Transcript ไลโปโปรตีนที่มีความหนาแน่นสูง

ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.อภิชาติ ไตรแสง
คณะศิลปศาสตร์ มหาวิทยาลัยแม่ โจ้
1. ความดันเลือดสูง (Hypertension)
2. ไขมันในเลือด (Blood Lipids)
2.1 คอเลสเตอรอลรวม (Total Cholesterol) เพิ่มมากขึ้น
2.2 ไตรกลีเซอไรด์ (Triglyceride) เพิ่มมากขึ้น
2.3 คอเลสเตอรอลที่เชื่อมอยูก่ บั ไลโปโปรตีนที่มีความหนาแน่นต่า
(Low-density lipoprotein : LDL-C) เพิม่ มากขึ้น
2.4 คอเลสเตอรอลที่เชื่อมอยูก่ บั ไลโปโปรตีนที่มีความหนาแน่นสู ง
(High-density lipoprotein : HDL-C) ลดต่าลง
ปัจจัยทีส่ ามารถควบคุมได้ (ต่ อ)
2.5 อัตราส่ วนระหว่างคอเลสเตอรอลรวมกับคอเลสเตอรอลที่เชื่อม
อยูก่ บั ไลโปโปรตีนที่มีความหนาแน่นสู ง (Total holesterol /
High density lipoprotein ratio) น้อยกว่า 4.5
3. การสูบบุหรี่ (Smoking)
4. ขาดการออกกาลังกาย (Physical inactivity)
ปัจจัยทีไ่ ม่ สามารถควบคุมได้
1. อายุ (Age)
2. เพศ (Gender)
3. เชื้อชาติ (Ethnic)
4. ประวัติของครอบครัว (Family history)
1.
2.
3.
4.
เบาหวาน (Diabetes)
ความเครี ยด (Stress)
ความอ้วน (Obesity)
วิถีการดาเนินชีวติ ที่มีการเคลื่อนไหวร่ างกายน้อย
(Sedentary lifestyle)
5. บุคลิกภาพและรู ปแบบของพฤติกรรม (Personality
and behavior patterns)
6. ความผิดปกติของคลื่นไฟฟ้ าหัวใจ (Electrocardiogram
abnormalities)
ตาราง: ระดับอัตราเสี่ ยงต่ อการเกิดโรคหัวใจโคโรนารี่
ปัจจัยเสี่ ยง
ความดันเลือด
- ความดันเลือดขณะ
หัวใจบีบตัว
- ความดันเลือดขณะ
คลายตัว
การสูบบุหรี่
(มวนต่อวัน)
ระดับความสั มพันธ์ ของอัตราเสี่ ยง
ต่ามาก
ต่า ปานกลาง
สูง
สูงมาก
น้อยกว่า 110
120
130-140
150-160
มากกว่า 170
น้อยกว่า 70
76
87-88
94-100
มากกว่า 106
ไม่เคยสู บหรื อ
สูบน้อยกว่า
หนึ่งปี
5
10-20
30-40
มากกว่า 50
ตาราง: ระดับอัตราเสี่ ยงต่ อการเกิดโรคหัวใจโคโรนารี่ (ต่ อ)
ปัจจัยเสี่ ยง
ระดับความสั มพันธ์ ของอัตราเสี่ ยง
ต่ามาก
ต่า ปานกลาง
สูง
สูงมาก
คอเลสเตอรอลรวม
น้อยกว่า 180 น้อย
220-240
(ml/dl)
กว่า 200
คอเลสเตอรอลรวม
น้อยกว่า 3.0 น้อย น้อยกว่า 4.5
หารด้วยไลโปโปรตีน
กว่า 4.0
ที่มีความหนาแน่นสูง
ไตรกลีเซอไรด์
น้อยกว่า 50
น้อย
130
(ml/dl)
กว่า 100
260-280
มากกว่า 300
มากกว่า
5.2
มากกว่า 7.0
200
มากกว่า 300
กลูโคส (ml/dl)
120-130
มากกว่า 140
น้อยกว่า 80
90
100-110
ตาราง: ระดับอัตราเสี่ ยงต่ อการเกิดโรคหัวใจโคโรนารี่ (ต่ อ)
ปัจจัยเสี่ ยง
ระดับความสั มพันธ์ ของอัตราเสี่ ยง
ต่ามาก
ต่า ปานกลาง
สูง
สูงมาก
เปอร์เซ็นต์ไขมันของร่ างกาย (%)
ชาย
หญิง
Body Mass Index
(น้ าหนักตัวเป็ น
กิโลกรัมหารด้วยความ
สูงเป็ นเมตร ยกกาลัง
สอง)
ความเครี ยด
12
16
16
20
25
30
30
75
น้อยกว่า 25
25-30
30-40
มากกว่า 40
ไม่เคย
เกือบจะ เป็ นบางครั้ง
ไม่เคย บางคราว
บ่อยๆ
มากกว่า 35
มากกว่า 40
เป็ นประจา
