Physiotherapy in obstetrics & gynaecology
Download
Report
Transcript Physiotherapy in obstetrics & gynaecology
Physiotherapy
in Obstetrics
By :
Afsaneh Azari
Obstetrics concerns itself with pregnancy,
labour, delivary &the care of the mother
after child birth.
Physiotherapy in obstetrics condition
From
the
moment
of
conception
pregnancy
profoundly alters the women physiology.
There is change in all body system to fulfill the
requirement of the body.
Normal anatomy of female pelvis
آناتومی و بیو مکانیک ستون فقرات و لگن
_ کمر بند لگنی متشکل از 4استخوان است :
* دو استخوان هیپ یا بی نام
* کوکسیکس
* ساکروم
ثبات لگن و ستون فقرات
ثبات ستون فقرات به تعامل هماهنگ سه سیستم بستگی دارد :
-1سیستم عصبی
-2سیستم های پاسیو و غیر فعال شامل :مهره ها ،دیسک های بین
مهره ای ،لیگامان ها ،کپسول های مفصلی و فاسیا
-3سیستم های اکتیو و فعال شامل عضالت و تاندون ها
ثبات ستون فقرات لگنی توسط شکل مفصل و عضالت اطراف آن
فراهم می شود.
در دوران بارداری به دلیل افزایش انعطاف پذیری مفاصل قطر
قدامی -خلفی و عرضی لگن افزایش می یابد .در ضمن این افزایش
تحرک مفصلی باعث بروز دردهای ستون فقرات می شود.
شکل لگن در خانم ها به این صورت است که ورودی لگن بیشترین
قطر را در جهت طرفی دارد و خروجی آن بیشترین قطر را در
جهت قدامی-خلفی دارد.
کمربند لگنی طی 6-3ماه پس از زایمان به وضعیت قبل از بارداری بر
می گردد.
ممکن است در این دوران نیاز به ثبات دهنده های خارجی نظیر
کمربندهای طبی احساس شود.
حفره شکمی
حفره شکمی مانند یک کپسول است که از باال به دیافراگم و از پایین
به عضالت کف لگن منتهی می شود.
در خالل بارداری رحم بزرگ شده و محل قرار گیری آن نیز تغییر
می کند ،به گونه ای که در ماه های آخر بارداری رحم از لگن خارج
شده و قسمت باالیی آن به جناغ سینه می رسد.
در ماه های آخر بارداری رحم مجددأ پایین آمده و این زمانی است
که سر جنین به داخل لگن رفته و جنین می چرخد.
جین در حل رشد فشار هایی را به مثانه و روده ها وارد می کند که
سبب تکرر ادرار و مشکالت دفعی مثل یبوست می شود.
جدار شکم و عضالت دیواره شکم
چهار الیه عضالنی دیواره شکم را به وجود می آورند :
-1عضله عرضی شکم
-2عضله مایل داخلی
-3عضله مایل خارجی
-4عضله مستقیم شکمی
عملکرد مشترک عضالت جدار شکم :
-1حمایت احشاء شکمی
-2حمایت ستون فقرات
-3حفظ و افزایش فشار داخل شکمی
-4حرکات تنه
Pelvic floorکف لگن
الیه های کف لگن از عمقی ترین الیه به سطحی
ترین :
-1فاسیای داخل لگنی
-2عضالت لواتور آنی :ایلیو کوکسیژیوس ،ایسکیو
کوکسیژیوس ،پوبو کوکسیژیوس و پوبو رکتالیس
-3عضالت سطحی پرینه آل
نقش عضالت کف لگن :
-1تشکیل قاعده دهانه خروجی لگن
-2ثبات لگن به همراه عضله عرضی شکم
-3حمایت ارگان های لگنی
-4تغییر فشار داخل شکم هنگام سرفه و بلند کردن اجسام
-5کمک به نگهداری ادرار و مدفوع
-6کمک به دفع ادرار و مدفوع و زایمان
-7فراهم آوردن فضایی نرم برای چرخش سر جنین
Physiological changes during
pregnancy
Pregnancy wt. gain - 9.70 to 14.55 kg.
Changes in reproductive system.
Urinary system -kidney increases by 1cm.
Changes in pulmonary system.
CVS.
Physiological changes during
pregnancy
Musculoskeletal system.
a. Stretching of abdominal muscles
b. Decrease in ligamentous tensile strength.
c. Hyper mobility of joints due to ligamentous
laxity.
d. Pelvic floor drops as much as 2.5 cm.
