Transcript Presentation SPUCON 2012

ผู้ช่วยศาสตราจารย ์ ดร.สุรศักดิ ์ มังสิ งห ์
จารุวรรณ มณฑิราช
26 ตุลาคม 2555
โครงสร้ างประชากรของประเทศไทยมี ก าร
เปลีย
่ นแปลงอยางต
อเนื
่
่ ่องโดยเป็ นผลมาจากการ
เกิดทีล
่ ดลง
 ผ ล ส า ร ว จ ข อ ง ส า นั ก ง า น ส ถิ ต ิ แ ห่ ง ช า ติ ปี
2550 พบวาผู
่ ขีน
้ เป็ นร้อยละ 10.7
่ ้สูงอายุเพิม
โดยเป็ นชายร้อยละ 44.6 และเป็ นหญิง ร้อย
ละ 55.4
และพบวา่ ประเทศไทยมีสัดส่วนของประชากร
วัย สู ง อายุ เ พิ่ม มากขึ้น จนเกือ บจะเป็ นครึ่ง หนึ่ ง
ของประชากรวัยเด็กคือ ร้อยละ 47.7

แม้ประชากรผู้สูงอายุในประเทศจะเพิม
่ มากขึ้น
แ ต่ จ า น ว น ผู้ สู ง อ า ยุ ที่ ม ี ก า ร ใ ช้ ห รื อ เ ข้ า ถึ ง
เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่ อสารยังน้อยอยู่
มาก
 ดัง นั้น จึง ได้ มีก ารศึ ก ษาความต้ องการ รวมถึง
ปั ญ หาและอุ ป สรรคของการเข้ าถึง เทคโนโลยี
ส า ร ส น เ ท ศ แ ล ะ ก า ร สื่ อ ส า ร ข อ ง ป ร ะ ช า ก ร
ผู้ สู ง อายุ ท ี่ม ีอ ายุ ต ้งั แต่ 60 ปี ขึ้น ไปโดยเริ่ม
ทาการศึ กษากลุมผู
ี่ าศั ยอยูในเขตพื
น
้ ที่
่ ้สูงอายุทอ
่
กรุงเทพมหานคร

กระทรวงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่ อสาร
มีก ารสร้ างนโนบาย เพื่อ ส่ งเสรืม และผลัก ดัน
โครงการต่ างๆ เพื่อ เป็ นการส่ งเสริม ความรู้
และการเข้ าถึง เทคโนโลยีส ารสนเทศและการ
สื่ อสารให้แกประชาชน
ทุกประเภท ไมว
่
่ าจะ
่
เป็ น เด็ ก เยาวชน สตรี
พระภิ ก ษู -
เพื่อ ศึ กษาความต้ องการทางด้ านเทคโนโลยี
สารสนเทศและการสื่ อสารของผู้สูงอายุทม
ี่ อ
ี ายุ
ตั้ง แต่ 60 ปี ขึ้น ไป ที่อ าศั ย อยู่ในเขตพื้น ที่
กรุงเทพมหานคร
 เพื่ อ ศึ กษาปั ญ หา อุ ป สรรคของการเข้ าถึ ง
เทคโนโลยีสารสนเทศและสื่ อสารของประชากร
ผู้สูงอายุในประเทศไทยทีอ
้ ที่
่ าศั ยอยู่ในเขตพืน
กรุงเทพมหานคร
 เพื่อ วิเ คราะห ความสั
มพัน ธ ของอาชี
พ กับความ
์
์
ต้ องการด้ านเทคโนโลยี ส ารสนเทศและการ
สื่ อสารของผู้สูงอายุ

ศึ ก ษ าคว าม ต้ อ ง ก าร ท าง ด้ าน เ ท คโ น โ ล ยี
ส า ร ส น เ ท ศ แ ล ะ ก า ร สื่ อ ส า ร ปั ญ ห า แ ล ะ
อุปสรรคในการเข้าถึง เทคโนโลยสารสนเทศ
และการสื่ อสารของประชากรผู้สูงอายุทม
ี่ อ
ี ายุ
ตั้ง แต่
60
ปี ขึ้น ไป ในเขตพื้น ที่
กรุ ง เทพมหานคร และความสั มพัน ธ ์ของ
ปั จ จั ย พื้ น ฐ า น กั บ ค ว า ม ต้ อ ง ก า ร ท า ง ด้ า น
เทคโนโลยีสารสนเทศ
ผู้สูงอายุตองการใช
้
้เทคโนโลยีสารสนเทศและ
การสื่ อสารเพือ
่ ให้ความรูและช
้
่ วยเหลือทางดาน
้
สุขภาพ
 ผู้สูงอายุตองการให
้
้หน่วยงานภาครัฐหรือผูที
้ ่
เกีย
่ วของให
้
้ความสาคัญในการส่งเสริมการ
เรียนรูด
สารสนเทศและการสื่ อสาร
้ านเทคโนโลยี
้
 ผู้สูงอายุตองการให
้
้หน่วยงานภาครัฐหรือ
หน่วยงานทีเ่ กีย
่ วของจั
ดสรรเครือ
่ งมืออุปกรณ ์
้
สาหรับการเขาใช
้
้งานให้
 ผู้สูงอายุตองการให
้ ่
้
้หน่วยงานภาครัฐหรือผูที

