Transcript poki
استئوپروز تعریف استئوپروز: به معنای تخلخل استخوان یا پوکی استخوان است که در حقیقت استخوان الغر و ضعیف شده یا آتروفی استخوان بوجود میآیــد. « طبــق تعریف کمیته جهــانی استئوپروز ،یک بیمـاری منتش ــر استخوانی است که با کاهش توده استخوانی و تغییر ساختمـ ــان میکروسکپی نسج استخوان مشخص می گ ــردد که منج ــر بـه افزایش ریسک شکستگی استخوان می شود» . اپیدمیولوژی 20 میلیون آمریکایی گرفتار به آن هستند. منجربه 3/1میلیون شکستگی سالیانه در آمریکا می شود. زنان %50استخوان ترابکوالر و%30استخوان کورتیکال را از دست می دهند. %30 زنان سفیدپوست پس ازیائسگی دچارشکستگی ناشی از استئوپروزمی شوند. یک سوم زنان ویک ششم مردان شکستگی هیپ پیدا میکنند. هزینه های سالیانه مراقبتهای بهداشتی وکاهش تولید دراثر استئوپروزبیش از 10میلیارد دالر می باشد. اهميت استئوپروز: استئو پروز شایعترین بیماری متا بو لیک استخوان است. امروزه به عنوان یک معضل بهداشت عمومی شناخته شده و با باال رفتن سن متوسط جــامعه اهمیت آن روز به روز بیشتــر می شــود. امروزه مرگ ومیر سالیانه ناش ی از آن حتی از سرطانها بیشتر شده است. « استئوپروز را اپیدمی خاموش عصر حاضر می نامند زیراعالئم بالینی نداشته و در صــورت عــدم درمـان پیشگیـری وعــدم درمــان پیشرفت کـــرده و اولین بــار خــود را با عـوارض جـانبی که همــان شکستگی استخوان و حتی گاهی مرگ نشان می داد در حـــــالی که امروزه در مراحل اولیه قابل تشخیص و قابل پیشگیری و درمــــــان است» . با وجود تغییرات آماری و افزایش شدید جمعیت 60سال به باال لزوم اقدامات پیشگیری و درمان کنن ــده بیش از پیش ضرورت یافته است. توجه: متأسفانه دانستیه استخوان در ایرانیان نسبت به استاندارده ــای بین امللل ــی کمتــر می باش ــد . شکستگی گردن فمور حدود10سال پایین تــر از استاندارد جهانی است. در خانم ها بعد از یائسگی به طور موقت در یک دوره حدود 10ساله ،میزان این کاهش دانسیته استخوان سرعت پیدا می کند و به دو برابر معمول می رسد. عوامل موثر در میزان حداکثر توده استخوانی):(PBM Peak Bone Mass -ارث (بیش از %80تغییرات توده استخوانی وابسته به فاکتورهای ژنتیکی است). نژاد جنس ورزش -وضعیت هورمونی فیزیوپاتولوژی استئوپروز: ً پدیده از دست دادن استخوان یک پدیده فیزیولوژیک و کامالطبیعی بوده و در همه اتفاق می افت ـ ــد .در حقیقت زمانی این پدیده غیر طبیعی خواه ــد بود که عوامل پاتولوژیک باعث تسریع از دست دادن استخوان گردد. استئوپروز یک بیماری مولتی فاکتوریال بوده و در هر بیم ــار و حتي در انواع بالینی مختلف آن می توان چندین علت برای ایجاد آن را پیدا نمود. علل استئوپروز زمینه ژنتیک کمبود تغذیه ای عدم فعالیت فیزیکی مناسب بی حرکتی اختالالت هورمونی مصرف دارو بیماریهای مختلف التهابی روش های نادرست زندگیعامل مهم دیگرفیزیوپاتولوژی استئوپرز ،کیفیت استخوان است .کیفیت استخوان به دوعامل دانسیته وفاکتورهای داخلی بستــگی دارد. انواع استئوپروز استئوپروز بر اساس عالمت به دو نوع اصلی تقسیم می شود: -1استئوپروز اولیه :به مواردی اطالق میگردد که به ظ ـ ــاهــر هیـ ــچ گونه علت مرض ی روشنی نداشته باشد که به خص ــوص در خانم ها بعد از یائسگی مشاهده می شود. ً الف-تیپ : Iعمدتا در استخوانهای اسفنجی بوده و ارتباط مستقیم با یائسـگی دارد. ً ب-تیپ :IIعمدتا در استخوانه ــای مت ــراکم بوده و ناش ی از تشدیـد فراین ــد فیزیولوژیک کهولت