی دارند‪.‬‬
‫در موتور سری گشتاور متناسب مجذور جریان است و این خاصیت می تواند‬
‫گشتاور راه اندازی بسیار زیادی را در زمان راه اندازی موتور موجب گردد‪.‬‬
‫اگر در موتور سری جریان دو برابر شود گشتاور چهار برابر می گردد‪.‬‬
‫موتور ‪ dc‬در شکل نشان داده شده که در آن رئوستای‪ Rae‬با آرمیچر سری‬
‫شده است‪ .‬از ‪Rae‬برای کنترل سرعت موتور سری ‪ dc‬استفاده می شود‪.‬‬
‫مشخصه های گشتاور سرعت موتور های سری ‪dc‬تحت مقاومت های‬
‫مختلف نشان داده شده‪.‬‬
‫از آنجایی که ‪:‬‬
‫الف ‪ :‬گشتاور زیاد در سرعت کم حاصل می شود‪.‬‬
‫ب ‪ :‬گشتاور کم در سرعت زیاد به دست می آید‪.‬‬
‫هر گاه به گشتاور راه اندازی‬
‫زیاد نیاز داشته باشیم‬
‫می توان از موتور های‬
‫سری باال نیاز داشته باشیم‬
‫از موتور ‪ dc‬سری‬
‫استفاده‬
‫می کنیم‪.‬‬
‫مشخصه گشتاور – دور موتور سری‬
‫مشخصه گشتاور دور یک موتور سری و نقطه کار نامی موتور نشان داده شده‬
‫است‪.‬‬
‫این مشخصه نشان می دهد که گشتاور راه اندازی موتور سری بسیار بزرگ و‬
‫در عوض در بارهای کم و بی باری دور موتور بسیار زیاد می شود‪.‬‬
‫پس موتور سری برای بار های با گشتاور راه اندازی زیاد (مانند وسایل حمل و‬
‫نقل و باال بر های برقی ) بسیار مناسب است‪.‬‬
‫اما به هیچ وجه نباید موتور سری بی بار شود چرا که در این صورت دور آن‬
‫بسیار زیاد شده قسمتهای گردنده ماشین آسیب خواهند دید‪.‬‬
‫به علت باال بودن گشتاور راه اندازی این موتور در جایی که گشتاور راه‬
‫اندازی باال مورد نظر باشد استفاده می شود مانند پرس های ضربه ای‪،‬‬
‫جرثقیل ها‪ ،‬باالبرها و آسانسورها‪ .‬همچنین بهترین موتور برای وسایل نقلیه‬
‫مانند اتوبوس های برقی‪ ،‬لوکومتیوها و ‪ ...‬می باشد و از این رو از نوع خاص ی‬
‫از موتور سری ‪DC‬در قطارهای برقی استفاده می شود که اصطالحا به آن‬
‫موتور کشش ی ( )‪Traction Motor‬گویند‪.‬‬
‫موتور کمپوند‬
‫در یک موتور ‪ DC‬همزمان از سیم پیچهای تحریک سری وشنت به طور‬
‫مختلط استفاده نمود که منجر به ویژگی های بینابین ویژگی های موتور های‬
‫سری و شنت می گردد‪.‬‬
‫موتور های کمپوند بر دو نوع می باشند‪:‬‬
‫موتور کمپوند بلند‬
‫موتور کمپوند کوتاه‬
‫رفتار ماشین های کمپوند با شنت بلند و کوتاه تقریبا مشابه هستند‪.‬‬
‫رفتار موتور کمپوند باید توجه داشت که در بارهای کم و بی باری که‬
‫جریان زیادی از آرمیچر و سیم پیچی تحریک سری نمی گذرد‪.‬‬
‫اثر سیم پیچی تحریک سری در میدان مغناطیس ی ماشین کم است و‬
‫ایجاد میدان مغناطیس ی عمدتا توسط سیم پیچی تحریک شنت‬
‫انجام می پزیرد‪ .‬پس در بار های کم رفتار موتور کمپوند شبیه موتور‬
‫شنت است‪.‬‬
‫اما با افزایش بار جریان موتور سیم پیچی شده قسمت بیشتری از‬
‫میدان مغناطیس ی توسط سیم پیچی سری ایجاد می گردد و بتدریج با‬
‫افزایش بار موتور کمپوند خواص ی شبیه به موتور سری پیدا می‬
‫کند‪.‬‬
‫پس موتور کمپوند مناسب برای کاربرد های است که نیاز به گشتاور‬
‫راه اندازی نسبتا زیاد بوده و در عین حال تغییرات گسترده بار از‬
‫حوالی بی باری تا بار کامل مورد نیاز باشد‪.‬‬
‫مشخصه گشتاور – دور موتور کمپوند‬
‫گشتاور راه اندازی موتور کمپوند بیشتر از موتور شنت و کمتر از موتور سری است و‬
‫تغییرات دور آن نیز در زیر بار حد وسطی بین موتور شنت و موتور سری می باشد‪.‬‬
‫همچنین موتور کمپوند مانند موتور شنت تحمل بی باری دارد‪ .‬به این ترتیب مشخصه‬
‫گشتاور‪-‬دور موتور کمپوند بین مشخصه های سری و شنت قرار می گیرد‪.‬‬
‫الف) کمپوند اضافی‬
‫در مواردی به کار می رود که خصوصیات موتور سری الزم باشد ولی با‬
‫برداشتن بار‪ ،‬موتور مهار گسسته نشود‪ ،‬مانند دستگاههای تراش که در هر‬
‫پریود کاری بی بار شده و سپس در بار کامل قرار می گیرد‪.‬‬
‫ب) کمپوند نقصانی‬
‫در مواردی به کار می رود که به سرعت تقریبا ثابت نیاز باشد (در بارهای کمتر‬
‫از بار نامی) لذا معموال از این نوع موتور در آزمایشگاه ها برای تامین دور ثابت‬
‫استفاده می شود‪.‬‬
‫در صنایع مختلف معموال به جای استفاده از موتور سری از موتور کمپوند‬
‫اضافی ( که خیلی شبیه سری طراحی شده باشد) استفاده می شود‪.‬‬
‫مشخصه ی گشتاور سرعت انواع موتور های ‪dc‬‬