Transcript دانلود
ماالریا
جنس پالسمودیوم:
ماالریا شایعترین بیماری انگلی دنیا است.
ساالنه 500ـ 300میلیون نفر به ان مبتال می شوند ( 80درصد در کشورهای افریقایــی)
و هر ساله 2ـ 1میلیون نفر جان خود را به علت ابتال به ان از دست می دهند (80
درصد بچه های زیر 5سال).
انکلهای ماالریای انسانی گونه هایــی از جنس پالسمودیوم و از رده ی اسپوروزوا هستند
که چرخه ی غیرجنسی (شیزوگونی) انها در گلبول های قرمز مهره داران و چرخه ی
جنسی (اسپوروگونی) انها در پشه ها صورت می گیرد.
ماالریا ،پالودیسم ،تب گرمسیری و تب نوبه اسامی دیگر این بیماری هستند.
چرخه زندگی
پالسمودیوم فالسیپاروم باالترین میزان انگل در خون (پارازیتمی) را ایجاد می کند و
گاهی 40ـ %10گلبول های قرمز را الوده می کند.
پالسمودیوم ویواکس و پالسمودیوم اوواله ترجیحا سلول های جوان را مورد حمله قرار
می دهند،
پالسودیوم ماالریه انطباق ویژه ای با سلول های رسیده و پیرتر دارد در حالیکه
پالسمودیوم فالیسپاروم ،سلول ها را در هر سنی الوده می کند.
پالسمودیوم ویواکس شایع ترین گونه پالسمودیوم در ایران است.
عود تاخیری پالسمودیوم ویواکس و ماالریه احتماال ناشی از برخی اشکال انگل در سلو
لهای کبدی هستند که به صورت خفته باقی مانده و سپس رشد خود را ازسر می گیرند .
اشکال خفته ی کبدی هیپنوزوایت نام دارند.
در عفونتهای ناشی از پالسمودیوم ماالریه که به خوبی درمان نشده اند انگل به مقدار
کم می تواند 30ـ 25سال در خون محیطی باقی بماند.
سیاهپوستان افریقا که اغلب فاقد انتی ژن دافی می باشند به عفونت تجربی و طبیعی با
پالسمودیوم ویواکس مقاوم هستند.
وجود اختالل هموگلوبین داسی شکل نوعی از مقاومت به پالسمودیوم فالسیپارم می
باشد که گرچه مانع از عفونت نمی شود اما سبب محدود کردن عفونت شدید و کشنده
می شود.
بر این اساس ماالریای ویواکس « سه یک خوش خیم»
فالسیپاروم « سه یک بدخیم»
ماالریای ناشی از پالسمودیوم ماالریه « چهار یک» نامیده می شود.
تشخیص
تشخیص قطعی ماالریا با شناسای ی میکروسکوپ ی انگل در گسترش خونی صورت می
گیرد.
گامتوسیت گونه های مختلف ممکن است به طور مداوم در خون حضور داشته
باشند ولی گامتوسیت پالسمودیوم فالسیپاروم تا 10روز پس از شروع نشانه های
بیماری دیده نمی شود.
گسترش نازک خون حداقل باید 15دقیقه مورد بررسی قرار گیرد ،در حالی که
جستجوی 5دقیقه ای گسترش ضخیم ،در صورت وجود انگل ،ان را مشخص خواهد
کرد.
گسترش ضخیم مفیدترین روش جستجوی انگل ماالریا است.
مقاومت دارویــی
RI خفیف ترین شکل مقاومت ،با پاک شدن اولیه ی انگل از خون و سپس بازگشت
ان در عرض یک ماه پس از شروع درمان مشخص می شود.
RIIبیانگر کاهش تعداد انگل در خون پس از شروع درمان ولی عدم پاک شدن خون
و افزایش مجدد تعداد انگل است.
در ،RIIIشدیدترین شکل مقاومت ،در طی درمان تعداد انگلها در خون نه تنها
تغییر مهمی نمی کند بلکه افزایش هم نشان می دهد.
در مقاومت سطح RIمی توان کلروکین را مجددا تجویز کرد.
در تمام سطوح مقاومت می توان از داروهای سطوح باالتر مثل فانسیدار استفاده کرد.
همه گیر شناسی
شاخص طحال ،معرف درصد کودکان بین 9ـ 2ساله ی دارای طحال بزرگ است.
شاخص انگلی یک جمعیت عبارت از درصد کوکان 9ـ 2ساله ای است که در یک گسترش
ضخیم خون انها پالسمودیوم دیده شود.
کودکان به ویژه افراد بسیار کم سن در مناطق بسیار اندمیک ،شاخص انگلی بسیار
باالتری نسبت به بزرگساالن نشان می دهند.
در ایران 2منطقه عمده ماالریا وجود دارد:
منطقه شمال رشته کوههای زاگرس و منطقه جنوب ان.
در منطقه شمال پس از عملیات مبارزه سال 1950ماالریا کنترل شده ،و انتقال محلی
اغلب صورت نمی گیرد و در صورتی که صورت بگیرد به شکل تجمعات کوچک بیماری
می باشد.
پیشگیری
دستکاری محیط زیست:
خشک کردن مردابها و سایر اماکن تخمگذاری پشه ها جهت گرفتن منابع اب از پشه و
عدم امکان تخمگذاری.
مبارزه باالروپشه:
جهت این کار اغلب نفت و ترکیبات نفتی در مردابها و محل تخمگذاری پشه ریخته می
شود که سبب الودگی فراوانی می شود.
روشهای مبارزه زیستی:
شامل استفاده از ماهی گامبوزیا می باشد که الروپشه را می خورد ،البته این ماهی،
تخم سایر ماهیها را نیز می خورد وسبب به خطر انداختن نسل انها می شود.
نوعی باکـتری به نام باسیلوس اسفریتوس سمی تولید می کند که سبب مرگ الروپشه می
شود.
مبارزه با پشه بالغ:
سم پاشی به دو روش صورت می گیرد.
سم پاشی ابقایــی اماکن انسانی:
که سم حدود 2تا 6ماه رو ی سطوح باقی می ماند و در ایران بخصوص از سموم ایگون و دایگون
استفاده می شود.
سم پاشی هوایــی چندان موثر نیست.
در ایران انوفل استنفنسی نسبت به بسیاری از حشره کشها نظیر (DDTدی کلرو دی فنیل تری
کلرو اتان) ،ماالتیون و دیلدرین مقاومت پیدا کرده است.
دانستن اندوفیل یا اگزوفیل بودن پشه درمبارزه با ان بسیار مفید می باشد چرا که
سمپاشی منزل در مورد پشه های اگزوفیل چندان مفید نیست.
استفاده از پشه بند:
استفاده گسترده از پشه بند به خصوص مواردی که با سم پیرتروئید اغشته باشد در
کشورهای افریقایــی بسیار مفید است.