Transcript Öğrenci merkezli öğretimin doğuşu

EGIT 450
Öğrenci Merkezli Eğitim
2012-2013
Öğrenci merkezli öğretimin doğuşu

Günümüzde bireylerin ezber bilgiye sahip
olmaları etkili bir yaşam sürdürebilmeleri için
yeterli gelmemektedir.
Ne tip bireyler yetiştirmek
istiyoruz?










Bilimsel ve akılcı düşünme becerisine sahip,
Araştırmacı ve sorgulayıcı,
Bilgiyi ezberleyen değil, bilgiye ulaşabilen,
Bu bilgiyi kullanıp paylaşabilen,
İletişim kurma becerilerine sahip,
Teknolojiyi etkin kullanabilen,
Yaratıcı, üretken,
Takım çalışmasına yatkın,
Problem çözme becerilerine sahip,
Öğrenmeyi öğrenmiş birey....
Etkili bir yaşam için bireylerin yüksek düzeyde
düşünme, problem çözme, başkalarıyla iş
birliği yapma ve çalışma becerilerine sahip
olmaları gerekmektedir.
Bunun için de bireylerin olayları;
 ayrıştıran,
 sorgulayan,
 anlayan
 yorumlayan nitelikte olmaları şarttır.

Tüm bunları geleneksel öğretmen merkezli öğretim
anlayışıyla sunulan eğitimle bireylere kazandırmak
mümkün değildir.

Etkili öğretim/öğrenimin gerçekleşmesi için
öğrenci merkezli yaklaşımın uygulanmasına
gerek vardır.
Öğrenci merkezli öğretim
Anlamı

Öğrenci gereksinme
ve özelliklerinin temel
alındığı, öğrencilerin
öğretimin ortak
yürütücüleri olduğu
öğretim yaklaşımı.
Eğitim – öğretim sürecinin
planlanmasında öğrencilerin:






gelişim düzeyleri
gereksinmeleri,
ilgi alanları,
yetenekleri
öğrenme stilleri
önceki öğrenme deneyimleri

Öğrencinin öğrenme
ve ders çalışmaya
dönük eğilim ya da
tercihleri.
göz önünde
bulundurulur.

Öğretimin planlanması, yürütülmesi ve
değerlendirilmesi ile ilgili tüm işlerde öğrencilere
söz hakkı verilir.
Öğrencilerin öğrenme sürecinde etkin
olmaları büyük önem taşır.


Öğrenci merkezli öğretimde, öğrenci
edilgen bir dinleyici ve bilgi alıcı değil.
Yüksek düzeyde zihinsel etkinliklerde
bulunan, bilgiyi kendisi oluşturan kişidir.
Geleneksel öğretim yaklaşımında öğrenci
Öğretmen merkezli öğretimin en belirgin
özelliği:
 öğretmenin dersi bilgi olarak sunması,
 öğrencinin sunulanı edilgen olarak
dinlemesi,
 sınavlarda da öğretmenin daha önce
anlatmış olduklarını aynen öğrencinin
anlatmasını istemesidir.

Bunun sonucunda öğrenci daha çok kim,
nerede, ne zaman? gibi sorulara yanıt
olabilecek türden bilgilere yani
hatırlama düzeyinde davranışlara sahip
olmakta buna karşın açıklayabilme,
nedenini söyleme, uygulama,
çözümleme gibi üst düzey bilişsel
özellikleri edinememektedir.
Öğretmen merkezli öğretim



Öğretim öğretmen tarafından belirli amaçlara dönük
olarak yapılır.
Öğretim etkinlikleri öğretmen tarafından planlanır.
Öğrencilerin öğrenmeleri öğretmene bağlı olarak gelişir.
Öğrenci edilgen konumdadır.


Öğrencilerden olguları ezberlemeleri beklenir.
Bireysel çalışma önemlidir.
•Öğrencilerin öğrenmeleri ile ilgili
değerlendirmeler öğretmen tarafından yapılır.