Mechanical changes
a. COG shifts upwards & forwards.
b. posture –
*shoulder girdle becomes rounded,
*scapular protraction, upper
*limb internal rotation.
*increase in cervical lordosis.
*knee hyperextension.
*increase in lumber lordosis.
c. balance – pt. walks with wider BOS.
تغییرات بیومکانیک بدن در دوران بارداری
:
-1افزایش توده بدنی و افزایش وزن مادر
-2جا بجایی مرکز ثقل بدن
-3ترشح هورمون ریالکسین
-4افزایش وزن و بزرگ شدن رحم و جنین
در دوران بارداری به دلیل افزایش توده بدنی و رشد جنین و افزایش وزن
مادر فشار بیشتری به سیستم عضالتی اسکلتی دارد می شود.
متوسط وزنی که مادر باید در دوران بارداری اضافه کند 5/12کیلوگرم
است .که حدود %70این افرایش وزن در سه ماهه دوم و سوم بارداری
رخ می دهد.
تغییرات ذکر شده باعث درد های سیستم عضالنی اسکلتی می شود.
مسائل و مشکالت شایع عضالنی – اسکلتی دوران بارداری :
-1تغییرات پوسچر
-2دردهای لگنی و ستون فقرات ( کمر درد ،درد ساکروایلیاک ،
درد های سیاتیکی ،اختالف در سمفیز پوبیس ،کوکسی دینا و
دردهای پشتی )
Nerve compression syn. : C.T.S , brachial pain
, post. Tibial nerve compression
-4مشکالت عروقی ( واریس ورید های پا ،هموروئید ،کرامپ
های عضالنی )
-5خستگی مزمن
علل کمر درد در زنان باردار:
خستگی
حرکات زیادتر از معمول مفاصل
تغییرات هرمونی
افزایش وزن
تغییرات پاسچرال
فیزیولوژی و تغییرات دستگاه های مختلف
بدن در دوران بارداری :
_ سیستم قلبی عروقی
_ سیستم تنفسی
_ سیستم ایمنی
_ سیستم گوارشی
_ سیستم ادراری
_ پوست و مو
_ سیستم غدد درون ریز
_ سیستم تناسلی
_ سیستم عصبی
_ تغییرات وزن و پستان
سیستم قلبی عروقی :
-1بزرگ شدن اندازه قلب
-2افزایش خروجی قلب
-3افزایش حجم خون
-4تغییر وضعیت قلب
-5افزایش فشار خون
-6Supine hypotension
-7افزایش فشار بر وریدهای اندام تحتانی
بزرگ شدن قلب به علت زیاد شدن حجم خون و نیاز به پمپ خون
بیشتر دیده می شود.
اندازه قلب 2هفته بعد از زایمان به وضعیت قبلی بر می گردد.اما
تا 5-6ماه بعد از زایمان کمی دهلیز ها بزرگ هستند.
افزایش خروجی قلب به میزان % 50-30
در 3ماه اول بارداری %40افزایش خروجی قلب رخ می دهد.
در این زمان حجم ضربه ای نیز %30افزایش می یابد و ضربان
قلب نیز تا 15ضربه در دقیقه افزایش می یابد.
باال رفتن حجم خون به این صورت که حجم پالسما تا %50و
گلبولهای قرمز % 30-20افزایش می یابند.این موضوع باعث
می شود هموگلوبین به نسبت حجم خون به %80نرمال برسد و
باعث کم خونی فیزیولوژیک و ایجاد خستگی می شود.
افزایش حجم خون تا %40حجم قبلی خون است یعنی از 4لیتر به 5/5لیتر
می رسد.این افزایش خون باعث می شود علیرغم ml500دفع خون هنگام
زایمان برای مادر مشکلی ایجاد نشود.
6هفته بعد از زایمان حجم خون به حالت قبل بر می گردد.
علت افزایش حجم خون به علت نیاز بیشتر سیستم های کلیوی و گوارشی و
رحم است.
به علت فشار رحم قلب باالتر از حد معمول قرار می گیرد و دچار اندکی
چرخش می شود و در EKGعالئمی شبیه به بیماری های ایسکمیک قلبی
دیده می شود.
در این دوران افزایش ضربان قلب و اختالالت ریتم قلب نیز شایع است.
فشار خون سیستولیک در دوران بارداری به میزان ناچیزی زیاد می شود.
فشار خون دیاستولیک در اوایل بارداری کاهش می یابد و باعث ایجاد
سرگیجه برای مادر می شود.
