Transcript File

IV. Analiza ordinaliste e zgjedhjes
konsumatore
Sipas kësaj teorie është e rëndësishme, vetëm
renditja e preferencave që kanë konsumatorët për
produktet që mund të zgjedhin.
Le ta shohim më nga afër këtë teori.
Tabela 4.3: Zona indiferente për produktet
x dhe y
Kombinimi
Produktet
X
Y
A
1
6
B
2
3
C
3
2
D
4
1.5
• Preferencat e konsumatorit pasqyrojnë ligjin e dobisë
marxhinale rënëse.
• Kështu, duke kaluar nga kombinimi A në kombinimin B,
konsumatori është i gatshëm të sakrifikoj 3 njësi të y për të
marrë një njësi më shumë të produktit x.
• Në kalimin nga kombinimi B në C, konsumatori është i gatshëm
të sakrifikoj 1 njësi të y për të marrë një njësi shtesë të x dhe
nga C në D, është i gatshëm të sakrifikoj 1/2 njësi të y për të
marrë një njësi shtesë të x.
• Ligji i dobisë marxhinale rënëse ndikon që kurba e indiferencës
të bëhet më e sheshtë pranë boshtit horizontal.
Figura 4.4: Kurba e indiferencës për
produktet x dhe y
y
6
5
4
3
2
1
1/2
1 2 3
4
x
• Kemi thënë se zgjedhja midis dy produkteve varet
nga vlera relative që blerësi i jep sasive shtesë të
secilit prej tyre.
• Për të matur këtë vlerë relative, përdoret koncepti i
normës marxhinale të zëvendësimit (MRS), që
mat sasinë e një produkti (për shembull produkti y)
që blerësi është i gatshem të sakrifikojë (Δy), për të
marrë një njësi shtesë të një produkti tjetër, x (Δx),
duke mbajtur konstante dobinë totale. Pra,
•
y
MRS 
x
• Në grafik mund të shtojmë kurba të tjera
indiference, që përfaqësojnë nivele të ndryshme
dobie.
• Një bashkësi kurbash indiference, të
paraqitura në të njëjtën figurë,quhet hartë
indiference.
• Kështu, secila prej tre kurbave në hartën e
indiferencës të Figurës 4,5 paraqet një nivel të
ndryshëm kënaqësie.
• Në përgjithësi kurbat e indiferencës që ndodhen
më larg nga origjina, paraqesin nivele më të
larta të dobisë totale.
Figura 4.5: Harta e indiferencës
y
6
5
4
3
2
1
U1
1
2
3
4
U2
5
U3
6
x
• Supozojmë se të ardhurat (m) të konsumatorit janë
60 euro dhe i shpenzon për të blerë dy produkte x
dhe y, çmimet e të cilave janë përkatësisht
• Px =15 euro/njësi dhe
• Py = 10 euro/njësi.
• Nga të dhënat e tabelës ndërtojmë drejtëzën e
buxhetit e cila matematikisht paraqitet:
Qx x Px + Qy x Py = m
Tabela 4.4: mundësitë alternative të
konsumit të produkteve X e Y
Situata
M
Produktet X
4
Produktet Y
0
.
3
1.1/2
.
2
3
.
1
4.1/2
N
0
6
Drejtëza e buxhetit
y
6
N
5
4
3
2
1
M
1
2
3
4
5
6
x
Zhvendosje të drejtëzës së buxhetit
y
N1
6
5
4
N
3
2
1
1
x
M`
2
M
3
M1
4
M``
5
6
7
• Për të përcaktuar zgjedhjen optimale ballafaqohen
preferencat me mundësitë.
•
• Në figurën 4.8 paraqitet ky ballafaqim i tyre.
• Konsumatori është i lirë të lëvizë në drejtëzën e
buxhetit dhe të pozicionohet në atë pikë që i siguron
atij kënaqësinë më të madhe, duke shfrytëzuar
mundësitë që ka, pra duke shpenzuar të gjitha të
ardhurat e tij
Zgjedhja optimale
y
6
5
4
N
c
B
3
2
1
a
1
2
3
M
4
U0
5
U2
U1
6
x
• Midis tre kombinimeve të mundshme të paraqitura në
figurë (a, B, c), kombinimi në pikën B është më i miri,
sepse ndodhet në kurbën e indiferencës më të lartë të
mundshme.
• Në pikën B pjerrësia e drejtëzës së buxhetit është e
barabartë me pjerrësinë e kurbës së indiferencës.
• Pjerrësia e kurbës së indiferencës paraqet gjithashtu
raportin e dobive marxhinale (në vlerë absolute), ndërsa
pjerrësia e drejtëzes së buxhetit paraqet raportin e
çmimeve (në vlerë absolute). Pra, në ekuilibër do të
kemi:
MUx Px

MUy Py
MUx MUy

Px
Py
• Në qoftë se ndryshojnë të ardhurat e konsumatorit
ose çmimet produkteve, do të ndryshojë edhe
zgjedhja optimale
• Le të shohim më nga afër rastin e ndryshimit të
çmimit të njërit prej produkteve, për të evidentuar
efektin e zëvendësimit dhe efektin e të ardhurave
në ndryshimin e sasisë së kërkuar të produktit që i
ndryshon çmimi
Efekti i zevendesimit dhe efekti i të
ardhurave
y
a
a1 E0
E1
E2
b
q0
q1
q2
b1
U1
U2
l
x
Përfitimi i kurbës së kërkesës
y
a
E0
E2
U1
b
q0
q2
U2
l
x
P
P0
E0
P1
E2
Kurba e kërkesës
q0
q2
sasia e
x