หน่วยงานภาครัฐทีเ่ กีย
่ วของใช
้
้ขอมู
้ ลความ
ต้องการทางดานเทคโนโลยี
สารสนเทศและการ
้
สื่ อสารของผูสู
่ สนับสนุ นการคิด
้ งอายุเพือ
วิเคราะห ์ พิจารณาวางกรอบแนวทางเชิง
นโยบาย ยุทธศาสตร ์ โครงสราง
กลไก
้
หรือแผนงานโครงการเกีย
่ วกับการส่งเสริม
อานวยความสะดวก และการพัฒนาคุณภาพ
ชีวต
ิ ของประชากรผูสู
้ งอายุในดานเทคโนโลยี
้
สารสนเทศและการสื่ อสาร
 หน่วยงานตางๆ
สามารถนาผลการศึ กษาไปใช้
่
เป็ นขอมูลเพือ
่ พัฒนาการบริการและการเขาถึง

ใช้วิธก
ี ารสารวจ (Survey)
 การเก็บรวบรวมขอมู
้ ลใช้แบบสอบถาม
(Questionnaire)
 ประชากรทีท
่ าการศึ กษาไดแก
้ ่ ประชากร
ผู้สูงอายุในประเทศไทยทัง้ เพศชายและเพศหญิง
ทีม
่ อ
ี ายุ 60 ปี ขน
ึ้ ไปทีอ
่ ยูในเขตพื
น
้ ที่
่
กรุงเทพมหานคร จานวน 692,654 คน
(ข้อมูลของกรมการปกครอง
กระทรวงมหาดไทย ปี พ.ศ.2553)
 กลุมตั
120 (คานวณโดยใช้สูตร
่ วอยางขนาด
่

ส่วนที่ 1 ข้อมูลทัว
่ ไปของผู้ตอบแบบสอบถาม
 ส่ วนที่ 2 ข้ อค าาถามเกีย
่ วกับการมีและการใช้
อุ ป ก ร ณ ์ แ ล ะ เ ค รื่ อ ง มื อ ท า ง ด้ า น เ ท ค โ น โ ล ยี
สารสนเทศและการสื่ อสาร
 ส่ วนที่ 3 ข้ อค าถามเกี่ ย วกั บ ความต้ องการ
ทางด้ านเทคโนโลยีส ารสนเทศและการสื่ อสาร
ลักษณะการตอบเป็ นแบบมาตราส่วนประมาณคา่
(Rating Scale)
 ส่วนที่ 4 ข้อคาถามเกีย
่ วกับปัญหาและอุปสรรค
ในการเข้ าถึ ง เทคโนโลยี ส ารสนเทศและการ
สื่ อสาร เป็ นแบบมาตราส่วนประมาณคา่


ผู้วิจย
ั ทาการแจกแบบสอบถามและสั มภาษณ ์
ผู้สูงอายุในเขตพืน
้ ทีต
่ างๆ
ในกรุงเทพมหานคร
่
ดวยตนเอง
และจัดส่งแบบสอบถามเพือ
่ ขอความ
้
อนุ เคราะหไปยั
งหน่วยงานตางๆ
ในการแจก
์
่
และรวบรวมแบบสอบถามหน่วยงานทีไ่ ดจั
้ ดส่ง
แบบสอบถามไปให้ ไดแก
้ ่
 ศูนยการเรี
ยนรู้ ICT ชุมชน ทีไ่ ดกระจายติ
ดตัง้ อยู่
้
์
ในเขตพืน
้ ทีก
่ รุงเทพมหานคร
 ชมรมคอมพิวเตอรและอิ
นเทอรเน็
่ ผู้สูงวัย
์
์ ตเพือ
(OPPY Club)
 สมาคมสภาผู้สูงอายุแหงประเทศไทยในพระ
่
กลุมตั
ความตองการทางด
านเทคโนโลยี
่ วอยางมี
่
้
้
สารสนเทศและการสื่ อสารในระดับปานกลางมี
คาเฉลี
ย
่ รวมที่ 2.99
่
 เมือ
่ พิจารณาความตองการทางด
านเทคโนโลยี
้
้
สารสนเทศและการสื่ อสารเป็ นรายดาน
พบวา่
้
กลุมตั
ความตองการทางด
านเทคโนโลยี
่ วอยางมี
่
้
้
สารสนเทศและการสื่ อสาร ในระดับทีส
่ ูง
จาานวน 3 ดาน
้