ตาราง: ระดับอัตราเสี่ ยงต่ อการเกิดโรคหัวใจโคโรนารี่ (ต่ อ)
ปัจจัยเสี่ ยง
ระดับความสั มพันธ์ ของอัตราเสี่ ยง
ต่ามาก
ต่า ปานกลาง สูง
สูงมาก
การออกกาลังกาย (นาที/สัปดาห์)
-การออกกาลังกายที่ใช้
พลังงานมากกว่า 6 กิโล
240
แคลอรี่ /นาที
(5 METS)
-การออกกาลังกายที่ระดับ
ความหนักของงานมากกว่า
60 เปอร์เซ็นต์ของอัตราการ
เต้นของหัวใจสารองสูงสุ ด
(เวลาเป็ นนาทีต่อครั้ง)
120
180-120
100
80-60
น้อยกว่า 30
90
30
0
0
ตาราง: ระดับอัตราเสี่ ยงต่ อการเกิดโรคหัวใจโคโรนารี่ (ต่ อ)
ปัจจัยเสี่ ยง
ความผิดปกติของคลื่นไฟฟ้ า
หัวใจ (ST depression)หน่วย
เป็ นมิลลิโวลท์ (mV)
ประวัติของครอบครัวที่เคย
เป็ นหัวใจวายมาก่อนและ
เป็ นก่อนอายุ 60 ปี (จานวน
คน)
อายุ (ปี )
ระดับความสั มพันธ์ ของอัตราเสี่ ยง
ต่ามาก
ต่า ปานกลาง สูง
สูงมาก
0
0
0.05
0.10
0.20
0
0
1
2
3 หรื อ
มากกว่า
น้อยกว่า 30
40
50
60
มากกว่า 70
ตารางแสดงระดับความดันเลือด
ระดับความดันเลือด
ค่ าความดันเลือดขณะ
หัวใจบีบตัว
(มิลลิเมตรปรอท)
ค่ าความดันเลือดขณะ
หัวใจคลายตัว
(มิลลิเมตรปรอท)
ความดันเลือดปกติ (Normal)
ความดันเลือดปกติค่อนไปทางสูง (High Normal )
ความดันเลือดสูงระดับก้ ากึ่ง (Mild hypertension)
น้อยกว่า 130
130-139
140 - 159
น้อยกว่า 85
85 - 89
90 - 99
ความดันเลือดสูงระดับปานกลาง (Modulate
hypertension)
ความดันเลือดสูงระดับรุ นแรง (Severe
hypertension)
160 - 179
100 - 109
180 - 209
110 - 119
ความดันเลือดสูงระดับรุ นแรงมาก (Very Severe
hypertension)
210 หรื อมากกว่า
120 หรื อมากกว่า
ปัจจัยเสี่ ยงหลักต่ อโรคหัวใจและหลอดเลือดในผู้ป่วยความดันเลือดสู ง
โรคเบาหวาน
อายุมากกว่า 60 ปี
เพศชาย
สูบบุหรี่
ภาวะไขมันในเลือดสูง
เพศหญิงที่หมดประจาเดือน
ประวัติทางครอบครัวที่เป็ นโรคหัวใจและหลอดเลือด : ในหญิง
อายุนอ้ ยกว่า 65 ปี หรื อในชายอายุนอ้ ยกว่า 55 ปี
แสดงโรคหรือความเสื่ อมของอวัยวะทีเ่ กิดจากความดันเลือดสู ง
•
•
•
•
•
•
•
•
หัวใจห้องล่างซ้ายโต
โรคหลอดเลือดโคโรนารี่
กล้ามเนื้อหัวใจตาย
ภาวะหัวใจล้มเหลว
อัมพาต
โรคหลอดเลือดแดงโป่ งพองหรื อตีบ
จอประสาทตาเสื่ อม
ไตพิการ
แสดงองค์ ประกอบทีใ่ ช้ ในการพยากรณ์ ความดันเลือดสู ง
• การที่มีผนังของกล้ามเนื้อหัวใจให้หอ้ งล่างซ้ายหนาเพิ่มขึ้น
• ดัชนีมวลกายร่ างกาย (Body Mass Index) อยูใ่ นระดับสูง
• การที่อตั ราส่ วนระหว่าง Na+/K+ จากปัสสาวะ ที่ตรวจสอบใน
เวลา 24 ชัว่ เพิม่ สูงขึ้น (ค่าเฉลี่ยอัตราส่ วนระหว่าง Na+/K+
ประมาณ 3.6)
• เชื้อชาติ (ถ้าเป็ นอัฟริ กา และอเมริ กา มีโอกาสที่เป็ นความดัน
เลือดสูงมากขึ้น)
• การที่ความดันเลือดสูงเพิม่ มากขึ้น อันเนื่องมาจากการทดสอบ
แรงบีบมือ
แสดงองค์ ประกอบทีใ่ ช้ ในการพยากรณ์ ความดันเลือดสู ง (ต่ อ)
• ระดับสมรรถภาพของร่ างกายต่า
• การที่ออกกาลังกายแล้วปรากฏว่าความดันเลือดสูงเพิ่มขึ้นอย่าง
ผิดปกติ
