Transcript Hafta 5 6 - Ders Takip

ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ
GÜNLÜK PLÂN ve DERS PLANI
• Günlük ders plânı, o gün haftalık ders programında yer alan
derslerin plânlarının toplamından oluşur.
• Diğer bir ifadeyle günlük plân birden fazla dersin plânlarının
bir araya gelmesinden oluşmuş bir plândır. Sınıf öğretmenleri
bir günde birkaç çeşit ders verdiklerinden günlük plân, branş
öğretmenleri ise ders plânı yaparlar.
• 2551 sayılı Tebliğler Dergisi’nde ders planı ile ilgili, geleneksel
plan formatı ve çoklu zeka plan formatı olarak iki formata yer
verilmiştir.
• Bunun yanında yeni program değişikliği ile birlikte okullarda
yapılandırmacı yaklaşımı esas alan etkinlik plan formatı
kullanılmaya başlanmıştır.
ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ
Ders Planı Hazırlama Aşamaları
Bu bölümde, öğretmenin günlük planındaki
“öğretim etkinliklerinin düzenlenmesi” bölümünde
yapılması gerekenler üzerinde durulacaktır.
Bir derste düzenlenen öğretim etkinlikleri
(Öğretim durumları), niteliği ne olursa olsun şu ana
bölümlerden oluşur:
 Giriş
 Gelişme
 Sonuç
ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ
GİRİŞ
GELİŞME
SONUÇ
HAZIRLIK
SUNU
UYGULAMA
ÖLÇME VE
DEĞERLENDİRME
Ara Özet
Tekrar Güdüleme
Düzey Belirleme
Son Özet
Dikkati Sürdürme
Geri Bildirim
Alıştırma Yapma
Dikkati Sürdürme
Genelleme yapma
Tekrar
İçeriği
Sunma
Geçiş
Gözden Geçirme
Güdüleme
Dikkat Çekme
Ders Plânı Hazırlama Aşamaları
(Bir Ders İçeriğinin Sunum Aşamaları)
1. Hazırlık/Giriş Basamağı
-Öğrencilerin dikkatlerini çekme
Öğrenme dikkatle başlar. Sınıfta öğrencilerin duyu organlarına
çok sayıda uyarıcı gelir. Bu uyarıcılardan kendine uyan, ihtiyacını
karşılayanlardan birine zihinsel olarak odaklaşır. Bu zihinsel olaya
dikkat adı verilmektedir.
Duyu organlarına gelen bir uyaranın şiddeti (yüksek ses, renk
vb.) dikkati etkiler. Öğrenme etkinliklerinin düzenlenmesinde
yapılan ve öğrenciye ilginç gelebilecek uygulamalar dikkatin
çekilmesi ve sürdürülmesini sağlar. Öğrencilerin dikkatleri üç
değişik biçimde çekilebilir:
ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ
 Sözel uyarıcılar: Öğrencilerin gelişim özelliklerine,
kazandırılacak davranışlara göre derse giriş yaparken
konuyla ilgi kurulabilecek günlük bir örnek olay, anı, fıkra
anlatılabilir. Bir problem durumundan söz edilebilir. Cevabı
dersin sonraki bölümlerinde olan dikkat çekici sorular
sorularak “bunların cevabını bu dersi dikkatle takip ettikten
verebileceksiniz” denebilir. Sorular kazandırılacak hedef
davranışın seviyesine göre seçilmelidir.
 Görsel uyarıcılar: Konu ile ilgili bir afiş, tepegözle yansıtılan
bir ilginç bir şekil, grafik, şema veya slayt gösterimi ile derse
başlanabilir.
ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ
 Görsel ve sözel uyarıcılar: Hem görsel hem de sözel
uyarıcılar bir arada sunulabilir. Bunu için dramatizasyon,
oyun rol oynama yöntemleri kullanılabilir, sesli ve görüntülü
video filmler gösterilebilir. Gösterilen film veya slaytlar en
can alıcı yerlerinden kesilerek sorularla öğrencilerin
dikkatleri çekilebilir. Bu etkinliklerin süresi 4-5 dakikayı
geçmemelidir. Görsel ve sözel uyarıcıların aynı anda
kullanılması diğerlerine göre daha dikkat çekicidir.
• Bunlardan başka dersin girişinde sessiz kalınarak da
dikkatler çekilebilir. Ders süresi içinde öğrencilerin
dikkatlerine süreklilik kazandırmak için zaman zaman kasıtlı
yanlışlıklar yapılabilir.
ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ
Öğrencileri güdüleme
Bir Fransız atasözünde bu şöyle anlatılır; “Bir atı suya zorla götürebilirsiniz
ama ona zorla su içiremezsiniz.” Bu şu anlama geliyor: Eğer karşınızdakinde
öğrenme isteği yoksa ona hiç bir şey öğretemezsiniz.
Öğrenme öğrenen merkezlidir. Dolayısıyla öğrenme sürecinin etkin
düzenlenebilmesi öğrenenin aktif katılımına bağlıdır. Öğrencilerin başarılarını
etkileyen başlıca nedenlerden biri de konuya ilgi duymamalarıdır. Öğretmen
dersin ilk dakikalarında bir şekilde öğrencilerin konuya ilgili olmasını
sağlamalıdır.
Bu aşamada derste yapılacak etkinlikler hakkında bilgiler verilerek
öğrencilerin merak ve ilgileri çekilebilir. İşlenecek konuyla ilgili olarak
öğrencilerin bildikleri bilgilere zıt fikirler ortaya atılarak bir problem durumu
oluşturulabilir. Öğrencilere derste edinecekleri bilgi ve becerilerin hayatta ve
sonraki derslerde ne işe yarayacağının örnekleriyle ortaya konulması
öğrencilere öğrenmeye istekli kılar.
Motive olmuş bir öğrenci ilgi duyar, konu üzerine odaklaşır, kendini
etkinliklere verir, bir gayret ortaya koyar ve öğrenmede ısrarcı davranır,
kararlılık gösterir.
ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ
Gözden Geçirme (Hedeften haberdar etme)
Öğrenciler dersin sonunda ne öğreneceklerini başta
bilirlerse onu elde etmek için düzenlenen etkinlikleri takip eder
ve bu etkinliklere isteyerek katılırlar. Bu amaçla ders sonunda
öğrencilere duyurulur.
Ancak dersin hedefleri ile ilgili olan bu öğrenmeleri
öğrencilerin anlayacağı bir şekilde somut olarak ortaya koymak
gerekir. Hedefin, öğrencilerin anlayabileceği somutlukta ifade
edilemediği durumlarda motive edici olmazlar.
Az rastlanan bu gibi durumlarda öğrencileri motive etmek
için başka yollar bulunması gerekir.
ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ
Öğrenilenler arasında ilişki kurma(Geçiş)
•Her yeni öğrenme bir önceki öğrenmeye dayalı bir sonraki
öğrenmeye basamak oluştur. Öğretmenin yeni bilgileri
verirken önceki öğrenmelerden hareket etmesi öğrenmeyi
kolaylaştırır ve öğrenmede süreklilik sağlar.
•Bu amaçla öğretme öğrenme etkinlikleri düzenlenirken
öncelikle öğrencilerin konuyla ilgili ön şart öğrenmelerinin
düzeyi bilinmeli, öğretim etkinlikleri her öğrencinin
bulunduğu seviyeden hareket edilerek düzenlenmelidir.
ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ
Öğrenilenler arasında ilişki kurma(Geçiş)
•Burada konuyla ilgili önceden bilinenler gözden geçirilir.
Bilinenden bilinmeyene doğru giderek yeni bilgilerin daha kolay ve
anlamlı öğrenilmesi sağlanmış olur. Öğrenilenlerin tekrarı ile sunu
bölümüne geçilmiş olur. Sunu bölümüne geçerken, “Şimdi esas
konumuza gelelim”, “Hep beraber tahtaya bakalım.”, gibi
yönergeler vererek dersin esas sunusuna geçilir.
