Transcript chap1
Systems Analysis and Design (การวิเคราะห์ และออกแบบระบบ) 1 ความรู้ เบือ้ งต้ นในการวิเคราะห์ และการออกแบบระบบ - ระบบสารสนเทศ (Information System) คืออะไร - ประเภทของระบบสารสนเทศ - ระดับการจัดการ (Management Level) - การวิเคราะห์และการออกแบบระบบคืออะไร - นักวิเคราะห์ระบบทาอะไรบ้าง - ใครคือผูใ้ ช้ระบบ (User) - กลยุทธ์ในการพัฒนาระบบสารสนเทศ - Systems Development Life Cycle (SDLC) 2 Systems Analysis & Design ความหมายของระบบ ระบบ = มีลกั ษณะกลุ่ม (Set) ที่มีองค์ ประกอบ (Component) หลาย ๆ ส่ วนรวมกัน โดยแต่ ละองค์ ประกอบจะทางานร่ วมกันเพือ่ จุดประสงค์ อน ั เดียวกัน ตัวอย่ างเช่ น ระบบคอมพิวเตอร์ ระบบคอมพิวเตอร์ (HW + SW + PW) = ผลลัพธ์ ที่ตรงตาม ความต้ องการ ระบบการเรียนการสอน ระบบการเรียนการสอน (ครู + นักเรียน + เนือ้ หา + วิธีการสอน) = นักเรียนทีม่ ีความรู้ 3 ความหมายของระบบ ระบบ (System) คือ กลุ่มขององค์ประกอบต่าง ๆ ที่มี ความสัมพันธ์กนั โดยแต่ละองค์ประกอบจะทางานร่วมกันเพื่อ จุดประสงค์เดียวกัน เช่น ระบบงานคอมพิวเตอร์ มีองค์ประกอบ 3 ส่วนหลัก ๆ คือ Hardware, Software, Peopleware 4 Systems Analysis & Design ตัวอย่างระบบการเรียนการสอน INPUT • ครู • นักเรียน • เนื้ อหา 5 PROCESS • วิธีการสอน • วิธีการเรียน OUTPUT • นักเรียนที่มีความรู้ ภาพรวมของระบบ ระบบจะถูกกำหนดด้วยขอบเขต (Boundary) ซึ่ งภำยในระบบจะประกอบไปด้วยระบบย่อย (Sub system) ต่ำง ๆ (ระบบย่อย ก็คือองค์ประกอบต่ำง ๆ ของระบบ) ระบบที่ดี จะต้องมีกำรสื่ อสำรระหว่ำง Sub system มีควำม สมบูรณ์ในตัว เพื่อให้ระบบดำเนินไปสู่เป้ ำหมำย (Goal) ซึ่ งกำรทำงำนของระบบ จะมีสิ่งแวดล้อม (Environment) คอย สร้ำงสิ่ งที่มีผลกระทบต่อระบบ 6 ภาพรวมของระบบ Environment Feedback Subsystem Subsystem Subsystem BOUNDARY 7 Systems Analysis & Design Monitoring ประเภทของระบบ 1. ระบบปิ ด (Closed System) เป็ นระบบที่ไม่ มีปฏิสัมพันธ์ กบั สิ่ งแวดล้อม มีจุดมุ่งหมายในการทางานภายในตัวเอง โดยไม่ยงุ่ เกี่ยว หรื อรับข้อมูลจากสิ่ งแวดล้อมใด ๆ เข้ามา ตัวอย่างเช่น สัญญาณจราจร แบบปิ ด 2. ระบบเปิ ด (Open System) เป็ นระบบที่มีปฏิสัมพันธ์ กบั สิ่ งแวดล้อม ด้วยการแลกเปลี่ยน หรื อรับข่าวสารจากสภาพแวดล้อมเข้ามาในระบบ เพื่อทาการประมวลผลร่ วม ตัวอย่างเช่น สัญญาณไฟจราจรแบบเปิ ด ที่ มีตวั เซ็นเซอร์ตรวจจับความหนาแน่นของรถในแต่ละแยก 8 Systems Analysis & Design ภาพสัญญาณไฟจราจร 9 ระบบเปิด Open System เป็ นระบบที่มีปฏิสมั พันธ์กบั สิ่ งแวดล้อม ให้สภาพแวดล้อม ภายนอกมาเป็ นตัวแปรกาหนดการทางาน เกิดการแลกเปลี่ยนซึ่ งกันและกันกับสภาพแวดล้อม