Transcript بخش های مختلف دستگاه تولید مثل حیوان ماده

Reproduction Physiology
(part 1)
By: A. Riasi
(PhD in Animal Nutrition & Physiology)
‫‪‬‬
‫اهداف این بخش‬
‫• دستگاه تولید مثل حیوان ماده از چه بخش هایی ساخته شده است؟‬
‫• ویژگی ها و ساختار تخمدان ها در حیوانات مختلف چگونه است؟‬
‫• انواع فولیکول های تخمدانی و ویژگی های هر یک چیست؟‬
‫• بخش مختلف اویدکت و وظایف هر بخش چیست؟‬
‫• کارونکل و کوتیلدون چیست و در کدام بخش رحم قرار دارند؟‬
‫• ساختار و ویژگی های سرویکس چگونه است؟‬
‫• واژن و اندام های تناسلی بیرونی حیوانات اهلی چه ساختاری دارند؟‬
‫‪ ‬بخش های مختلف دستگاه تولید مثل حیوان ماده‬
‫‪ ‬دستگاه تولید مثل ماده از دو بخش اصلی ساخته شده است‪:‬‬
‫‪ ‬اندام های تناسلی درونی‬
‫‪ ‬تخمدان ها (‪)Ovaries‬‬
‫‪ ‬اویدکت ها (‪)Oviducts‬‬
‫‪ ‬رحم (‪)Utrine‬‬
‫‪ ‬گردن رحم (‪)Cervix‬‬
‫‪ ‬مهبل (‪)Vagina‬‬
‫‪ ‬اندام های تناسلی بیرونی‬
‫‪ ‬دهلیز(‪ ،)Vestibule‬فرج (‪ )Vulva‬و کلیتوریس (‪)Clitoris‬‬
‫‪ ‬بخش های مختلف دستگاه تولید مثل حیوان ماده‬
‫‪ ‬بخش های مختلف دستگاه تولید مثل حیوان ماده‬
‫‪ ‬لیگامنت پهن از سه بخش اصلی ساخته شده است‪:‬‬
‫‪ ‬مزوواریوم‬
‫‪ ‬مزوسالپینکس‬
‫‪ ‬مزومتریوم‬
‫‪ ‬بخش های مختلف دستگاه تولید مثل حیوان ماده‬
‫‪ ‬ساختار بخش لوله ای دستگاه تولید مثل ماده‬
‫‪ ‬ویژگی ها و ساختار تخمدان‬
‫‪ ‬تخمدان های حیوانات مختلف از نظر اندازه و شکل تفاوت دارند‪.‬‬
‫‪ ‬تخمدان ها دو وظیفه مهم بر عهده دارند‪:‬‬
‫‪ ‬تولید گامت جنس ی ماده‬
‫‪ ‬تراوش هورمون های جنس ی ماده‬
‫‪ ‬استروژن (استرادیول‪ 17 -‬بتا)‬
‫‪ ‬پروژسترون‬
‫‪ ‬هورمون های پپتیدی (اینهبین‪ ،‬ریالکسین و ‪)...‬‬
‫‪ ‬پروستاگالندین‬
‫‪ ‬ویژگی ها و ساختار تخمدان‬
‫‪ ‬تخمدان ها از دو بخش اساس ی ساخته شده اند‪:‬‬
‫‪ ‬بخش قشری (‪)Cortex‬‬
‫‪ ‬بخش مرکزی (‪)Medulla‬‬
‫‪ ‬اپیتلیوم سطحی تخمدان‬
‫‪ ‬اپیتلیوم ژرمینال‬
‫‪ ‬الیه آلبوژینه بین اپیتلیوم سطحی تخمدان و کورتکس‬
‫‪ ‬ویژگی ها و ساختار تخمدان‬
‫‪ ‬ویژگی ها و ساختار تخمدان‬
‫‪ ‬ویژگی ها و ساختار تخمدان‬
‫‪ ‬فولیکول های آنترال دار دارای سه الیه مشخص هستند‪:‬‬
‫‪ ‬تیکای بیرونی‬
