Transcript UCZEŃ W ŚWIECIE OBRAZÓW
1
UCZEŃ W ŚWIECIE OBRAZÓW
O POŻYTKACH UCZENIA PRZY POMOCY OBRAZU Beata Gromadzka
DOŚWIADCZENIE WSPÓŁCZESNEGO ODBIORCY WZBOGACIŁO SIĘ O DOŚWIADCZENIE AUDIOWIZUALNE I .
MULTIMEDIALNE
2
UCZEŃ JAKO UCZESTNIK KULTURY INFORMACYJNEJ
3
D OŚWIADCZENIE WSPÓŁCZESNEGO ODBIORCY WZBOGACIŁO SIĘ O DOŚWIADCZENIE AUDIOWIZUALNE I MULTIMEDIALNE .
Bogactwo jednak niekoniecznie idzie w parze ze wzrostem kompetencji w umiejętności odczytywania znaczeń.
Powszechny powierzchowny jest sprowadzony odbiór do odczytywania informacji,
zagłębiania się w relacje między obiektami umieszczonymi na przekazie obrazowym, bez uwzględnienia w odbiorze struktury słowno – obrazowej, bez refleksji nad głębszym sensem wypowiedzi.
bez
4
Funkcjonowanie współczesnych mediów utożsamiamy z obrazem, przyjmując bez zastrzeżeń twierdzenie, że żyjemy w świecie zdominowanym przez przekaz informacji za pomocą obrazów.
Jednocześnie niepokoimy się, że współczesne pokolenia młodzieży nie potrafią już odbierać tekstów, które nie są ilustrowane jakimiś obrazami.
Z drugiej jednak strony stoimy w obliczu przyspieszonego rozwoju różnych mediów, w których obraz odgrywa coraz większą rolę w przekazywaniu różnych treści, co zmusza nas do zaakceptowania go jako bardzo ważnego środka komunikacji. Jednakże najczęściej obraz jest tylko integralną częścią komunikatów złożonych z warstwy językowej (pisanej i mówionej) i warstwy
niejęzykowej (obraz, dźwięk, muzyka).
Tomaszkiewicz T., Przekład audiowizualny, PWN, Warszawa 2006 .
5
Celem edukacji powinno być stworzenie modelu kształcenia, który pozwoli młodemu odbiorcy funkcjonować w ikonosferze. Uwzględnienie w tym modelu rozbudowanych relacji między słowem a obrazem w przekazach o różnej funkcji, rozmaitych obrazów i dyskursów jest niezbędne.
6
7 KONFUCJUSZ Co usłyszę, zapomnę.
Co zobaczę, zapamiętam.
Co zrobię, zrozumiem.
8
OBRAZ W EDUKACJI
TROCHĘ HISTORII
POCZĄTKI – JAN AMOS KOMEŃSKI (1592 – 1670) Nauczyciele zaś: jeśli są przystępni i uprzejmi, jeśli żadną szorstkością nie zrażają do siebie umysłów, lecz pociągają je ojcowskim uczuciem, zachowaniem się i słowem, jeśli zachwalają wspaniałość nauk, do których mają przystąpić, rozkosz z nich płynącą i ich przystępność, jeśli pilniejszych czasem pochwalą (a nawet rozdzielają między malców owoce, orzechy, cukierki itp.), ... pokazują im obrazy, dotyczące przedmiotów, których mają kiedyś się uczyć, geometryczne, kule, wyobrażające sklepienie niebieskie, i tym podobne rzeczy, mogące ich porwać i zachwycić; ... słowem: jeśli do uczniów odnoszą się serdecznie, łatwo serce ich pozyskają, tak że dzieci będą chętniej w szkole przebywać, niż w domu.
w czasie lekcji przyrządy optyczne i
9
N AOCZNE OBEJRZENIE RZECZY STARCZY ZA DOWÓD .
J. A . K OMEŃSKI , W
IELKA D YDAKTYKA
„Można jednak niekiedy w braku rzeczy samych użyć zastępstwa, a więc: modeli lub podobizn sporządzonych dla celów nauki; tak u botaników, zoologów, geometrów, geodetów i geografów jest przyjęte bardzo praktyczne w użyciu dołączanie rycin do opisów.”
