ÜNİTE: 3 MADDENİN TANECİKLİ YAPISI

www.fenokulu.net

Ders kitabı:Sayfa 70-71) Resimleri inceliyoruz.

Resimdeki hangi maddeler katı, sıvı ve gazdır?

Resimdeki yaş pastayı yapmak için kullanılan maddeleri düşününüz. Pastanın yapımında kullanılan malzemelerin ilk ve son hallerindeki özellikleri aynı mı?

Resimdeki hangi varlıklar küçük parçalardan oluşuyor?

Resimde odunlar yandıktan sonra başlangıçtaki özelliklerini koruyor mu?

HAZIRLANALIM

(Ders kitabı:Sayfa 72)

GRUP HALİNDE HAZIRLANALIM BÖLÜMÜNÜ YAPIYORUZ.

ÜNİTE ADI: MADDENİN TANECİKLİ YAPISI KONU BAŞLIKLARI: *Maddenin yapıtaşları - atomlar *Elementler – Bileşikler - Moleküller *Fiziksel Değişim - Kimyasal Değişim *Maddenin halleri ve Tanecikli Yapısı NE BİLİYORUM? NE ÖĞRENMEK İSTİYORUM?

NE ÖĞRENDİM?

Katı, sıvı, gaz, hal değiştirme, genleşme, büzüşme, ısı alma, ısı verme ile ilgili neler biliyorsunuz?

Ne biliyorum bölümüne yazmanızı istiyorum.

“Maddenin tanecikli yapısı” ünitesinde neler öğrenmek istiyorsunuz?

Ne öğrenmek istiyorum bölümüne yazıyoruz.

Ünitemizin kavram haritası

Molekül Bileşik oluşturur farklı tür içerir Atom tek tür içerir Element oluşur Kimyasal Değişim uğrayabilir Fiziksel Değişim uğrayabilir

MADDE

olabilir olabilir olabilir Katı Sıvı yapmaz yapar yapar Öteleme Hareketi Gaz

MADDENİN YAPITAŞLARI ATOMLAR

Düşündünüz mü? (Ders kitabı:Sayfa 73)

Maddeler sıkıştırılabilir mi?

KATI SIVI GAZ

Önceki sınıflarda maddelerin farklı özelliklere sahip olduğunu öğrenmiştiniz.

Örneğin süngeri elimizle kolayca sıkıştırabiliriz. Bırakınca da eski haline döner.

Taşı sıkıştıramayız.

Sıvılar ile ile pirinç, tuz, toz şeker gibi küçük taneli katılar ise bulundukları kabın şeklini alırlar.

Tüm katılar için bu geçerli midir?

Gazlar bulundukları ortamda yayılma özelliği gösterirler.

Sıvılar ve katılar da gazlar gibi bulundukları ortamda yayılabilir mi?

Katı, sıvı ve gazların özellikleri aynı mıdır?

Katılar sıkıştırılabilir mi?

Ya sıvı ve gazlar sıkıştırılır mı?

DENEY YAPARAK ARAŞTIRIYORUZ.

Deney :Hangisi sıkışır?(Sayfa:74) Araç,gereçler: İğnesiz plastik şırınga2 adet), su Yapılışı: 1-Şırıngalardan birine su dolduruyoruz.

2-Diğer şırınganın pistonunu geriye doğru çekerek şırınganın içini hava ile dolduruyoruz.

3-Şırıngaların iğne takılmamış uçlarını parmağımız ile kapatarak pistonları ileriye doğru itmeyi deniyoruz. 4-İçi hava dolu şırınganın pistonunu serbest bırakıyoruz.

Sonuç: 1-Hangi şırınganın pistonunu daha kolay ittiniz? Bunun nedeni ne olabilir?

Deneyde yaptığınız gözlemlerden yola çıkarak, sıvılar ve gazların sıkıştırılabilme özellikleri ile ilgili ne söyleyebilirsiniz?

Sıvı ve gazlar sıkıştırılabilir mi?

Gazlar mı yoksa sıvılar mı daha kolay sıkıştırılabilir?

Deneyde şırınganın pistonunun sıkışma sırasında geri itilmesinin nedeni nedir?

Gaz basıncı yüzeye çarpan görünmez parçacıklardan kaynaklanmıştır.

Ders kitabımızın 75. sayfasının altında yer alan park yerindeki araçları incelemenizi istiyorum .

Maddenin halleri ve özellikleri (Çalışma kitabı:Sayfa 44) KATI: Tanecikleri arasında boşluk yoktur, genleşir, sıkıştırılamaz.

SIVI: tanecikleri arasında boşluk azdır, konulduğu kabın şeklini alır, az da olsa sıkıştırılabilir, genleşir.

