Transcript Metabolic Syndrome - สมาคมแพทย์ทหารแห่งประเทศไทย

ประสิ ทธิผลของโปรแกรมลดภาวะอ้ วนลงพุง
ในกลุ่ม Metabolic Syndrome
ของกาลังพล กองทัพเรือ
พืน้ ที่สัตหีบ จังหวัดชลบุรี
โดย
น.ต.หญิง เปรมใจ สุ ขศิริ
นักวิชาการสาธารณสุ ข กองเวชกรรมป้องกัน กรมแพทย์ ทหารเรือ
ชาย รอบเอว 90 ซม.
หญิง รอบเอว 80 ซม.
ความเป็ นมาและความสาคัญของปั ญหา
วัตถุประสงค์การวิจยั
ขอบเขตการวิจยั
ประโยชน์ที่คาดว่าจะได้รบั
ระเบียบวิธีวิจยั
ผลการวิจยั
สรุปผล
ข้อเสนอแนะ
ความเป็ นมาและความสาคัญปั ญหา
ประชากร 1
พันล้านคน
เป็ นโรคอ้วน
300 ล้านคน
8 ปี
ข้างหน้า
โรคอ้วนถึง 1.5 พันล้านคน
(WHO, 2007)
ความเป็ นมาและความสาคัญปั ญหา (ต่อ)
ภู มิภาคเอเชี ยแปซิ ฟิก พบว่ า
คนไทยมี น้ า หนั ก เกิ น ติ ด
อันดับ 5 ของเอเชีย
(InterAsia Collaborative group, 2003)
ประเทศไทย
35
ร้อยละ
35
30
25
25
20
20
15
10
5
0
พ.ศ.2534-2535
พ.ศ.2539-2540
พ.ศ.2546-2547
สถาบันวิจยั ระบบสาธารณสุข กระทรวงสาธารณสุข, 2549
สถานการณ์อว้ น
กาลังพล ทร.
ภาวะเสี่ยงอ้วนลงพุง
15.8%
ภาวะอ้วนลงพุง
กาลังพล
ภาวะอ้วนลงพุง
34%
พ.ศ.2551
15.6%
การเสียชีวิต
ทร. (สัตหีบ)
พ.ศ.2552
21.8%
กาลังพล
การเสียชีวิต
ทร. (สัตหีบ)
ภาวะอ้วน 25%
(1 ใน 4 ของกาลังพล
ทร.ทัง้ หมด)
กาลังพล ข้อมูลสถิติ
ทร.
กรมแพทย์ทหารเรือ,
2550-2552
ความเป็ นมาและความสาคัญของปั ญหา (ต่อ)
ร่างกาย
จิตใจ
ส่ งผลกระทบต่ อ
สั งคม
อารมณ์
ด้านเศรษฐกิจ
มีการสูญเสียทางเศรษฐกิจที่สาคัญโดยคิดเป็ นสัดส่วน ร้อยละ 2-6
ของงบประมาณด้านสุขภาพของประเทศ (WHO, 2007)
ความเป็ นมาและความสาคัญของปั ญหา (ต่อ)
ลดอุปสรรค
รับรูป้ ระโยชน์และความสามารถตนเอง
การปฏิบตั พ
ิ ฤติกรรมลดอ้วนลดพุง
สนับสนุนจากอิทธิพลระหว่างบุคคลที่เหมาะสม
กับบริบทของกองทัพ โดยผูบ้ งั คับบัญชามีสว่ นร่วม
การวิจยั นี้ประยุกต์
แบบแผนการ
ส่งเสริมสุขภาพ
ของเพนเดอร์
วัตถุประสงค์
1. เพือ่ เปรียบเทียบการเปลี่ยนแปลงของกาลังพล กองทัพเรือ
ระหว่างก่อนและหลังได้รบั โปรแกรมฯในเรือ่ งการรับรู ้
และการปฏิบตั พ
ิ ฤติกรรม
2. เพื่อเปรียบเทียบผลการเปลี่ยนแปลงระดับไขมันในเลือด
น้ าตาลในเลือด ความดันโลหิต รอบเอว และค่าดัชนีมวลกาย
ระหว่างก่อนและหลังได้รบั โปรแกรมฯ
สมมติฐาน
12 สัปดาห์
หลังเข้าร่วมโปรแกรม
1. กาลังพล กองทัพเรือในกลุม่ ทดลองจะมีคะแนนเฉลี่ยการรับรู ้
และการปฏิบตั พ
ิ ฤติกรรมดีข้ ึนกว่าก่อนเข้าร่วมโปรแกรมฯ
2. กาลังพล กองทัพเรือในกลุม่ ทดลองมีระดับไขมันในเลือด
น้ าตาลในเลือด ความดันโลหิต รอบเอว และค่าดัชนีมวลกาย
ลดลงกว่าก่อนเข้าร่วมโปรแกรมฯ
แบบจำลองกำรส่ งเสริ มสุขภำพของเพนเดอร์
www.themegallery.com
กรอบแนวคิดในการวิจัย
ตัวแปรตาม
ตัวแปรต้น
โปรแกรมลดภาวะอ้วนลงพุงของ
กาลังพล ทร.ฯ ที่ประยุกต์
แบบแผนการส่งเสริมสุขภาพ
ของเพนเดอร์
•การรับรูป้ ระโยชน์
• การรับรูอ้ ุปสรรค
• การรับรูค้ วามสามารถตนเอง
• ความมุ่งมั ่น
• อิทธิพลระหว่างบุคคล
• การปฏิบตั พ
ิ ฤติกรรม
•
•
•
•
www.themegallery.com
•
ระดับไขมันในเลือด
น้ าตาลในเลือด
ความดันโลหิต
รอบเอว
ค่าดัชนีมวลกาย
ระเบียบวิธีวิจยั
Quasi-Experimental Research
Two group pretest-posttest
design
www.themegallery.com
ระเบียบวิธีวิจยั (ต่อ)
เกณฑ์คดั เข้า


