Transcript Slide 1
به نام خدا زمین شناسی تاریخی موضوع :دایناسورها تهیه کننده :سایت آریاکلیک http://ariaclick.com خزندگان خزندگان چهار پایانی خونسرد می باشند که دارای یک پوست شاخی خشک و بدنی پولک دار می باشند دارای تخم آمنیونی با پوششی محافظ می باشند که در خشکی می توانند تخم گذاری کنند پوست سخت خزندگان که امکان زندگی در خشکی را برای آن ها فراهم کرد برای تولید مثل نیازی به آب ندارند و به همین دلیل توانستند برای استفاده از زیستگاههای جدید به خشکی بیایند فسیل تخم دایناسور تخم خزندگان حاصل لقاح داخلی می باشد دمای بدن خزندگان به دمای محیط اطرافشان وابسته است (خونسرد بودن ) خزندگان دارای سوخت و ساز پایینی می باشند و گرمای درونی کمی تولید می کنند در گروههای متنوعی از دوزیستان پرمین و کربونیفر باالیی ویژگی های خزندگان دیده می شود قسمت های مختلف بدن یک خزنده ابتدایی وجود این شباهت ها ارتباط نزدیک تکاملی خزندگان و دوزیستان را نشان می دهد نتیجه این ارتباط نزدیک این است که دوزیستان منشا خزندگان می باشند فسیل یک خزنده ابتدایی دوزیست ابتدایی جمجمه دایناسور اولیه دایناسورها فراوان ترین خزندگان بودند در مزوزئیک این خزندگان از شرایط اقلیمی گرم و مرطوب بهرمند شدند در دریاها نیز شرایط برای فراوانی خزندگان مهیا شد آرکوزورها گروهی متنوع از خزندگان بودند که دارای چندین صفت مشترک بودند این صفات عبارتند از وجود یک جفت روزنه اضافی در جلوی چشم ها دست های کوته تر از پاها تحول دیگر انشعاب رده پرندگان از دایناسورها می باشد آرکئوپتریکس دایناسورها گروه بسیار گوناگونی از آرکوزورها بودند که دارای وضعیت بدنی راست قامت بودند و بهبود زیادی در کارایی حرکتی یشان پدید آمد تعدادی از دایناسورها چهار پا وتعدادی دو پا بودند دایناسور اصطالح جامعی برای دو راسته مجزا می باشد سوری شیا اورنی تیشیا چهارپا وگیاه خوار دو پا وگوشت خوار رده بندی هوش دایناسورها این دو راسته بر اساس مجموعه ای از صفات مانند وضعیت لگن از هم متمایز می شوند لگن سوری شیا مانند لگن خزندگان معمولی می باشد ولی لگن اورنی تیشیا به لگن پرندگان شباهت دارد هر دو راسته در تریاس پایانی ظهور کردند و تا پایان کرتاسه فراوان بودند سوری شیا شامل گوشت خواران دو پا یعنی ترپودها و گیاه خواران چهار پا یعنی زوزوپدومورف ها بودند تروپود ها (تریاس باالیی –کرتاسه باالیی )هنگام راه رفتن ردپاهایی پرنده مانند دارای سه انگشت چنگال دار از خود باقی می گذاشتند تیرانوزورها یکی از بزرگترین صیادان خشکی زی که تاکنون روی کره زمین زندگی کرده اند تیرانوزوروس در حدود 12متر طول و 5متر بلندی در حالت ایستاده داشته است تیرانوزورها در کرتاسه پایانی توزیع محدودی داشتند تیرانوزور سوروپودها سوروپودها نه تنها بزرگترین دایناسورها بلکه بزرگترین جانوران خشکی زی می باشند که تا کنون روی زمین زندگی کرده اند وزن برخی ازآن ها 30تا 80تن براورد شده است بیشترین طول در حدود 227متر در دیپلودوکوس وجود داشته است بیشتر سوروپودها گردن ودم بسیار طویل و بدن نسبتا کوتاه و حجیمی داشتند بدون تردید آن ها در خشکی تخم می گذاشته اند و فسیل هایشان در کنار جانوران خشکی زی یافت شده است فسیل آثار ردپای آن ها نشان می دهد که مانند فیل ها