10
J AN A MOS KOMEŃSKI WIELKA DYDAKTYKA
Trzeba powiedzieć teraz
o sposobie, czy metodzie takiego podawania rzeczy zmysłom, aby wrażenie
było silne. Wzoru można tu doskonale zaczerpnąć z widzenia zewnętrznego.
11
Tam, jeśli coś ma być należycie widziane, konieczne jest, aby:
umieszczono to przed oczyma;
nie bezpośrednio, lecz w należytej odległości;
i to nie z boku, lecz wprost przed oczyma;
nie do góry nogami ani na ukos, lecz wprzód zwrócone;
aby wzrok obejmował najpierw całość przedmiotu;
następnie przechodził kolejno poszczególne części;
i to w kolejności od początku do końca;
tak długo pozostając przy każdej części;
12
aż uchwyci wszystkie odróżniające cechy.
J. A. Komeński, Wielka Dydaktyka
EDUKACYJNE POŻYTKI Z OBRAZU:
ZMYSŁY NASZE SĄ NIE TYLKO DOSTARCZYCIELAMI ROZKOSZY ESTETYCZNYCH, SĄ ONE SKRZĘTNYMI KOLEKCJONERAMI NASZEJ WIEDZY O ŚWIECIE, A WIĘC POTĘŻNĄ OCHRONĄ W WALCE O BYT. PRZODUJE IM ZAŚ ZMYSŁ WZROKU. ... NAUCZANIE POGLĄDOWE
JEST TAK STARE JAK LUDZKOŚĆ,
ZNACZNIE WIĘC STARSZE OD SAMEJ SZKOŁY, I GDY TAK NIEOCENIONE ODDAWAŁO LUDZKOŚCI USŁUGI, SZKOŁA WCZEŚNIEJ CZY PÓŹNIEJ MUSIAŁA JE ZUŻYTKOWAĆ U SIEBIE.
K. WÓYCICKI, OBRAZ I ILUSTRACJA W NAUCZANIU LITERATURY
13
PUNKTY ROZBIORU OBRAZU (WÓYCICKI): FORMAT, MATERIAŁY I TECHNIKA, LINIE, PŁASZCZYZNY, BARWY, RZECZY GŁÓWNE (DZIAŁANIE, POSTACI), RZECZY DRUGORZĘDNE (TŁO, PEJZAŻ), TŁUMACZENIE OBRAZU – RZECZY – STOSUNKI – BARWY. DZIAŁANIA POPRZEDZAJĄCE I NASTĘPUJĄCE, SENS, RODZAJ OBRAZU, WRAŻEN IA SUBIEKTYWNE, PRÓBY WYTŁUMACZENIA WRAŻENIA.
14
EDUKACYJNE POŻYTKI OBRAZU:
OZDABIANIE KLAS SZKOLNYCH TRZEBA OTOCZYĆ TAKĄ SAMĄ TROSKĄ, CO CZYSTOŚĆ I PORZĄDEK, TRZEBA JE WPROWADZAĆ JAKO ZAGADNIENIA NA POSIEDZENIA RAD PEDAGOGICZNYCH, ZAINTERESOWAĆ NIMI CAŁE GRONO NAUCZYCIELSKIE, POWIERZAĆ JE LUB OPIEKĘ NAD NIM LUDZIOM W TYM KIERUNKU UZDOLNIONYM, RADZIĆ SIĘ SPECJALISTÓW, PRZYGLĄDAĆ WNĘTRZOM, URZĄDZANYM PRZEZ ARTYSTÓW W TEATRACH, NA WYSTAWACH...
K. WÓYCICKI, OBRAZ I ILUSTRACJA...
15
MODEL PROCESU ROZUMIENIA OBRAZU (S. SZUMAN): S. FAKTYCZNE – UDOSŁOWNIENIE TREŚCI I ODNIESIENIE ICH DO ŚWIATA RZECZYWISTEGO.