GAZ: Tanecikleri arasında büyük boşluklar vardır, yayılır, genleşir, konulduğu kabın şeklini alır, sıkıştırılabilir.

Resimdeki varlıklarla maddenin yapısı arasında bağlantı var mıdır?

Boş bir kağıt çıkarınız.

Kağıdı ikiye bölünüz.

Her parçayı tekrar bölünüz.

Bölme işlemine bölebileceğiniz en küçük parçaya kadar devam ediniz.

Bölerek elde ettiğiniz en küçük parçayı bana doğru gösteriniz.

Bir maddeden ne kadar küçük parçalar elde edebiliriz?

Küp şeker de küçük taneciklerden mi oluşur?

Başka örnekler verebilir miyiz?

Deney :İyot ve şekler dağılınca ne olur?(Sayfa:78) Araç,gereçler: Yapılışı: Sonuç: Beherglas(250 mL), sıcak su, alkol, iyot kristali, şeker 1-Beherglası yarısına kadar alkolle dolduruyoruz.

2-Alkolün içine birkaç iyot kristali atarak gözlemliyoruz.

3-Aynı deneyi sıcak suya şeker atarak tekrarlıyoruz.

Alkolün içine attığımız iyot kristallerine ve suya attığımız şekere ne oldu?

Deneyde sıvıya dağılan renkli madde iyot kristalinden ayrılmış olabilir mi?

İyot küçük parçaları kristal yüzeyinden kopmuş olabilir mi?

Şeker ve sıcak su ile yapılan deneyde de benzer olaylar mı olmuştur? İyot ve şeker parçacıklarını neden göremiyoruz?

Her madde gözle görülemeyecek kadar küçük ve bölünmesi zor yapı taşları olan …………….. Oluşmuştur.

Atomlar gözle görülemeyecek kadar küçük tanecikler olmasına karşılık, ancak günlük yaşantımızda pek çok gözlem sonucu atomların varlığı

Deneyde alkolün içine atılan iyot kristallerine ne olmuştu?

İyot kristalleri alkolün içinde çözünerek alkole renk verdiğini gözlemlemiş miydik?

Bu gözlemlerden yola çıkarak, çözünen iyodun alkolün içinde yayılmasını nasıl açıklarsınız?

İyodun alkolde dağılması ile, şekerin suda dağılmasını karşılaştıralım.

Atomlar çok küçük gözle göremiyoruz. Peki nasıl görüceğiz?

Elektron mikroskobu ile çekilmiş atom resimlerini bulup inceleyebilir, sınıfa getirip diğer arkadaşlarımızla da paylaşabiliriz.

B A K I R

A L T I N

DEMİR

A L Ü M İ N Y U M

KARBON

Demir ya da bakır parçası da ardışık olarak yeterince bölünmeye devam edebilseydi resimlerde gördüğümüz atomları elde edecektik.

İYOT

SU

Daha önce incelediğimiz modellerden farkı var mı?

Su ve iyotta gördüğümüz bu “atom kümelerine” MOLEKÜL diyoruz.

Su, su moleküllerinin bir araya gelmesiyle oluşur. Su molekülleri iki hidrojen ve bir oksijen atomu içerir.

İyot molekülleri de bir araya gelerek iyodu oluşturur.

BU ŞEKLİN NE OLDUĞUNU HATIRLADIK MI?

Hücreyi de yeteri kadar büyütürsek daha küçük iç yapılarını görebilir miyiz?

Hücrenin büyütülmesi ile çekirdeği, çekirdeğin büyütülmesi ile molekülleri, moleküllerin büyütülmesi ile de ……… görebiliriz.

Tek bir hücrede bile …?……… Atom vardır.

Atom büyütülseydi ne görürdük?

Atomdan da küçük parçacıklar var mıdır?(82)

BİLİYOR MUSUNUZ? (Ders Kitabı sayfa:80)

DEMOCRİTUS, ATOMU HİÇBİR ZAMAN GÖREMEMİŞ OLMASINA RAĞMEN OLAYLAR VE OLGULAR ÜZERİNDE DÜŞÜNEREK ATOM KAVRAMINI İLERİ SÜRMÜŞTÜR.

DAHA SONRA ARAŞTIRMA YAPAN BİLİM İNSANLARINA GELİNCE; John Dalton(Can Daltın), atomların içi dolu, berk ve bölünmez olduğunu söylemiştir.

Becquerel(Bekerel) ve Madam Curie(Madam Kuri)’ nin çalışmaları ise atomların da bölünebildiğini göstermiştir.

Dalton, atom hakkındaki düşüncelerini açıklamak için ilk atom modelleri olarak ders kitabımızın 81. sayfasındaki resimde yer alan topları kullanmıştır.