Dışsal güdülenme araçları kullanılır: not, ödül.
Öğrenci başarısı sınav sonuçlarına göre değerlendirilir.
Öğrenci merkezli öğretim
Öğretimin planlanması, yürütülmesi ve
değerlendirilmesi ilgili tüm işlerde
öğrencilerin katılımı sağlanır.
Öğrencilerin yüksek düzeyde
güdülenmelerini sağlar.
Temel Özellikleri





Öğrencilerin görüşlerini rahatca
açıklayabiecekleri güven ortamı yaratma.
Soru-yanıttan çok öğrencilerin birbirleriye
etkileşim kuracakları etkinliklere yer verme.
Ezber yerine öğrencilerin derinlemesine
öğrenmelerini sağlama.
Öğretim programlarının planlanmasında
öğrencinin görüşlerine yer verme.
Dışsal güdülenmeden çok içsel güdülenmeyi
teşvik etme.
Öğrenci merkezli eğitimin hedefleri
Öğrenci merkezli eğitimin temel hedeflerinde öğrenci:
 Kendini tanır ve bireysel özelliklerinin farkındadır.
 Bireysel gelişim için isteklidir.
 Kendini gerçekleştirir.
 İş birliğe ve grup çalışmasına isteklidir.
 Öğrenmeyi öğrenir.
 Düşünme becerilerini geliştirir.
 Akademik becerileri yaşam becerilerine dönüştürür.
 Etkili iletişim becerisi kazanır.
 Teknolojiyi etkin kullanır.
 Zamanını ve enerjisini verimli kullanır.
Öğrenci merkezli öğrenme ilkeleri








Bilgi birey tarafından etkin olarak yapılandırılır.
Öğrenme, hem bireysel hem de sosyal bir süreçtir.
Öğrenme öz yönetimli bir süreçtir.
Yeni öğrenme, önceden gerçekleştirilmiş öğrenmelere
bağlıdır.
Dil öğrenmede önemli bir rol oynar; düşünme ise iletişim
içinde yer alır.
Öğrenme anlamlı bağlamlarda geliştirilen sosyal özellikli
bir etkinliktir.
Anlamlı öğrenme, gerçekçi öğrenme etkinlikleriyle
oluşur.
Güdülenme, öğrenmede önemli bir ögedir.
Temel Alınan Kuramlar

Öğrenci Merkezli Öğretimin kuramsal
temelleri Yapılandırmacılığa
(Constructivism) dayanmaktadır.
YAPILANDIRMACILIK



20. yüzyılın başlarından itibaren giderek
popülerleşen bir bilme kuramıdır.
Yapılandırmacılığa göre bilgi, öğrenen
tarafından yapılandırılır. Bu nedenle
yapılar kişiye özgüdür.
Öğrenen, bilgiyi kendi yaşantılarına ve
çevreyle etkileşimine dayalı olarak
yaratır.


Bilgiyi yapılandırma gereksinimi, bireyin
çevresiyle etkileşimi sırasında geçirdiği
yaşantılardan anlam çıkarmaya çalışırken
ortaya çıkar.
Birey içinde yaşadığı çevreyle ve
geçirdiği yaşantıların getirdiği
sıkıntılarla baş etmek için bilgiyi
yapılandırmak zorundadır.



Bireyin sahip olduğu önbilgiler yeni
oluşacak yapıları (kavramlar, modeller,
değerler, alışkanlıklar) etkiler.
Farklı özgeçmişlere sahip bireyler farklı
yapılar üretirler.
Yeni yapılar bireye özgü olarak gelişir.

Yapılandırmacılığa göre bilgi, sosyokültürel bir bağlamda, öğrenenlerin
yaşantılarından önceden bildikleri
çerçevesinde anlamlar çıkarmaları ile
yapılandırılır.
Yapılandırmacı Kurama Göre;






Bilgi öğrenen tarafından oluşturulur.
Yeni bilgilerin oluşturulmasında önbilgiler önemli bir rol
oynadığı için yeni üretilen bu yapılar bireye özgüdür.
Bir bireyin kendisi için oluşturduğu yapıları bir başkasına
aktarması olanaksızdır.
Bir öğretmen kendi zihnindeki bilgileri öğrencilerin
zihnine aktaramaz.
Öğretmenin anlattıkları öğrenciler tarafından aynen
alınmaz.
Anlatılanların öğrenci tarafından yorumlanıp
anlamlaştırılması gerekir.


Öğrenme / öğretme sürecinde öğrenciye
bunu yapabilme fırsatı verilmelidir.
Bunun içinde öğrencinin aktif olduğu
öğrenci-merkezli yaklaşımın
kullanılmasına gerek vardır.
Yapılandırmacılığın Başlıca
Özellikleri

Öğrenci öğretmenin yapılarına ulaşmak
yerine kendi yapılarını oluşturur.

Her öğrenciye hitap edilebilmesi için
bilginin biçimine ve etkinliklere çeşitlik
getirilir.

Öğretirken gerçek durumlara, gerçek
nesnelere mümkün olduğu kadar çok yer
verilir.