S. WYOBRAŻENIOWE – ODNOSZĄCE SIĘ DO CUDZEJ WYOBRAŹNI.
S. SYMBOLICZNE – UMOŻLIWIA ODKRYWANIE UKRYTYCH ZNACZEŃ.
PRACE SZUMANA WYKORZYSTAŁY EWA GUTTMEJER I BOŻENA CHRZĄSTOWSKA W BADANIACH NAD ROZUMIENIEM TREŚCI SYMBOLICZNYCH.
16
OBRAZ JAKO CZYNNIK KSZTAŁTUJĄCY SPRAWNOŚĆ JĘZYKOWĄ UCZNIÓW: ROLA OBRAZU W STYMULOWANIU SPONTANICZNYCH WYPOWIEDZI UCZNIÓW, USUWANIU BARIER ODBIORU I WYZWALANIU WYOBRAŹNI.
ZESTAWIANIE UTWORU I OBRAZU LITERACKIEGO DLA WNIKNIĘCIA W ATMOSFERĘ I STRUKTURĘ UTWORU LUB PRĄDU ARTYSTYCZNEGO.
OBRAZ JAKO WPROWADZENIE DO EPOKI LUB SYNTEZA EPOKI.
17
METODA PRZEKŁADU INTERSEMIOTYCZNEGO ANNA DYDUCHOWA – ANALIZA ZNAKÓW PLASTYCZNYCH INICJUJE WYPOWIEDŹ UCZNIA, ROZWIJA SŁOWNICTWO I KREUJE NOWY SPOSÓB PERCEPCJI.
ZENON URYGA – WARTOŚCIOWE JEST POZNANIE W TOKU DZIAŁAŃ PRZEKŁADOWYCH RÓŻNYCH SYSTEMÓW ZNAKOWYCH.
18
METODA PRZEKŁADU INTERSEMIOTYCZNEGO ANNA PILCH – KONIECZNOŚĆ ZASTOSOWANIA PARALELNYCH KROKÓW W PROCESIE ROZUMIENIA OBRAZU POETYCKIEGO I MALARSKIEGO.
BARBARA DYDUCH – BADANIA NAD ROZUMIENIEM PRZEKAZU OBRAZOWEGO.
19
PROCESY MODELUJĄCE ODBIÓR OBRAZU ORAZ WERBALIZACJĘ: P. ZASTĘPOWANIA – TENDENCJA DO ZASTĘPOWANIA TEGO, CO UCZEŃ WIDZI, TYM, CO WIE, P. ODERWANIA – USUWANIE Z PRZEKAZU TWORZONEGO ELEMENTÓW WYPROWADZONYCH Z DOŚWIADCZENIA KULTUROWEGO, P. ŁĄCZENIA – TO, CO STWORZONE ODDAJE W PEŁNI SENS PERCYPOWANEJ CAŁOŚCI, P. KONFRONTACJI – PRZEJŚCIE OD PRZEKAZU ODBIERANEGO W TWORZONY, PRZY WYKORZYSTANIU DOŚWIADCZENIA KULTUROWEGO, P. ZAPOŻYCZONEGO MODELU – PRZEJĘCIE ZE SWOJEGO DOŚWIADCZENIA KULTUROWEGO MODELU WERBALIZACJI NIEZALEŻNEGO OD PRZEKAZU ODBIERANEGO.
20
MODELE LEKTURY OBRAZU: MODEL SEMIOTYCZNY: UWRAŻLIWIENIE NA FAKT ISTNIENIA PRZEKAZU OBRAZOWEGO W KULTURZE ORAZ ROLĘ NOWOCZESNYCH TECHNOLOGII POWIELANIA I MODYFIKOWANIA OBRAZU, ROZUMIENIE FUNKCJI SYMBOLICZNEJ OBRAZU I POZNANIE SYMBOLI W KONTEKŚCIE KULTUROWYM. PODSTAWA DO WERBALIZACJI DYSKURSU.
21
MODELE LEKTURY OBRAZU: MODEL IKONICZNY, KTÓRY ZAKŁADA OPANOWANIE JĘZYKA OBRAZU, ZDOBYCIE UMIEJĘTNOŚCI ANALIZY OBRAZU, MODEL AUDIOWIZUALNY – MODEL AKTYWNY, POZNANIE OBRAZU ODBYWA SIĘ POPRZEZ TWORZENIE PRZEKAZÓW WIZUALNYCH I AUDIOWIZUALNYCH PRZEZ UCZNIA NA DRODZE EKSPRESJI AUDIOWIZUALNEJ.