•Giriş bölümünde sözünü ettiğimiz etkinlikler birbirlerinden
ayrılmaz bir bütün oluşturur. Bu bölümde yer alan etkinlikler, plân
formatı ne olursa olsun her dersin girişinde yapılması gereken
etkinliklerdir. Hazırlanan plânda yapılacak etkinliklere yer
verilmelidir. Bu bölüme derse ve konuya göre değişmekle beraber
toplam 4-5 dakika kadar bir süre ayrılır.
ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ
2. Sunu Basamağı
 Karmaşık bilgileri anlamlı küçük parçalara bölünerek
öğrencilere verilmesi bilginin daha kolay özümsenmesine
yardımcı olur. Bilgilerin verilme hızı öğrencinin öğrenme
hızını aşmamalıdır. Hızlı bilgi sunumu öğrencilerin bilgiyi
işleme kapasitelerini aşacağından anlama olmaz ve
öğrenme sürecinden kopmalar meydana gelir.
 Bu amaçla derste kazandırılacak hedef ve hedef
davranışları gerçekleştirmek için yapılacak etkinliklerin
süresi çok iyi ayarlanmalıdır. Etkinlikler öngörülen ders
saatini aşmamalıdır.
 Ders süresince aşağıda belirtilen etkinliklerin yapılması
öğrencilerin daha kolay öğrenmelerine yardımcı olur.
ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ
Ara Özetleme:
Derste ara özetlemeler ve ders sonu genel özetleme olmak
üzere iki tür özetleme yapılır. Ara özetlemeler, sunulan her
konunu (her küçük adımın) arkasından yapılır. Özetleme belirli
bir periyotta ve giderek artan bir aralıkta sonraki derslerde de
yapılmalıdır. Araştırmalar aralıklı yapılan özetlerin bilgilerin
hafızada kalma süresini artırdığını göstermiştir.
Verilen önemli bilgiler sonraki derslerde de tekrarlanarak
unutulmaları önlenmelidir.
Tekrarlar yapma
Tekrar öğrenilenlerin daha uzun süre hafızada kalmasına
yardımcı olur. Ders süresince verilen bilgiler zaman zaman
tekrarlanmalıdır. Ayrıca tekrar ilk anlatışta öğrenemeyen
öğrencilere yeniden öğrenme fırsatı verir. Özellikle zor
konuların kavranmasında ve becerilerin kazandırılmasında
tekrar gereklidir. İnsan bir beceriyi tekrarlamadan öğrenemez.
Tekrar belirli zamanlarda değil dersin değişik zamanlarında
yapılmalıdır. Konu niteliğine ve öğrenenin yeteneklerine bağlı
olmakla beraber, ara sıra yapılan tekrarlar sık sık yapılanlara
göre daha etkilidir. Bir de öğrenmenin başında yapılan
tekrarların daha sonraki öğrenmeleri pekiştirmesi, konunun
daha iyi kavranması açısından daha etkili olduğu ifade
edilmektedir.
ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ
Genellemeler yapma
• Verilen örneklerin yaşamdan, öğrencinin
çevresinden alınması öğrendikleri bilgileri
karşılaştıkları durumlara daha kolay
uygulamalarını sağlar. Örneklerin birbirinden
farklı olması genellemelerini kolaylaştırır.
Dikkatleri sürdürme:
• Öğrencilerin dikkatleri uzun süreli değildir. Ders süresince
dikkatler çeşitli iç ve dış faktörler nedeniyle dağılabilir. Düz bir
anlatımla öğrencilerin dikkatleri uzun süreli olmaz. Dikkatte
süreklilik sağlamak için farklı öğretim etkinlikleri düzenlemek
gerekir.
• Bir öğretmen, dersin akışı içinde öğrencilerin dikkatlerini
sürekli hale getirmelidir. Bunun için öncelikle iyi bir sınıf
yönetim becerisine sahip olması gerekir. İkinci olarak öğretim
etkinliklerini çok iyi plânlamalıdır. Ayrıca, dersini sunarken,
öğretim etkinliklerini öğrencilerin ilgilerini çekecek şekilde
düzenlemeli, öğrenciyi aktif yapan birden çok yöntem ve
tekniği bir arada kullanarak çoklu bir öğrenme ortamı
oluşturmalı, dersini öğretim materyalleriyle zenginleştirmelidir.
3. Uygulama Basamağı
Alıştırmaları Planlama
Uygulamada genel olarak öğrencilere bilgiler verilmekte,
bunlarla ilgili alıştırmalar, ya yapılmamakta ya da dersin sonunda
bir ölçme ve değerlendirme etkinliği olarak planlanmaktadır.
Alıştırma bir ölçme ve değerlendirme etkinliği olmadığı için
dersin sonunda yapılmamalıdır.
Alıştırma, dersin sunuşunda her bilgi biriminden sonra
öğrencilerin, öğrendikleri bilgiyi uygulayabilecekleri bir durumu
ifade eder. Bu şekilde öğrencilere öğrendikleri bilgiyi uygulama
fırsatı verilerek hem bilgileri kalıcı hale getirilir, hem de eksik ve
yanlışlıklarını görmesi sağlanarak kendisine düzeltme imkanı
tanınmış olur.
ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ
Alıştırmaları Planlama
 Yapılan alıştırmalarla öğrenilen bilgiler daha uzun süre
bellekte kalırlar. Alıştırmalarda başarılı olan öğrencilerin
kendilerine güvenleri gelişir ve yeni bilgileri öğrenme istekleri
artar.
 Planda beceriye yönelik davranışlar kazandırılıyor ise bu
bölüme ayrılacak zaman sunu bölümünden daha fazla
olacaktır. Çünkü, beceriye yönelik davranışların
kazandırılmasında daha çok uygulama yapılması gereklidir.
Resim, Beden Eğitimi, Müzik gibi becerileri geliştirmeye
yönelik ders alanları ile deney ve problem çözümü gibi
konularda da bu bölüm daha detaylı düzenlenir.
ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ
-
-
Geri Bildirimi Planlama
Öğrenciler yaptıkları alıştırmalar ve verdikleri cevaplarla
ilgili öğretmenin tepkisini bilmek, görmek isterler.
Öğrenciler neyi doğru neyi yanlış yaptıklarını bilmesi
yeni öğrenme ve alıştırmalarında daha dikkatli
davranmalarına yardımcı olur.
Geri bildirimler öğrenciyi kırıcı olmamalı, onları
öğrenmeye güdülemelidir. Sınıf içinde öğrencilere
sürekli geribildirimlerde bulunmak dikkat ve öğrenme
isteğine süreklilik kazandırır.
ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ
Geri bildirimde dikkat edilecek hususlar
1. Alıştırmalardan sonra doğru çözümler öğrenciye verilmeli,
2.
3.
4.
5.
gösterilmelidir.
Geri bildirim daha sonraya bırakılmamalı, alıştırmalardan
hemen sonra verilmelidir.
Yapılan hatalar söylenmeli, doğru cevap gerekçeli olarak
açıklanmalıdır.
Doğru cevap veren öğrencilere olumlu pekiştireçler
verilmeli, yanlış cevap verenlere ise duygusal destek
sağlanarak daha sonraki alıştırmalarda başarılı olmaları
sağlanmalıdır.
Geribildirimler ikna edici olmalı, öğrencinin kafasında
herhangi bir kuşku bırakmamalıdır.
ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ
4. Ölçme ve Değerlendirme Basamağı
Plânın son aşaması öğrenci başarısının ölçülmesi ve
değerlendirme aşamasıdır. Öğretmenler tarafında yapılan
ölçme ve değerlendirme sonuçlarının farklı boyutları vardır.