Öğretmenler kontrol edici, empoze
edici, doğruları sunucu değil, yardım
edici kolaylaştırıcı tavır sergiler.
Yanlışlar öğrenciyi tanıma fırsatı olarak
görülür; nedenleri keşfedilerek
düzeltilmesi için fırsatlar yaratılır.
Yanlış bile olsa öğrencilerin
düşüncelerini söylemesi özendirilir.



Planlar esnek ve seçeneklidir. Öğrenme
süreciyle ilgili kararlar öğrencilerle birlikte
alınır.
Öğrencilerin karmaşık düşünmeleri; soru
sormaları, görüş alışverişi yapmaları
özendirilir.
Öğrencilerin değerlendirilmesi; günlük olarak,
dosyalara ve öğrencilerin ürettiklerine
bakılarak, öğrenme – öğretme süreçlerinin
akışı içinde yapılır.

Dewey, Piaget, Vygotsky, Bruner ve
Ausubel Yapılandırmacı yaklaşımın daha
iyi anlaşılmasını sağlamışlardır.
Öğrenci merkezli öğrenme
çevresi ve öğrenme
Öğrenci merkezli eğitimde, etkili
öğrenmenin sağlanması için;
 Öğrencilerin bilgiyi kendilerinin
yapılandırmaları,
 Sosyal etkileşimde bulunmaları,
 Gerçekçi durumlarla karşı karşıya
kalmalarını sağlayacak öğrenme çevresi
oluşturulması gerekir.





ÖMÖ öğrenme çevresi yapılandırmacı öğrenme
ilkelerine dayalı olarak oluşturulur. ÖMÖ çevresinin şu
temel öğelere sahip olduğu söylenebilir;
Etkileşim ögeleri: öğretmen, öğrenciler, teknoloji, bilgi
kaynakları.
Etkileşimi sağlama ögeleri: gerçekçi araçlar, gerçekçi
bağlamlar, gerçekçi görev ya da etkinlikler.
Öğrenmeyi destekleme ögeleri: özel öğretim ya da
destek, çoklu bakış açısı olanakları, iş birlikli öğrenme,
yansıtma.
Değerlendirme: öğrencinin gerçekçi performansı.

Öğrenci yeni görüş ve yaklaşımları
çalışarak onları yeni etkinlik ve
durumlarda uygulayarak, aynı zamanda
yeni kazanılan bilgi ve önceden var olan
zihinsel yapıları birleştirerek kendi
bilgisini oluşturur.
Öğrenci merkezli öğretimle ilgili
doğrular ve yanlışlar



Öğrenci merkezli öğretimde öğretmen
bilgiyi sunmaktan çok öğrencilere o
bilgiye nasıl ulaşacaklarını gösterir.
ÖMÖ de öğrenci etkin, öğretmen edilgen
konumdadır.
ÖMÖ bilgiyi sunan kişi herzaman
öğrencidir



ÖMÖ de sınıfta yapılacak etkinliklere
karar veren kişi öğrencidir.
ÖMÖ de öğrencilere günlük hayatta
karşılaşabilecekleri problemler sunulur.
ÖMÖ de öğrencilerin her zaman grup
içinde çalışmaları gerekir.


ÖMÖ de dersi sunan öğrenciler olduğu
için öğretmenin önceden bir hazırlık
yapması gerekmez.
ÖMÖ de öğretmen öğrencilerin
öğrenmesini kolaylaştırıcı ve
zenginleştirici seçenekler sunar.



ÖMÖ de öğrencilerin birbirleriyle
etkileşim içinde olmaları önemlidir.
ÖMÖ de öğrenci başarısı sadece
sınavlarla ölçülmez.
ÖMÖ i kullanan öğretmenlerin çoğu sınıf
içerisinde disiplin sorunu yaşarlar çünkü
öğrencileri kontrol etmek zordur.



ÖMÖ de öğretmen tüm bilgilere sahip
olan kaynak ya da uzman kişi değildir.
ÖMÖ i kullanan öğretmen dersi sorucevap şeklinde işler.
ÖMÖ de ki öğrenme gerçek yaşamdaki
öğrenmeye benzer.


ÖMÖ de öğrencilerin yanlış yapmalarına
izin verilir. Yapılan yanlışlar öğrenme
sürecinin doğal bir parçası olarak
görülür.
ÖMÖ yaklaşımı öğretmenin sınıf
içerisindeki otoritesini kaybetmesini
sağlayabilir.