Maddenin küçük bölünemez parçacıklardan yani atomlardan oluştuğunu öne sürmüştür.

POSTER ÇALIŞMASI Ders Kitabı sayfa:81 Dalton (1.2.3. kümeler) , Becquerel (4.5.6. kümeler) ve Madam Curie (7.8.9.kümeler) ’ nin yaşam öykülerini araştırınız. Edindiğiniz bilgileri kullanarak bir poster hazırlayınız.

Tarihten Ders Kitabı sayfa:82

–ATOMUN TARİHÇESİ

(1) John Dalton(1766-1844) (5) J.J.Thomson(1856-1940) (9) Ernest Rutherfort(1871-1937) ( 19) Niels Bohr(1885-1962) (28)

Tarih boyunca atom ile ilgili düşünceler aynı kalmış mıdır?

Medyadan Ders Kitabı sayfa:83

–DEPREME

KARŞI ATOM BOMBASI

(11)

DEPREME KARŞI ATOM BOMBASI En çok ilgimi çeken noktalar Anlamadığım noktalar Sormak Tartışmak istediklerim

Medyadan Ders Kitabı sayfa:83

–KANSERİN

TEDAVİSİNDE ATOM

(21)

KANSERİN TEDAVİSİNDE ATOM En çok ilgimi çeken noktalar Anlamadığım noktalar Sormak Tartışmak istediklerim

Medyadan Ders Kitabı sayfa:83

–HİROŞİMALAR

OLMASIN

(29)

HİROŞİMALAR OLMASIN En çok ilgimi çeken noktalar Anlamadığım noktalar Sormak Tartışmak istediklerim

Defterimize çizmiş olduğumuz bu tabloları yarım dosya kağıdı büyüklüğünde kart haline getirip eksikliklerini tamamlayarak ürün dosyamıza koyuyoruz.

ETKİNLİK :2 ( Çalışma Kitabı sayfa:45) Katı, sıvı ve gazların genleşme-sıkışma özellikleri: Katı, sıvı ve gazlar genleşebilir, gazlar katı ve sıvılara göre daha fazla genleşir. Sıvılarsıvılar ve gazlar sıkıştırılabilir, katılar sıkıştırılamaz. Gazlar, sıvılara göre daha fazla sıkıştırılabilir.

Maddenin sıkışma-genleşme özellikleri ile tanecikli yapıları arasındaki ilişki: Maddelerin sıkışma ve genleşme özellikleri maddeyi oluşturan taneciklerin arasındaki boşluk miktarına bağlıdır. Tanecikleri arasındaki boşluk miktarı en fazla olan gazlar, sıvılar ve katılara göre daha fazla sıkıştırılabilir ve ve genleşebilir.

Atom: Maddeyi oluşturan en küçük yapı taşıdır.

ETKİNLİK :2 ( Çalışma Kitabı sayfa:45) Atom kavramı ile ilgili tarih boyunca değişen düşünceler: Democritus ve diğer Yunan filozofları her maddenin hep aynı özdeş atomlardan oluştuğunu düşünüyorlardı. John Dalton atomun içi dolu berk ve bölünmez olduğu fikrini taşıyordu. Becquerel ve Madam Curie’ nin çalışmaları işse atomların da bölünebildiğini göstermiştir.

Atom konusunda çalışmalar yapan bilim insanları: Democritus ve Yunanlı filozoflar, John Dalton, J.J.Thomson, Ernest Rutherford, Niels Bohr, Becquerel, Madam Curie

Neler öğrendik? (Ders kitabı: Sayfa 85-86) Boşluk doldurma: 1.Daha az 2. Daha çok 3.atom 4. azdır Eşleştiriniz 1. I.şekil-Gaz II.şekil-katı III.şekil-sıvı 2. John Dalton-Atomlar maddenin en küçük yapı taşıdır, bölünemez.

Doğru mu yanlış mı: 1.Yanlış J.J.Thomson-Atomun yapısında atomdan daha küçük parçalar vardır.

2.Yanlış 3.Doğru 4. Doğru Ernest Rutherford-Atomun yapısında bulunan küçük parçacıklar atomun merkezinin etrafında dolaşır.

5.Yanlış Seçeneği bulunuz.

6.Doğru 1.“B” seçeneği 7.Yanlış 2.“A” seçeneği

Bir sonraki derse gelirken sizlerden çevrenizde bulunan maddeleri benzerlik ve farklılıklarına göre getirmenizi istiyorum. liste halinde çizgisiz beyaz bir kağıda yazmanızı ve ürün dosyanıza koyup Bir de OYUN HAMURU getiriyoruz. KARIŞIK OALARAK MADDELER BENZEYEN LER FARKLI OLANLAR