Bu sonuçlar, öğrencinin başarı seviyesini göstermesinin
yanında, öğretmene öğrenme durumlarının düzenlenmesi
bakımından da yol göstericidir.
Son Özet:
Bu bölüme kadar bir ders saati içinde sunulması planlanan
konunu sunumu, uygulama ve alıştırmaları, geri bildirim ve
düzeltmeleri yapılmıştır. Son bir özetleme ile dersin ana
noktaları vurgulanır, burada dersin hedefi ile dersin ana
noktaları arasındaki ilişkiyi öğrencinin görmesi sağlanır.
ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ
4. Ölçme ve Değerlendirme Basamağı
Düzey Belirleme: Değerlendirme çalışmaları öğrencilerin
düzeylerinin belirlenmesi amacıyla da kullanılabilir. Bu
amaçla alınan dönütler gözlem formlarına işlenerek
öğrencilerin başarı gelişimleri, eksikleri izlenebilir.
Davranışlara istenilen düzeyde ulaşılamaması durumunda,
düzeltme işlemleri;
Öğretme öğrenme durumunun tekrarı
Bireysel öğrenme ile eksikliği tamamlama
Öğrenme-öğretme durumunu düzeltme şeklinde yapılır.
Tekrar Güdüleme: Dersin sonunda öğrencilere sonraki
öğrenmeleri için istek uyandırılır. Güdülemedeki temel amaç
sonraki öğrenmeler için ilginin devamlılığını sağlamaktır.
ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ
DERS PLANI
BÖLÜM I
Dersin adı
Sınıf
Ünitenin Adı/No
Konu
Önerilen Süre
ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ
BÖLÜM II
Öğrenci Kazanımları /Hedef ve Davranışlar
Ünite Kavramları ve Sembolleri/Davranış
Örüntüsü
Güvenlik Önlemleri (Varsa):
Öğretme-Öğrenme-Yöntem ve Teknikleri
Kullanılan Eğitim Teknolojileri-Araç, Gereçler
ve Kaynakça
 Öğretmen
 Öğrenci
Öğretme-Öğrenme Etkinlikleri:





Dikkati Çekme
Güdüleme
Gözden Geçirme
Derse Geçiş
Bireysel Öğrenme Etkinlikleri (Ödev, deney,
problem çözme vb.)
 Grupla Öğrenme Etkinlikleri (Proje, gezi,
gözlem vb.)
 Özet
ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ
BÖLÜM III
Ölçme-Değerlendirme
 Bireysel öğrenme etkinliklerine yönelik Ölçme-
Değerlendirme
 Grupla öğrenme etkinliklerine yönelik ÖlçmeDeğerlendirme
 Öğrenme güçlüğü olan öğrenciler ve ileri düzeyde
öğrenme hızında olan öğrenciler için ek ÖlçmeDeğerlendirme etkinlikleri
Dersin Diğer Derslerle İlişkisi
BÖLÜM IV
Plânın Uygulanmasına
İlişkin Açıklamalar
Ders/Sınıf Öğretmeni
Uygundur .../.../...
İmza
Adı Soyadı
Okul Müdürü
ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ
AÇIKLAMALAR
1. Örnek ders plânının içeriği aynı kalmak koşulu ile biçimsel
olarak değiştirilebilir.
2. Bu ders plânı, öğretmeni ilgili ders programında yer alan birbiri
ile ilgili kazanımlar, hedef ve hedef davranışlar dikkate alınarak
aynı ders için bir günde işlenebilecek ders saatinden daha
fazla ders saati için yapılabilir.
3. Bu plân dersin kapsamı, öğrenci özellikleri, okulun ve çevrenin
özellikleri dikkate alınarak her ders için ayrı ayrı yapılabilir.
4. Bu ders plânı ilköğretim 1-5 sınıflar ile okul öncesi eğitim
kurumlarında her bir ders için ayrı ayrı olmak kaydıyla günlük
plân olarak yapılır.
ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ
Öğrenme-Öğretme Etkinliklerini Yapılandırmacı
Yaklaşıma Göre Düzenleme
• Öğretme-öğrenme ekinliklerinin
yapılandırmacı yaklaşıma dayalı olarak
düzenlenmesinde farklı uygulama modelleri
bulunmaktadır.
• Burada 5E Modeli kullanılacaktır. Bu modelin
aşamaları aşağıda verilmiştir:
Yapısalcı Yaklaşıma Göre Bir Dersin
Aşamaları (5E Modeli)
1. Girme (enter/engage) aşaması:
Bu aşamada temel amaç öğrencilerin konuyla ilgili önceki
bildiklerinin farkında olmalarını sağlamak ve konuyla ilgili
bildiklerini tanımlamalarına yardımcı olmaktır. Merak uyandırıcı
bir şekilde derse giriş yapılır ve öğrencilere sorular sorularak
değişik fikirler ileri sürmeleri sağlanır.
2. Keşfetme (explore) aşaması:
Öğrenciler birlikte çalışarak sorunu çözmek için düşünceler
üretirler. Bu düşünceler öğretmenin yönetiminde olayı
çözümlemek için beceriler ve çözüm yollarına dönüştürülür. Bu
aşama öğrencilerin en aktif oldukları aşamadır.
3. Açıklama (explain) aşaması:
Bu aşama öğrencilerin eksik ve yetersiz oldukları eski bildikleriyle yeni
öğrendiklerini yer değiştirdikleri aşamadır. Modelin en öğretmen
merkezli evresidir. Öğretmen tanımları ve bilimsel açıklamaları yapar.
Öğrencilerin düşüncelerini açıklamalarına ve problemi çözmelerine
yardımcı olur.
4. Derinleştirme (eleborate) aşaması:
Bu aşamada öğrenciler kazandıkları bilgi ve problem çözme yaklaşımını
yeni olaylara ve problemlere uygularlar. Bu yolla zihinlerinde daha önce
var olmayan yeni kavramları öğrenmiş olurlar.
5. Değerlendirme (evalute) aşaması:
Bu aşama, öğretmenin problem çözerken öğrencileri izlediği ve onlara
açık uçlu sorular sorduğu bir aşamadır. Bu aynı zamanda yeni kavram ve
becerileri öğrenmede, öğrencilerin kendi gelişimlerini değerlendirdikleri
bir evredir.
ETKİNLİK PLAN FORMATI
(Yapılandırmacı Yaklaşıma Göre)
DERS
SINIF
YAKLAŞIK SÜRE
ÜNİTE
KONU
TEMEL BECERİLER
KAZANIMLAR
: Kimya
: 10/C
: 40+40 dakika
: Kimyasal Denge
: Çözünürlük dengeleri
: Gözlem, karşılaştırma-sınıflama, tahmin etme, bilgi ve
veri toplama, verileri kaydetme, yorumlama ve sonuç
çıkarma.
: 1.5. Sıcaklığın çözünürlük dengesine etkisini deneylerle
gösterir.
1.6. Sıcaklığın çözünürlük çarpımına etkisini açıklar.
1.7. Çözünürlük dengesi ve çözünürlük çarpımı ile ilgili
problemleri çözer.
ÖĞRETME-ÖĞRENME-YÖNTEM
VE TEKNİKLERİ
: Anlatım, Soru-cevap, ….
EĞİTİM TEKNOLOJİLERİ
VE ARAÇ-GEREÇLER
: KNO3(k), CaCO3(k), beher, su, ispirto ocağı, baget
GÜVENLİK ÖNLEMLERİ (VARSA) :
KAYNAK
: Ders Kitabı, Bilim ve Teknik Dergileri, Bilim Ansiklopedisi
1. Adım: Girme:
• Öğretmen,’ şimdiye kadar çözünürlük dengesine etki eden
faktörlerden hangilerini gördük?’ sorusunu sorarak önceki derse
yönelik hatırlatmalar yapar.