ÖMÖ uygulayan öğretmen, öğrencilerin
gereksinmelerini, yeteneklerini, önceki
bilgilerini, ilgi alanlarını ve gelişmişlik
düzeylerini göz önünde bulundurarak
sınıf içerisindeki etkinlikleri
düzenlemelidir.
Öğrenci merkezli öğretimde
kullanılan yaklaşımlar






Buluş Yoluyla Öğretme
Araştırma Soruşturma Yoluyla
Öğretme
Proje Tabanlı Öğrenme
İşbirlikli Öğrenme
Probleme dayalı
öğrenme
Bilgisayar destekli
öğrenme
Öğrenci merkezli öğretimde
kullanılan stratejiler
ÖMÖ’de kullanılan öğretme yaklaşım, yöntem ve
tekniklerinin özellikleri:
 Öğrencileri etkin kılıcı olma
 Öğrencilerin yüksek düzeydeki bilişsel yeterliliklerini
geliştirici olma
 Öğrencilerin öğretmen ve öteki öğrencilerle
etkileşimde bulunmalarına elverişli olma
 Öğrencilerin önceki bilgi ve deneyimlerini harekete
geçirici olma
 Öğrencilere bağımsız öğrenme yeterliği kazandırıcı
olma
 Öğrencilere gerçekçi yaşam problemleri ile uğraşma
olanağı sağlayıcı olma
Öğretmen merkezli öğretimde kullanılan
yaklaşım
Sunuş Yoluyla Öğretme
Kurucusu Asubel’dir
Bilme düzeyindeki hedef alanının
kazandırılmasında etkilidir
Hedef davranışlar:
 ezberden söyleme,
 yazma,
 tanıma ve
 hatırlama gibi özellikleri taşımalıdır.
Sunuş Yoluyla Öğretme







Öğretmen- merkezli bir yaklaşımdır.
Öğrenmeler temel kavramlar etrafında düzenlenir.
İlke, kavram, olgu, vb. öğretmen tarafından sunulur.
Tümdengelim (genelden → özele) yaklaşımı kullanılır.
Soyut konuların ve kavramların öğretiminde kullanıldığı
için ilköğretimin 5. sınıfından itibaren kullanılması
önerilir.
Öğrenciye hazır bilgiler anlamlı olarak aktarılır.
Öğrenme konuları, öğretmen tarafından anlamlı yapı
bütünlüğüne dönüştürülerek öğrencilere aktarılır.
Buluş Yoluyla Öğretim
Kurucusu Bruner’dir.
 Kavrama, uygulama, analiz, sentez gibi hedef
alanlarının kazandırılmasında önemlidir.
Hedef davranışlar
 Olayı kendi tümceleriyle özetleme
 Örnek verme
 Olayların neden, niçin ve nasıl olduğunu
açıklama vb. gibi özellikleri taşımalıdır.

Buluş Yoluyla Öğretme






Öğrenci merkezli bir yaklaşımdır.
Öğrencinin merak ve keşfetme isteği harekete
geçirilir.
Öğretmen bir rehber, yol gösterici konumundadır.
Öğrencinin bilgiye, araştırma, inceleme ve problem
çözme yoluyla ulaşması sağlanır.
Tümevarım (özelden → genele) yaklaşımı kullanılır.
Öğrenci verilen örnekleri inceleyerek ilke, kavram ve
genellemelere ulaşmaya çalışır.
Buluş Yoluyla Öğretim


Öğretmen örnekleri sunar ve öğrenci
konunun yapısını, fikirler arasındaki
temel ilişkileri, özellikleri keşfedinceye
kadar örneklerle çalışır.
Tümevarım yoluyla öğrenmeyi teşvik
eden bu yaklaşıma örnek-kural yöntemi
de denilmektedir.
Buluş yoluyla öğretimi uygulamak için
aşağıdaki gibi bir yol izlenebilir
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Öğrencilerin konuya dikkatini çekecek kısa bir
açıklama yapmalı.
Örneklerle ilgili bilgiler vermeli.
Örnekler öğrenciler tarafından incelenmeli,
benzerlik ve farklılıklarına göre gruplandırılmalı.
Doğru örnekler geliştirmeli.
Yanlış örneklere düzeltmeler uygulanmalı.
Ortak özellikler bulunarak tanıma gidilmeli.
Doğru tanımlar pekiştirmeli.
Eksiği olanlara başka örnekler sunularak doğruyu
bulmaları sağlanmalı.
Öğrencilerden yeni örnekler bulmaları istenmeli.