Transcript 2. Człowiek jako istota społeczna

Człowiek jako istota społeczna
Jednostka a zbiorowość.
Socjologia
- nauka zajmująca się badaniem
zagadnień związanych ze
społeczeństwem i zachodzącymi w nim
zmianami.
Prekursorem nauki był Arystoteles
(„człowiek jest istotą społeczną”), a
terminu „socjologia” po raz pierwszy
użył francuski filozof Auguste Comte. W
XIX wieku uznano socjologię za odrębną
dziedzinę naukową.
Koncepcje zachowania się człowieka
Zagadnieniami zachowania człowieka w różnych sytuacjach
zajmuje się nauka zwana psychologią. Ustaliła ona kilka koncepcji,
które tłumacza różne zachowanie w różnych sytuacjach
osobowością człowieka oraz wpływem czynników zewnętrznych:
- Koncepcja behawiorystyczna – kluczowe znaczenie dla
zachowania człowieka ma środowisko zewnętrzne; modyfikują
one zachowanie człowieka przez docierające do niego bodźce w
postaci nagród i kar;
- Koncepcja poznawcza – człowieka kształtują informacje
docierające do niego z otoczenia; odbiór i interpretacja tych
informacji kształtuje człowieka (reklama);
- Koncepcja psychoanalityczna – człowieka kształtują jego
potrzeby, zależne od warunków społecznych i kultury;
- Koncepcja humanistyczna – człowieka kształtują doświadczenia,
które napotykają go w dążeniu do samorealizacji i rozwoju.
Osobowość
Reakcje człowieka w różnych sytuacjach jest
odmienne, to co o tym decyduje to tzw.
osobowość.
Osobowość to zespół cech i mechanizmów
wewnętrznych, które warunkują zachowanie oraz
przebieg procesów psychicznych.
Najpopularniejsze typologie osobowości zostały
stworzone przez Hipokratesa i Carla Gustava
Junga. Popularniejsza jest ta pierwsza gdyż Jung
wyodrębnił jedynie osobowości introwertyka i
ekstrawertyka.
Osobowości wg Hipokratesa
Składniki osobowości:
- Tożsamość – poczucie odrębności i niepowtarzalności;
świadomość siebie i tego kim się jest;
a) tożsamość osobista
b) tożsamość społeczna
- Mentalność - system zasad, którymi kierujemy się w
życiu
a) Indywidualistyczna
b) Kolektywistyczna
- Wartości - motywują i wyznaczają cele działań człowieka
- Potrzeby – poczucie braku czegoś, co jest niezbędne do
życia
Piramida potrzeb Abrahama Maslowa
- Postawa – stosunek do otaczającej
rzeczywistości kształtujący się w procesie
wychowania;
Odmianą postawy jest stereotyp, czyli
uproszczony obraz grup społecznych, osób lub
obyczajów; wizerunek ten często opiera się na
fałszywej lub niepełnej wiedzy, rzadko ulega
zmianom;
- Temperament – szybkość i siła zachowania,
pobudliwość i tempo procesów psychicznych;
- Zdolności - właściwości i cechy psychiczne
umożliwiające skuteczne wykonywanie
pewnych czynności;
- Inteligencja – zespół zdolności umysłowych,
które pozwalają na sprawne wykorzystywanie
posiadanej wiedzy i przystosowanie do
nowych warunków i zadań;
Człowiek a zbiorowość.
Człowiek funkcjonuje w zbiorowości dzięki istnieniu tzw. więzi społecznych, czyli
ogółu stosunków społecznych i zależności, które łączą człowieka ze zbiorowością
lub grupą.
Są one wynikiem bezpośrednich kontaktów międzyludzkich czyli tzw. styczności
przestrzennej. Jest to zarazem pierwszy etap powstawania więzi. Drugi etap to
powstanie styczności psychicznej – efekt obopólnych zainteresowań ludzi i
zauważania u innych osób cech, które mogą zaspokoić nasze potrzeby.
Zainteresowanie takie może przerodzić się w przyjaźń lub sympatię.
Na skutek połączenia styczności przestrzennej i psychicznej powstaje styczność
społeczna – wymiana informacji między jednostkami i oddziaływanie wzajemne.
Skuteczne oddziaływanie przeradza się w powstanie stosunków społecznych i w
konsekwencji zależności społecznych
Elementy te składają się na więzi społeczne, a Piotr Rybicki dokonał ich
klasyfikacji na:
- Więzi naturalne
- Więzi stanowione
- Więzi zrzeszeniowe
Dystanse przestrzenne wg Edwarda
Hall’a ( Ukryty wymiar)
Zbiorowości społeczne
Zbiorowość społeczna - zespół ludzi, miedzy którymi wytworzyła się i utrzymuje
nawet przez krótki czas więź społeczna.
Najprostszą formą zbiorowości jest …
Nieco większym jest krąg społeczny.
Natomiast największym typem zbiorowości jest …
Społeczeństwo a społeczność
Społeczeństwo to forma życia ludzi powstająca na
drodze ciągłych zmian stosunków społecznych.
Tym co buduje społeczeństwo są zbiorowości, w
których występują uporządkowane systemy
oddziaływań społecznych opartych na związkach.
Takie zbiorowości w socjologii nazywamy
społecznościami.
Społeczności mogą być:
- lokalne
- regionalne
- państwowe
- globalne .
Pierwowzorem społeczności były wspólnoty
oparte na więziach naturalnych. W momencie
sformalizowania zasad funkcjonowania tych
wspólnot prawem, wspólnym terytorium, kultura i
instytucjami, wspólnoty przekształciły się w
społeczeństwa.
Socjalizacja
Od chwili narodzin człowiek staje się częścią społeczeństwa. Od tej
chwili rozpoczyna się proces socjalizacji czyli uspołeczniania
jednostki. W tym czasie kształtujemy swoja osobowość, budujemy
system wartości norm i wzorców oraz poznajemy zachowania
obowiązujące w danej społeczności.
Proces socjalizacji dzielmy na 2 etapy:
- Socjalizację pierwotną – zachodzi poprzez kontakt z rodziną i
rówieśnikami;
- Socjalizacją wtórną – proces samodzielnego kształtowania
osobowości; świadome uczenie się nowych norm i zasad
zachowania się;
Bywa jednak, ze jednostka ma trudności z przystosowaniem się do
życia społecznego lub proces socjalizacji zostaje zakłócony. W
takim przypadku podejmuje się działania mające umożliwienie
takiemu człowiekowi powrotu do normalnego życia poprzez tzw.
resocjalizację.
Role społeczne
Przechodząc proces socjalizacji, każdy człowiek uczy się zachowania w różnych
sytuacjach przyjmując różne role społeczne.
Przechodzenie z roli do roli bardzo często powoduje powstawanie konfliktów –
przechodzenie z roli ucznia do roli studenta a potem pracownika, lub
przechodzenie z roli dziecka do roli rodzica itd.
Co zapamiętałem
1. Co to jest socjologia?
2. Jakie są koncepcje zachowania się człowieka?
3. Kto powiedział jako pierwszy „Człowiek jest istotą
społeczną”?
4. Czym jest osobowość i jakie są jej składniki?
5. Najmniejszą forma zbiorowości jest ……., a największą
………. .
6. Czym jest społeczeństwo ?
7. Czym jest socjalizacja i czym różni się od
resocjalizacji?
Dziękuję za uwagę !!!