ตัวอย่างเช่น สัญญาณไฟจราจร ตัวอย่างไฟฟ้ าฉุ กเฉิ นที่ จ่ายไฟอัตโนมัติ 10 ภาพสัญญาณไฟจราจร 11 ระบบธุรกิจ ระบบธุรกิจ (Business System) : ส่วนใหญ่ประกอบด้วยระบบ ย่อยพื้นฐาน เช่น ระบบการผลิต ระบบการตลาด ระบบสิ นค้าคงคลัง ซึ่ งมี ความสัมพัน ธ์กันทั้งกิ จกรรมที่ เกี่ ยวข้องและการแลกเปลี่ ยนสารสนเทศ ดังนั้นเมื่อมีการศึกษาระบบงาน ควรพิจารณาจากมุมมอง 4 ด้าน คือ • What : วัตถุประสงค์ของระบบคืออะไร • How : วิธีการทางานอย่างไรเพื่อให้งานสาเร็จ • When : การเริ่ มดาเนินงานและผลสาเร็ จจุลุล่วงเมื่อไร • Who : บุคคลหรื อคณะใดที่ผรู้ ับผิดชอบในขอบเขตงานของตน 12 Systems Analysis & Design การศึกษาและการพิจารณาระบบทัง้ 4 ด้าน 13 What How When Who วัตถุประสงค์ ของระบบคืออะไร เพือ่ ให้ทราบว่าผลของการดาเนินงานคืออะไร ระบบมีขนั ้ ตอนวิธกี ารทางานอย่างไร เพือ่ ให้ทราบว่า Goal ของระบบคืออะไร ทาอย่างไรให้งาน สาเร็จได้อย่างรวดเร็ว ระบบเริม่ ดาเนินงานและสิน้ สุดเมือ่ ใด เพือ่ ให้ได้มกี ารจัดวางตารางเวลาอย่างเหมาะสม ไม่ให้ใช้เวลา มากเกินไปและลดค่าให้จา่ ยของระบบให้น้อยทีส่ ดุ มีใครเป็นผูร้ บั ผิดชอบ เพือ่ ให้ได้มกี ารกาหนดหน้าทีอ่ ย่างชัดเจน และกาหนดขอบเขต ให้แน่นอน องค์ การและระบบสารสนเทศ องค์ การ (Organization) เป็ นโครงสร้างของสังคมที่มีการนา ทรัพยากร จากสภาพแวดล้อมมาผ่านกระบวนการผลิตเพื่อให้ได้ผลผลิต ออกมา โดยเป้ าหมายองค์การทางธุรกิจ คือผลกาไรจากการดาเนินงาน ทางธุรกิจ ซึ่งมีรูปแบบของผลตอบแทน ดังนี้ 1. ผลตอบแทนที่สามารถประเมินค่าได้ (Tangible) เช่น การเพิ่ม ยอดขาย การลดค่าใช้จ่าย การประหยัดพลังงาน การเพิ่มช่องทางการตลาด 2. ผลตอบแทนที่ไม่สามารถประเมินค่าได้ (Intangible) เช่น ทัศนคติของลูกค้า ผลิตภัณฑ์ที่มีคุณภาพสูงขึ้น ขวัญและกาลังใจของ พนักงาน เพิ่มประสิ ทธิภาพและประสิ ทธิผล ความน่าเชื่อถือ การนาเสนอ สารสนเทศตรงเวลา 14 Systems Analysis & Design ข้ อมูลและสารสนเทศ (Data and Information) คือ ข้ อมูลดิบ (Raw Data) หรือข้ อเท็จจริงทีเ่ กิดขึ้น ซึ่งยังไม่ก่อให้ เกิดประโยชน์ สารสนเทศ คือ การนาข้ อมูลดิบมาผ่านกระบวนการ (Process) เพื่อให้ เกิดผลลัพธ์ หรือสารสนเทศที่มีประโยชน์ต่อ การตัดสินใจ ข้ อมูล Data 15 Systems Analysis & Design Process Information ระบบสารสนเทศ (Information System) Software Hardware Procedure Data Peopleware 16 Systems Analysis & Design ประเภทของระบบสารสนเทศ (แบ่งตามผูใ้ ช้) 1. Transaction Processing System (TPS) 2. Management Information System (MIS) 3. Office Automation System/Office Information System(OAS/OIS) 4. Decision Support System (DSS) 