در حالت طاقباز خوابیده به علت فشار بر ورید اجوف تحتانی و آئورت فشار
خون کاهش یافته و حالت غش و شوک ایحاد می کند .در این صورت
خوابیدن به پهلو از عالئم می کاهد.
در اواخر حاملگی فشار خون به حد نرمال باز می گردد.
فشار خون نرمال برای زنان باردار کمتر از 90/140است.
فشار خون دوران بارداری به وضعیتی اطالق می شود که فشار
سیستولیک بیشتر از 30 mmhgافزایش یابد و فشار دیاستولیک از
15 mmhgبیشتر باشد.
در دوران بارداری به علت فشار بر ورید های اندام تحتانی تورم در
پاها و تورم عروق سطحی پا دیده می شود.
در دوران بارداری باید به کاهش اسید فولیک توجه شود در صورتیکه
مادر کاهش اسید فولیک داشته باشد و درمان نشده باشد به آنمی دچار
می شود.
سیستم تنفسی :
-1تنگی نفس و کوتاه شدن عمق تنفس ولی در مادرانی
که آسم دارند عالئم بد تر نمی شود.
-2افزایش تنفس در دقیقه به میزان .%40
-3افزایش اکسیژن مصرفی به میزان 40-30mlدر
دقیقه
در این دوران به مادران توصیه می شود تنفس های
عمیق و دیافراگماتیک انجام دهند.
سیستم ایمنی :
سیستم ایمنی مادر در دوران بارداری کمی ضعیف می شود.
در صورتی که جنین Rh+و مادر Rh-باشد سیستم ایمنی علیه
آن آنتی بادی ترشح می کند.
در این دوران به دلیل ضعف سیستم ایمنی احتمال ابتال به بیماری
های تنفسی ،آنفوالنزا و بیماری های عفونی افزایش می یابد.
بدن جنین از هفته 6تا 9ماهگی بوسیله آنتی بادی هایی که دارد
در برابر بیماری مصون است.
سیستم گوارشی :
-1حالت تهوع و استفراغ به علت ترشح هرمون های جفت در
صورتی که استفراغ شدید باشد یا در طول روز ادامه داشته باشد
ممکن است فرد در بیمارستان بستری شود.
-2افزایش اشتها در ماه های اول بارداری ولی در ماه های آخر به
علت فشار رحم مادر نمی تواند به راحتی یک وعده غذای کامل میل
کند.
-3یبوست
-4افزایش بزاق
-5نرم شدن لثه ها
-6ویار یا پیکا به علت افزایش آستانه تحریک حس چشایی
سیستم ادراری :
-1بزرگ شدن اندازه و وزن کلیه ها به علت هرمون پروژسترون
-2تکرر ادرار به دلیل افزایش حجم ادرار که در ماه های اول و آخر
بارداری بیشتر است.
در این دوران به علت فشار مداوم روی مثانه احتمال عفونت های
ادراری نیز وجود دارد.
-3افزایش گردش خون کلیه به میزان %40در نتیجه ممکن است در
تست ادرار مادر قند ،اسید فولیک یا ویتامین های محلول در آب دیده
شود.
-4دیابت حاملگی
-5بی اختیاری ادراری
پوست و مو :
-1تغییرات پیگمانتاسیون در پوست
-2ترک های پوستی که به رنگ قرمز هستند و بعد از زایمان رنگ آنها به
سفید متمایل می شود.
-3افزایش تعریق به علت افزایش خونرسانی به پوست.
-4ریزش مو بعد از زایمان به علت اینکه در دوران بارداری افزایش
فولیکول های مو و کاهش ریزش مو را داریم .ریزش مو 20هفته بعد از
زایمان به حالت عادی باز می گردد.
سیستم غدد درون ریز :
کلیه غدد درون ریز بدن اعم از هیپوفیز ،هیپو
تاالموس ،تیروئید ،تخمدان ها و ...با ترشحات
خود سیستم های مختلف بدن را کنترل می کنند .
سیستم تولید مثلی :
-1تغییرات اندازه رحم که از وزن 80گرم به 1کیلوگرم میرسد.
-2میومتر یا الیه عضالنی رحم که 3الیه دارد و در زایمان کمک می
کند.
-3اندومتریوم یا داخلی ترین الیه رحم که جنین به آنجا چسبیده و از این
الیه تغذیه می کند.
الیه های عشالنی دیگر در هنگام زایمان به خروج جنین از رحم کمک
می کند.