سن است . -2استئوپروزثانویه :این نوع استئوپروز ناش ی از بیم ــاریهای مختلفـی بوده ونزدیک به %20علل شکستگی ها را به خـ ــود اختصاص می دهـد . علل مهم استئوپروز ثانویه عبارتند از : اختالالت تغذیه ای کاهش فعالیت فیزیکی اختالل هورمونهای جنس ی بیماریهای آندوکرین بیماریهای التهابی مزمن بیماریهای بدخیم بیماریهای کلیوی بیماریهای گوارش ی مصرف داروها بیماریهای مادرزای عالئم بالینی استئوپروز: از نظر بالینی عالمت اصلی استئوپروزهمان عوارض آن یعنی شکستگی استخوان است. مهمترین و شایعترین محل این شکستگی ها مهره ها – گـ ــردن استخوان ران و مچ دستها می باشد. شکستگی مهره ها ممکن است بدون عالئم بالینی بوده و ب ـ ــه تدریج صورت گیرند. عالئم پاراکلینیکی: شامل:عالئم آزمایشگاهی -مارکرهای Turnoverاستخ ــوانی -بیوپس ي استخوان -رادیوگرافی ساده و دانسیتومتری استخوان پیشگیری ودرمان استئوپروز پپیشگیری از استئوپروز در هر سنی مطرح می باشد .در زمان کودکی و جوانی با افزایش توده استخوانی ،می توان می ـ ــزان ذخیره استخوان را افزایش داد. در سنین باالتر با جلوگیری از کاهش بیشتر توده استخ ـ ــوانی می توان سن رسیدن به استئوپروز را به تأخیر انداخت. برای پیشگیری از این بیماری عوامل ذيل تأثیر گذار می باشد: تغذیه و ورزش مناسب ،روش زندگی صحیح و هورمون درمانی جانشینی در خانم ها (. )HRT نقش تغذیه در پیشگیری ودرمان استئوپروز اولین قدم در پیشگیری یا درمان استئوپروز در تمـــام سنیـــــــن، برقراری تغذیه مناسب واطمینان از دریافت کافی کلسیم و ویتامین Dاست .نقش تغذیه به ویژه در افراد مسن بسیار مهــــــم است. كلسیم :قدرت جذب کلسیم با افزایش سن کاهش می یابد و مصـرف کافی آن در بزرگسالی ،کاهش سرعت از دست دادن دانسیتــــــــه استخوان را به دنبال دارد. ویتامین :Dکمبود ساب کلینیکـــــال این ویتـــامین در تمـــام سنین بخصوص در افراد مسن و در فصل زمستان شـــــــایع بوده و در ایجاد استئوپروز نقش دارد. مصرف 600-800واحد ویتامین Dبه عالوه1200 میلی گرم کلسیم Elementalروزانه در رژیم غذایی یا به صورت تکمیلی در افراد مسن پیشنهاد می شود. نقش ورزش در پیشگیری و درمان استئوپروز ورزش یکی از مهمترین عوامل در حفظ ســالمت است ـ ــخوان می باشد و در جلوگیری از کاهش توده استخوان نقش قـ ـ ــابل مالحظه ای دارد .اگر شخص ی به هر دلیل بی حرکت شــود در هر ماه % 4از توده استخوانی وی کاسته می شود. ورزش در حفظ تعادل نقش مهمی دارد مطالعات مختلف نشان داده اند که 45دقیقه ورزش 3بار در هفته درسنین میانسالی تا پیری باعث افزایش توده استخوانی می شود. توصیه می گردد برنامه هــــــای ورزشی منظم ،طوالنی و متناوب باشند. ورزش در افراد مسن: می تواند شامل حرکات نرم سبک ،آئروبیک ،بدن سازی ،راه رفتن تند و یا دویدن آرام بــــــــــاشد. نکته مهم :ورزش باید مناسب با وضعیت قلبی عروقي فرد باشد. نقش عادات صحیح زندگی در پیشگیری و درمان استئوپروز •نکشیدن سیگار •عدم مصرف الکل •عدم نوشیدن قهوه نقش هورمون درمانی جانشینی در پیشگیری و درمان استئوپروز کمبود استروژن بعد ازمنوپوزهمراه با کاهش سریع توده استخــوانی میباشد .قبل از یائسگی از دست دادن توده استخوانی درزنان ناچیز ودر حدود %2/0در هر ســــــال است .