Transcript دانلود

‫اپیدمیولوژی‬
‫بیماری ماالریا‬
‫‪1‬‬
‫‪S.Ziar‬‬
‫خطرات ناشی از ماالریا‬
‫ تقریبا نیمی از جمعیت جهان در بیش از یکصد کشور جهان در‬‫معرض خطر ماالریا هستند‪.‬‬
‫در نواحی گرمسیری آفریقا‪،‬یکی از عوامل کشتار بزرگ دوره ی‬‫کودکی بوده و از هر ‪ 20‬کودک‪،‬ماالریا جان یکی را قبل از رسیدن‬
‫به سن پنج سالگی ‪،‬می گیرد‪.‬‬
‫برآورد ساالنه مرگ از ماالریا از ‪ 1/5-2/7‬میلیون نفر متغیر‬‫است‪.‬‬
‫‪ -‬بیماری ماالریا به علت ایجاد کم خونی و عودهای مکرر‪،‬باعث‬‫اتالف نیروی کارشده‪،‬در وضع اقتصادی ‪،‬اجتماعی و کشاورزی‬
‫کشورها اثر می گذارد‪.‬‬
‫فراوانی بیماری ماالریا در جهان‬
‫‪ %41‬کل جمعیت جهان با جمعیتی برابر با ‪2‬میلیارد ‪400‬میلیون‬
‫نفر در مناطق ماالریاخیز یا در معرض خطر شدید ماالریا زندگی‬
‫می کنند‪.‬زندگی در مناطق گرمسیری ‪،‬تغییر در محیط زیست انسانی‬
‫و طبیعت مثل سد سازی‪،‬ساختمان سازی‪،‬تخریب جنگلها و تغییر در‬
‫الگوی کشاورزی‪،‬باعث تغییر در روند بیماری ماالریا شده است‪.‬‬
‫ساالنه حدود ‪300-500‬میلیون نفر در جهان دچار ماالریا می شوند‬‫که ‪ %90‬آنها در افریقا زندگی می کنند‪.‬سایرکشورهای با میزان‬
‫بروز و شیوع باالی ماالریا‪،‬عمدتا در جنوب و جنوب شرق آسیا و‬
‫آمریکای جنوبی هستند‪.‬‬
‫سابقه بیماری ماالریا در ایران‬
‫بیماری ماالریا از قدیم در ایران وجود داشته است ‪.‬در کتاب‬
‫اوستا‪،‬قانون ابن سینا و ذخیره خوارزمشاهی به تب و لرز اشاره‬
‫شده است‪.‬‬
‫گزارش دکتر ژیلموردر خصوص ماالریا دربررسی سال ‪1303‬‬
‫ایران (گزارش شده در مجله جامعه ملل سال ‪:)1924‬‬
‫ماالریا شایع ترین بیماری کشور ایران و هر سال ‪4-5‬میلیون نفر‬‫از مردم ایران به آن مبتال می شوند(جمعیت ایران در آن زمان ‪13‬‬
‫میلیون نفر بوده است)‬
‫‪%41-‬علل کل مرگهای ساالنه کشور ‪،‬ماالریا بوده است‪.‬‬
‫سابقه بیماری ماالریا در ایران(ادامه)‬
‫استفاده از سمپاشی با د‪.‬د‪.‬ت‪،‬توزیع قرص کینین‪،‬نفت پاشی روی‬‫آبهای راکد و بهسازی محیط از قبل از جنگ جهانی دوم شروع‬
‫وطی سالهای بعد تا ‪1340‬‬
‫استفاده از حشره کش ماالتیون‪،‬استفاده از عوامل کمکی (عملیات‬‫الروکشی و توزیع ماهی گامبوزیا)باعث کاهش میزان بروز ماالریا‬
