Transcript ekosustav usne supljine

MIKROBIOLOŠKA FLORA I
EKOSUSTAV USNE ŠUPLJINE
bacc. med. tech Dijana Didak






BAKTERIJE
GLJIVICE
PROTOZOI
PRIONI
povremeno VIRUSI
Usnu šupljinu kolonizira preko
500 vrsta i podvrsta
mikroorganizama
 to je normalna fiziološka flora
usne šupljine koju nastanjuje
komenzalnim ili ponekad
simbiotskim načinom života
Primarno razlikujemo:




GRAM POZITIVNE BAKTERIJE
GRAM NEGATIVNE BAKTERIJE
ANAEROBNE
FAKULTATIVNO ANAEROBNE
 mikroflora tjekom života kolonizira usnu
šupljinu postupno
 u određenoj životnoj dobi ima i određene
značajke
 rođenje-sterilna usna šupljina
 mikrobi iz okoliša započinju kolonizaciju
(prolaz kroz porođajni kanal,majčina usta,
primalja-Streptococcus salivarius)
 Postepeno nastaje ekosustav sastavljen od
različitih bakterija, kao produkt metaboličke
aktivnosti tih bakterija
 Dijete – 1 god.(Streptococcus
mutans,S.sanguis,Actinomyces
spp.,Prevotella,Porphyromonas
spp.,spirohete)
 Adolescenti-anaerobna flora
 Starija dob-flora slična onoj kod malog
djeteta;promjene upotrebom protetskih
nadomjestaka(C.albicans)
Pojedine skupine mikroorganizama koloniziraju
određena mjesta u usnoj šupljini i specifična
su za ta područja :
1. Skupina mutans :zubni karijes ; površine
zuba
2. Skupina salivarius : slina ,dorzum jezika
3. Skupna anginosus : endodoncijska
područja,dentoalveolarne infekcije
4. Skupina mitis :karijes,zubni plak,jezik
 nabrojene skupine pripadaju Gram-pozitivnim
kokima,rod Steptococcusa
EKOSUSTAV usne šupljine :
 USNA FLORA
 HABITAT(sluznica obraza,jezik,povšine
zuba,epitelne stanice pukotina sluznice,protetska i
ortodontska pomagala)
 ČIMBENICI MIKROOKOLIŠA(mikrobiloška
flora,anatomija,slina,sekret gingivalnih pukotina)
 BIOFILM-visokoorganizirana baktrijska flora
zaštićena od domaćinove obrane i antimikrobnih
tvari(mogućnost utjecaja na biofilm –isključivo
mehanički,a potom i kemijski)
 Faktori rizika+faktori
okoliša+miroorganizmi+nasljeđe+jatrogeni
utjecaj=mogućnost napredovanja patološkog
procesa i razvoja bolesti(parodontne
bolesti;promjena oralne sluznice;fokusi)
 potencijalna opasnost za razvoj nekih
sistetemnih bolesti ili pogoršanje već
postojeće bolesti kod imunokompromitiranih
osoba
PATOGENEZA INFEKCIJE
 patogeneza infekcije u direktnoj je vezi sa
virulencijom ;stupnjem patogenosti određenog
patogena i o specifičnim čimbenicima domaćinove
obrane
 mikroorganizmi izrazito visoke virulencije prisutni su
i u čak malim količinama inokuluma
 neki mikroorganizmi uzrokuju bolest samo u
imunokompromitiranih osoba-OPURTINISTIČKI
MIKROORG(koriste oslabljenu obranu domaćina)
 osnova PRIJENOSA INFEKCIJA je
virulencija(kvantitativna mjera patogenosti
mikroorganizma) i srodna je njegovoj
toksičnosti i invazivnosti
 većina se infekcija prenose sa zaraženog na
nezaraženi organizam
 brojni mikroorg.mogu uzrokovati
neprimjetne(INAPARENTNE) ili subkliničke
infekcije-bolesnik nema vidljivih znakova
bolesti,iako su oni prisutni
 zaraženi domaćin ne mora uvijek potpuno
eliminirati mikroorg.iz organizmaKLICONOŠTVO (Salmonella typhi murium;HBV
virus)
 LATENCIJA –pritajen mikroorganizam miruje u
domaćinu i čeka povoljan
trenutak(stres,imunosupresija) da se reaktivira i
ponovno počne razmnožavati,što ima za
posljedicu povratnu-REKURENTNU infekciju sa
vidljivim znakovima bolesti (Varicella zoster)
 Većina se infekcija stječe širenjem iz vanjskog
okoliša na čovjeka-EGZOGENO ili ENDOGENO u
samom nosiocu(opurtinističke infekcije)
PUTEVI ŠIRENJA :
 Udisanje
 Ingestija
 Inokulacijom (spolni put;kontaminirane
igle;oštećena koža;transfuzija krvi; ugriz
životinje,čovjeka,komarac,krpelj)
ULAZNA VRATA INFEKCIJE :
 Koža(Clostridium tetani,HBV virus; Herpes simplex
tipa 1; Papiloma virusi)
 Sluznica dišnog sustava(Streptococcus
pneumoniae;virus influence,Neisseria
meningitidis;Mycobacterium tubercolosis
 Sluznica probavnog sustava(Hepatitis A; E coli)
 Sluznica spolno- mokraćnog sustava (Neisseria
gonorrhoeae;AIDS;Herpes simplex tipa 2; Candida
albicans)
 Oko(konjuktiva);Clamidia trachomatis ; Herpes
simplex tipa 1
Bolest se pojavi ako su zadovoljeni svi elementi u Vogralikovom lancu:

