Transcript สหกรณ์
Co-operatives สหกรณ์ สหกรณ์ : ความหมาย จดุ ม่ ุงหมาย : ความหมาย จดุ ม่ ุงหมาย Copyright สยุมพร โยธาสมุทร ภาควิชาสหกรณ์ ม.ก. ความเข้ าใจทั่วไป ร่ วมมือกัน มีสมาชิก มีคณะกรรมการ ต่อสูก้ บั การกอบโกย แสวงหากาไร • ประชาธิปไตย • มีหุน้ • • • • แหล่งเงินกู้ หน่วยงานรัฐบาล ผูจ้ ดั การเป็ นเจ้าของ ไม่ทากาไร เฉลี่ยผลประโยชน์ ตามการลงทุน • มีเงินปันผลทุกปี • • • • • Copyright สยุมพร โยธาสมุทร ภาควิชาสหกรณ์ ม.ก. ทาไม คิดอะไร เพือ่ ใคร ทาเมื่อไร ตัวตน ทาอย่ างไร ทาที่ไหน Copyright สยุมพร โยธาสมุทร ภาควิชาสหกรณ์ ม.ก. for Whom What Why How When Where Copyright สยุมพร โยธาสมุทร ภาควิชาสหกรณ์ ม.ก. • • • • องค์ การธุรกิจ (Business Organization) สมาชิกเป็ นเจ้ าของ (Member-owner) / (User-owner) สมาชิกควบคุม(Member-controller)/ (User-control) สมาชิกได้ ประโยชน์ (Member-benefit)/ (User-benefit) Copyright สยุมพร โยธาสมุทร ภาควิชาสหกรณ์ ม.ก. คุณลักษณะสาคัญของสหกรณ์ • องค์การเศรษฐกิจ (Economic • องค์การที่ขบั เคลื่อนด้วยค่านิยม (Value-driven organization) organization) • ความร่ วมมือกัน • สมาชิกเป็ น • วิสาหกิจที่ควบคู่จิตวิญญาณ (Enterprise with soul) – เจ้ าของ – ผู้ควบคุม – ผู้ได้ ประโยชน์ Copyright ช่ วยเหลือตนเอง ช่ วยเหลือซึ่งกันและกัน (Self-help Mutual-help) สยุมพร โยธาสมุทร ภาควิชาสหกรณ์ ม.ก. ความหมายสหกรณ์ • “วิสาหกิจที่จดั ตั้งและอานวยการโดยสมาคมของผูใ้ ช้ โดยให้เป็ นไปตาม หลักของประชาธิปไตย และมุ่งหมายตรงต่อการสนองรับใช้สมาชิกของ วิสาหกิจนั้น ตลอดจนชุมชนโดยส่ วนรวม” (Lambert) • “สมาคมที่มุ่งขจัดกาไร” (Gide) • “องค์การที่จดั ตั้งโดยกลุ่มบุคคล / กลุ่มกิจการ เพื่อให้บริ การแก่กลุ่มของ ตน” (Knapp) Copyright สยุมพร โยธาสมุทร ภาควิชาสหกรณ์ ม.ก. ความหมายสหกรณ์ • “รู ปแบบหนึ่งของการเป็ นเจ้าของธุรกิจที่สมาชิกมีส่วนแบ่งในผลกาไร ตามปริ มาณธุรกิจซึ่งสมาชิกแต่ละคนทาไว้กบั สหกรณ์” (Koontz & Fulmer) • “สมาคมสมัครใจของปัจเจกที่มีจุดมุ่งหมายต่อสูก้ บั การแสวงหา ประโยชน์ส่วนตนจากทุน และปรับปรุ งสถานภาพของสมาชิกโดยการ ผลิต การแลกเปลี่ยน และการจัดสรรผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจโดยผ่าน ความพยายามร่ วมกันของกาลังคนในฐานะผูผ้ ลิต ผูบ้ ริ โภค หรื อผูข้ าย” (Pazhitnov) Copyright สยุมพร โยธาสมุทร ภาควิชาสหกรณ์ ม.ก. What “องค์การอิสระของบุคคลซึ่ งรวมกันด้วยความสมัครใจ เพื่อสนองความต้องการและความมุ่งหมายร่ วมกัน ทางเศรษฐกิจ สังคมและวัฒนธรรม โดยการดาเนินวิสาหกิจที่เป็ นเจ้าของร่ วมกันและ ควบคุมตามแนวทางประชาธิปไตย” (International Co-operative Alliance, 1995) Copyright สยุมพร โยธาสมุทร ภาควิชาสหกรณ์ ม.