Transcript تغذیه در فشارخون

‫تغذیه در فشارخون‬
‫بتول سلیمانی‬
‫کارشناس تغذیه و رژیم درمانی‬
‫پرفشاري خون‬
‫یا‬
‫بيماري كشنده خاموش‬
‫عوامل موثر در افزایش فشار خون‬
‫زمینه ارثی‬
‫بیماریهای مزمن‬
‫کلیوی‬
‫چاقی و اضافه وزن‬
‫مصرف نمک (سدیم) زیاد‬
‫استرس‬
‫عدم فعالیت فیزیکی کافی‬
‫نژاد‬
‫پرفشاری خون‬
‫چربی خون باال‬
‫مصرف الکل‬
‫دریافت کم پتاسیم‪ ،‬منیزیم و‪/‬یا‬
‫کلسیم‬
‫عالیم شایع در پرفشاری خون‬
‫‪ ‬سردرد‬
‫‪ ‬تهوع و استفراغ‬
‫‪ ‬تشنج‬
‫‪ ‬حمالت گرگرفتگی‬
‫‪ ‬نبض تند‬
‫‪ ‬عدم تحمل به گرما‬
‫‪ ‬مشكالت بينايي‬
‫پرفشاری خون‬
‫ا‬
‫ل‬
‫‪ ‬پرفشاري خون معموال به آساني قابل تشخيص بوده و قابل كنتر هم هست‪.‬‬
‫‪‬تغيیر سبك زندگي و از جمله اصالح رژيم غذايي نقش عمده اي هم در پيشگیري و هم در مديريت درمان‬
‫اين بيماري دارد‪.‬‬
‫عوامل قابل اصالح موثر در‬
‫پيشگیري اوليه و کنترل پرفشاری خون‬
‫تغيیر ‪ 4‬عامل قابل اصالح مرتبط با تغذیه‪ ،‬تاثیر ثابت شده اي در پيشگیري اوليه و کنترل فشار خون دارد‪ .‬اين چهار‬
‫عامل شامل‪:‬‬
‫‪ ‬اضافه وزن‬
‫‪ ‬دريافت زياد نمک‬
‫‪ ‬رژیم غذایی ناسالم‬
‫‪ ‬عدم تحرک فیزيکي‬
‫عوامل اصالح پذیر موثر در افزایش فشار خون‬
‫کنترل وزن‬
‫مصرف متعادل نمک (سدیم)‬
‫پرفشاری خون‬
‫فعالیت فیزیکی کافی‬
‫دریافت زیاد منابع غذایی حاوی‬
‫پتاسیم‪ ،‬منیزیم و‪/‬یا کلسیم‬
‫تدابیر مرتبط با تغذیه جهت کاهش‬
‫خطر ابتال به پرفشاري خون‬
‫* کنترل وزن در صورت وجود اضافه وزن‬
‫* اصالح الگوهاي غذايي با تاکيد بر مصرف بيشتر ميوه ها و سبزیها و محصوالت لبني کم چرب‬
‫* کاهش دريافت چربي های اشباع وکلسترول‬
‫* کاهش دريافت سديم غذايي‬
‫* افزايش تحرک‬
‫منابع سدیم دریافتی روزانه‬
‫‪ %77 * ‬از غذاهای فراوری شده‬
‫‪ ‬بیشترین منبع سدیم دریافتی‪ ،‬غذاهای فرآوری شده مثل بعض ی از غالت صبحانه‪ ،‬سوپ‪ُ ،‬سس‪ ،‬نان‪ ،‬بیسکویت و غذاهای آماده‬
‫است‪.‬‬
‫─ به همین خاطر ممکن است بدون اینکه فرد بداند میزان زیادی نمک در روز مصرف می کند‪.‬‬
‫‪ %12 * ‬سدیم طبیعی موجود در مواد غذایی‬
‫‪ %6 * ‬نمک مصرفی سر سفره‬
‫‪ %5 * ‬نمک افزودنی زمان پخت‬
‫‪ ‬هر یک درصد کاهش وزن میتواند فشارخون سیستولیک را یک درجه کاهش دهد‬
‫برخي از دستورالعمل هاي کاربردي جهت کاهش وزن‬
‫‪ ‬کاهش کالري دريافتي‬
‫‪ ‬کم کردن زمان تماشاي تلويزيون‬
‫‪ ‬کم کردن زمان استفاده از کامپيوتر‬