به صورت گله ای حرکت می کردند ولی از نظر تغذیه مانند فیل ها دندان آسیاب نداشتند دندان هایشان ساختاری چنگک مانند شبیه زرافه ها بود که به وسیله آن می توانستند برگ های درختان را می خوردند احتماال وظیفه آسیاب کردن غذا را گاسترولیت ها یا میکروب ها انجام می دادند آثار دست آن ها که در هنگام شنا با کف بستر تماس داشته است یافت شده است ولی قادر به زندگی در آب های عمیق نبوده اند شاید از هر دو محیط خشکی وآب بهره می برده اند و برای مقابله با گرمای فزاینده به آب های کم عمق پناه می برده اند اوری نیتیشیا خزندگان گیاه خوار حاکم دوره کرتاسه بودند که استخوانی منفرد و مجزا در راس آرواره زیرین داشتند به طور نوعی بخش پیشین آروارهایشان بی دندان بود و احتماال از یک ماده شاخی پوشیده می شد در قسمت های عقب آرواره ها ردیف بزرگی از دندان های آسیاب وجود داشت که وظیفه خرد کردن غذا را به عهده داشت به طور دائم دندان های ساییده شده می افتادند و دندان های نو جای آن ها را می گرفت تقسیم بندی اورنی تیشیاها این گروه بسیار گوناگون به دو دسته اورنی توپودها یا دو پاها و چهار پاها شامل استگوسورها آنکیلو سورها سرآپتوپسین ها تقسیم می شوند اورنی توپودها در ژوراسیک آغازی ظهور کردند ودر کرتاسه فراوان و متنوع شدند ایگوآندون (کرتاسه زیرین )از مشهورترین آن ها می باشد بیشتر اورنی تیشیاهای چهار پادر نیمکره شمالی زندگی می کرده اند وزمان اصلی زندگی آن ها کرتاسه می باشد ولی استگوسورها در ژوراسیک میانی ظاهر شدند استگوزوروس (ژوراسیک باالیی ) در حدود 6متر طول داشت دارای دو ردیف صفحات استخوانی بزرگ سه گوش در امتداد ستون مهره ها بر پشت جانور و یک جفت خار بر روی دم کنده مانندش قرار می گرفت بر روی این صفحات اثراتی از تعداد زیادی رگ خونی دیده می شود شاید این صفحات مانند یک وسیله تبادل گرما عمل می کرده اند وجود صفحات استخوانی اغلب خاردار که بر روی پوست چرمی بر پشت جانور قرار داشتند همراه با زره سنگینشان آن ها را به پستانداران امروزی یعنی آرمادیلو نزدیک می کند سرآپتوپسین ها در کرتاسه باالیی ظاهر شدند و اساسا در آمریکای شمالی زندگی می کردند یکی از آن ها تری سر آتوپوس می باشد که دارای 7متر طول و جمجمه ای بیشتر از 2متر طول می باشد و شاخ های بلند استخوانی بر روی بینی و پیشانی اش قرار می گرفت رینکوزورهادر تریاس میانی و پسین فراوانی و گسترش زیادی داشتند آن ها از دیاپسید های بزرگ و تنومند با دندان بندی های تخصص یافته که برای گیاه خواری سازش پیدا کرده بود محسوب می شوند خزندگان دریایی چند گروه متفاوت از خزندگان مزوزوئیک با زندگی در دیا سازش یافته اند ایجاد تغییراتی در شکل بدن و ساختار اندام های حرکتی آن ها سبب افزایش توان شنا کردن در آن ها شد ولی این تغییرات کم بود و مشخص بود که هنوز خزنده می باشند خزندگان دریایی شامل دو گروه اصلی می باشند پلزیوزورها و ایکتیوزورها هر دو گروه از نظر ساختمان سر اوری آپسید می باشند ولی ویژگی های دیگرشان کمتر مشابه می باشد منشا خزندگان دریایی به طور قطعی مشخص نمی باشد ولی یافته های اخیر نشان می دهد شاید هر دو گروه از یک نیای دیاپسیدی منشا گرفته باشند پلزیوزورها خزندگان تقریبا بزرگی بودند که اندازه آن ها بین 3تا بیش از 12متر در