• Bugün sıcaklığın etkisini inceleyeceklerini söyler.
• Öğrencilerin dikkatini derse çekmek için aşağıdaki günlük hayatla
ilişkili soruları öğrencilere yöneltir.
– Bir bardak sıcak çayda mı yoksa soğuk çayda mı daha fazla
şeker çözebilirsiniz? Neden?
– Ütülere musluk suyu koymamız neden sakıncalıdır? Saf su
koymamızın nedeni nedir?
– Zamanla çaydanlıkların dibinde tortu oluşmasının nedeni
nedir?
31
2. Adım: Keşfetme:
• Bu aşamada öğretmen, öğrencileri zihinlerinde oluşan sorulara cevap
bulabilmeleri için gruplara bölerek serbest bırakır. Öğrencilerin
zihinlerinde oluşan sorulara cevap bulabilmelerine yardımcı olmak
amacıyla öğretmen rehberliğinde aşağıdaki deneyler yapılır.
Deney 1.
• Bir behere 10ml su doldurup üzerine KNO3(potasyum nitrat) ilave
ediniz. Katısı ile dengede olan doygun bir çözelti elde ediniz.
• Çözeltiyi ispirto ocağında ısıtınız ve gözlemlerinizi not ediniz.
Deney sonu soruları
• 1. KNO3’ ün çözünme denklemini yazınız.
• 2. Sıcaklığın çözünürlük dengesine etkisini açıklayınız.
32
2. Adım: Keşfetme:
• Sonuç: Öğrencilerden deneyden elde ettikleri sonuçları yazmaları
istenir.
• Her grup deneyleri yapar. Öğretmen ise soruları sorarak
öğrencileri yönlendirir.
– Katının çözünme tepkimesi endotermik mi, yoksa ekzotermik
midir? Nasıl anlarsınız?
– Hazırladığınız çözeltinin çözünürlüğünü nasıl değiştirebilirsiniz?
– Sıcaklığı arttırır ya da azaltırsanız denge nasıl değişir?
33
2. Adım: Keşfetme:
Deney 2:
• Bir behere 10 ml su koyup, CaCO3(k)’ı beherde çözerek doymuş
çözeltisini hazırlayınız.
• Doymuş çözeltiyi katısından ayırarak çözeltiyi ısıtınız. Gözlemlerinizi
not ediniz.
Deney sonu soruları
1. Çözünme olayı endotermik mi yoksa ekzotermik midir?
2. CaCO3’ ın çözünme denklemini yazarak sıcaklık artışının dengeyi
nasıl etkilediğini açıklayınız.
3. Çökelmenin nedeni nedir?
Sonuç : Öğrencilerden elde ettikleri sonuçları yazmaları istenir.
34
3. Adım: Açıklama
• Öğrencilerden yaptıkları deneyler sonucunda elde ettiklerini
açıklamaları istenir.
• Bunun için grupların kendi içlerinde seçtikleri birer temsilci
yaptıkları deneyleri ve sonuçlarını sınıfa sunar.
• Yapılan etkinlikte öğrenciler katıların çözünürlüklerinin sıcaklıkla
arttırılabileceğini (endotermik çözünmelerde), veya
azaltılabileceğini (ekzotermik tepkimelerde), ayrıca dengedeki
(doymuş) çözeltinin sıcaklıkla dengesinin nasıl değişebileceğini
öğrenirler. Bunu Le Chatelier ilkesine göre açıklarlar.
• Deneyler sonucunda öğrendiklerini teşvik etme aşamasında
tartıştıkları sorularla ilişkilendirirler.
• Bütün bu etkinlikler sonucunda dengedeki bir çözeltinin sıcaklıkla
dengesinin (çözünürlüğünün) nasıl değiştiğini kavrarlar.
35
4. Adım: Derinleşme
• Öğrenciler öğretmenlerinin konuyla ilişkili farklı sorularına
cevaplar ararlar, keşfetme basamağında üzerinde durulan
duruma yeni örnekler sunarlar.
• Öğretmen öğrencilerin konuyla ilgili bilgilerini genişletmek
amacıyla şu soruyu sorar:’Yaptığınız iki deneyde de çözünürlük
çarpımının nasıl değişeceğini yorumlayınız?’
• Öğrenciler sıcaklık değişimi ve buharlaştırmaya bağlı
kristallenme sureciyle ilgili problemleri çözer.
36
5. Adım: Değerlendirme:
• Bu aşamada öğretmen yapılan etkinliklerle ilgili öğrencilerde
meydana gelebilecek davranış değişikliklerini inceler ve onlara bazı
sorular sorar.
– Çaydanlığın dibinde kireç birikmesinin nedeni nedir?
– Pamukkale travertenleri nasıl oluşmuştur?
şeklindeki sorular öğrencilere yöneltilerek veya ödev/araştırma
konusu olarak verilerek ders bitirilir.
37
Çoklu ZEKA: Öğrenmenin 8 Yolu
38
Öğrenmenin 8 Yolu: Sözel-Dil Zekası
TANIM:
Özellikleri:
Anadili veya
başka bir dili
kullanma
kapasitesi ve
düşüncelerini
başkalarının
anlayacağı şekilde
ifade edebilme
kapasitesidir.
Yazılı-sözlü dil.
Dilin kullanımını.
Semantik, (anlambilim)
Ezberleme ve hatırlama.
Esprilidir.
Konuşmayı sever.Hitabeti iyidir.
İkna edicidir.
Meslekler:
Şair, Yazar, Öğretmen
Gazeteci, Politikacı Hukukçu
39
Sözel Düşünen/Öğrenen
Olur olmaz şeyleri
ezberlemeyi sever.
Okuma yazmayı sever.
Hikayeleri sever
Söyleyerek, duyarak ve
görerek öğrenir.
İsimleri yerleri tarihleri iyi
ezberler.
40
Öğrenmenin 8 Yolu: Mantıksal
TANIM:
Neden-sonuç
ilişkisi kurabilme,
bir şeyin çalışma
ilkelerini ortaya
koyabilme ve
numaralarla
oynama
kapasitesidir .
Özellikleri:
Soyut düşünme.
Tümevarım/tümdengelim.
Bilimsel düşünür.
Kategorize etme / sınıflandırmada.
Muhakeme yeteneği.
Formül ve örüntülerle düşünme/çalışma.
Karışık hesap işleri.
Meslekler:
Matematikçi, Bilim Adamı
Muhasebeci, Bilgisayarcı
41
Mantıksal Düşünen/Öğrenen
İlişkisel düşünmeyi, problem
çözmeyi mantık yürütmeyi sever.
İlişkileri, örüntüleri yakalama
peşindedir.
Gruplayarak, sıralayarak
ve soyutlayarak öğrenir.
Deneysel çalışmalara ilgi duyar
Soru sormaya bayılır.
42
Öğrenmenin 8 Yolu: Görsel-Uzamsal
TANIM:
Boşluğu zihinde
canlandırabilme
yeteneğidir.
İnsanın dış
dünyayı doğru bir
şekilde algılaması
ve tekrar
yaratabilme
kapasitesidir.
Özellikleri:
Nesneleri doğru bir şekilde algılama.
Nesneler arasındaki ilişkileri fark etme.
Görselleştirme yeteneği
Görüntü yaratma/değiştirme
Boşlukta yönünü bulma (Çöl, orman, uzay)
Renk, şekil ve çizgilere duyarlılık
Değişim ve dönüşümü fark etme
Meslekler:
Ressam, Mimar, İzci,
Rehber, Fotoğrafçı
43
Görsel Düşünen/Öğrenen
Sevdiği derslerde resim/ karikatür
çizer.