در طی 5ســـال اول بعــد از یـــائسگی ،هر ســـال حــدودا ً %2و در زنــان مسن سالیـــانه حدود %75/0تــــوده استخوانی کاهش می یابد. مصرف استروژن در پيشگيری ودرمان استئوپروزمؤثراست. مطالعات متعدد نشان داده است که استروژن موجب کاهش جــذب استخوان شده و در نتیجه ریسک شکستگی را کاهش می دهــــد اگر استروژن به فاصله کوتاهی از شروع یائسگی مصرف شــود، بیشترین اثر را برای کاهش ریسک شکستگی خواهد داشت. دوز استروژن مورد نیاز برای جلوگیری از کاهش توده 625/0ميلي گرم از استروژن کنژوگه یا معادل آن استخواني می باشد. نقش داروها در پیشگیری از درمان استئوپروز درمان دارویی استئوپروز به دو منظور به کار م ــی رود -1 ،کنترل درد -2مهار یا کاهش پیشرفت بیم ـ ــاری و ک ــاهش ریسک شکستگی ً که عمدتا از طریق جلو گیــری یا سعی در معکوس نمودن توده استخوانی عمل می کنن ـ ــد. طیف این داروهای مسکن ازداروهای ضد درد آنالژزیکهـا و داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی تا داروهای ضـ ــد درد مخدر که در موارد شکستگی حاد استفاده مي شــود ، متغیراست. درمانهای دارویی جلوگیری کننده از کاهش دانستیه استخوان به طور کلی به سه دسته تقسیم می شوند: -1داروهای تحریک کننده تشکیل استخوان (با محرک استئوبالستها) -2داروهای مهار کننده تحلیل استخوان (با مهارکنندۀ استئوکالستها ) -3داروهای تنظیم کننده remodelingاستخوان پیشگیری از حوادث پیشگیری از حوادث در ساملندان دوران ساملندی با دگرگونیهای تدریجی در ترکیب وساخت در ارگانیسمهاوبا نزول عملکرد تمام سیستمها ی بدن همراه است.اکثر افراد ساملند توانائیهایشان را تا حد قابل توجهی حفظ میکنندوبرای خیلی از افراد مسن،دوران پیری تداوم رشد هوش ی،هیجانی وروانی است. فرد ساملنداگر مورد حمایت اجتماعی وخانوادگی قرار گیرد،سالمت جسمی وروانی او تأمین میگرددوعزت نفس باالیی پیدامی کند وهرچه فرد ساملند توان جسمی خودرا تداوم بخشدبهتر می تواند با عوامل خطر زای محیطی مقابله کند. از ویژگی های دوران ساملندی ”کندی“است. تأخیر در واکنشهای رفلکس ی موجب تأخیر دردوری گزینی ازمنبع خطر می شودوبدین نحو ساملندهمواره به مراقبت از خطر وحفظ ایمنی نیاز دارد. عالوه بر تغییرات شناختی وحرکتی تغییرات مهمی در شخصیت وگرایشهای آنان به وجود میآید نظیر افزایش احتیاط،عدم انعطاف وبریدن از دنیای خارج. موارد ذکر شده در آنان نکات مثبتی است .اما از سوی دیگر کندی رفلکسهای حفظ بقاونیز عدم تعادل جسمی وحرکتی،ضعف تمرکز وجهت یابی واختالالت شنوایی وبینایی وحس ازجمله عامل منفی مستعد کننده دراین دوران،برای آسیب پذیری آنهاست. میزان بروزحوادث خانگی پس از گروه سنی 0-4سال،مربوط به مقطع سنی60سال به باالاست که%3/10کل مصدومین راتشکیل می دهد. باالترین میزان حوادث،حوادث خانگی است. %29ساملندان -1تماس با مایعات داغ -2تماس با اجسام تیز %23ساملندان %13ساملندان -3زمین خوردن %10ساملندان -4سقوط %1ساملندان -5برخوردبااجسام یاضربه مرگ های ناش ی از حوادث خانگی در این گروه سنی %17کل مرگ های ناش ی از حوادث خانگی را به خود اختصاص ی داده است. که علل عمده آن شامل موارد ذیل می باشد: % 24کل مرگ های ساملندان -1تماس با آتش %22کل مرگ های ساملندان -2سقوط %11کل مرگ های ساملندان -3تماس با مایعات داغ %8کل مرگ های ساملندان -4خود کش ی %8کل مرگ های ساملندان -5تماس با مواد شیمیایی مرگ ناش ی از خودکش ی نیز در ساملندان مبتال به افسردگی ویا زوال عقل بیشتر دیده میشود. حوادث خانگی وراههای مقابله با آنها -1خفگی ممکن است حادثه پریدن غذا و خوراکی ها به راههای تنفس ی اتفاق افتد. برای پیشگیری از این مسئله موارد ذیل رعایت گردد: *ساملندان حین غذاخوردن تنها نباشند . *آموزشهای الزم به آنها داده شود. *نوع غذا های آنان متفاوت باشد. -2سقوط برای پیشگیری از این مسئله موارد ذیل رعایت گردد : * در حین حمام کردن مراقب باشند *راه پله ها و کلیه محلهای عبورساملندان نور کافی داشته باشد. * فرش و موکت باید به زمین فیکس شده تا سرنخورند .