‫به حدود ‪16‬هزارنفر در سال ‪ 1352‬گردید(دوسوم جمعیت کشور‬
‫ساکن در شمال رشته کوهای زاگرس بکلی از نظر ماالریا در‬
‫وضعیت ایمن قرار گرفتند)‪.‬‬
‫در سال ‪ 1354‬بعلت رکود در برنامه های مبارزه با ماالریا ‪ ،‬میزان‬
‫الودگی در استان های جنوبی کشورافزایش و به صورت اپیدمی در‬
‫آمد‪.‬بعلت مسافرت افراد آلوده به مناطق پاک شمال کشور‪،‬بیماری‬
‫ماالریا به مناطق دیگر گسترش یافت‪.‬‬
‫وضعیت فعلی ماالریا در کشور‬
‫بر اساس شاخص های میزان انگلی ساالنه‪،‬وضعیت ناقلین ‪،‬نحوه‬
‫انتشار بیماری ماالریا در ایران به سه منطقه تقسیم می شود‪:‬‬
‫‪ (1‬منطقه شمالی سلسله جبال زاگرس(‪%70‬جمعیت کشور)‪،‬‬
‫ماالریا تحت کنترل است‪.‬‬
‫‪ (2‬مناطق غربی و جنوب غربی(‪ %25‬جمعیت کشور)‪،‬ماالریا‬
‫بطور محدود وجود دارد و در حال مهارشدن است‪.‬‬
‫‪ (3‬منطقه جنوب شرقی کشور(‪%5‬جمعیت کشور)‪.‬دارای بیشترین‬
‫موارد ماالریا در کشور‪.‬در این مناطق ظهورآنوفل های مقاوم‬
‫به حشره کش و سویه های پالسمودیوم فالسیپاروم مقاوم به‬
‫کلروکین و تردد مهاجران خارجی ‪،‬کنترل بیماری را پیچیده تر‬
‫می کند‪.‬‬
‫وضعیت فعلی ماالریا در کشور(ادامه)‬
‫بروز ساالنه بیماری در کشور روبه کاهش است‪.‬در حال حاضر‬
‫بروز بیماری کمتر از ‪ 24‬مورد در یک صد هزار نفر‬
‫است‪.‬پراکندگی در سه منتطقه کشور بدین شکل است‪:‬‬
‫‪ (1‬استانهای آذربایجان شرقی وغربی‪،‬گیالن‪،‬چهارمحال وبختیاری‪،‬‬
‫مرکزی‪ ،‬زنجان ‪ -‬بروز پایین(کمتر از ‪0/09‬در یکصدهزار نفر)‬
‫(‪ 5839‬مورد در سال ‪)1376‬‬
‫‪ )2‬استانهای فارس‪،‬سمنان‪،‬تهران‪،‬اصفهان‪،‬بوشهر‪،‬مازندران‪،‬قم با‬
‫بروز متوسط(‪ 0/1-1/5‬در یکصد هزار نفر)(‪2679‬مورد در‬
‫سال‪)1376‬‬
‫‪ (1‬سیستان و بلوچستان‪،‬هرمزگان‪ -‬با بروز شدید‪ 1/5-2/4‬در یکصد‬
‫هزار نفر(‪29906‬مورد در سال‪)1376‬‬
‫‪-‬‬
‫وضعیت فعلی ماالریا در کشور(ادامه)‬
‫• ساالنه بین ‪ 3‬تا ‪ 8‬هزار مورد ماالریا از‬
‫افغانستان‪،‬پاکستان و بنگالدش به کشور وارد و در‬
‫مناطق پاک شده‪،‬موجب برقراری انتقال می شوند‪.‬‬
‫• در سال ‪ ،1381‬حدود ‪ %84‬بیماران مبتال به ماالریا در‬
‫ایران‪ ،‬آلوده به انگل پالسمودیوم ویواکس بودند‪%15 ،‬‬