Sevmediği derslerde şatolar kurar
Görselleştirerek, hayal
kurarak, resim ve renklerle
çalışarak öğrenir.
Film seyretmeyi, ev aletleriyle
oynamayı sever.
Öğretmenin kıyafetindeki değişiklik
gözünden kaçmaz.
44
Öğrenmenin 8 Yolu: Müziksel
TANIM:
Ritimleri “algılama”,
“ayırdetme”, “aranje
etme” ve
“yorumlama”
kapasitesidir.
1.Dinleme,
2.yorumlama
3.besteleme
Özellikleri:
Ses tonu kalitesine duyarlılık.
Güfte yazma, beste yapma
Seslere duyarlılık
Ritim, nota, ahenke karşı duyarlılık
Müzik türlerini ayırdetme
Tempo tutma
Ritimleri yakalama/ tekrar yaratma
Meslekler:
Şarkıcı, Besteci, Müzisyen,
45
Ritmik Düşünen/Öğrenen
Çoğu zaman ya bir şarkı söylüyordur
ya da bir melodi mırıldanıyordur.
Şarkı söylemeyi müzik aleti çalmayı
sever.
Ritim, melodi ve müzik
ile öğrenir.
Sesleri algılama ve ritimleri
yakalamada ustadır.
Sınıfta ayakları veya parmaklarıyla
tempo tutanlardır.
46
Öğrenmenin 8 Yolu: Bedensel
TANIM:
Vücut hareketlerini
kontrol edebilme ve
ellerini ustaca
kullanabilme
kapasitesidir.
Özellikleri:
Beyin ve beden irtibatı.
Ustaca taklit etme
Koordinasyon, kas hareketleri
Denge
Esneklik
Güçlü dokunma duyusu
El becerileri.
Meslekler: Atlet, Dansçı,
Heykeltraş, Cerrah, Aktör,
47
Bedensel Düşünen/Öğrenen
Beden dilini iyi kullanır.
Sportif etkinlikleri sever
Duyu organlarıyla
dokunarak, tadarak koklayarak...
öğrenir.
El becerileri iyidir.
Çok iyi öğretmen taklidi yapar.
48
Öğrenmenin 8 Yolu: Sosyal
TANIM:
İnsanların hislerini,
niyetlerini
motivasyonlarını,
karakterlerini, ilgi,
ihtiyaç ve
beklentilerini
anlama ve
değerlendirme
kapasitesidir.
Özellikleri:
Sinerji meydana getirme/sürdürme.
Başkalarının bakış açısıyla bakabilme
Grup içinde başarılı ilişkiler kurma .
İnsanlar arasındaki farklılıkları fark eder
Diğer insanların ihtiyaç ve beklentilerini
fark etme.
Yüz ifadesi, jest ve sese duyarlılık
Meslekler:
Psikolog, rehber uzman,
Öğretmen, Siyasetçi
49
Sosyal Düşünen/Öğrenen
Çok akadaşı vardır. Bir çok grubun
üyesidir. .
Sosyal etkinliklerin düzenleyicisidir.
Paylaşarak, işbirliğiyle,
karşılaştırarak,
ilşkilendirerek öğrenir.
Sınıfın Güzin ablası / “baba”sıdır.
Sınıfın gevezesidir.
50
Öğrenmenin 8 Yolu: İçsel
TANIM:
İnsanın kendi
duygu ve
düşüncelerinin
farkında olma,
sınırlılıklarını
bilme, kendi iç
dünyası ile irtibatlı
olma, kim olduğu
üzerine
yoğunlaşabilme
kapasitesidir.
Özellikleri:
Odaklaşma, yoğunlaşma
Düşünmeyi düşünme.
Yüksek düzeyde (ilişkisel) düşünme.
Düşünceli / duyarlı.
Hislerdeki değişimi fark etmek/ifade
Kendi kendini motive/disipline etme.
Sağlıklı benlik algısı.
Meslekler:
Şanatçı, Din adamı
Psikoterapist, Sosyal
51
İçsel Düşünen/Öğrenen
İçgüdüleriyle hareket eder.
Yalnızdır; kendi özel ilgileri
peşindedir.
Kendi başına, bireysel
projelerle, kendi hızında
öğrenir.
Kendini tanımada iç dünyası üzerine
yoğunlaşmada ustadır.
52
Öğrenmenin 8 Yolu: Doğa Zekası
TANIM:
Doğayı, doğal
kaynakları ve
doğal olayları
izleme, anlama;
bitkileri ve
hayvanları
anlama, ayırt
etme, ve
sınıflama
kapasitesidir.
Özellikleri:
Araştırma, inceleme; gezi - gözlem.
Hayvanlara ilgi.
Toprakla oynama.
Bitki yetiştirme.
Çevre bilinci .
Mevsim ve iklim olaylarına ilgi
Keşfetme.
Meslekler:
Biyolog, Jeolog, Çiçekçi
Arkeolog, Meteorolog
53
Doğacı Düşünen/Öğrenen
Doğa ile ilgili koleksiyonu vardır
Konuşmasında bol bol doğal
hayattan örnekler vardır
Araştırarak, inceleyerek,
gözlem yaparak öğrenir.
Sınıfın meteoroloji uzmanıdır.
Okulun bahçesindeki kedilerin
sorumlusudur.
54
HOWARD GARDNER’ a göre zekanın özellikleri:
Her insan çeşitli zeka alanlarının tümüne sahiptir.
Her insan, zeka alanlarından her birini belli bir
düzeyde geliştirebilir.
Çeşitli zeka alanları, genellikle bir arada belli bir
uyum içinde çalışırlar.
Bir insanın her alanda zeki olabilmesinin birçok yolu
bulunmaktadır.
Her insan kendi zekasını artırma ve geliştirme
yeteneğine sahiptir.
55
ÇOKLU ZEKA ENVANTERİ
Öğrencinin Adı Soyadı:
Cinsiyeti:
Tarih:
Sınıfı:
Lütfen formda yer alan her ifadenin sizin için ne
derece uygun olup olmadığını aşağıdaki beşli dereceleme ölçeği
üzerinde belirtiniz. Bunun için uygun gördüğünüz rakamın altına
X işareti koymanız yeterlidir. Her bir rakamın ifade ettiği
anlam aşağıda verilmiştir. Burada X işareti konulan
seçeneklerin karşılığı olan rakamlar, bu formun sonunda yer
alan “Çocuklar için çoklu zeka gözlem formunu değerlendirme
profili” nde ilgili boşluğa işaretlenmeli ve toplam puanlara
ulaşılmalıdır. Bu puanların ne anlama geldiği adı geçen profilde
belirtilmiştir.
___________________________________________________
0= Benim için hiç uygun değil
1= Çok az Uygun
2= Kısmen uygun
3= Oldukça uygun
4= Tamamen uygun
56
SÖZEL / DİLSEL ZEKA
0
1
2
3
4
Resimlerde çok yazılar dikkatini çeker.
İsimler, yerler, tarihler konusunda belleği iyidir.
Kitap okumayı sever.
Kelimeleri doğru şekilde telaffuz eder.
Bilmecelerden, kelime oyunlarından hoşlanır.
Dinleyerek daha iyi öğrenir.
Yaşına göre kelime hazinesi iyidir.
Yazı yazmaktan hoşlanır.
Öğrendiği yeni kelimeleri kullanmayı sever.
Sözel tartışmalarda başarılıdır.
57
MANTIKSAL / MATEMATİKSEL ZEKA
0
1
2
3
4
Makinelerin nasıl çalıştığına dair sorular sorar.
Aritmetik problemleri kafadan hesaplar
Matematik ve fen derslerinden hoşlanır.
Satranç ve benzeri strateji oyunları sever.