انواع جدیدتر تغییر پیدا می کرد در پلیوزورها دو نسل مختلف شناخته شده اند تقسیم بندی پلزیوزورها انوع دارای سر کوچک و مانند دراز گردن پلزیوزوروس (تریاس باالیی –ژوراسیک میانی ) و انواعی که سر بزرگ و گردن کوتاه داشتند مانند پلیوزوروس (ژوراسیک ) احتماال پلزیوزورها بیشتر در دریا به سر می بردند نحوه شنا کردن آن ها را می توان با شیرهای دریایی مقایسه نمود دیدگاه دیگر این است که مانند الک پشت های دریایی شنا می کردند آن ها در تریاس میانی ظاهر و در ژوراسیک و کرتاسه فراوان شدند و فسیل هایشان در سنگ های دریایی این زمان ها یافت شده است ایکتیوزورها شاید بتوان این خزندگان را تخصص یافته ترین خزندگان آبزی محسوب نمود نمونه معروف آن ها ایکتیوزوروس (ژوراسیک ) با طولی حدود 3متر است ایکتیوزورها شبه به وال های امروزی بودند و نوزادشان را در دریا به دنیا می آوردند گاهی فسیل هایی پیدا شده است که درون شکمشان اسکلت های بسیار کوچک ایکتیوزور دیده می شود آن ها از تریاس پیشین تا بیشتر مزوزوییک می زیسته اند اوج فراوانی آن ها ژوراسیک و افولشان در خالل کرتاسه بود خزندگان پروازگر و پرندگان قدرت پرواز در خزندگان پروازگر (پتروزورها )و پرندگان به طور مستقل و جدا گانه تکامل یافت آن های شاخه های جداگانه ای از یک نیای دیاپسیدی بودند پتروزورها در تریاس باالیی و پرندگان در ژوراسیک باالیی ظاهر شدند بعضی از ویژگی هایشان شبیه به هم است مثال هر دو گروه دوپا هستند دست های هر دو به بال تبدیل شده اند ودر هر دو گروه استخوان سینه به شکل سطحی برای اتصال ماهیچه های پرواز رشد کرده است با وجود این ویژگی های مشترک پرندگان گروه بسیار متمایزی می باشند و باید آن ها را در یک رده جدا گانه قرار دهیم به خصوص این که آن ها از نظر ساختمان بال و داشتن پوششی از عایق پر های بدنی ثابت و گرم با خزندگان تفاوت دارند آرکئوپتریکس پتروزورها رامفورینکوس نمونه گروهی از پتروزورها به نام رافورنکوئیدها است که فسیلشان در سنگ های تریاس باالیی تا ژوراسیک باالیی یافت شده است این جانور بدن نسبتا کوچک با دمی دراز داشت دم در انتها به یک غشا سکان مانند ختم می شد بال های دراز و نسبتا باریکش از پرده نازک پوستی تشکیل شده است و ظاهرا به وسیله مجوعه ی منظمی از رشته های کالژن محکم شده است در گروه بعدی یعنی پتروداکتیل ها (ژوراسیک باالیی کرتاسه )درازی دم بسیار کمتر بود و اعضا تکامل یافته تر گروهمثل پترآنودون (کرتاسع باالیی دندان نداشتند اندازه پتروزورها از اندازه گنجشک در پترو داکتیل (ژوراسیک باالیی )تا انواع بزرگی مثل پتروآنودون که اندازه گستردگی بالهایش در حدود 7متر بوده تغییر می کرده است فسیل های پتروزوره اغلب در سنگ های دریایی پیدا می شوند که شاید به این دلیل باشد که اغلب وقتشان را روی دریا پرواز می کردند تا ماهیان را از سطح آب صید کنند انواع دیگر آن ها از حشرات تغذیه می کردند یا الشه خوار بودند پتروزورها تاریخی طوالنی متنوع و موفق داشتند اولین جنس شناخته شده از آن ها به تریاس باالیی تعلق دارد در کرتاسه آغازی در سراسر زمین گسترش یافتند و در انتتهای این دوره منقرض شدند منابع www.roshd.ir www.egeology.ir www.ngdir.ir www.enwikipedia.org www.gsoi .ir www.gsi.ir www.zaminazmoon.com