Transcript ساختمان درونی قلب

‫هو االحسن الخالقين‬
‫جلسه سیزدهم‬
‫دستگاه گردش خون‬
‫قلب‬
‫ویژگی های ظاهری قلب‬
‫• قلب عضوی مخروطی شکل و عضالنی‪-‬فیبری است که‪:‬‬
‫• در بین شش ها در میان سینه (‪،)mediastinum‬‬
‫• در پشت تنه استخوان جناغ در برابر دنده های ‪ 2‬تا ‪،6‬‬
‫• در جلوی ‪ 5‬تا ‪ 8‬مهره سینه ای‪،‬‬
‫• روی قسمت فیبری دیافراگم‪،‬‬
‫• درون حفره ای به نام ‪pericardium‬‬
‫واقع شده است‪.‬‬
‫ویژگی های ظاهری قلب‬
‫• چگونگی قرار گیری قلب در‬
‫قفسه سینه طوری است که‬
‫محور طولی آن به صورت مایل از‬
‫سمت راست به چپ می باشد‪.‬‬
‫‪ 1/3‬آن در سمت راست و ‪2/3‬‬
‫دیگر آن در سمت چپ خط‬
‫وسط بدن قرار گرفته است‪.‬‬
‫نمای بیرونی قلب‬
‫• سطح ‪ :sternocostal‬این سطح در تماس با جناغ و دنده‬
‫های ‪ 6-2‬و غضروف های آنهاست‪ .‬در این سطح شیاری وجود‬
‫دارد که حد فاصل بطن های راست و چپ می باشد و عروق‬
‫جلویی قلب در آن قرار دارند‪ ،‬این شیار را شیار بین بطنی‬
‫جلویی می نامند‪.‬‬
‫• سطح چپ‪ :‬این سطح با ریه چپ مجاورت دارد‪.‬‬
‫• سطح دیافراگمی‪ :‬قلب به وسیله پریکارد با دیافراگم مجاور شده‬
‫است و بر روی آن شیار بین بطنی پشتی وجود دارد که بطن ها‬
‫را از هم جدا می کند‪ .‬در این شیار عروق پشتی قلب قرار دارند‪.‬‬
‫نمای بیرونی قلب‬
‫• سطح راست‪ :‬قسمتی از سطح خارجی قلب است که با ریه‬
‫راست مجاورت دارد‪.‬‬
‫• قاعده قلب‪ :‬قسمتی از قلب است که عروق بزرگ قلب به آن‬
‫وارد و یا از آن خارج می شوند‪ .‬در باال و سطح پشتی قلب قرار‬
‫دارد‪.‬‬
‫• راس قلب (‪ :)apex‬راس قلب در پایین و سمت چپ در برابر‬
‫پنجمین فضای بین دنده ای قرار دارد‪.‬‬
‫ساختمان درونی قلب‬
‫• قلب را از یک طرف می توان به دو نیمه راست و چپ و از طرف‬
‫دیگر به دو قسمت دهلیزی و بطنی تقسیم بندی کرد‪.‬‬
‫• دو قسمت دهلیزها و بطن ها در سطح خارجی قلب به وسیله‬
‫شیار دهلیزی‪-‬بطنی (‪ )coronary sulcus‬از هم جدا می‬
‫شوند‪ .‬بنابراین قلب به چهار حفره جداگانه تقسیم می شود‪.‬‬
‫ساختمان درونی قلب – دهلیز راست‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫حفره کوچکی از قلب است که در باال‪ ،‬پشت و سمت راست قلب‬
‫قرار دارد‪ .‬به وسیله ‪ interatrial septum‬از دهلیز چپ جدا می‬
‫شود‪.‬‬
‫یک حفره کوچکتر پستو مانند دارد (‪ )auricle‬که چون زایده ای‬
‫در سطح جلویی و باالی دهلیز دیده می شود‪.‬‬
‫بین دهلیز و بطن راست سوراخ دهلیزی‪-‬بطنی راست قرار دارد که‬
‫دو حفره را به هم مرتبط می کند‪.‬‬
‫وریدهای ‪ inferior vena cava ،superior vena cava‬و‬
‫‪ coronary sinus‬به درون دهلیز راست تخلیه می شوند‪.‬‬