Mantık bulmacalarını, beyin jimnastiğini sever.
Bilgisayara oyunlarından hoşlanır.
Deneylerden, yeni denemeler yapmaktan hoşlanır.
Arkadaşlarına oranla daha soyut düşünebilir.
Matematik oyunlarından hoşlanır.
Sebep - sonuç ilişkilerini kurmaktan zevk alır.
58
GÖRSEL VE UZAMSAL ZEKA
0
1
2
3
4
Renklere karşı çok duyarlıdır.
Harita, tablo türü materyalleri daha kolay algılar.
Arkadaşlarına oranla daha fazla hayal kurar.
Resim yapmayı ve boyamayı çok sever.
Yap-boz, lego gibi oyunlardan hoşlanır.
Daha önce gittiği yerleri kolayca hatırlar.
Bulmaca çözmekten hoşlanır.
Riyalarını çok net ve ayrıntılarıyla hatırlar.
Resimli kitapları daha çok sever.
Kitaplarını, defterlerini, diğer materyalleri çizer.
59
MÜZİKSEL / RİTMİK ZEKA
0
1
2
3
4
Şarkıların melodilerini rahatlıkla hatırlar.
Güzel şarkı söyler.
Müzik aleti çalar ya da çalmayı çok ister.
Müzik dersini çok sever.
Ritmik konuşur ya da hareket eder.
Farkında olmadan mırıldanır.
Çalışırken eliyle ya da ayağıyla ritim tutar.
Çevredeki sesler çok dikkatini çeker.
Çalışırken müzik dinlemek çok hoşuna gider.
Öğrendiği şarkıları paylaşmayı sever.
60
BEDENSEL / KİNESTETİK ZEKA
0
1
2
3
4
Koşmayı, atlamayı ve güreşmeyi çok sever.
Oturduğu yerde duramaz, kımıldanır.
Düşüncelerini mimik-davranışlarla rahat ifade eder.
Bir şeyi okumak yerine yaparak öğrenmeyi sever.
Merak ettiği şeyleri eline alarak incelemek ister.
Boş vakitlerini dışarıda geçirmek ister.
Arkadaşlarıyla fiziksel oyunlar oynamayı sever.
El becerileri gelişmiştir.
Meramını anlatırken vücut hareketlerini kullanır.
İnsanlara ve eşyalara dokunmaktan hoşlanır.
61
DOĞA ZEKASI
0
1
2
3
4
Hayvanlara karşı çok meraklıdır.
Doğaya karşı duyarsız olanlara kızar.
Evde hayvan besler ya da beslemeyi çok ister.
Bahçede toprakla, bitkilerle oynamayı çok sever.
Bitki beslemeyi sever.
Çevre kirliliğine karşı çok duyarlıdır.
Bitki ya da hayvanlarla ilgili belgesellere ilgi duyar.
Mevsimlerle ve iklim olaylarıyla çok ilgilidir.
Değişik meyve ve sebzelere karşı ilgilidir.
Doğa olaylarıyla çok ilgilidir.
62
KİŞİLERARASI ZEKA
0
1
2
3
4
Arkadaşlarıyla oyun oynamaktan hoşlanır.
Çevresinde bir lider olarak görülür.
Problemi olan arkadaşlarına öğütler verir.
Arkadaşları onun fikirlerine değer verir.
Organizasyonların vazgeçilmez elamanıdır.
Arkadaşlarına bir şeyler anlatmaktan hoşlanır.
Arkadaşlarını sık sık arar.
Arkadaşlarının sorunlarına yardımcı olmaktan hoşlanır.
Çevresindekiler onunla arkadaşlık kurmak ister.
İnsanlara selam verir, hatır sorar.
63
İÇSEL ZEKA
0
1
2
3
4
Bağımsız olmayı sever.
Kendisinin güçlü ve zayıf yanlarını bilir.
Yalnız çalışmayı daha çok sever.
Yalnız oynamayı sever.
Yaptığı işleri arkadaşlarıyla paylaşmayı sevmez.
Yaptığı işlerin bilincindedir.
Pek kimseye akıl danışmaz.
Kendine saygısı yüksektir.
Yoğun olarak ulaştığı bir ilgi alanı, hobisi vardır.
Yardım istemeden kendi başına ürünler ortaya koyar.
64
Envanterdeki Bölümler
ZEKA ALANI
1
A
Sözel
B
Mantıksal
C
Görsel
D
Müziksel
E
Bedensel
F
Sosyal
G
Benlik
H
Doğa
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Toplam
Puan
0-7 Gelişmemiş; 8-15 Biraz; 16-23 Orta düzey; 24-31 Gelişmiş; 32-40: Çok gelişmiş
Öğrenme Ortamının ÇZK’na Dayalı
Düzenlenmesi
• Öğretmenlerin, öğretim etkinliklerinin düzenlenmesinde bilimi ölçüt alma
yerine kişisel görüşünü veya baskın olduğu zeka alanını ölçüt alması
durumunda çok farklı öğretme sitilleri ortaya çıkacaktır. Çünkü
öğretmenlerin kişisel görüş ve deneyimleri birbirinden farklı olduğu gibi
zeka alanları da farklıdır.
• Örneğin, sözel zekası baskın olan bir öğretmen sözel ağırlıklı sunmakta,
kinestetik olanlar ise daha çok hareketli sunmaktadır. Oysa sınıfında sekiz
zeka alanından öğrenciler bulunmaktadır. Sözel zekası baskın olan
öğrenciler öğretmenin sunuş biçiminden memnun kalırken, diğer zeka
alanlarına sahip olan öğrenciler derste sıkılacaklardır. Sıkılan öğrenci
istenmeyen davranışa yönelebilecek bunun sonucu olarak da öğretmen
tarafından uyarılacak ve güdülenme düzeyleri düşecektir.
• Öğrenme ortamı düzenlenirken öğrencilerin sahip oldukları tüm
yetenekler bir öğrenme aracı olarak kullanılmalıdır.
ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ
Çoklu Zeka Kuramına Dayalı Plan Hazırlama
Çoklu zeka kuramı, öğrencilere kazandırılması düşünülen bilişsel, duyuşsal ve devinişsel
hedeflerin sekiz yol geliştirilerek sunulmasını öngörür. Planlama aşamasında bir hedef
etrafında birbirleriyle ilişkilendirilmiş sekiz etkinlik hazırlanır.
Plan şu aşamalar izlenerek hazırlanır :
1. Belli bir konu ve amaç belirleyin ve onu boş bir kağıdın ortasına yazın.
2. Belirlenen konu ve amaca ilişkin çoklu zeka alanlarına ait sorular yöneltin.
3. Konunun işlenmesinde her zeka alanı ile ilgili öğretim materyalleri, stratejileri, yöntem
ve teknikleri boş kağıda yazın.
4. Her zeka alanı için mümkün olabilecek en fazla sayıda öğretim yaklaşımlarını
belirlemek veya konunu işlenişi ile ilgili daha çok seçenek oluşturmak için
meslektaşlarınızla beyin jimnastiği yapın.
5. Belirlediğiniz materyal, strateji, yöntem ve tekniklerden hedefe en uygun olanları
seçin.
6. Seçtiğiniz öğretim materyalleri, strateji ve teknikleri kullanarak bir plan hazırlayın.
7. Planı sınıfta uygulayarak görülen eksikleri not alın.
ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ
Konu
Amaç
ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ
Zekâ Alanı
Temel Sorular
Konuşma ve yazıdaki
sözcükleri nasıl
Sözel-Dilsel
kullanabilir, yaratıcı
Zekâ
cümleler nasıl
oluşturabilirim?
Hedef ile ilgili etkinlikler
Deneyde izlenen olayların
açıklanması.
Erime, donma, kaynama ve
buharlaşmanın ne olduğunun
söylenmesi.