1. Izvor infekcije može biti sve što je bilo u kontaktu s bolesnikom.

2. Put širenja infekcije: zrak, hrana, voda, insekti, dodir...

3. Ulazna vrata- mikrobi moraju ući na točno određene ulaze uorganizam, da bi izazvali
bolest.
Primjer: uzročnik tetanusa mora ući kroz ranjenu kožu, a ako uđe kroz usta neće se
dogoditi ništa.


4. Broj mikroba. Ponekad je dovoljna jedna, ponekad više od 1000. Što je mikrob
virulentniji to je potreban manji broj. Broj mikroba je posebno važan za uvjetno patogene.

5. Dispozicija i ekspozicija: prvo je podložnost infekciji(ishranjenost, higijena, dob, spol,
vitaminski status, psihički i fizički umor ),a ekspozicija se odnosi na vrijeme izloženosti patogenu
VIRUSI HEPATITISA
VAŽNO!
 Svi djelatnici u ordinacijama dentalne
medicine moraju biti dobro upoznati s
patogenezom virusnih hepatitisa,putovima
širenja i ozbiljnim posljedicama te infekcije
Tipovi virusa hepatitisa :
 Hepatitis A:uzročnik-virus hepatitisa A;često
u osoba slabih higijenskih
navika,kontamirana voda izmetinama;loše
riješena odvodnja odpadnih
voda;konzumacija nedovoljno termički
obrađene hrane-školjke
 Prenosi se fekalno-oralnim putem
 Izlučuje se stolicom
 U stomatolškoj praksi važno je znati da je
moguće njegovo širenje slinom,odnosno
križno,s djelatnika na bolesnika
 Ima dobru prognozu
HEPATITIS B
 DNK virus-Hepadnaviridae
 Uglavnom se širi dodirom s tjelesnim
tekućinama ,a njčešće se unosi u organizam
kroz oštećenu kožu pri različitim
zahvatima,spolnim putem,upotrebom
zajedničkih predmeta(četkica za zube,britvica
za brijanje ) ili pak transplancentarno(s majke
na dijete tijekom porođaja)
Vironoštvo HBV-a:
 ako je virus HBV-a serološki prisutan tjekom
6-9 mjeseci od početka infekcije
 KRONIČNI PERZISTENTNI HEPATITIS(
hepatociti stalno tvore HbsAg)
 KRONIČNI AKTIVNI HEPATITIS (izrazito
zarazne osobe)
 Moguća je maligna alteracija-CIROZA i
HEPATOCELULARNI KARCINOM
 U usnoj šupljini najveća je koncentracija virusa
HBV-a u gingivalnim sulkusima i slini
 Sprečavanje širenja
infekcije:IMUNOPROFILAKSA(shema 0,1,6)
 U Hrvatskoj od 1999 god. -6 razr.OŠ obavezno
cjepljenje rekombinantnim cjepivom, a od 2007
god obavezno cjepljenje novorođenčadi
 Postekspozicijska profilaksa(ubodni incident,
prskanje krvi na sluznicu oka i ozljeđenu
kožu(imunizacija prema shemi 0,1,2,6 mj.)
Opće mjere zaštite:
 Zaštitna odjeća i naočale,zaštitne rukavice,zaštitna maska,vizir)
 Pacijente, za koje znamo ,da su kliconošenaručivati na kraju radnog
dana,ukloniti sa radnih površina sve što bi moglo biti izloženo aerosolu