จากการศึ กษาด้ านปั ญ หาและอุ ป สรรคในการ
เข้าถึงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่ อสารของ
กลุ่มตัว อย่าง พบว่า กลุ่มตัว อย่างมีปัญ หา
และอุปสรรคในการเข้าถึงเทคโนโลยีสารสนเทศ
และการสื่ อสาร ในระดับปานกลาง (มีคาเฉลี
ย
่
่
รวมที่ 2.94)
 เมือ
่ พิจารณาเป็ นรายด้าน พบว่า ปัญ หาและ
อุปสรรคในการเข้าถึงเทคโนโลยีสารสนเทศและ
การสื่ อสารอยูในระดั
บสูง คือ การขาดความรู้
่
ความสามารถและทักษะในการใช้งาน คาเฉลี
ย
่
่
อยู ท ี่ 3.74 รองลงมาเป็ นปั ญ หาอุ ป สรรคใน

จากการทดสอบแบบไคสแควรระหว
างลั
กษณะอาชีพ
่
์
ในปัจจุบน
ั กับความต้องการใช้เทคโนโลยีสารสนเทศ
และการสื่ อสารเพือ
่ ให้ความรู้และช่วยเหลือทางด้าน
สุขภาพ พบวา่ ลักษณะอาชีพในปัจจุบน
ั ส่งผลต่อ
ความต้ องการใช้ เทคโนโลยี ส ารสนเทศและการ
สื่ อสารเพือ
่ ให้ความรู้และช่วยเหลือทางด้านสุขภาพ
โดยมีคาความส
าคัญทางสถิตท
ิ รี่ ะดับ .002
่
จากการทดสอบแบบไคสแควร ระหว
ั ความ
่างอายุ ก บ
์
ต้ องการให้ หน่ วยงานภาครัฐ หรื อ ผู้ ที่ เ กี่ ย วข้ องให้
ความสาคัญในการส่งเสริมการเรียนรู้ด้านเทคโนโลยี
สารสนเทศและการสื่ อสาร พบว่ า อายุ ส่ งผลต่ อ
ความต้องการให้หน่วยงานภาครัฐหรือผู้ทีเ่ กีย
่ วข้องให้
ความสาคัญในการส่งเสริมการเรียนรู้ด้านเทคโนโลยี
สารสนเทศและการสื่ อสาร โดยมีคาความส
าคัญทาง
่
จากการทดสอบแบบไคสแควรระหว
างอายุ
กบ
ั ความ
่
์
ต้องการให้หน่ วยงานภาครัฐ หรือผู้ ทีเ่ กีย
่ วข้องให้
ความสาคัญในการลดความเหลือ
่ มลา้ ในการเข้าถึง
เทคโนโลยี ส ารสนเทศและการสื่ อสาร พบว่ า
อายุ ส่ งผลต่อความต้ องการให้ หน่ วยงานภาครัฐ
หรือ ผู้ ที่เ กี่ย วข้ องให้ ความส าคัญ ในการลดความ
เหลือ
่ มลา้ ในการเข้าถึงเทคโยโลยีสารสนเทศและ
การสื่ อสาร โดยมีคาความส
าคัญทางสถิตท
ิ รี่ ะดับ
่

กลุมตั
ความต้องการทางดานเทคโนโลยี
่ วอยางมี
่
้
สารสนเทศและการสื่ อสารในระดับ ปานกลาง
เมือ
่ พิจารณาความต้องการทางด้านเทคโนโลยี
สารสนเทศและการสื่ อสารเป็ นรายด้าน พบว่า
กลุมตั
ความต้องการทางดานเทคโนโลยี
่ วอยางมี
่
้
ส า ร ส น เ ท ศ แ ล ะ ก า ร สื่ อ ส า ร ใ น ร ะ ดั บ สู ง
จาานวน 3 ดาน
ไดแก
้
้ ่
(1 ) มี ค วา มต้ องก ารให้ หน่ วยงานภา ค รั ฐ หรื อ ผู้ ที่
เกีย
่ วข้องให้ความสาคัญในการลดความเหลือ
่ มลา้ ใน
การเข้าถึงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่ อสาร
(2) มีความต้องการให้หน่วยงานภาครัฐหรือหน่วยงาน
ทีเ่ กีย
่ วข้องจัดสรรเครือ
่ งมืออุปกรณส
์ าหรับการเข้าใช้
จากการศึ กษาด้ านปั ญ หาและอุ ป สรรคในการ
เข้าถึงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่ อสารของ
กลุมตั
พบวา่ กลุมตั
ปัญหาและ
่ วอยาง
่
่ วอยางมี
่
อุปสรรคในการเขาถึ
้ งเทคโนโลยีสารสนเทศและ
การสื่ อสาร ในระดับปานกลาง เมือ
่ พิจารณา
เป็ นรายด้ าน พบว่า ปั ญ หาและอุ ป สรรคใน
การเข้าถึงเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่ อสาร
ทีอ
่ ยูในระดั
บสูง คือ
ก า ร ข า ด ค ว า ม รู้
่
ความสามารถและทักษะในการใช้งาน รองลงมา
เป็ นปั ญ หาอุ ป สรรคในระดับ ปานกลาง คื อ
การใชงานมีความยุงยากซับซอน
จากการศึกษาความสัมพันธ์ ท่ เี กี่ยวเนื่องกันของผู้ตอบแบบสอบถาม
ด้ วยไควสแควร์ พบว่ า