22
IKONICZNY ODBIÓR KULTURY W PROCESIE EDUKACYJNYM
KULTURA
SPOŁECZNA SYMBOLICZNA PODSTAWA MATERIAŁ OBRAZEK KOMIKS ILUSTRACJA PIKTOGRAM KALIGRAM IDEOGRAM REKLAMA OBRAZ RUCHOMY NIERUCHOMY TEKSTY MIESZANE DZIEŁO SZTUKI DZIAŁANIA ODBIÓR SWOBODNY KOMUNIKACJA INSTRUMENTALNA ODKRYWANIE ZNACZEŃ SYMB. OPIS /ANALIZA ROLA PRZEDMIOTÓW PRZEDMIOT W ŚWIECIE REALNYM INFORMACYJNA FUNKCJA PRZEDMIOTU (TAKŻE GEST I MIMIKA) PRZEDMIOT JAKO WYKŁADNIK SENSÓW NADDANYCH WIEDZA TEORET.
SYNESTEZJA SZTUK 7 – 10 LAT OBRAZ I SŁOWO 10 – 12 LAT SŁOWO 12 – 15 LAT I 15 OBRAZ
23
METODA ANALIZY POZAWERBALNEJ (A. B ALUCH )
ANALIZA POZAWERBALNA POLEGA NA PRZEŁOŻENIU OBRAZU LITERACKIEGO NA WYPOWIEDZI POZASŁOWNE: PLASTYCZNĄ, MUZYCZNĄ, TANECZNĄ.
24
25 O BRAZ W PROCESIE POZNAWANIA I ZAPAMIĘTYWANIA
C O TO JEST OBRAZ ?
Obraz malarski, poetycki, telewizyjny, obraz na ekranie komputera...
OBRAZ TO ZJAWISKO WIZUALNE, KTÓREMU W PROCESIE TWORZENIA NADANO ZNACZENIE ORAZ WŁĄCZONO W PROCES KOMUNIKACJI
.
26
PODZIAŁ OBRAZÓW: PIKTOGRAMY, IDEOGRAMY, ZNAKI, RYSUNKI, CZYLI OBRAZY NIERUCHOME, KTÓRE SPEŁNIAJĄ FUNKCJĘ INFORMACYJNĄ I POZOSTAJĄ Z PRZEKAZYWANĄ INFORMACJĄ W PEWNYM ZWIĄZKU PODOBIEŃSTWA ORAZ MAJĄ CHARAKTER JEDNOZNACZNY.
DIAGRAMY, GRAFIKI, PLANY, SCHEMATY, CZYLI OBRAZY, KTÓRE IMITUJĄ JAKIŚ MODEL (PLAN METRA, MAPA TERENU, ITP.), ICH CELEM JEST ZOBRAZOWANIE PRZEKAZU JĘZYKOWEGO, ODTWORZENIE JAKIEJŚ STRUKTURY PRZESTRZENNEJ ORAZ DĄŻENIE DO JEDNOZNACZNOŚCI.
27
PODZIAŁ OBRAZÓW: FOTOGRAFIE, KTÓRE W ZALEŻNOŚCI OD ZAMIARU TWÓRCY I MIEJSCA PREZENTOWANIA MOGĄ REALIZOWAĆ RÓŻNE FUNKCJE. FOTOGRAFIA TO WYKADROWANY, ZGODNIE Z ZAMYSŁEM AUTORA, FRAGMENT RZECZYWISTOŚCI UTRWALONY NA PAPIERZE LUB NOŚNIKU ELEKTRONICZNYM.
OBRAZY PLASTYCZNE POWSTAŁE W ROZMAITYCH TECHNIKACH (GRAFIKI, AKWARELE, LITOGRAFIE, OBRAZY OLEJNE, ITP.), KTÓRE SPEŁNIAJĄ FUNKCJE ESTETYCZNĄ ORAZ MAJĄ WIELOZNACZNY SENS.