Sve što je bilo u kontaktu sa pacijentom,odvojiti u predhodno
pripremljenu dekontaminacijsku otopinu- izolirano od ostalih
instrumenata
Nasadne instrumente temeljito očistiti i dezinficirati i sterilizirati
Sav kontaminirani materijal(čaša,sisaljka,zaštitna pregača)mora biti
odložen u vreće za biološki opasan odpad
Nakon zahvata oprati deterdžentom unit i propisno dezinficirati fontanu
i aspiracijski sustav (dekaseptol)
Zaštiitnu odjeću odložiti u vreću za kontaminirano rublje
Oprati i dezinficirati sve radne površine
Hepatitis C
 Porodica Flaviviride
 Najčešći put širenja-krv i krvni
derivati,hemodijaliza,narkomani,tetoviranje
 Manifestacija u usnoj šupljini-lichen planus
 Ubodni incident u ordinaciji-visoki postotak
rizika infekcije
 Hepatitis D
 Hepatitis E
 Hepatitis G
Infekcije virusom HIV-a,AIDS
 spada u porodicu retro virusa-Retroviridae
 Tri podvrste : Oncovirinae
Lentivirinae
Spumavirinae
 Nazivi se razlikuju ovisno osposobnosti
prevođenja virusne RNK-a u komplementarnu
DNK-a s pomoću enzima obrnute
transkriptaze
 Promjer virusne čestice: 100 nm - kuglastog oblika; ovijena
dvoslojnom lipidnom ovojnicom koja potječe od stanične
ovojnice stanica u kojima se virus umnožavao
ŠIRENJE HIV-a:






Spolnim putem
Injekcijskim iglama kontaminiranih virusom
(narkomani)
Primanjem zaraženih krvnih pripravaka
Tansplancentarno
Transplantacijom organa
 Važno je znati da djelatnici dentalne medicine
nisu izloženi većem riziku od infekcije virusom
HIV-a iz nekoliko razloga:
 Infekcije slinom –mala mogućnost
( u slini su prisutna IgA antitjela specifična za
virusne antigene-neutraliziraju infektivnost
virusa;mucin koji sudjeluje protektivno
;inhibitor proteaze leukocita sline koji blokira
stanične receptore potrebne za ulazk HIV-a u
stanice)
 HIV u slini gubi infektivnost tjekom 30 min.
 Infektivna doza potrebna za razvijanje
infekcije mnogo je veća od doze za nastanak
hepatitisa B
 Nakon ubodnog icidenta rizik zaraze HBV
virusom iznosi 6-30 %
 Rizik za infekciju HIV-om 0,4%
Tri stadija bolesti:
1. Akutna infekcija-primarni stadij (3-6 tj.)
2. Sekundrnistadij-asimptomatskainf.HIVom(6-10god)-smanjenjelimfocitaCD4
mogućnost (TBC;oralnakandidijaza;vlasasta
leukoplakija;Kaposijevsarkom;pneumonia
3. Tercijarni stadij-AIDS(terminalna faza u
kojoj dolazi do pogoršanja i otkazivanja
vitalnih organa )
Važno je znati:
 putove širenja zaraze
 uobičajene dezinfekcijske mjere i postupci
učinkovito djeluju na mogućnost infekcije
virusom HIV-a
 postojanost virusa smanjuje se sušenjem tijekom
nekoliko sati
 u tekućini stanične kulture slobodne čestice HIVa prisutne su do 15 dana pri sobnoj temp.
 do 11 dana pri temp 37 C
 Gubitak infektivnosti:
 56-60 C/ 30 min
 0,5 % -tni natrijev hipochlorit
 70 % -tni etilni alkohol
MRSA
 MRSA je bakterija punog naziva Methicillin
rezistentni Staphylococcus aureus (zlatni
stafilokok).
bakterija koja se normalno nalazi na koži i u nosu
zdravih osoba
 KLICONOŠTVO
.
 Bakterija Staphylococcus aureus često je
prisutna na koži ili u nosu zdravih ljudi, pa se
tako smatra da kolonizira (bakterije prisutne,
ali nisu izazvale infekciju, tj. bolest) područje
nosnica kod 25 - 30 posto populacije. Podaci
iz SAD-a govore da je trećina populacije
prenositelj "običnog" stafilokoka, a
procjenjuje se da je MRSA prisutna kod jedan
posto populacije.
 prisustvo MRSA u zdravom organizmu ne
mora nužno izazvati nikakve probleme,dok
kod osoba s oslabljenim imunitetom,
dubokim ranama, intravenskim kateterima može biti pogubno po život.
 septikemija, osteomijelitis, infekcije srčanih
zalistaka (endokarditis), itd.
PREVENCIJA širenja MRSA
 Primjena standradnih
mjera pranja i dezinfekcije
ruku
 Dezinfekcija povšina
 Dodatna dezinfekcija
predelikcionih
mjesta(rukohvati)
poznavanje uzročnika i
putova širenja zaraze =
DOBRA I UČINKOVITA
KONTROLA INFEKCIJE