ก. สหกรณ์ เศรษฐกิจ องค์ การ Copyright สยุมพร โยธาสมุทร ภาควิชาสหกรณ์ ม.ก. สั งคม คุณลักษณะของสหกรณ์ “ธรรมชาติสองด้าน” คุณลักษณะเชิงสั งคม คุณลักษณะเชิงเศรษฐกิจ Copyright สยุมพร โยธาสมุทร ภาควิชาสหกรณ์ ม.ก. คุณลักษณะเชิงเศรษฐกิจ สิ นค้า /บริ การ มีความเสี่ ยง ขาย/แลกเปลี่ยน สหกรณ์ เผชิญความไม่แน่นอน ประกอบการต่อเนื่อง ทากาไร Copyright สยุมพร โยธาสมุทร ภาควิชาสหกรณ์ ม.ก. สหกรณ์ “องค์การธุรกิจ” • ความเป็ นองค์การ • ความเป็ นธุรกิจ (BUSINESS) (ORGANIZATION) – สิ นค้า และ/หรื อ บริ การ – ประกอบด้วยบุคคลต่างๆ เป็ น – ขาย / แลกเปลี่ยน สมาคมของผูค้ น เป็ นสังคม – มีภาระหน้าที่ – มีจุดมุ่งหมาย – ประกอบการอย่างต่อเนื่อง – มีภาระหน้าที่ – กาไรเป็ นผลตอบแทน – มีการประสานงานอย่างมีเหตุผล – เผชิญความไม่แน่นอน / ความ – มีความต่อเนื่อง เสี ่ ย ง Copyright สยุมพร โยธาสมุทร ภาควิชาสหกรณ์ ม.ก. คุณลักษณะเชิงสั งคม การศึกษา พยายามตอบสนอง ช่วยตนเอง Self-help ตัดโอกาส การแสวงหากาไร สหกรณ์ สมัครใจ ร่ วมมือกัน Mutual-aid ประชาธิปไตย ธรรมชาติสงั คม Copyright สยุมพร โยธาสมุทร ภาควิชาสหกรณ์ ม.ก. สหกรณ์ “องค์การสังคม” • ธรรมชาติทางสังคม • สังคม (SOCIAL) – ความสัมพันธ์ทางสังคม • สนองความต้องการ – ปฏิสัมพันธ์ / พฤติกรรมทางสังคม • ใจสมัคร • ช่วยตนเอง • ขบวนการทางสังคม (SOCIAL • ร่ วมมือกัน MOVEMENT) • ประชาธิปไตย – อุดมการณ์ • ขจัดการแสวงหากาไรสู่ความมัง่ คัง่ – องค์การ • การศึ ก ษา – ปฏิบตั ิการ Copyright สยุมพร โยธาสมุทร ภาควิชาสหกรณ์ ม.ก. องค์การ Copyright • • • • • • • • • ธุรกิจ สังคม ปกครอง ประชาธิปไตย ศึกษา วัฒนธรรม สวัสดิการ สันติภาพ จริ ยธรรม สยุมพร โยธาสมุทร ภาควิชาสหกรณ์ ม.ก. Why สหกรณ์ Copyright สยุมพร โยธาสมุทร ภาควิชาสหกรณ์ ม.ก. จุดมุ่งหมายสูงสุ ด • “ ส่ งเสริ มความก้าวหน้าของมนุษยชาติดว้ ยจุดยืนที่มนั่ คงในการส่ งเสริ ม ค่านิยมทางสังคม และจริ ยธรรม ซึ่งยกระดับชีวิตมนุษย์ให้สูงกว่าวัตถุ และเดรัจฉาน” (ICA. 1971) Copyright สยุมพร โยธาสมุทร ภาควิชาสหกรณ์ ม.ก. How สหกรณ์ ประชาธิปไตย Copyright สยุมพร โยธาสมุทร ภาควิชาสหกรณ์ ม.ก. for Whom สหกรณ์ จน / รวย เกษตรกร / นักธุรกิจ หญิง / ชาย ชาวเมือง / ชาวบ้าน ขาว / ดา กลุ่มหลัก / กลุ่มชายขอบ Copyright สยุมพร โยธาสมุทร ภาควิชาสหกรณ์ ม.ก. When สหกรณ์ ความต้องการ ความจาเป็ น ความจาเป็ น ความต้องการ สยุมพร โยธาสมุทร พึ่งพาตนเอง + ช่วยเหลือผูอ้ ื่น ภาควิชาสหกรณ์ ม.ก. Copyright Where สหกรณ์ Copyright สยุมพร โยธาสมุทร ภาควิชาสหกรณ์ ม.ก. สหกรณ์อยูต่ รงไหน ? ระบบเศรษฐกิจ ผูบ้ ริ โภค องค์การ ปัจจัยการผลิต ผลิต กระจาย แลกเปลี่ยน สิ นค้า บริ การ Copyright สยุมพร โยธาสมุทร ภาควิชาสหกรณ์ ม.