‫آلوده به پالسمودیوم فالسیپاروم و ‪ %1‬میکس بوده اند‪.‬‬
‫چگونگی سنجش انتشار بیماری ماالریا‬
‫‪ (1‬شیوع بیماری بر اساس ‪:‬‬
‫الف ‪ -‬میزان طحالی‬
‫ب ‪ -‬متوسط بزرگی طحال‬
‫ج ‪ -‬میزان انگلی‬
‫د ‪ -‬شاخص تراکم انگل‬
‫ر ‪ -‬میزان انگلی شیرخواران‬
‫ز ‪ -‬میزان نسبتی بیماران‬
‫‪ )2‬بروز‬
‫‪)3‬شاخص های مربوط به ناقل‬
‫شاخص خون انسان ‪ -‬میزان گزش انسان ‪ -‬تراکم پشه‬
‫چگونگی سنجش انتشار بیماری ماالریا‬
‫پارامترهای مربوط به چگونگی مراقبت از بیماری ماالریا‬
‫‪ (1‬بروز ساالنه انگل‬
‫‪ (2‬میزان آزمایش خون ساالنه‬
‫‪ (3‬بروز ساالنه فالسیپاروم‬
‫‪ (4‬میزان مثبت بودن گستره ها(الم ها)‬
‫‪ (5‬میزان گستره های فالسیپاروم‬
‫انواع گسترش بیماری ماالریا‬
‫الف ) ماالریای پایدار‬
‫ب ) ماالریای ناپایدار‬
‫‪ (1‬ماالریای اندمیک (بومی) ‪ -‬حداقل برای ‪ 3‬سال‬
‫‪ (2‬ماالریای هیپواندمیک (زیربومی)‬
‫میزان بزرگی طحال کودکان ‪ 2-9‬ساله بین صفر تا ‪%10‬‬
‫‪ (3‬ماالریای مزواندمیک ‪%11-50-‬‬
‫‪ (4‬ماالریای هیپراندمیک (فرابومی)بیش از ‪ 50‬درصد‬
‫‪ (5‬ماالریای هلواندمیک(تمام بومی)بیش از ‪ 75‬درصد‬
‫عوامل موثر در گسترش بیماری ماالریا‬
‫‪ (1‬عامل انگلی‪:‬‬
‫الف – طول عمر گامتوسیت ها‬
‫ب –طول دوره پارازیتمی‬
‫ج – دوره کمون‬
‫‪ )2‬منبع عفونت‬
‫‪ )2‬ناقل‬
‫الف – نوع ناقل‬
‫ب – حساسیت آنوفل به حشره کش ها‬
‫ج – عادات خونخواری و استراحت آنوفل‬
‫د – طول عمر‬
‫ر – وفور آنوفل‬
‫ز – عادت تخم ریزی‬
‫عوامل موثر در گسترش بیماری ماالریا(ادامه)‬
‫‪ )3‬شرایط میزبان(انسان)‬
‫الف – نژاد‬
‫ب – سن‬
‫ج – جنس و شغل‬
‫‪)4‬عوامل محیطی‪:‬‬
‫الف – محیط فیزیکی‬
‫ب – محیط بیولوژیکی‬
‫ج – محیط اقتصادی ‪ -‬اجتماعی‬
‫پیشگیری از ماالریا‬
‫‪ (1‬حذف انگل ماالریا در میزبان انسانی – پیشگیری داروئی‬
‫‪ (2‬جلوگیری از تماس پشه با انسان‬
‫ب – دفع کننده ها‬
‫الف – پشه بند‬
‫د – البسه‬
‫ج –نصب توری‬
‫ر – محل زندگی‬
‫‪ )3‬مبارزه با الروپشه ها و کاهش منابع الروی‬
‫الف – روش مکانیکی‬
‫ب – روش شیمیائی‬
‫ج – روش های بیولوژیکی‬
‫پیشگیری از ماالریا(ادامه)‬
‫‪) 4‬مبارزه با آنوفل بالغ ‪:‬‬
‫الف –حشره کش های ابقائی‬
‫ب – سمپاشی فضائی‬
‫ج – روشهای ژنتیکی‬