• ประวัติของครอบครัวเป็ นผูท้ ี่มีความดันเลือดสูง
แสดงเกณฑ์ การวินิจฉัยภาวะความดันโลหิตสู งในผู้ใหญ่ อายุ 18 ปี ขึน้ ไป
การวินิจฉัย
ความดันเลือดขณะหัวใจ
บีบตัว (systolic blood
pressure)
น้อยกว่า 120
น้อยกว่า 130
130 - 139
เหมาะสม
ปกติ
ปกติสูง
ความดันเลือดสูง
ระยะที่ 1
140 -159
ระยะที่ 2
160 – 179
ระยะที่ 3
มากกว่า หรื อเท่ากับ 180
และ
และ
หรื อ
ความดันเลือดขณะหัวใจ
คลายตัว (diastolic
blood pressure)
น้อยกว่า 80
น้อยกว่า 85
85 - 89
หรื อ
หรื อ
หรื อ
90 -99
100 -109
มากกว่าหรื อเท่ากับ 110
แสดงการปรับเปลีย่ นวิถีชีวติ เพือ่ ลดระดับความดันเลือด
1. ลดน้ าหนักถ้ามีน้ าหนักเกิน
2. จากัดการได้รับแอลกอฮอล์ไม่เกินขนาดสูงสุ ดต่อวัน เช่น เบียร์ 24
ออนซ์, ไวน์ 10 ออนซ์ ,วิสกี้ 2 ออนซ์ และลดลงครึ่ งหนึ่งสาหรับ
ผูห้ ญิงและผูม้ ีน้ าหนักตัวน้อย
3. เพิม่ การออกกาลังกายชนิดแอโรบิค (30-45 นาที/วัน)
4. จากัดปริ มาณโซเดียมให้ได้ NaCl น้อยกว่า 5 กรัม/วัน
แสดงการปรับเปลีย่ นวิถีชีวติ เพือ่ ลดระดับความดันเลือด (ต่ อ)
5. ได้รับโปแตสเซียมอย่างเพียงพอ (ประมาณ 90 มิลลิโมล/วัน)
6. ได้รับแคลเซียมและแมกนีเซียมอย่างเพียงพอ
7. หยุดการสูบบุหรี่ และลดการรับประทานไขมันอิ่มตัวและ
โคเลสเตอรอล
คลอเลสเตอรอลรวม(Total Cholesterol)
คลอเลสเตอรอลรวม
หน่ วยวัด มิลลิกรัม/เดซิลติ ร
น้อยกว่า 180 mg/dL
180 – 200 mg/dL
220 -240 mg/dL
260 -280 mg/dL
มากกว่า 300 mg/dL
ระดับความสั มพันธ์ ของอัตราเสี่ ยง
ต่ามาก
ต่า
ปานกลาง
สูง
สูงมาก
ไตรกลีเซอไรด์ (Triglyceride)
ไตรกลีเซอไรด์
หน่ วยวัด มิลลิกรัม/เดซิลติ ร
น้อยกว่า 200 mg/dL
200 -500 mg/dL
มากกว่า 500 mg/dL
ระดับความสั มพันธ์ ของอัตราเสี่ ยง
ต่า
ปานกลาง
มาก
ไลโปโปรตีนที่มคี วามหนาแน่ นต่า
(Low-density lipoprotein : LDL-C)
ไลโปโปรตีนที่มีความหนาแน่ นต่า
หน่ วยวัด มิลลิกรัม/เดซิลติ ร
น้อยกว่า 130 mg/dL
130 -159 mg/dL
มากกว่า 160 mg/dL
ระดับความสั มพันธ์ ของอัตราเสี่ ยง
น้อย
ปานกลาง
มาก
ไลโปโปรตีนทีม่ คี วามหนาแน่ นสู ง
(High-density lipoprotein : LDL-C)
ไลโปโปรตีนทีม่ คี วามหนาแน่ นสู ง
หน่ วยวัด มิลลิกรัม/เดซิลติ ร
มากกว่า 40 mg/dL
35 -40
mg/dL
น้อยกว่า 35 mg/dL
ระดับความสั มพันธ์ ของอัตราเสี่ ยง
น้อย
ปานกลาง
มาก
แสดงเกณฑ์ ของความดันเลือดที่ผดิ ปกติและระยะเวลาตรวจซ้า
ระดับความดันเลือดเริ่มแรก
ความดันเลือดขณะหัวใจ
บีบตัว (systolic blood
pressure) (มม.ปรอท)
ความดันเลือดขณะหัวใจ
คลายตัว (diastolic blood
pressure) (มม.ปรอท)
น้อยกว่า 130
130 – 139
140 – 159
160 – 179
น้อยกว่า 85
85 – 89
90 -99
100 – 109
มากกว่า 180
มากกว่า 110
คาแนะนา
ตรวจวัดซ้ าทุก 2 ปี
ตรวจวัดซ้ าทุก 1 ปี
ตรวจวัดซ้ าภายใน 2 เดือน
ประเมินสภาพหรื อติดตามผลการรักษา
ภายใน 1 เดือน
ประเมินสภาพหรื อติดตามผลการรักษา
ทันทีหรื อภายใน 1 สัปดาห์ข้ ึนอยูก่ บั
อาการทางคลีนิค