5. Executive Support System (ESS) 6. Expert System (ES) 17 Systems Analysis & Design Next ระบบประมวลผลรายการประจาวัน เป็ นการประมวลผบข้ อมูลทางธุรกิจประจาวันที่เกี่ยวข้ องกับ การดาเนินงานประจาวัน เช่น การบันทึกรายการสั่งซื้อสินค้ า จากลูกค้ า จัดเป็ นการปฏิบตั ิงานที่กระทาซา้ ๆ ในแต่ละวัน และข้ อมูลเหล่านี้จะถูกรวบรวมเพื่อนาไปจัดทารายงานตาม ความต้ องการต่อไป ในบางครั้งอาจเรียกว่า ระบบปฏิบัติงาน (Operational Systems) Back 18 Management Information systems : MIS ระบบสารสนเทศเพื่อการจัดการ (MIS) เป็ นแหล่ง รวมของระบบ TPS และเมื่อมีการทารายงานสรุป ยอดประจาสัปดาห์ หรือประจาเดือน โดย MIS ตัวอย่าง ธนาคารจะดูรายงานเกี่ยวกับการฝาก ถอนเงินรวมในแต่ละเดือนของลูกค้ า เพื่อเตรียม เงินสารองไว้ ให้ สนิ เชื่อแก่ลูกค้ า Back 19 Office Automation System : OAS Office Information System : OIS เป็ นระบบที่เพื่อประสิทธิภาพในการทางานด้ านการจัดการสานักงาน และการสื่อสาร โดยมีผลิตภัณฑ์ Software ที่สนับสนุนงานในลักษณะนี้ ประกอบด้ วย โปรแกรมประมวลผลคา โปรแกรมตารางงาน โปรแกรมฐานข้ อมูล โปรแกรมนาเสนอผลงาน โปรแกรมออกแบบกราฟิ ก จดหมายอิเล็กทรอนิกส์ ฯลฯ 20 Systems Analysis & Design Back Decision Support Systems : DSS จัดทาขึ้นเพื่อสนองความต้ องการของผู้บริหาร ด้ วยการจัดทา รายงานวิเคราะห์ผลทางสถิติ หรือในรูปของกราฟเปรียบเทียบ เพื่อนาไปประกอบเป็ นทางเลือกในการตัดสินใจของผู้บริหาร หาทางเลือกที่เหมาะสมที่สดุ นอกจากจะนาสารสนเทศภายใน ระบบ TPS และ MIS มาใช้ งานแล้ ว อาจจะนาสารสนเทศจาก ภายนอกระบบมาใช้ งานร่วมด้ วย เช่น ข้ อมูลจากตลาดหุ้น หรือราคาของคู่แข่งขันมาประกอบ ในการพิจารณา Back 21 Systems Analysis & Design Executive Support System : ESS ระบบสนับสนุนการตัดสิ นใจ DSS มักใช้ กับงานด้ านการพยากรณ์ และการทานายเป็ นส่ วนใหญ่ จะใช้ประกอบการตัดสิ นใจของ ผูบ้ ริ หารระดับกลาง ระบบสนับสนุนการตัดสิ นใจของผูบ้ ริ หาร ESS จะคล้ายกับ DSS แต่จะต่างกันที่ ESS จะเป็ นการตัดสิ นใจในระดับกลยุทธ์ และ นโยบายของผู้บริ หารระดับสู ง Back 22 Systems Analysis & Design Expert Systems : ES เป็ นการรวบรวมความรู้ความเชี่ยวชาญเฉพาะด้ านในสาขา ต่าง ๆ เข้ าด้ วยกัน หรืออาจเรียกว่า ระบบฐานความรู้ (Knowledge Base) เป็ นระบบที่สนับสนุนการทางานเฉพาะ ด้ าน เช่น นักวิทยาศาสตร์ วิศวกร หมอ เป็ นต้ น นอกจากนี้ ES ยังเป็ นแขนงหนึ่งของระบบปั ญญาประดิษฐ์ (Artificial Intelligence : AI) ซึ่งเป็ นระบบที่ใช้ คอมพิวเตอร์ในระดับสูง ขึ้นโดยมีระบบสมองกลเป็ นผู้โปรแกรมคาสั่งโดยตรง Back 23 Systems Analysis & Design 24 Systems