‫‪ ‬تخصيص زمان بيشتر جهت پياده روي و هر نوع فعاليتي که با افزايش ضربان قلب همراه باشد‪.‬‬
‫‪ ‬کاهش تدريجي میزان غذاي مصرفي در وعده ها و ميان وعده ها‬
‫‪ ‬مصرف سه وعده اصلی غذایی و دو میان وعده‬
‫‪ ‬مصرف صبحانه‬
‫اصول تغذیه‬
‫‪‬مصرف غذاها بصورت کم نمک‬
‫‪‬خودداری از مصرف غذاهای نمک سود شده مثل‬
‫چیپس‪،‬پفک‪،‬سوسیس‪،‬کالباس‬
‫‪‬حداقل مصرف غذاهای چرب و سرخ شده‬
‫‪‬جهت تامین چربی مورد نیاز روزانه یک قاشق‬
‫سوپخوری روغن گیاهی مانند روغن زیتون همراه‬
‫اصول تغذیه‬
‫‪‬مصرف غذاها بصورت آبپز‪،‬بخارپز و تنوری‬
‫‪‬خودداری از مصرف سس همراه ساالد یا سبزیجات‬
‫به جای آن روغن زیتون با آبلیمو یا سرکه و‬
‫سبزی معطر به همراه ماست استفاده شود‬
‫‪‬استفاده از روغن زیتون ‪،‬افتابگردان و روغن‬
‫ذرت و‪..‬به جای روغن حیوانی‬
‫اصول تغذیه‬
‫‪‬کاهش مصرف تخم مرغ به ‪ 5-4‬عدد در‬
‫هفته‬
‫‪‬درصورت باال بودن چربی خون مصرف‬
‫حداکثر ‪3‬عدد تخم مرغ در هفته‬
‫اصول تغذیه‬
‫‪ ‬انواع كنسرو مواد غذایي كه در قوطي بسته بندي مي‬
‫شوند‬
‫(به استثنا آنهایي كه كم سدیم باشند)‬
‫‪ ‬بیش از یك‬
‫سروینگ‬
‫از این غذاها در طول روز‪ :‬برگ‬
‫چغندر – هویج – كرفس – اسفناج – شلغم‬
‫‪ ‬نانهاي فانتزي و سنتي كه مقدار زیادي نمك و یا‬
‫جوش شیرین داشته باشند‪.‬‬
‫رژيم ويژه بيماران مبتال به پرفشاري خون (‪) DASH DIET‬‬
‫* ‪Dietary Approaches to Stop Hypertensio =DASH‬‬
‫‪.1‬الگوي غذايي ‪ DASH‬هم براي پيشگیري و هم براي کنترل فشار خون استفاده مي شود‪.‬‬
‫‪.2‬تاکيد بر‪ :‬مصرف محصوالت کم چرب شامل گوشت کم چرب‪ ،‬لبنيات کم چرب‪ ،‬مغزها‪ ،‬مصرف بيشتر ميوه ها و سبزي ها‬
DASH
Total fat
Saturated fat
27% of calories
6% of calories
Protein
18% of calories
Carbohydrate
55% of calories
Cholesterol
Sodium
150 mg
2,300 mg*
Potassium
4,700 mg
Calcium
1,250 mg
Magnesium
Fiber
500 mg
30 g
‫‪‬برنامه غذایی دش بر کاهش مصرف‬
‫گوشت قرمز‪ ،‬شیرینی ها‪ ،‬شکر و‬
‫تنقالت شیرین تاکید دارد‪ .‬این‬
‫برنامه غذائی غنی از مواد معدنی‬
‫پتاسیم‪ ،‬کلسیم‪ ،‬منیزیم و نیز‬
‫‪ ‬رژیم غذایی دش با افزایش مصرف گروههای‬
‫غذایی مفید و محدود کردن گروههای غذایی‬
‫مضر مانند نمک‪ ،‬چربیها و شیرینیها سالمتی‬
‫قلب را برایتان به ارمغان میآورد‬
‫برنامه رژیم غذای دش ‪DASH‬‬
‫‪ ‬حبوبات ‪ 6‬تا ‪ 8‬بار در روز‬