Yapılan deneyi gözleyip deney
sonuçlarının yorumlanması.
Deneye uygun şekil çizilmesi.
Deneyde izlenen ilgili akış haritası
hazırlanması.
GörselUzamsal
Zekâ
Görsel sunuları,
afişleri, resimleri,
şekilleri, diyagramları,
zihin haritalarından
nasıl yararlanabilirim?
Sosyal
Zekâ
Deney öncesi tahminlerinin veya
Öğrencileri grup
sonuçların tartışılması
çalışmalarına, işbirlikçi
öğrenmeye ve paylaşmaya
nasıl yönlendirebilirim?
İçsel
Zekâ
Öğrencilerin kişisel
duygularını, hatıralarını
canlandırmak için neler
yapabilirim?
Hangi durumlarda maddenin
hallerinin değiştiğinin söylenmesi.
Doğadaki hal değişikliklerine ilişkin
duygularını ifade etmeleri.
Zekâ
Alanı
Temel Sorular
Sayı, hesap, mantık,
Mat.Mantıksal
Zekâ
BedenselKinestetik
Zekâ
MüzikselRitmik
Zekâ
Doğacı
Zekâ
sınıflama, eleştirel
düşünme becerilerini nasıl
kullanabilirim?
Vücudu, organları, el
becerilerini kullanmayı
gerektiren yaşantıları nasıl
düzenleyebilirim?
Müziği, ritmi, melodiyi,
çevredeki sesleri sınıfa nasıl
getirebilir, bunlardan nasıl
yararlanabilirim?
Doğayla, canlı ve cansız
varlıklarla, çevreyle, doğa
olaylarıyla nasıl ilişki
kurabilirim?
Hedef ile ilgili etkinlikler
Doğada yaşanan hal değişiklikleri ile
ilgili olarak “Neden-Sonuç” çalışması
yapılması.
Erime ve yoğunlaşma arasındaki
benzer ve farklılıkların söylenmesi.
Konuyla ilgili problemlerin
çözülmesi.
Erime, buharlaşma, kaynama ve
yoğunlaşmayı gösteren deney düzeneği
kurup deneyin yapılması.
Katı
sıvı ve gaz maddelerin
çıkardığı seslerden fon müziği
oluşturulması.
Buharlaşmaya doğada yaşanan
olaylardan örnekler verilmesi.
Konunun doğa olayları ile
ilişkilendirilmesi.
DERS PLANI(Çoklu Zeka)
BÖLÜM I
Dersin adı
Sınıf
Ünitenin Adı/No
Konu
Önerilen Süre
ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ
BÖLÜM
Öğrenci
Kazanımları /Hedef ve Davranışlar
II
Ünite Kavramları ve Sembolleri/Davranış
Örüntüsü
Güvenlik Önlemleri (Varsa):
Öğretme-Öğrenme-Yöntem ve Teknikleri
Kullanılan Eğitim Teknolojileri-Araç, Gereçler ve
Kaynakça
 Öğretmen
 Öğrenci
Sözel-Dilsel
Öğretme Öğrenme
Etkinlikleri
Doğacı
Sosyal-Kişiler Arası
Mantıksal-Matematiksel
İçsel-Bireysel
Görsel- Uzamsal
Müziksel-Ritmik
Bedensel- Kinestetik
Özet
ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ
BÖLÜM
III
Ölçme-Değerlendirme
 Bireysel öğrenme etkinliklerine yönelik Ölçme-
Değerlendirme
 Grupla öğrenme etkinliklerine yönelik ÖlçmeDeğerlendirme
 Öğrenme güçlüğü olan öğrenciler ve ileri
düzeyde öğrenme hızında olan öğrenciler için ek
Ölçme-Değerlendirme etkinlikleri
Dersin Diğer Derslerle İlişkisi
BÖLÜM IV
Plânın Uygulanmasına
İlişkin Açıklamalar
Ders/Sınıf Öğretmeni
Uygundur
.../.../...
İmza
Adı Soyadı
Okul Müdürü
ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ
BÖLÜM I
Dersin Adı
Sınıf
Fen Bilgisi
6/A
Ünitenin
Adı/No
CANLILARIN YAPISINA YOLCULUK
Konu
A.En Küçük Olanından En Büyük Olanına Kadar Tüm
Canlıların Yapısını Oluşturan Birim: Hücre
Süre
6 ders saati
BÖLÜM II
Öğrenci
Kazanımları
/Hedef ve
Davranışlar
Amaç: Hücrenin yapısını ve görevlerini, bitki ve hayvan hücresi
arasındaki benzerlik ve farklılıkları kavrayabilme
Kazanımlar:
Hücrenin yapısını şema üzerinde açıklar
Hücreyi çevreleyen yapıyı(hücre zarı) ve işlevlerini açıklar.
Sitoplazmayı ve farklı canlılık olaylarının gerçekleştiği
sitoplazmadaki yapısal birimleri 8organelleri) işlevleriyle tanı.
BÖLÜM II
Ünite
Hücre, çekirdek, sitoplazma, organel, zar, endoplazmik
Kavramları ve
retikulum, koful, klorofil, lizozom, ribozom,
Sembolleri/Davr
kloroplast
anış Örüntüsü
Güvenlik
Önlemleri
(Varsa)
-
ÖğretmeSoru-cevap, problem çözme, tartışma,gösteri, beyin
Öğrenme Yöntem fırtınası, eğitsel oyunlar, gözlem.
ve Teknikleri
Kullanılan Eğitim Ders kitabı, hücre modeli, poster, tepegöz saydamı,
Teknolojileri-Araç resim, levha, kavram hartası, oyun kartları, yardımcı
kaynak kitap, dergiler
Gereçler ve
Kaynakça
*Öğretmen
*Öğrenci
1. Hücre zarının yapısını ve hücredeki görevlerini kendi cümleleri
Sözel Dilsel
2.
3.
ile ifade etme.
Organelin ne olduğunu açıklama.
Sitoplazma ve sitoplazmada bulunan organellerin yapıları ve
işlevleriyle ilgili sözel açıklama yapma; ilgili metinleri bir haber
programıyla okuma.
Şiir yazma (organeller, yapıları, özellikleri ve görevleri)
Kavramlardan senaryo yazma veya yazdırma
4.
5.
1. Hücre zarının görevlerinin neler olabileceğinin tartışılması
2. Stoplazmada gerçekleşen farklı canlılık olaylarının neler
Matematiksel
-Mantıksal
3.
olabileceğinin tartışılması
Bitki ve hayvan hücrelerinde bulunan organelleri görevleriyle
birlikte sıralama
Hücre ile ilgili bulmaca ve problem çözme
4.
1. Sitoplazma ve hücre zarı ile ilgili kart oyunu oynama
2. Hücreyi bir devlete benzetip organelleri kişileştirme şeklinde
bir drama yazılması ve rollerin dağıtılması
SosyalKişilerarası
3. Organellerle ilgili toplantı(hayali) düzenleyip birbirlerini
tanıma; görevlerini ve ne iş yaptıklarını söyleme.
4. Bitki ve hayvan hücresinde “Nesi var?” oyununu oynanması.
ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ
1. Hücre zarının yapısının, şekil resim ve tepegöz
GörselUzamsal
yardımıyla gösterilmesi
2. Sitoplazmanın kısımlarını şekil resim,model, levha ile
gösterme.
3. Hücreyi fabrika veya devlete benzetme
4. Hücre ile ilgili kavram haritası yapma.
1. a) Oyun hamuru, iplik, renkli kalem, sünger, köpük vb.