‫فرورفتگی به نام ‪ fossa ovalis‬وجود دارد که بقایای سوراخ‬
‫بیضی زمان جنینی است‪.‬‬
‫دهلیز راست‬
‫ساختمان درونی قلب – بطن راست‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫فضای مخروطی شکل عضالنی است که به وسیله دیواره بین بطنی از‬
‫بطن چپ جدا می شود‪.‬‬
‫بین بطن و دهلیز راست‪ ،‬سوراخ دهلیزی بطنی راست قرار دارد که درون‬
‫این سوراخ دریچه سه لتی (‪ )tricuspid valve‬قرار می گیرد‪ .‬هر لت‬
‫ساختمان فیبری است که الیه ای از پوشش درونی قلب روی آن را می‬
‫پوشاند‪.‬‬
‫دریچه ها از یک طرف به سوراخ دهلیزی‪-‬بطنی اتصال دارند و در طرف‬
‫دیگر آزاد هستند‪ .‬از این کناره آزاد رشته های فیبری به نام طناب های‬
‫وتری جدا می گردد‪ .‬این طناب ها از طرف دیگر به ستون های عضالنی‬
‫بطن اتصال دارند که باعث نگه داشتن این لت ها می گردد‪.‬‬
‫از بطن راست سرخرگ ریوی شروع و خارج می گردد که بالفاصله به دو‬
‫شاخه راست و چپ تقسیم می شود‪.‬‬
‫بطن راست‬
‫ساختمان درونی قلب – دهلیز چپ‬
‫• این حفره در سمت چپ و پشت قلب قرار دارد و حفره ای است‬
‫که چهار سیاهرگ ریوی درون آن تخلیه می شوند‪.‬‬
‫• به وسیله سوراخ دهلیزی‪-‬بطنی چپ به بطن چپ راه دارد‪.‬‬
‫• در دهلیز چپ هم مانند دهلیز راست ‪ auricle‬وجود دارد‪.‬‬
‫دهلیز چپ‬
‫ساختمان درونی قلب – بطن چپ‬
‫• حفره ای است عضالنی که مانند بطن راست دارای ستون های‬
‫عضالنی بوده‪ ،‬در راس آنها نیز طناب های وتری وجود دارند‪.‬‬
‫• بطن چپ به وسیله سوراخ دهلیزی‪-‬بطنی چپ به دهلیز چپ‬
‫راه دارد‪ .‬که درون این سوراخ دریچه دولتی یا میترال‬
‫(‪ )bicuspid valve‬قرار دارد‪ .‬این دریچه بعد از آنکه بطن از‬
‫خون پر شده و منقبض می شوند‪ ،‬بسته شده تا از برگشت خون‬
‫به درون دهلیزها جلوگیری شود‪.‬‬
‫• سرخرگ آئورت از این حفره شروع می شود‪.‬‬
‫بطن چپ‬
‫پوشش های قلب‬
‫الیه پریکاردیوم از قسمت های زیر تشکیل شده است‪:‬‬
‫• الیه لیفی‪ :‬الیه ای از بافت همبند محکمی است که با کمک آن به‬
‫دیافراگم‪ ،‬قسمت خلفی استخوان جناغ و بافت همبند پوشاننده عروق‬
‫متصل می گردد‪.‬‬
‫• الیه سروزی‪ :‬از دو قسمت تشکیل شده است‪:‬‬
‫الیه سروز جداری‪ :‬در سطح دورنی الیه لیفی قرار دارد و کامالً به آن‬
‫چسبیده است‪.‬‬
‫الیه سروز احشایی‪ :‬به سطح بیرونی قلب می چسبد و جزو دیواره قلب‬
‫محسوب می شود و در ادمه همان الیه جداری است که بر روی قلب‬
‫برگشته است‪.‬‬
‫بین دو الیه احشایی و جداری حفره پریکاردیال قرار دارد که با ترشحات‬
‫مختصر خود‪ ،‬حرکات قلب را درون این حفره تسهیل می کند‪.‬‬
‫ساختمان دیواره قلب‬
‫• الیه اپی کاردیوم‪ :‬همان الیه سروزی احشایی است که کامالً‬