حرکات جنین در اولین حاملگی در هفته 20-18و در حاملگی های بعدی
در هفته 16-14احساس می شود.
رحم در 12هفته اول در حفره لگن قرار دارد .اما کم کم به سمت باال
حرکت می کند و در هفته 20در حد ناف و در هفته 36تا حدود
استخوان جناغ باال می آید.
افزایش وزن دوران بارداری و پستان ها :
_ افزایش وزن در بیست هفته اول ناچیز در حد 2-0کیلوگرم
_ از هفته بیست تا سی هر ماه 1کیلوگرم
_ بقیه افزایش وزن بین هفته سی تا چهل
_ افزایش وزن مناسب بر اساس توده بدنی تعیین می شود .
_ افزایش وزن کمتر از 5کیلوگرم و بیش از 16کیلوگرم مشکل ساز است.
_ افزایش وزن پستان ها 800 – 500گرم
_ جریان خون پستان ها افزایش یافته ،کلستروم(شیر) حدود هفته 12تشکیل
می شود 0
مادران باردار و شیرده به kcal2000بیشتر از حد معمول نیاز دارند.
تاثیر بارداری روی سیستم گوارشی
تهوع
کاهش تن عضالت صاف دستگاه گوارش
جابجایی معده به باال و افزایش فشار داخل شکمی
نرم و پرخو ن شدن لثه ها
افزایش فعالیت غدد بزاق
تاثیر بارداری روی سیستم عصبی
تغییرات خلق
اضطراب
بی خوابی
کاهش نامحسوس تواناییهای شناختی
فشار غیر معمول روی اعصاب بدلیل بازجذب آب
تاثیر بارداری روی سیستم ادراری
افزایش اندازه و وزن کلیه
کاهش تن عضالت مجاری ادراری
افزایش خطر عفونت سیستم ادراری
افزایش میزان قند و پروتئین ادرار
تکرر ادرار
بی اختیاری ادرار
تغییر وضعیت مثانه
تاثیر بارداری روی سیستم عصبی عضالنی
شلی مفاصل و افزایش دامنه حرکتی
تغییر نوع کالژن بافت
تغییر مرکز ثقل بدن
عدم تعادل عضالنی
تحت کشش قرار گرفتن فیبرهای عضالنی
ادم مفاصل (خاصه مچ پا)
وضعیت های صحیح بدن در
دوران بارداری
خوابیدن :
نشستن :
ایستادن :
بلند کردن اجسام :
انجام کارهای روزانه :
Therapeutic exercises may be prescribed
to pregnant women for several reasons:
Primary conditioning unrelated to pregnancy.
Impairments related to physiological changes of
pregnancy, such as back pain ,faulty posture, or leg
cramps.
Physical &physiological benefits.
Preventive measures
Prenatal Exercise
Potential impairments of pregnancy
Development of faulty posture
Upper & lower extremities stress
Altered circulation, varicose vein LL edema
Pelvic floor stress
Abdominal muscle stretch & diastases recti
Inadequate relaxation skills necessary for labor &
delivery
Development of musculosketal pathologies
THANKYOU
THANKS
General goals & plan for exercise
programs
GOALS
PLAN OF CARE
1.Improve posture &
correct body mechanics
1.Train & strengthen
postural muscle
2. Teach correct body
mechanics in all position
2.Upper & lower
extremities strengthening
3. strengthening ex. of UL &
LL
3. Prepare for circulatory
compromise
3. Stockings, stretching ex.
4. Improve awareness &
control of pelvic floor
musculature
4. Pelvic floor muscle
strengthen
5. Maintain abdominal muscle 5. Abd. Muscle strengthen
ex.
function & correct diastesis
recti
6. Provide information about 6. Prenatal & postnatal
information
preg. & associated problem
7. Improve relaxation skill
7. Relaxation tech.
General Guidelines for Exercise Instruction
Physical examination is must prior to engaging a pt.
in an Exercise Programme.
Each person should be individually evaluated for
preexisting Musculo -skeletal problems, posture &
fitness level
Exercise regularly, at least thrice a week
Avoid ballistic movements & rapid change in
directions.
include warm-up & cool down session
avoid an anaerobic pace.
strenuous activities should be avoided.
avoid prolong period of standing specially in third
trimester.
adequate caloric intake, increase to 300 kcal./day for
ex. during preg. & 500 kcal./day for ex. during
lactation.
low resistance & high repetitions ex. is
recommended, avoid valsalva maneuvers.
stop ex. if any unusual symptoms occur.