بهتر است ساملندان از عصا استفاده کنندواستفاده ازدمپایی های ایمن کمک کننده هستند. * تلفن باید در نزدیکی محل خواب و نشستن ساملند باشد. * در زمستان ودر هوای برفی و بارانی از کفشهای عاج دارو از عصا استفاده کرده و با احتیاط راه بروند. *صندلی و تخت خواب آنها ایمن باشد *کلیه محلهای رفت و آمد ساملند باید نور کافی داشته *در مقابل بالکن،درکنار پنجره ها ودر کنار راه پله هاباید وحفاظ مناسب وجود داشته باشد -3مسمومیت نرده برای پیشگیری از این مسائل موارد ذیل را رعایت گردد: *داروها با برچسب مشخص کننده با رنگهای متفاوت مشخص گردند *فقط میزان الزم در اختیار ساملند قرار بگیرند و بهتر است مصرف دارو همراه با مراقبت باشد * تجویز دارو باید با دوز مناسب ولی با حجم کم باشد . *سموم باید در ظروف خاص قرار دادهشده و با برچسب مشخص شوند . -4سوختگی کننده است : برای پیشگیری از سوختگی رعایت موارد ذیل کمک * درنزدیکی محل نشستن و خوابیدن ودر مسیر رفت وآمدساملند بخاری ، ظروف غذا ومایعات داغ قرار داده نشود *قبل از حمام درجه آب تنظیم شود *خوردن غذاهاومایعات داغ با دقت کافی وبدون عجله صورت گیرد * ساملند حین روشن وخاموش کردن اجاق گاز ،بخاری وشومینه باید مراقب باشد و اصول ایمنی را رعایت کند. -5بریدگی حتی املقدور کار با وسایل نوک تیز مثل چاقو و قیچی به آنها محول نگردد و در مسیر رفت وآمد آنها وسایل تیز وبرنده قرار نگیرد. کمکهای اولیه: جعبه کمکهای اولیه دستگاه فشار سنج باید در منزل وجود داشته حوادث ترافیکی: ساملندان به دلیل ضعف بینایی و شنوایی و محدودیتهای جسمی و حرکتی هم در حین عبور از خیابان باید احتیاط کنند. و هم در حین رانندگی رعایت ایمنی کافی صورت گیرد. بهتراست مسافت ومدت زمان رانندگی آنان طوالنی نباشد . افتادن درسالمندان شیــــــــــوع سالمندان 65سال به باال %30 سالمندان 80سال به باال %50 در امریکاهزینه سالمندانی که زمین خورده اند سال 1994بیست میلیارد دالر سال 2002سی ودو میلیارد دالر علل زمین خوردن عوامل خارجی %55 عوامل داخلی %30 کسانی که روی دوپا نبوده اند %8 ساير %7 عوامل خارجی طناب وسيم که به شکل دنباله به سالمند متصل است. سطوح ناصاف(پله بيخودی،دريچه ها،سطوح براق، سطوح مرطوب) عصا،فريم،ويلچير،وسائل مربوط به حرکت نور بد(آباژور يا نورهای رنگی،نورهای خيره کننده) وسائل دکوری-قاليچه های کوچک روی سراميک کفشهای نامناسب (دمپائی کوچک يا بزرگ) عوامل داخلی مشکالت بینائی مشکالت قلبی عروقی مشکالت نورولوژی مشکالت سایکولوژیکال مشکالت عضالنی اسکلتی داروها آنمی عوارض زمین خوردن اختالل عملکرد به علت ترس ازافتادن مجدد محدودیت فعالیتهای اجتماعی %45-50 قادر نبودن به بلند شدن از زمین وافزایش ریسک مرگ ومیر خونمردگی،سوختگی ومشکالت نسج نرم افزایش ریسک بستری در بیمارستان هماتوم ساب دورال زخمهای فشاری راهکارهای پیشگیری از سقوط ارزيابی وپيشنهاد محيط زندگی سالم وبيخطر* کم کردن يا قطع داروها درحد امکان معاينه کامل سالمند از نظر بينايی -افت فشار خون-وضعيت پاها و........ تشويق به ورزش وتحرک وفعاليت فيزيکی رژيم غذايی مناسب باتشکر از توجه شما