28
O BRAZ W PROCESIE POZNAWANIA I ZAPAMIĘTYWANIA :
Obraz jest jednym z najbardziej naturalnych środków, do jakich odwołujemy się, gdy odczuwamy trudności w odebraniu, zrozumieniu lub przyswojeniu informacji werbalnych.
29
O BRAZ W PROCESIE POZNAWANIA I ZAPAMIĘTYWANIA :
Łatwość i naturalność przechodzenia z jednego kodu na drugi oraz ich wzajemne uzupełnianie się dowodzi pozytywnej roli obrazu w uczeniu się materiału słownego.
30
O BRAZ W PROCESIE POZNAWANIA I ZAPAMIĘTYWANIA :
Ilustracja wzbudza uczucia estetyczne, zaciekawia, łatwiej wprowadza w temat, sprawia, że nauka staje się przyjemniejsza.
31
O BRAZ W PROCESIE POZNAWANIA I ZAPAMIĘTYWANIA :
Zasada wzajemnego wspierania się percepcji – nie sumowanie a intensyfikowanie procesów zapamiętywania.
32
O BRAZ W PROCESIE POZNAWANIA I ZAPAMIĘTYWANIA :
Zasada restytucji (odpoczywania) – przekaz słowny odbierany jest sekwencyjnie – przekaz obrazowy odbierany jest całościowo. Podwójność przekazu czyni go odporniejszym na zniekształcenia, naprzemienność pozwala na odpoczynek.
33
O BRAZ W PROCESIE POZNAWANIA I ZAPAMIĘTYWANIA :
Zasada przystępności – zrozumienie przekazu obrazowego jest percepcyjnie łatwiejsze.
34
O BRAZ W PROCESIE POZNAWANIA I ZAPAMIĘTYWANIA :
REDUNDANCJ A
TREŚĆ KOMUNIKAT U SŁOWNEGO POKRYWA SIĘ Z OBRAZEM
UZUPEŁNIANI E
OBRAZ WPROWADZA NIE TYLKO DRUGI KOD, ALE I DODATKOWE INFORMACJE
ODMIENNOŚĆ
ODWOŁANI E SIĘ DO ZNANYCH SKOJARZEŃ
35
TWÓRCZE WYKORZYSTANIE UMYSŁU:
TONY BUZAN MAPY TWOICH
MYŚLI
ZASADA MYŚLENIA WIELOKIERUNKOWEGO – PROMIENISTE ROZCHODZENIE SIĘ MYŚLI KU WYRAZISTEMU CENTRUM LUB OD NIEGO W POSTACI ROZGAŁĘZIAJĄCYCH SIĘ NA BOKI LUB SKUPIAJĄCYCH W JEDNYM PUNKCIE ŚCIEŻEK.
36
TWÓRCZE WYKORZYSTANIE UMYSŁU:
CORAZ CZĘŚCIEJ POJMUJĄC NATURĘ UMYSŁU, ZACZYNAMY ROZUMIEĆ, ŻE KONIECZNE JEST USTANOWIENIE RÓWNOWAGI MIĘDZY UMIEJĘTNOŚCIAMI WIZUALNYMI I WERBALNYMI. DOSTRZEGŁY TO WIELKIE KONCERNYKOMPUTEROWE , WPROWADZAJĄC NA RYNEK URZĄDZENIA, KTÓRE POZWALAJĄ JEDNOCZEŚNIE MANIPULOWAĆ SŁOWAMI I OBRAZAMI. NA POZIOMIE FUNIKCJONOWANIA JEDNOSTKI ZE SPOSTRZEŻENIA TEGO WYROSŁA KONCEPCJA MAP MYŚLI.