กลุ่มตัวอย่าง เป็ นกาลังพล กองทัพเรือ
การคานวณกลุ่มตัวอย่าง
- ใช้ Power Analysis Effect size =
0.80 (Polit & Hungler, 1999)
- ได้กลุ่มตัวอย่างเท่ากับ 42 คนต่อ
กลุ่ม ป้องกันการสูญหายเพิ่ม 20% ได้
กลุ่มละ 50 คน
* BMI > 25 + Criteria
อย่างน้อย 1 อย่าง
1. HDL < 40 ในผูห้ ญิง , < 50 ใน
ผูช้ าย
2. TG > 150 mg/dl.
3. BP > 130/85 mmHg
4. FBS > 100 mg/dl.
สมัครใจเข้าร่วมโครงการวิจยั ฯ
(กระทรวงสาธารณสุข, 2549)
เกณฑ์คดั ออก
ไม่เข้าร่วมตลอดงานวิจยั
ระเบียบวิธีวิจยั (ต่อ)
กลุ่ม
เป้าหมาย
2 กลุม่
กาลังพล กองทัพเรือ พื้นที่สตั หีบ จ.ชลบุรี
ที่เป็ นข้าราชการและลูกจ้าง
กลุม่ ทดลอง 50 คน (พร. , สอ.รฝ.)
กลุม่ เปรียบเทียบ 50 คน (ฐท.สส. , กร.)
ระยะ
เวลา
ศึกษาในช่วงเดือน พ.ค. – ธ.ค. 53
รวม 8 เดือน
เครื่องมือทีใ่ ช้ ในการวิจยั
1. โปรแกรมลดภาวะอ้วนลงพุง
3. สมุดบันทึกพฤติกรรมการลดภาวะอ้ วนลงพุง
กิจกรรมมีจานวน 3 ครั้ง
นาน 12 สั ปดาห์
2. คู่มอื และแนวทางการลดภาวะอ้วนลงพุง
4. สื่ อวีดทิ ัศน์ ตัวแบบในเรื่องการปฏิบัติตน
เครื่องมือทีใ่ ช้ ในการวิจยั (ต่ อ)
2.
แบบสอบถาม วั ด การรั บ รู้ , ความ
มุ่งมั่น, อิทธิพลระหว่ างบุคคล, การปฏิบัติ
พฤติกรรม

3. การตรวจวั ด ระดั บ ไขมั น ในเลื อ ด
นา้ ตาลในเลือด ความดันโลหิต รอบเอว
และค่ าดัชนีมวลกาย (BMI)
Pretest - Posttest
สั ปดาห์ ที่ 1 และ 12
การวิเคราะห์ ข้อมลู
 วิเคราะห์ ข้อมูลด้ วยสถิติเชิ งพรรณนาด้ วยร้ อยละ ค่ าเฉลี่ย และค่ าเบี่ยงเบน
มาตรฐาน
 ภายในกลุ่มทดลอง และกลุ่มเปรี ยบเทียบด้ วยสถิติ Paired t-test และ
เปรี ยบเทียบคะแนนเฉลี่ยระหว่ างกลุ่มทดลอง และกลุ่มเปรี ยบเทียบด้ วย
Independent t-test โดยกาหนดระดับนัยสาคัญทางสถิติในการทดสอบ
สมมติฐานที่  .05
การดาเนินการวิจยั และเก็บรวบรวมข้ อมูล
โปรแกรมลดภาวะอ้วนลงพุง
ครั้งที่ 1 (สั ปดาห์ ที่ 1)
“เพิ่มประโยชน์ และลดอุปสรรคในกำรลด
อ้ วนลดพุง” สร้ างความตระหนักให้ เห็น
ประโยชน์ และรู้ แนวทางการจัดการสิ่ งที่
รับรู้ ว่าเป็ นอุปสรรคต่ อการปฏิบัติ
ได้ รับคาแนะนาจากแพทย์ ผ้ เู ชี่ยวชาญ
แพทย์ แนะนาเกีย่ วกับโรค Metabolic Syndrome
วิเคราะห์ พฤติกรรมตนเอง
ครั้ งที่ 2 เพิม่ ควำมสำมำรถตนในกำรลดอ้ วนลดพุง
นักโภชนาการแนะนาอาหารที่เหมาะสม
คานวณพลังงานอาหารจากนักโภชนาการ
ฝึ กประเมินอาหารแต่ ละชนิด
จัดกาแฟใส่ นมขาดมันเนย(อาหารว่ าง)
ฝึ กทักษะการออกกาลังกายโดยนักเวชศาสตร์ การกีฬา
ฮูลาฮูปลดพุง
www.themegallery.com
กลุ่มเปรียบเทียบ
ให้ คาแนะนาตามปกติจากพยาบาลแผนกตรวจสุ ขภาพประจาปี
 ปฏิบัตต
ิ นไปตามนโยบายกองทัพเรือ โดยมีการออกกาลังกายทุกบ่ ายวันพุธ