BedenselKinestetik
araçlar kullanarak hücre modeli yapma.
b) Üç boyutlu hücre modelleri
oluşturulması(Örnek:Buzdolapı poşetleri içerisine jöle,
ip, pinpon topu kullanarak)
2. Organellerle ilgil yaratıcı hareketler bulma ve dramatize
edip oynama (Önüne organellerin isim ve resimlerini
asarak)
1. Ben hücre olsaydım……………..
2. Ben………organeli olsaydım……………
İçsel-Öze
Dönük
3. Hangi hücresel yapı ve organeli olmak isterdiniz?
gibi düşünceler oluşturma ve kompozisyon yazdırma
ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ
Doğacı
1. Organellerin doğadaki benzer noktaları
 Yollar = E.Retikulum
 Güneş = Mitokondri
 Beyin = Çekirdek zarı
1. a) Konuyla ilgili şiir, şarkı sözü yazma-söyleme
MüzikselRitmik
HÜCRE ZARI
Yağ ve proteinlerden oluşurum
Canlı esnek ve saydamım
Dışardan maddeleri
Hücreye seçerek alırım
Bir de hücreyi yorgan gibi
Sımsıkı sarar kucaklarım
Tanımışsınızdır beni
Hücre zarıdır adım
GOLGİ CİSİMCİĞİ
Golgi cisimciğidir adım
Salgı maddelerini ben yaparım
Bitkilerde koku salgılar
Her dokuda ben varım
 Bu bölüme konunu özeti yazılır.
Özet
ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ
BÖLÜM III
Ölçme ve
Değerlendirme
Bireysel
Grupla
Öğrenme
güçlüğü ve İleri
öğrenme hızında
olanlar için ek
ölçme
değerlendirme
etkinlikleri
1. Hücrede hangi yaşamsal olaylar gerçekleşir?
2. Hücre zarının yapısı nasıldır?İşlevleri nelerdir?
3. Sitoplazmada hangi organeller bulunur?Bu organellerin
4.
5.
6.
görevleri nelerdir?
Bitki ve hayvan hücrelerindeki organelleri karşılaştırınız?
Çok energi gereksimi olan olan hücrelerin hangi organellerinin
fazla sayıda olmasını beklersiniz
Aşağıdaki hücre organellerinden hangisinin görevi yanlış
verilmiştir?
a) Kloroplast-Fotosentez
b) Sentrozom-Hcre bölünmesi
c) Ribozom-Hücre içi sindirim
d) Mitokondri-Enerji üretme
ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ
Dersin Diğer
Derslerle
İlişkisi
1. Türkçe dersinde; konuyla ilgili yazılı metin
okuma parçası olarak kullanılabilir. Resim
dersinde; organellerle ilgili resimler çizdirilebilir.
İngilizce dersinde; organellerin İngilizce
karşılıkları öğretilebilir. İş Eğitimi dersinde
konuyla ilgili modeller yaptırılabilir
BÖLÜM IV
Bir Sonraki
Derse Hazırlık
Etkinliği
1. Hücrede bulunan organellerin düzenli çalışması
nasıl sağlanıyor? Bununla ilgili bilgi toplayınız
Planın
Uygulamasına
İlişkin
Açıklamalar
Ahmet ÇOKBİLİR
Fen Bilgisi Öğretmeni
Uygundur……/….
/200.
İmza
Adı ve Soyadı
ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ
GÖRSEL-UZAMSAL ZEKA
SÖZEL-DİLSEL ZEKA
1. Resim yorumlama çalışması
1. Zihin haritası çalışması
2. Yaratıcı yazma çalışması
3. Reklam-slogan yazma çalışması
4. Anı yazma çalışması
2. Resimleme çalışması
3. Resim yorumlama çalışması
5. Cümle tamamlama çalışması
6. Gazete haberi yazma çalışması
7. Örneklendirme çalışması
4. Akış haritası çalışması
5. Tanıma dayalı resimleme çalışması
8. A-Z çalışması
6. Hikaye haritası çalışması
9. Tanımlayıcı cümle çalışması
10. Cümle üretme çalışması
7. Kupür sergileme çalışması
11. Sözcük türetme çalışması
8. Poster oluşturma çalışması
12. Akrostiş çalışması
13. Venn şemasında verilen bilgileri
listeleme
14. Kavram haritası
15. Çift sütun çalışması
16. Soru bankası oluşturma çalışması
17. Bulmaca çözme çalışması
18. Bireysel okuma (sesli ve sessiz)
9. Slogan yazma çalışması
10. Zaman çizelgesi çalışması
11. Grafik yorumlama çalışması
12. Gözlem çalışması
İlköğretim Müfettişleri Başkanlığı
81
KİŞİLERARASI (Sosyal) ZEKA
1. Röportaj yapma çalışması
İÇSEL ZEKA
1. Önceliklerin listelenmesi
2. Çatışma çözme çalışması
3. Kişiyi-nesneyi bul çalışması
2. Sen olsaydın çalışması
4. Diyalog tamamlama çalışması
3. Durum savunma çalışması
5. Telefon etme çalışması
4. Hoşlandığım-hoşlanmadıklarım
çalışması
6. Eşli tartışma çalışması
7. Grup paslaşması çalışması
5. Ne hissediyorsun çalışması
8. Tek kelime söyle çalışması
6.Kişisel deneyimle ilişkilendirme
çalışması
9. Nesi var çalışması
10. Eşli öğrenme çalışması
11. Akvaryum çalışması
12. Evet-hayır çalışması
7. Alternatif değerlendirme
çalışması
8. Alternatif oluşturma çalışması
13. Grup portfolyo çalışması
9. Neler öğrendim çalışması
14. Beyin fırtınası çalışması
10. Benzerlikler oluşturma çalışması
15. Altı şapka çalışması
16. Toplu okuma çalışması
11. Bireysel portfolyo çalışması
İlköğretim Müfettişleri Başkanlığı
82
MANTIKSAL MATEMATİKSEL ZEKA
1. Venn şeması çalışması
2. Neden sonuç çalışması
3. Kavram eşleştirme çalışması
4. Kuralı bul çalışması
5. Çift kutulu tüme varım çalışması
6. Grafik yapma çalışması
7. Problem üretme ve çözme
çalışması
8. Kronolojik sıralama çalışması
9. Kanıt yazma çalışması
10. İlişkiler oluşturma çalışması
BEDENSEL KİNESTETİK ZEKA
1. Vücut grafiği çalışması
2. Nesneyi tanı çalışması
3. Mimle canlandırma çalışması
4. Rol canlandırma çalışması
5. Kesme, yapıştırma çalışması
6. Deney yapma çalışması
7. İşaret dili kullanma çalışması
11. Yalanı bul çalışması
8. Oyun hamuru çalışması
12. Kör sıralama çalışması
9. Yap-boz çalışması
13. 5N 1K çalışması
14. Balık kılçığı çalışması
10. Kukla çalışması
11. Farklı mekanda ders yapma
15. Hikaye problemi oluşturma
çalışması
çalışması
16. Talimat yazma çalışması
İlköğretim Müfettişleri Başkanlığı
83
MÜZİKSEL-RİTMİK ZEKA
1. Ritimlerle ilişkilendirme çalışması
DOĞA ZEKASI
1. Kategorilere ayırma çalışması
2. Matris çalışması
2. Ritimle tanıma çalışması
3. Hat düzeninde kategori
çalışması
4. Özellik yazma çalışması
3. Besteleme çalışması
4. Efekt oluşturma çalışması
5. Gezi-gözlem sonuçlarını yazma
çalışması
5. Konuyla ilgili şarkı çalışması
6. Koleksiyon hazırlama çalışması
7. Doğa ile ilişkilendirme çalışması
6. Efekt dinleme çalışması
7. Fon müziği kullanma çalışması
8. Dinle-yaz-tartış çalışması
9. Grid çalışması
10. Kümeleme çalışması
İlköğretim Müfettişleri Başkanlığı
84