T. Buzan, Mapy Twoich myśli
37
38 PODRĘCZNIK JAKO NARZĘDZIE KSZTAŁCENIA UMIEJĘTNOŚCI ROZUMIENIA CZYTANEGO TEKSTU
PODRĘCZNIK JAKO NARZĘDZIE KSZTAŁTOWANIA UMIEJĘTNOŚCI ROZUMIENIA CZYTANEGO TEKSTU
PODRĘCZNIKI SZKOLNE ZAWIERAJĄ WIEDZĘ STANOWIĄCĄ ZŁOŻONY SYSTEM INFORMACJI 39
PODRĘCZNIK JAKO NARZĘDZIE KSZTAŁTOWANIA UMIEJĘTNOŚCI ROZUMIENIA CZYTANEGO TEKSTU
ZA ELEMENTY SYSTEMU WIEDZY NALEŻY PRZYJĄĆ POJĘCIA I SĄDY.
WIĄŻE JE SYSTEM RELACJI, KTÓRE MAJĄ CHARAKTER LOGICZNY.
40
PODRĘCZNIK JAKO NARZĘDZIE KSZTAŁTOWANIA UMIEJĘTNOŚCI ROZUMIENIA CZYTANEGO TEKSTU
TREŚCI W PODRĘCZNIKU MOGĄ BYĆ PRZEKAZYWANE ZA POŚREDNICTWEM RÓŻNYCH KODÓW:
KODU WERBALNEGO (TEKST)
KODU OBRAZOWEGO (rysunek, szkic, diagram, piktogram, schemat, fotografia).
41
PODRĘCZNIK JAKO NARZĘDZIE KSZTAŁTOWANIA UMIEJĘTNOŚCI ROZUMIENIA CZYTANEGO TEKSTU TEKSTY WERBALNE I OBRAZOWE PEŁNIĄ W PODRĘCZNIKU DWIE FUNKCJE: INFORMACYJNĄ, OPERACYJNĄ.
42
43
44
45
TEORIA PODWÓJNEGO KODOWANIA
(ALLAN PAIVIO – UMYSŁ KODUJE INFORMACJE NIE TYLKO ZA POMOCĄ SĄDÓW, ALE RÓWNIEŻ ZA POMOCĄ OBRAZÓW.)
46
PODRĘCZNIK JAKO NARZĘDZIE KSZTAŁTOWANIA UMIEJĘTNOŚCI ROZUMIENIA CZYTANEGO TEKSTU
ZASADA PODWÓJNEGO KODOWANIA : TREŚCI PODWÓJNIE KODOWANE SĄ BARDZIEJ DOSTĘPNE W PROCESIE PRZYPOMINANIA.
47
PODRĘCZNIK JAKO NARZĘDZIE KSZTAŁTOWANIA UMIEJĘTNOŚCI ROZUMIENIA CZYTANEGO TEKSTU KRYTERIA OCENY: ANALIZA TEKSTU I ILUSTRACJI JAKO SAMODZIELNYCH KOMUNIKATÓW, ANALIZA RELACJI MIĘDZY TEKSTEM A OBRAZEM.
48
49 U CZEŃ W ŚWIECIE NOWYCH MEDIÓW
U CZEŃ W ŚWIECIE NOWYCH MEDIÓW
Żyjemy w świecie informatycznej ikonosfery, a kultura werbalna nieodwołalnie przekształciła się w audiowizualną i multimedialną.
50
U CZEŃ W ŚWIECIE NOWYCH MEDIÓW
KATEGORIA ODBIORCY NOWYCH MEDIÓW KOMPLIKUJE KLASYCZNY SCHEMAT SYTUACJI KOMUNIKACYJNEJ.
51
U CZEŃ W ŚWIECIE NOWYCH MEDIÓW Zmiana relacji: CZŁOWIEK - ŚWIAT
52
U CZEŃ W ŚWIECIE NOWYCH MEDIÓW Na relację: CZŁOWIEK - KOMPUTER
53
U CZEŃ W ŚWIECIE NOWYCH MEDIÓW
Zachodni artyści sądzą, że Internet to doskonałe narzędzie, które pozwoli obalić wszelkie hierarchie i dać sztukę ludziom.
Natomiast mnie – obywatelowi postkomunistycznemu kolejce.