Analysis & Design การวิเคราะห์ (System Analysis) การวิเคราะห์ระบบ เป็ นการศึกษาถึงปัญหาที่เกิดขึ้นในระบบงานปัจจุบัน (Current System) เพื่อออกแบบระบบใหม่ (New System) เป้ าหมายยังรวมถึง การปรับปรุงและแก้ ไขระบบงานเดิมให้ ดีข้ นึ ในการวิเคราะห์ระบบเพื่อพัฒนา ระบบใหม่ทดแทนระบบงานเดิมจะประกอบด้ วยเหตุผลดังนี้ ปรับปรุงบริการแก่ลูกค้ า เพิ่มประสิทธิภาพการทางาน เพิ่มกระบวนการควบคุมการทางาน ลดต้ นทุนการดาเนินงาน ต้ องการสารสนเทศมากขึ้น 25 Back การสร้างระบบใหม่ 26 การวิเคราะห์ (System Analysis) แนวทางในการจัดการดาเนินการของระบบจะประกอบด้วย 3 แนวทาง คือ ไม่ตอ้ งดาเนินการใด ๆ ปรับปรุงระบบเดิมให้ดีขึ้น พัฒนาระบบใหม่ 27 Systems Analysis & Design Back นักวิเคราะห์ ระบบ (System Analyst) System Analyst : SA เป็ นผูท้ ี่ประสานการติดต่อบุคคลต่าง ๆ เพื่อรวบรวม ข้อมูล รวบรวมความต้องการในองค์กรที่ประสบกับปั ญหา James A. Senn ได้กล่าวสรุ ปลักษณะงานของนักวิเคราห์ระบบ ไว้ดงั นี้ 1. Information Analysts : ทาหน้าที่วเิ คราะห์ระบบเท่านั้น 2. Systems Designers : ทาหน้าที่วิเคราะห์และออกแบบระบบ 3. Programmer Analysts : ทาหน้าที่วิเคราะห์ ออกแบบระบบ และเขียนโปรแกรม 28 Systems Analysis & Design ทีมงานพัฒนาระบบสารสนเทศ 29 นักวิเคราะห์ระบบ (System Analyst : SA) 1. คือ ผูป้ ระสานการติดต่อบุคคลต่าง ๆ 2. เพื่อรวบรวมข้อมูลความต้องการของผูท้ ี่เกี่ยวข้องกับระบบ 3. แล้วนาเอาข้อมูลเหล่านั้นมาวิเคราะห์ เพื่อทาการสร้างระบบใหม่ 4. งานหลัก คือ วางแผน (Planning) วิเคราะห์ความต้องการ (Requirement Analysis) พิจารณาตัดสิ นใจใช้ระบบสารสนเทศ กาหนดรายละเอียดระบบใหม่ จัดหา Hardware & Software ใหม่ 30 นักวิเคราะห์ระบบ (System Analyst) (ต่อ) เหตุผลที่ตอ้ งมี SA SA มีวิธีการนาเทคโนโลยีคอมพิวเตอร์ มาใช้ในงานพัฒนา ระบบงานข้อมูล เพื่อช่วยในงานธุรกิจ ซึ่ งนักธุรกิจจะไม่มีความรู ้ในเทคโนโลยีคอมพิวเตอร์ แต่ Programmer มีความรู ้ในเทคนิ คการเขียนโปรแกรม แต่อาจจะไม่เข้าใจในระบบธุรกิจ 31 นักวิเคราะห์ระบบกับการประสานงาน 32 ทีมงานพัฒนาระบบ 1. คณะกรรมการดาเนินงาน (วางนโยบาย แนวทาง วัตถุประสงค์) 2. ผูจ้ ดั การระบบสารสนเทศ (ควบคุมระดับปฏิบตั ิการ 3 - 7) 3. นักวิเคราะห์ระบบ (วิเคราะห์และออกแบบระบบงาน) 4. โปรแกรมเมอร์ (เขียนโปรแกรมตามที่นกั วิเคราะห์ออกแบบมา) 5. วิศวกรระบบ (สร้างระบบสื่ อสาร) 6. ผูส้ นับสนุนฝ่ ายเทคนิค (ผูช้ ่วยสนับสนุนทางเทคนิ คต่าง ๆ) 7. เจ้าหน้าที่รวบรวมข้อมูล (รวบรวมข้อมูลเพื่อการพัฒนา) 8. ผูใ้ ช้งาน (ผูใ้ ช้งานระบบ, ผูแ้ จ้งความต้องการของระบบ) 33 The End 34 Systems Analysis & Design