‫‪ ‬سبزیجات ‪ 4‬تا ‪ 5‬بار در روز‬
‫‪ ‬میوه ‪ 4‬تا ‪ 5‬بار در روز‬
‫‪ ‬شیر بدون چربی یا محصوالت کم چربی ‪ 2‬تا ‪ 3‬بار در‬
‫روز‬
‫برنامه رژیم غذای دش ‪DASH‬‬
‫‪ ‬مرغ‪ ،‬گوشت بدون چربی‪ ،‬ماهی ‪ 6‬بار یا کمتر در‬
‫روز‬
‫‪‬آجیل‪ ،‬دانه ها و حبوبات ‪ 4‬تا ‪ 5‬بار در هفته‬
‫‪‬چربی ها و روغن ‪ 2‬تا ‪ 3‬بار در روز‬
‫‪‬شیرینی ها و قندهای اضافه شده ‪ 5‬بار یا کمتر‬
‫در هفته‬
‫‪ ‬غالت سبوسدار برای اکثر وعده ها به عنوان منبع‬
‫رژيم ويژه بيماران مبتال به پرفشاري خون (‪) DASH DIET‬‬
‫‪ .3‬مصرف ميوه و سبزي و لبنيات به میزان ‪ 2‬برابر بيشتر از دريافت معمول افزايش يابد‪.‬‬
‫‪ .4‬مصرف چربيها‪ ،‬روغن ها و چاشني هاي ساالد به يک دوم مصرف معمول کاهش يابد‪.‬‬
‫‪ .5‬مصرف ميان وعده هاي آماده و شکالتها و شیريني ها به میزان يک چهارم دريافت معمول کاهش يابد‪.‬‬
‫‪ .6‬با مصرف ‪ 2-3‬واحد ميوه و سبزي در هر وعده غذايي‪ ،‬مي توان ‪ 8-10‬سروينگ از گروههاي ذکر شده را در روز استفاده کرد‪.‬‬
‫جهت تطابق آسان با رژيم ‪ DASH‬الزم است به نکات زير توجه کنيد‪:‬‬
‫‪‬با تغيیرات کوچک و تدريجي شروع کنيد‪:‬‬
‫‪ .1‬اگر در حال حاضر ‪ 1-2‬واحد سبزي در روز مصرف مي کنيد‪ ،‬جهت شروع رژيم ‪ DASH‬يک واحد سبزي بيشتر در وعده ناهار و يک واحد سبزي ديگر در‬
‫وعده شام بگنجانيد‪.‬‬
‫‪ .2‬در صورتي که در حال حاضر تمايل چنداني به مصرف ميوه ها نداريد يا صرفا به مصرف آبميوه در وعده صبحانه اکتفا مي کنيد‪ ،‬مي توانيد با‬
‫افزودن يک واحد ميوه به وعده هاي غذايي يا ميان وعده ها‪ ،‬مصرف ميوه ها را شروع کنيد‪.‬‬
‫‪ .3‬توصيه مي شود مصرف شیر بدون چربي يا کم چربي و فرآورده هاي آن را به ‪ 3‬واحد در روز افزايش دهيد‪ .‬ميتوانيد با جايگزين کردن نوشيدن شیر‬
‫همراه با وعده هاي ناهار و شام به جاي نوشابه ها‪ ،‬چاي شیرين و ديگر نوشيدني ها شروع کنيد‪.‬‬
‫جهت تطابق آسان با رژيم ‪ DASH‬الزم است به نکات زير توجه کنيد‪:‬‬
‫‪ .4‬بهتر است از شیر و لبنيات بدون چربي يا کم چربي جهت کاهش دريافت چربي هاي اشباع و کلسترول و کالري و نیز افزايش دريافت‬
‫کلسيم استفاده کنيد‪.‬‬
‫‪ .5‬توصيه مي شود سروينگ سبزيجات‪ ،‬ماکاروني تهيه شده با آرد کامل گندم (سبوس دار) و لوبياهاي پخته را در برنامه غذايي خود‬
‫قرار دهيد و ساير روشهاي پخت از جمله آب پز کردن و بخار کردن را امتحان کنيد‪.‬‬