– Internet przypomina raczej komunalne mieszkanie z czasów stalinowskich – nie ma żadnej prywatności, wszyscy na siebie donoszą, a do wspólnej kuchni i ubikacji trzeba stać w
Manovich Lev, Język nowych mediów
54
MODELE PERCEPCJI AUDIOWIZUALNEJ
MODEL PIERWSZY
Odbiorca aktywny i krytyczn y
MODEL DRUGI
Odbiorca pasywny
55
U CZEŃ W ŚWIECIE NOWYCH MEDIÓW Często aktywność – nawigacja w wirtualnej przestrzeni poprzedza rozumienie tego, co się widzi na ekranie. Ten negatywny typ odbioru uświadamia niebezpieczeństwa nowych mediów.
56
U
CZEŃ W ŚWIECIE NOWYCH MEDIÓW Nie ma programu edukacyjnego przygotowującego do uczestnictwa w kulturze informatycznej, a przecież ogromną grupą telewizji, kina, komputera, Internetu jest młodzież. To ich kompetencje kształtują się przez spontaniczny i nieuprzedzony kontakt z nowymi doświadczeniami audiowizualnymi i multimedialnymi.
korzystającą z
57
U CZEŃ W ŚWIECIE NOWYCH MEDIÓW Wyniki badań (prowadzonych także wśród dzieci i młodzieży) prowokują do sformułowania wniosków o częstym utożsamianiu przekazu medialnego z rzeczywistością, a także przewadze bezrefleksyjnego odbioru, który prowadzi do upodmiotowienia komputera, czyli w konsekwencji do przewagi drugiego, z omówionych wcześniej, modelu odbioru.
58
INTERNET STAJE SIĘ MIEJSCEM SAMOREAL IZACJI MŁODZIEŻ Y. ZASTĘPUJ E JEJ RZECZYWIS TOŚĆ.
59
U CZEŃ W ŚWIECIE NOWYCH MEDIÓW Rośnie wyobcowanie jednostki zanurzonej w wirtualnym świecie. Zerwanie z rzeczywistością prowadzi w świat łatwiejszy, w świat towarów i usług, w którym trwa nieustanna akwizycja i schlebianie konsumentowi. Następuje oderwanie od świata niełatwych wartości wymagających wysiłku sprostania im w rzeczywistym świecie. Pojawia się syndrom ucieczki od realności.
KSZTAŁTOWANIE KOMPETENCJI AUDIOWIZUALNEJ Szkoła powinna stać się publiczną przestrzenią umożliwiającą inicjowanie krytycznych praktyk kulturowych, praktyk służących aktywnemu czytaniu, interpretowaniu różnych tekstów kulturowych oraz tworzeniu własnych reprezentujących indywidualne racje kulturowe, społeczne i ekonomiczne.
61
KSZTAŁTOWANIE KOMPETENCJI AUDIOWIZUALNEJ PRACA Z NOWYMI TECHNOLOGIAMI INFORMACYJNO KOMUNIKACYJNYMI: UCZENIE ROZUMIENIA PRZEKAZÓW MEDIALNYCH, ZDOBYWANIE WIEDZY O MEDIACH, KORZYSTANIE Z MEDIÓW W PROCESIE EDUKACJI.
62
KSZTAŁTOWANIE KOMPETENCJI AUDIOWIZUALNEJ
Teksty (audio)wizualne mogą być traktowane jako istotny element procesu edukacji, ze względu na swoją funkcję wzorotwórczą oraz ideologiczną.
Dostarczają one zarówno obowiązujących standardów postawy wobec obiektów świata społecznego i fizycznego, wpływają na wrażliwość estetyczną odbiorców, komunikacyjnych, jak i stają się kształtują podstawą konstruowania zbiorowych reprezentacji rzeczywistości oraz ich naturalizacji jako jedynej i uprawomocnionej wiedzy na temat świata.
63
(Anna Ogonowska)
KSZTAŁTOWANIE KOMPETENCJI AUDIOWIZUALNEJ Konieczne wydaje się rozwijanie kompetencji symultanicznego, przestrzennego, nielinearnego dekodowania przekazów ikonicznych oraz wypracowanie wobec nich postawy krytycznego dystansu, umożliwiającej uczynienie z nich przedmiotu badań i analizy.