‫فولیکول را نگهداری می کند‬
‫‪ ‬تیکای درونی‬
‫تحت تاثیر ‪ LH‬هورمون های آندروژنی می سازد‬
‫‪ ‬گرانولوزا‬
‫گیرنده های ‪ FSH‬دارد و استروژن‪ ،‬اینهبین‬
‫و مایع فولیکولی تولید می کند‬
‫‪ ‬ویژگی ها و ساختار تخمدان‬
‫‪ ‬ویژگی ها و ساختار تخمدان‬
‫‪ ‬تشکیل جسم خونی (‪)Corpus hemorrhagicum‬‬
‫‪ ‬اویدکت و وظایف بخش های مختلف آن‬
‫‪ ‬اویدکت (‪)Oviduct or Fallopian tube, or Salpinx‬‬
‫‪ ‬اویدکت از سه بخش اصلی ساخته شده است‪:‬‬
‫‪ ‬اینفاندیبولوم‬
‫‪ ‬آمپوال‬
‫‪ ‬ایستموس‬
‫‪ ‬اویدکت و وظایف بخش های مختلف آن‬
‫‪ ‬اویدکت وظایف مختلفی بر عهده دارد‪:‬‬
‫‪ ‬دریافت اووسیت رها شده از تخمدان‬
‫‪ ‬انتقال اووسیت و اسپرم به جایگاه لقاح (در پایین آمپوال و نزدیک ‪) AIJ‬‬
‫‪ ‬تراوش موادی که محیط بهینه برای انجام لقاح فراهم می کند‬
‫‪ ‬ترواش موادی که موجب تغییرات تکاملی اسپرم ها می شود‬
‫‪ ‬تراوش موادی برای ایجاد شرایط بهینه رشد رویان در روزهای ابتدایی‬
‫‪ ‬اویدکت و وظایف بخش های مختلف آن‬
‫‪ ‬فعالیت های مختلف اویدکت تحت تاثیر عوامل هورمونی و عصبی قرار دارد‪:‬‬
‫‪ ‬استرادیول‬
‫‪ ‬پروژسترون‬
‫‪ ‬اعصاب آدرینرژیک‬
‫‪ ‬رحم و ساختار دیواره آن‬
‫‪ ‬رحم از سه بخش اصلی بوجود آمده است‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪ ‬بدنه رحم‬
‫‪ ‬گردن رحم (سرویکس)‬
‫شاخ های رحم‬
‫‪ ‬رحم و ساختار دیواره آن‬
‫‪ ‬رحم حیوانات را براساس شکل و وضعیت بخش های مختلف آن تقسیم‬
‫بندی کرده اند‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪ ‬رحم دو بخش ی‬
‫‪ ‬رحم دو شاخی‬
‫‪ ‬رحم ساده‬
‫‪ ‬رحم دای دلفیس‬
‫رحم دو تایی‬
‫‪ ‬رحم و ساختار دیواره آن‬
‫‪ ‬دیواره رحم از سه الیه ساخته شده است‪:‬‬
‫‪‬‬
‫پری متریوم (الیه داخلی مزومتریوم)‬
‫‪‬‬
‫مایومتریوم (ماهیچه رحم)‬
‫‪‬‬
‫اندومتریوم (بافت مخاطی رحم)‬
‫‪ ‬بخش زیادی از اندومتریوم رحم از بافت پیوندی دارای غده های ترواش ی‬
‫(‪ )Endometrial glands‬ساخته شده است‪.‬‬
‫‪ ‬در سطح اندومتریوم رحم تعداد کمی سلول های مژکدار وجود دارد‪.‬‬
‫‪ ‬رحم و ساختار دیواره آن‬
‫‪ ‬تعدادی برجستگی دکمه مانند بنام کارونکل (‪)Caruncle‬‬
‫‪ ‬رحم و ساختار دیواره آن‬