‫جهت تطابق آسان با رژيم ‪ DASH‬الزم است به نکات زير توجه کنيد‪:‬‬
‫‪ ‬ميوه ها و ديگر غذاهاي حاوي اسيدهاي چرب اشباع و ترانس کمتر‪ ،‬کم کلسترول‪ ،‬کم سديم‪ ،‬شکر و کالري کم را به عنوان دسر و ميان‬
‫وعده استفاده کنيد‪:‬‬
‫‪ .6‬طيف وسيعي از ميوه ها و انتخابهاي سالم غذايي وجود دارد‪ .‬سعي کنيد با آنها آشنا شويد و آنها را به میزان بيشتر استفاده کنيد‪.‬‬
‫‪ .7‬ميوه هاي تازه به طور گسترده اي در دسترس هستند و معموال به آماده سازي چنداني احتياج ندارند‪ .‬ميوه هاي خشک سريع و‬
‫راحت قابل حمل و نقل هستند‪ ،‬مي توانيد آنها را در ميان وعده هاي خود بگنجانيد‪.‬‬
‫جهت تطابق آسان با رژيم ‪ DASH‬الزم است به نکات زير توجه کنيد‪:‬‬
‫‪ .8‬امتحان کردن اين ميان وعده ها پيشنهاد مي شود‪:‬‬
‫مخلوط مغزها با کشمش‪ ،‬ماست بدون چربي يا کم چرب و سبزيجات تازه و خام‬
‫‪ .9‬با انتخاب غذاهايي که از غالت کامل تهيه شده اند (نان گندم يا غالت صبحانه با آرد کامل) مي توانيد مواد مغذي موجود در آنها نظیر‬
‫مينرالها و فيبر را بيشتر دريافت کنيد‪.‬‬
‫‪ .10‬از سبزيجات کنسروي کم سديم يا سبزيجات تازه و فريز شده و ميوه ها استفاده کنيد‪.‬‬
‫جهت تطابق آسان با رژيم ‪ DASH‬الزم است به نکات زير توجه کنيد‪:‬‬
‫‪ .11‬دريافت متعادل چربي‪ ،‬روغن هاي لوبياي سويا‪ ،‬زيتون و کانوال را جايگزين روغن هاي جامد در پخت و پز کنيد‪.‬‬
‫‪ .12‬پسته‪ ،‬دانه هاي کنجد و جوانه گندم را که بهترين منابع فيتواسترولها هستند‪ ،‬مصرف کنيد‪.‬‬
‫‪ .13‬منابع امگا‪ 3-‬نظیر انواع ماهي را در هفته استفاده کنيد‪.‬‬
‫‪ .14‬افزايش دريافت منابع حاوي فوالت‪ ،‬ويتامينهاي ‪ B12‬و ‪ B6‬جهت سالمت عمومي قلب توصيه مي شود‪.‬‬
‫‪ .15‬مصرف پروتيین سويا را فراموش نکنيد‪.‬‬
‫برنامه رژیم غذای دش ‪DASH‬‬
‫‪ ‬اگر سالمندی به علت مشکالت دندانی نتواند از این‬
‫رژیم استفاده کند توصیه به مصرف سبزی و میوه پخته‪،‬‬
‫آش و سوپ می گردد‪ .‬در این رژیم سدیم محدود و‬
‫پتاسیم افزایش می یابد‪.‬‬
‫‪ ‬فعالیت بدنی منظم روزانه حداقل ‪ 30‬دقیقه‪ ،‬سه روز در هفته‬
‫داشته باشد‬
‫منیزیم‬
‫یك عنصر باز دارنده قوي در جهت انقباض عضالت‬
‫صاف رگها بشمار مي رود‬
‫از این رو بعنوان‬
‫یك گشاد كننده قلب مي تواند در تنظیم‬
‫فشار خون موثر باشد‬
‫چو بايد بزرگيت پیرانه س ــر‬
‫به چشم بزرگي به پیران نگر‬
‫(جامي)‬
‫سپاس از توجه‬
‫شادوسالم‬
‫باشید‬