Contraindications to exercise……….
1. ABSOLUTE CONTRAINDICATIONS
Preg. Induced HTN BP >140/90 mmhg.
Diagnosed heart disease IHD,RHD,CHF.
Premature rupture of membrane.
Placental abruption.
History of preterm delivery.
Recurrent miscarriage.
Persistent vaginal bleeding.
Fetal distress.
IUGR.
Incomplete cervix
Thrombophlebitis &pulmonary embolism.
Pre-eclampsia
polyhydraminos / oligohydraminos
Acute infection
2.RELATIVE CONTRAINDICATIONS
Diabetes
Anemia's or other blood disorders
Thyroid disorder
Dialated cervix
Extreme obesity / underweight
Breech presentation during third trimester
Multiple gastation
Ex. induced asthma
Peripheral vascular disease
Pain of any kind.
Suggested sequence of exercise.
General rhythmic activities to warm-up.
Gentle selective stretching
Aerobic activities for CVS conditioning
UL &LL strengthening ex.
Abdominal ex
Pelvic floor ex.
Relaxation /cool down activities
Educational information [if any] & postpartum ex.
Education.
Selected exercise techniques
Postural exercise.
Abdominal exercise
Stabilization exercise
Pelvic motion training & strengthening.
Modified UL & LL strengthening.
Perineum &adductor flexibility.
Relaxation &breathing exercise
Posture exercise:
Includes: Strengthening exercise
Stretching exercise
STRETCHING EXERCISES
Upper neck extensors & scalenes
Scapular protractors, shoulder internal rotators &
levetor scapulae
Low back extensors
Hip adductors [caution do not over stretch in
women with pelvic instability]
Ankle planter flexor.
CESAREAN
CHILDBIRTH
It is an operative procedure whereby the fetuses
after the end of 28th wk. are delivered through an
incision on the abdominal &uterine wall.
Impairments /Problem Due To Cs
1. Risk of pneumonia
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Postsurgical pain.
Risk of adhesion.
Formation at incisional site.
Risk of vascular complication.
Faulty posture.
Pelvic floor dysfunction.
Abdominal weakness
GOAL
1.Improve pulmonary
function & decrease the
risk of pneumonia
2.Decrease incisional
pain associated with
coughing
3. Prevent postsurgical
adhision formation
4.Prevent postsurgical
vascular complication
PLAN OF CARE
Breathing ex. Coughing
&huffing.
2. Postnatal TENS
support incision with
hands when coughing.
3. Friction massage &
scar mobilisation.
4.Active leg ex. ,early
ambulation
5.Correct posture &
protected activities of
daily living
5.Postural instruction
&positioning for ADL
6. Pelvic floor ex.
6. Prevent pelvic floor
dysfunction
7. Abdominal ex.
7. Develop abdominal
strength
HIGH RISK PREGNANCY
A pregnancy that is complicated by disease or
problem that put the mother or fetus at risk for
illness or death . Condition may be preexisting be
induced by pregnancy or an abnormal physiological
reaction during preg.
The goal of medical intervention is to prevent
preterm delivery, usually through use of bed rest,
restriction of activity &medications when
appropriate.
GOAL
PLAN OF CARE
1.
Decrease stiffness
1.
Positioning instruction
,joint motion at available
ROM.
2.
Maintain muscle length &
bulk to improve
circulation.
2.
Stretching &
strengthening ex. Within
limits imposed by
physician.
3.
Movement activities for
many body parts as
possible.
4.
modified posture
instruction.
5.
relaxation tech.
3.
4.
5.
6.
Improve proprioception
Improve posture within
available limits.
Stress management &
enhance relaxation .
Enhance postpartem
recovery.
6.
Ex instruction &home
program for postpartum
period.
EX. PROGRAM FOR HIGH RISK PREGNANCY
1. POSITIONING INSTRUCTION
Left side lying position to prevent vena cava
compression, enhance COP & lower extrimity
edema.
Pillow to support body parts & enhance relaxation.
Supine position for short period with wedge placed
under the rt. Hip to decrease IVC compression.
2. ROM INSTRUCTION
slow active full ROM of all the joints.
Teach movement in gravity eleminated position.
3. SUGGESTED EX.
Lying
- supine or side lying with alternate knee to chest .
- ankle pumping .
- shoulder , elbow , fing. Flex. & extn. , reach to
ceiling, arm circle.
- unilateral SLR in supine & side lying position.