ผลการวิจัย
กลุ่มทดลอง
ร้ อยละ
50
40
42.1
34.7 34.9
30
31.7
31.3
24.5
35.2
33.1
29.8
25.7
25
20
ก่อนทดลอง
15.6
หลังทดลอง
10
0
กลุ่มเปรียบเทียบ
ร้ อยละ
40
30
20
10
0
33.6 31.1
33.3
32.4
30.5
23.9
25.2
31.8
27.4 25.4
15.1
13.2
ก่อนทดลอง
หลังทดลอง
HDL Cholesterol
mg./dl.
80
70
60
50
40
30
20
10
0
70.8
43.7
43.5 43.4
ก่อนการทดลอง
หลังการทดลอง
กลุม่ ทดลอง
กลุม่ เปรียบเทียบ
www.themegallery.com
Triglyceride
mg./dl.
200
150
168.4 170.2
170.5
128.2
100
ก่อนการทดลอง
หลังการทดลอง
50
0
กลุม่ ทดลอง
กลุม่ เปรียบเทียบ
www.themegallery.com
นำ้ ตำลในเลือด
mg./dl.
120
112.5 114.7
106.6
95.4
100
80
60
ก่อนการทดลอง
40
หลังการทดลอง
20
0
กลุม่ ทดลอง
กลุม่ เปรียบเทียบ
www.themegallery.com
ผลการวิจัย
กลุ่มทดลอง
ก่ อน 38.9
หลัง 34.2
กลุ่มทดลอง
กลุ่มเปรียบเทียบ
กลุ่มเปรียบเทียบ
ก่ อน 90.9
หลัง 85.4
38.5
39.7
86.9
88.1
รอบเอว
BMI
ความดันโลหิต
ก่ อนทดลอง
หลังทดลอง
กลุ่มทดลอง
กลุ่มเปรียบเทียบ
140/96
143/100
132/85
145/98
เปรี ยบเทียบก่ อนและหลังการทดลอง

ก่ อนการทดลอง
นา้ หนัก 84.8 kgs.
รอบเอว 104 cms.

หลังการทดลอง
นา้ หนัก 84 kgs.
รอบเอว 98 cms.
สรุปผลการวิจัย
 โปรแกรมลดภาวะอ้ วนลงพุงของกาลังพล กองทัพเรื อ พืน
้ ทีส่ ั ตหีบ
จั ง หวัด ชลบุ รี ที่ ป ระยุ ก ต์ ต ามแบบแผนการส่ งเสริ ม สุ ข ภาพของ
Pender
 สามารถเปลี่ย นแปลงพฤติ ก รรมของก าลั ง พล กองทั พ เรื อ และ
ส่ งผลให้ ปัจจัยที่เกีย่ วกับ Metabolic Syndrome ลดลงจากเดิม
 ดังนั้นโปรแกรมนี้ สามารถประยุกต์ ใช้ ในการส่ งเสริ มสุ ขภาพและ
ป้องกันโรคสาหรั บกาลังพล กองทัพเรื อ และกองทัพอื่น ที่มีปัญหา
ด้ านสุ ขภาพจากพฤติกรรมการบริโภคและขาดการออกกาลังกาย
หน่ วยแพทย์ในกองทัพ สามารถนา
โปรแกรมนีไ้ ปใช้ กบั กาลังพลทีม่ ีการปฏิบัติ
พฤติกรรมไม่ ถูกต้ อง
ควรจัดทาคู่มอื การส่ งเสริมการปฏิบัติตน
ด้ านการบริโภคอาหาร และการออกกาลังกาย
ให้ ผ้ บู ังคับบัญชาระดับต้ น
ควรมีการติดตามผล เช่ น 4 , 6 เดือน
ข้ อเสนอแนะ
และติ
ดตามการคงอยู่ของพฤติกรรม
ข้ อเสนอแนะ
ขอขอบคณ
ุ
ที่ปรึกษา
1. พล.ร.ต.เผดิมพงศ์
รุ มาคม
2. พล.ร.ต.วิเชียร
นาวินพิพฒ
ั น์
3. น.อ.หัสกร
หาญสมบูรณ์
แหล่งทุนวิจยั
•สมาคมแพทย์ ทหาร
แห่ งประเทศไทยในพระ
บรมราชู ปถัมภ์
35
ประชุ มใหญ่ สามัญประจาปี ครั้งที่ 55
•ที่ให้โอกาสในการ
นาเสนอผลงานวิจยั