ก. จาแนก “องค์การ” ตาม ความเป็ นเจ้ าของ และ กาไร กาไร ความเป็ นเจ้าของ รัฐ เอกชน Not Making-profit หน่ วยงานราชการ มูลนิธิ องค์ การการกุศล ฯลฯ Copyright สยุมพร โยธาสมุทร ภาควิชาสหกรณ์ ม.ก. Making-profit รัฐวิสาหกิจ บริษัท ห้ างหุ้นส่ วน ฯลฯ สหกรณ์ทาอะไรได้บา้ ง ? • กิจกรรมทางเศรษฐกิจ • กิจกรรมทางสังคม – การศึกษา – สวัสดิการ – วัฒนธรรม – ทรัพยากร • ฯลฯ Copyright สยุมพร โยธาสมุทร ภาควิชาสหกรณ์ ม.ก. กิจกรรมสหกรณ์ • “มุ่งตอบสนองต่อความต้องการของสมาชิก” Copyright สยุมพร โยธาสมุทร ภาควิชาสหกรณ์ ม.ก. โลกธุรกิจ • ผูผ้ ลิต • ผูข้ าย • นายจ้าง ผูบ้ ริ โภค ผูซ้ ้ือ ลูกจ้าง Copyright สยุมพร โยธาสมุทร ภาควิชาสหกรณ์ ม.ก. กาไร ซื้อ ผูผ้ ลิต ผูบ้ ริ โภค ลงทุน สิ นค้า/บริ การ Copyright สยุมพร โยธาสมุทร ภาควิชาสหกรณ์ ม.ก. ผลผลิต แรงงาน นายจ้าง ลูกจ้าง ลงทุน ค่าจ้าง Copyright สยุมพร โยธาสมุทร ภาควิชาสหกรณ์ ม.ก. www.equalexchange.com/worker-owned Copyright สยุมพร โยธาสมุทร ภาควิชาสหกรณ์ ม.ก. สหกรณ์ VS ธุรกิจอื่น ประเด็นเปรี ยบเทียบ สหกรณ์ ธุรกิจประเภทอื่น วัตถุประสงค์ บริ การสมาชิก กาไรแก่ผลู ้ งทุน ความเป็ นเจ้าของ องค์การของผูใ้ ช้ องค์การของผูล้ งทุน การควบคุม ๑ คน ๑ เสี ยง ๑ หุน้ ๑ เสี ยง ธรรมชาติการรวมกัน รวมคน รวมทุน Copyright สยุมพร โยธาสมุทร ภาควิชาสหกรณ์ ม.ก. สหกรณ์ VS ธุรกิจอื่น ประเด็นเปรี ยบเทียบ สหกรณ์ ธุรกิจประเภทอื่น หน้าที่ของทุน ไม่เป็ นแหล่งหากาไรให้ เป็ นแหล่งหากาไร แหล่ง สมาชิกในฐานะผูล้ งทุน อานาจแก่ผลู ้ งทุน กาไร เป็ นของสมาชิก กาไรเป็ นของกิจการ-ผู้ ลงทุน มูลค่าหุ น้ คงที่ เปลี่ยนแปลง แนวคิดในการให้ขอ้ มูล เปิ ดเผยความจริ งโปร่ งใส โฆษณาจูงใจ Copyright สยุมพร โยธาสมุทร ภาควิชาสหกรณ์ ม.ก. ระบบเศรษฐกิจ • CAPITALISM – ระบบเศรษฐกิจทีม่ พี นื้ ฐานอยู่ทเี่ อกชนหรือนายทุนเป็ นเจ้ าของปัจจัยการผลิต และจาหน่ ายเพือ่ แสวงหากาไรสู งสุ ด ส่ วนผู้ทไี่ ม่ ได้ เป็ นเจ้ าของปัจจัยการผลิตก็ เป็ นผู้ขายแรงงานแลกกับค่ าจ้ าง • SOCIALISM – ระบบเศรษฐกิจทีม่ พี นื้ ฐานอยู่ทปี่ ระชาชนผู้ใช้ แรงงานเป็ นเจ้ าของปัจจัยการ ผลิตและกระจายสิ นค้ าร่ วมกันผ่ านองค์ การของรัฐ โดยได้ รับบริการอย่างทั่ว หน้ า ไม่ มีความแตกต่ างทางฐานะและรายได้ มากนัก Copyright สยุมพร โยธาสมุทร ภาควิชาสหกรณ์ ม.ก. Pyramid of Capitalism We are The many, They are the few Copyright สยุมพร โยธาสมุทร ภาควิชาสหกรณ์ ม.ก. เปรียบเทียบสหกรณ์ กบั ระบบเศรษฐกิจอืน่ ทุนนิยม สหกรณ์ กระจายอานาจ แบ่ งประชาชนเป็ นกลุ่มย่ อย ตามความต้ องการ จัดสรรผลงาน ตามมูลค่ าแรงงานทีท่ า ลดความสาคัญของอานาจเงิน ประชาชนจัดสวัสดิการ Copyright สยุมพร โยธาสมุทร ภาควิชาสหกรณ์ ม.ก. สังคมนิยม Copyright สยุมพร โยธาสมุทร ภาควิชาสหกรณ์ ม.ก.