‫‪ ‬برجستگی ریز و انگشت مانندی بر روی غشای بیرونی جفت وجود دارند که‬
‫کوتیلدون (‪ )Cotyledon‬نامیده می شوند‪.‬‬
‫‪ ‬کوتیلدون های جفت به کارونکل های رحم متصل شده و پالسنتوم را بوجود‬
‫می آورند‪.‬‬
‫‪ ‬رحم و ساختار دیواره آن‬
‫‪ ‬هورمون های مختلف بر ساختار دیواره رحم تاثیر دارند‪:‬‬
‫‪ ‬استروژن‬
‫‪ ‬افزایش رگ های خونی‬
‫‪ ‬رشد غده های ترواش ی رحم‬
‫‪ ‬کوتاه ماندن سلول های ستونی‬
‫‪‬‬
‫پروژسترون‬
‫‪ ‬ضحیم شدن اندومتریوم‬
‫‪ ‬رشد بسیار زیاد غده های ترواش ی رحم‬
‫‪ ‬افزایش طول سلول های ستونی‬
‫‪ ‬رحم و ساختار دیواره آن‬
‫‪ ‬در شیر رحم (‪ )Histotrophe‬پروتئین هایی وجود دارد که از این نظر نقش‬
‫مهمی بر عهده دارند‪:‬‬
‫‪‬‬
‫بالستوکاینین یا یوتروگلوبین‬
‫‪‬‬
‫پروتئین ارغوانی‬
‫‪ ‬ساختار سرویکس‬
‫‪ ‬ویژگی های سرویکس‪:‬‬
‫‪ ‬چین خوردگی های زیاد‬
‫‪ ‬دیواره ضخیم از بافت فیبری‪ ،‬االستین و کالژن‬
‫‪ ‬بدون غدد تراوش ی اما دارای سلول های تراوش ی‬
‫‪ ‬سلول های پوشش ی مژک دار‬
‫‪ ‬تاثیر هورمون استروژن بر فعالیت مژک ها‬
‫‪‬‬
‫تولید مایع مخاطی در زمان فحلی‬
‫‪ ‬تر کیبات مایع مخاطی سرویکس‪:‬‬
‫‪ ‬پروتئین هایی مانند آلبومین‪ ،‬لیپوپروتئین ها‪ ،‬گالیکوپروتئین ها و گلوبولین‬
‫‪ ‬آنزیم های آمیالز‪ ،‬فسفوریالز‪ ،‬فسفاتاز‪ ،‬استراز و گلوکورونیداز‬
‫‪‬‬
‫تاثیر شرایط فیزیولوژیک حیوان‬
‫‪ ‬واژن و اندام های تناسلی بیرونی‬
‫‪ ‬وظایف واژن‪:‬‬
‫‪‬‬
‫اندام جفت گیری حیوان ماده است‪.‬‬
‫‪‬‬
‫جایگاه خروج ادرار از بدن حیوان ماده است‪.‬‬
‫‪ ‬بافت اپی تلیومی کامال توسعه یافته در واژن‬
‫‪ ‬بافت اپی تلیومی ستونی بخش پیشین واژن‬
‫‪ ‬فورنیکس واژن در اسب و گاو‬
‫‪ ‬واژن و اندام های تناسلی بیرونی‬
‫‪ ‬سلول های پهن چند الیه در بخش پسین واژن (وستیبیول)‬
‫‪ ‬تاثیر هورمون های استروژن و پروژسترون‬
‫‪ ‬لوله های گارتنر‬
‫‪ ‬واژن و اندام های تناسلی بیرونی‬
‫‪ ‬ایمینوگلوبولین های ‪ A‬و ‪ G‬در تراوش های واژن‬
‫‪ ‬وجود انواع میکروارگانیزهای هوازی و بی هوازی‬
‫‪ ‬غدد بارتولینی در بافت مخاطی وستیبیول‬
‫‪ ‬واژن و اندام های تناسلی بیرونی‬
‫‪ ‬اندام های تناسلی بیرونی در حیوان ماده شامل‪:‬‬
‫‪ ‬وستیبیول واژن‬
‫‪‬‬
‫لب های درونی و بیرونی فرج‬
‫‪‬‬
‫کلیتوریس‬