ปั จจั ย พื น้ ฐานทางด้ านลั ก ษณะอาชี พ มี ค วามสั ม พั น ธ์ กั บ ความต้ องการใช้
เทคโนโลยี ส ารสนเทศและการสื่ อ สารเพื่ อ ให้ ค วามรู้ และช่ ว ยเหลื อ ทางด้ า น
สุขภาพของผู้สูงอายุ
ปั จจัยพืน้ ฐานทางด้ านอายุ มีความสัมพันธ์ กับความต้ องการให้ หน่ วยงานภาครั ฐ
หรื อ ผู้ ที่ เ กี่ ย วข้ อ งให้ ค วามส าคั ญ ในการส่ งเสริ ม การเรี ย นรู้ ด้ า นเทคโนโลยี
สารสนเทศและการสื่อสารของผุ้สูงอายุ
ปั จจัยพืน้ ฐานทางด้ านอายุ มีความสัมพันธ์ กับความต้ องการให้ หน่ วยงานภาครั ฐ
หรื อ ผู้ ที่ เ กี่ ย วข้ องให้ ความส าคั ญ ในการลดความเหลื่ อมล า้ ในการเข้ าถึ ง
เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารของผู้สูงอายุ


สมมุติฐานที่ 1 ผู้ สูงอายุต้องการใช้ เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร
เพื่อให้ ความรู้ และช่ วยเหลือทางด้ านสุขภาพ พบว่ า กลุ่มตัวอย่ างมีระดับ
ความต้ องการใช้ เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารเพื่อให้ ความรู้ และ
ช่ วยเหลือทางด้ านสุขภาพ ในระดับปานกลาง ที่ค่าเฉลี่ย 3.50 ซึ่งถือว่ าเป็ น
ระดับความต้ องการปานกลางที่ค่อนข้ างไปทางสูง
สมมุติฐานที่ 2 ผู้ สูงอายุต้องการให้ หน่ วยงานภาครั ฐหรื อผู้ ท่ ีเกี่ยวข้ องให้
ความสาาคัญในการส่ งเสริ มการเรี ยนรู้ ด้านเทคโนโลยีสารสนเทศและการ
สื่อสารพบว่ า กลุ่มตัวอย่ างมีระดับความต้ องการให้ หน่ วยงานภาครั ฐหรื อผู้
ที่ เ กี่ ย วข้ อ งให้ ค วามส าาคั ญ ในการส่ ง เสริ ม การเรี ย นรู้ ด้ า นเทคโนโลยี
สารสนเทศและการสื่อสาร ในระดับสูง ที่ค่าเฉลี่ยรวม
ส ม มุ ติ ฐ า น ที่ 3 ผู้ สู ง อ า ยุ ต้ อ ง ก า ร ใ ห้
หน่ วยงานภาครัฐ หรือ หน่ วยงานที่เ กี่ย วข้ อง
จัด สรรเครื่อ งมือ อุ ป กรณ ์ส าหรับ การเข้ าใช้
งานให้ พบว่า กลุ่มตัว อย่างมีร ะดับ ความ
ต้องการให้หน่วยงานภาครัฐหรือหน่วยงานที่
เกีย
่ วข้องจัดสรรเครือ
่ งมืออุปกรณส
์ าหรับการ
เข้ าใช้ งานให้ ในระดับ สู ง ที่ค่าเฉลี่ย รวม
3.93
 ส ม มุ ติ ฐ า น ที่
4 ผู้ สู ง อ า ยุ ต้ อ ง ก า ร ใ ห้
ห น่ ว ย ง า น ภ า ค รั ฐ ห รื อ ผู้ ที่ เ กี่ ย ว ข้ อ ง ใ ห้
ความสาคัญในการลดความเหลือ
่ มลา้ ในการ
เข้ าถึง เทคโนโลยีส ารสนเทศและการสื่ อสาร