- bilateral active ROM in diagonal pattern for UL &
LL
-pelvic tilt, bridging, isometrics for pelvic floor
muscle.
Sitting [may not be allowed]
- all UL joint movement in available ROM.
-cervical movement in available ROM.
4. RELAXATION TECHNIQUE
5. BED MOBILITY & TRANSFER ACTIVITIES
moving up down side to side in bed.
rolling
supine to sitting assisted by arms.
6.PREPRATION FOR LABOUR
Relaxation tech.
Modified squatting supine, sitting or side lying
with knee to chest.
Breathing
PREGNANCY INDUCED PATHOLOGY
PATOHLOGY
1. diastesis recti
PT MANAGEMENT
1.Modified abdominal muscle
ex. With crossed hand
over the abdomen.
2. Lower back pain & pelvic
pain.
2.In acute condition bed rest
do’s or don’t
gentle heat & massage
pelvic tilting in croock lying
TENS if indicated
3. SI dysfunctioN
3. Modified ex. For SI pain
4. Nerve compression
syndrome
-
Carple tunnle syndrome
-
Brachial pluxus pain
-
Meralgia paraesthetica
4. Splinting
ice packs
elevation of the limb
TENS
Posterior tibial nerve
compress
-
5.Circulatory problem
varicose vein of leg
vulval varicose vein
leg cramps
-thrombosis &
- thromboembolism
5. –prolonged standing
avoided
ankle ex. ,calf stretching
- raising foot end of standing
should bed.
deep kneading massage
- stocking & breathing ex.
6. Stress incontinence
6. pelvic floor ex
7. Postural backache
7. postural correction
8. coccydynia
8. Ice packs ,heat, US,
TENS,
use of rubber ring to
relieve pressure in
sitting.
Sitting posture in coccydynia
PHYSIOTHERAPY IN GYNAECOLOGICAL
CONDITIONS
INDICATIONS
1. INFECTIONS
-vulvitis
-vaginitis
- cervicitis
- salphingitis
- PID
2. CYST & NEW GROWTH
3..STRESS INCONTINENCE
PT MANAGEMENT
1. in acute phase
-chemtherapy.
in chronic phase
pulsed or cont SWD
2. pulsed SWD /US for
softning of painful abd.
adhesion.
3. pelvic floor ex.
4.GENITAL PROLAPSE
-cystocele, urethrocele,
-rectocele, enterocele,
- uterine prolapse
4. pelvic floor strength
- ening ex.
5. MENSTRUAL DISORDER
-primary / spasmodic type
- sec. /congestive
- dysmennoria
5. primary type
pain coping strategies
6. BACKACHE & ABD.
6. TENS
PAIN
relaxation & breathing
tech. & TENS
تاثیر بارداری روی سیستم
تناسلی
آمنوره
نرمی و اتساع بیشتر گردن رحم
باال آمدن رحم
افزایش خونرسانی و وزن رحم
انقباضات انفجاری و کوتاه رحم
تاثیر بارداری روی سیستم قلبی عروقی
افزایش حجم خون بمیزان 40درصد
کاهش تن عضالت صاف جدار عروق
افزایش حجم قلب
افزایش حجم ضربه ایی و برونده قلبی
افزایش تدریجی ضربان قلبی
کمی افت فشار خون در دوره دوم بارداری
انبساط وریدی در پاها و فرج و مقعد
تاثیر بارداری روی سیستم تنفسی
افزایش سرعت تنفس
افزایش حجم جاری
باالقرار گرفتن دیافراگم
رانده شدن دنده ها به باال و طرفین
نارسایی تنفسی در اثر فعالیت شدید در انتهای بارداری
نرم و متحرک شدن مفاصل دنده ای
تاثیر بارداری روی پستانها
بزرگ و دردناک و تحریک پذیر شدن سینه ها
افزایش رشد غدد و مجاری سینه
افزایش وزن و خونرسانی سینه
بزرگ و فعال شدن غدد سباسه اطراف نوک سینه
نرم و انعطاف پذیرتر شدن نوک سینه
ترشح کمی مایع سروزی از سینه در هفته دوازدهم
تاثیر باردارى روى پوست
تیره شدن پوست فرج,نوک سینه و صورت(ماسک بارداری)
ایجاد خطوط کشش روی باسن,شکم و سینه ها
افزایش جریان خون پوست
افزایش فعالیت غدد سباسه و عرق
تجمع چربی روی رانها و بازوها و شکم وباسن