64
KSZTAŁTOWANIE KOMPETENCJI AUDIOWIZUALNEJ DROGĄ DO WYKORZYSTANIA MEDIÓW JAKO NOWOCZESNEJ POMOCY DYDAKTYCZNEJ JEST KSZTAŁCENIE UMIEJĘTNOŚCI CZYTANIA TEKSTÓW O RÓŻNORODNEJ STRUKTURZE ZE SZCZEGÓLNYM ZWRÓCENIEM UWAGI NA RELACJE INTERTEKSTUALNE, CZYLI WŁĄCZENIE DO PROCESU DYDAKTYCZNEGO INNYCH PORZĄDKÓW SEMIOTYCZNYCH .
65
KSZTAŁTOWANIE KOMPETENCJI AUDIOWIZUALNEJ POZNANIE STRATEGII LEKTURY TEKSTU AUDIOWIZUALNEGO NAZYWA SIĘ
ALFABETYZACJĄ MEDIALNĄ.
66
METODY KSZTAŁTOWANIA KOMPETENCJI AUDIOWIZUALNEJ
METODA DENTOTACYJNA
oparta na badaniu relacji między przekazem a fragmentem rzeczywistości, do której się odnosi.
METODA KONOTACYJNA
polegająca na uwalnianiu swobodnych skojarzeń użytkownika tekstu pod wpływem elementów ikonicznych po uprzednim rozbiciu struktury tekstu na elementy strukturalne .
67
METODY KSZTAŁTOWANIA KOMPETENCJI AUDIOWIZUALNEJ
METODA KRYTYCZNA
polegająca na odkrywaniu w przekazie ideologii obecnej w tekście audiowizualnym .
METODA WARSZTATOWA
polegająca na praktycznym ukazaniu środków formalnych i demaskowaniu strategii twórczych.
68
SZANSE CYBERKULTURY
Dostęp do baz danych w Internecie realizuje różne potrzeby edukacyjne i kulturowe, jest miejscem, gdzie funkcjonują medialne subkultury, pozwalające dużej grupie młodzieży na zrealizowanie swoich potrzeb kulturowych, na samorealizację. A spotkanie jest możliwe już nie tylko w topografii miasta, w szkole, klubie, na ulicy, ale w ogromnej, wielokulturowej przestrzeni Internetu.
69
SZANSE CYBERKULTURY
Komputer i Internet to dla ucznia często bardziej oczywiste źródło informacji niż kompendium w postaci książki i to źródło bardziej wymagające, bo hipertekst – wirtualna encyklopedia wymaga poruszania się nie lineranego, ale przestrzennego. Otwieranie linków, przenoszenie się ze strony na stronę, powroty, selekcja, składanie fragmentów w jedną całość to aktywność wymagająca specjalnych kompetencji.
70
SZANSE CYBERKULTURY
ŚCIEŻKI MIĘDZYPRZEDMIOTOWE W EDUKACJI PONADGIMNAZJALNEJ: EDUKACJA CZYTELNICZA EDUKACJA MEDIALNA
71
P O CO HUMANIŚCIE POTRZEBNY JEST INTERNET ?
INTERNET JAKO BIBLIOTEKA INTERNET JAKO ANTOLOGIA INTERNET JAKO GALERIA INTERNET JAKO MIEJSCE TWÓRCZOŚCI
72
Z
AMIAST ZAKOŃCZENIA
Z tych powodów powinnością nauczyciela jest zaznajomienie się z możliwościami nowych mediów, by móc przygotować ucznia do rozumnego korzystania z nowych technologii i uczynienia z nich narzędzia samokształcenia, samorealizacji i samozadowolenia.
73
B IBLIOGRAFIA : R. Arnheim, Sztuka i percepcja wzrokowa, Słowo/Obraz/Terytoria, Gdańsk 2005.
M. Hopfinger, Kultura audiowizualna u progu XXI wieku, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 1997.
Obrazy w umyśle. Studia nad percepcją i
wyobraźnią, red. P. Francuz, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2007.
A. Ogonowska, Przemoc ikoniczna, Wydawnictwo Naukowe AP, Kraków 2004.
Kompetencje medialne społeczeństwa wiedzy.
Media a edukacja, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2004.
74
75