‫قلب‪ ،‬عروق تغذیه ای و ابتدای عروق بزرگ را می پوشاند‪.‬‬
‫• الیه میوکاردیوم‪ :‬ساختمان اصلی دیواره قلب را تشکیل می‬
‫دهد که شامل عضالت مخصوص قلب می گردد‪.‬‬
‫• الیه اندوکاردیوم‪ :‬الیه ای از بافت پوششی است که سطح‬
‫دورنی حفره های قلب و روی دریچه های دولتی و سه لتی را‬
‫می پوشاند‪.‬‬
‫دستگاه هدایتی قلب‬
‫دستگاه هدایتی قلب از بافت عضالنی تغییر شکل یافته قلب تشکیل شده‬
‫است تا این عضو بتواند عمل غیرارادی خود را انجام دهد‪.‬‬
‫•‪ :Sinoatrial node‬شامل تعدادی سلول های عضالنی تغییر شکل یافته است‬
‫که در دیواره دهلیز راست در نزدیک ‪ superior vena cava‬قرار دارد‪.‬‬
‫•‪ :Atrioventricular node‬در دهلیز راست در قسمت پایینی و جلویی دیواره‬
‫بین دهلیزی‪ ،‬در باالی سوراخ سینوس کرونری قرار دارد‪.‬‬
‫•‪ :Atrioventricualr bundle‬یک دسته از عضالت مخصوص هستند که از‬
‫قسمت باالیی دیواره بین بطنی به طرف پایین آمده‪ ،‬بالفاصله به دو شاخه راست و‬
‫چپ تقسیم می شود و در انتها ‪ purkinje fibers‬را می سازد‪ ،‬هر شاخه به سمت‬
‫یکی از بطن ها رفته و سرانجام در ستون های عضالنی خاتمه می یابد‪.‬‬
‫دستگاه هدایتی قلب‬
‫عصب گیری قلب‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫اعصاب قلب از فیبرهای سمپاتیک و پاراسمپاتیک می باشند‪.‬‬
‫اعصاب سمپاتیک از عقده های سمپاتیکی گردنی و سینه ای و اعصاب‬
‫پاراسمپاتیک از عصب واگ (زوج دهم مغزی) می باشند که در زیر قوس‬
‫آئورت یک شبکه عصبی را تشکیل می دهند‪.‬‬
‫قلب به وسیله دستگاه هدایتی عمل غیرارادی خود را انجام می دهد‪ ،‬اما‬
‫این اعصاب کار آنها را کنترل می کنند‪.‬‬
‫فیبرهای سمپاتیک تند کننده ضربان قلب می باشد‪.‬‬
‫فیبرهای پاراسمپاتیک کندکننده ضربان قلب می باشد‪.‬‬
‫خون شریانی قلب‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫قلب از دو شریان به نام های شریان کروناری راست و چپ تغذیه می‬
‫شود‪.‬‬
‫از قسمت ابتدایی آئورت جدا شده و هر کدام به یک طرف قلب می روند‪.‬‬
‫به شاخه های کوچکتری تقسیم می شود تا سرانجام خون سلول های‬
‫قلب تامین شود‪.‬‬
‫با توجه به اینکه عضله قلب مدام در حال فعالیت است نیاز به اکسیژن‬
‫زیادی دارد و کوچکترین اختالل در خون رسانی باعث مرگ سلول های‬
‫قلبی (انفارکتوس) می شود‪.‬‬
‫خون شریانی قلب‬
‫خون وریدی قلب‬
‫• خون تیره به وسیله وریدهایی به نام وریدهای قلبی بزرگ‪،‬‬
‫کوچک و میانی جمع آوری می گردد‪.‬‬
‫• این وریدها نخست وارد یک اتساع وریدی به نام سینوس‬
‫کرونری می شود و از طریق این سینوس وارد دهلیز راست می‬
‫گردد‪.‬‬
‫خون وریدی قلب‬