Transcript Podstawy socjologii

Co sprawia, że jesteśmy razem?

1.
2.
Pytanie to można rozumieć dwojako:
Co nas wiąże ze sobą w zbiorowości
społeczne, jaka jest natura „kleju”, który nas
w nie spaja?
Jakie cechy elementów (ludzkich i
pozaludzkich) składających się na
zbiorowość sprawiają, iż jest ona całością?
Dodatkowe uwagi:
1. Podwójna natura spoideł, wiązań
społecznych:
- sprawiają one, że pewne całości społeczne
istnieją
- sprawiają one, iż elementy ze sobą
powiązane nabywają nowe własności,
ulegają przeobrażeniu (grupa to coś więcej,
niż proste spojenie ze sobą jednostek)
2. Zbiorowości nie składają się tylko z ludzi


a.
b.
c.
Trzy
podstawowe
społecznych:
rodzaje
wiązań
kontekst, w obrębie którego funkcjonujemy
relacje, stosunki społeczne, wzajemne
oddziaływania
własności elementów składających się na
zbiorowości








Bliskość przestrzenna i czasowa
Granice
Media komunikacyjne
Instytucje społeczne
Struktura społeczna
Kontekst kulturowy
Przyroda
Itd..
Wniosek: społeczeństwo wytwarza podstawy i
narzędzia dla zaistnienia zbiorowości oraz ich
trwania w czasie.






Interakcje- a więc wzajemne oddziaływania o
charakterze komunikacyjnym
Zależności
Czyste relacje (Giddens)
Współdziałanie
Komplementarność (M. Marody/ A. Giza-Poleszczuk)
Przymus
Wniosek- podstawą życia społecznego, jego istotą są
relacje zachodzące pomiędzy jednostkami, ale nie
mogłyby one zaistnieć bez specyficznych cech
kontekstu, w którym mają miejsce oraz cech
biorących w nich udział jednostek.

Obiektywne cechy jednostek, które sprawiają, iż stają się one sobie wzajemnie
potrzebne:
a.
b.
c.
podobieństwo
komplementarność/ uzupełnianie się
kompetencje

Subiektywno-emocjonalne cechy jednostek, które sprawiają, iż stają się one sobie
wzajemnie potrzebne:
a.
b.
c.
esprit de corps
identyfikacja
podobieństwo reakcji na pewne symbole, przedmioty, osoby
więź moralna (P.Sztompka): zaufanie, lojalność, solidarność  więź behawioralna
d.
Istotna uwaga : więź rozumiana jako subiektywno-emocjonalne cechy jednostek nie musi mieć
charakteru uświadamianego- często ma ona charakter bezrefleksyjny, rutynowy,
nawykowy.
Więzią społeczną socjologowie nazywają:
-wszystkie trzy wymienione tu elementy
(kontekst, relacje, cechy jednostek)- szerokie
rozumienie więzi społecznej (np. Szczepański,
Beck)
-albo sprowadzają ją wyłączenie do wymiaru
subiektywno-emocjonalnego- wąskie
rozumienie więzi

a.
b.
c.
d.
e.
f.
Każda zbiorowość określa warunki bycia jej członkiem:
Wzór fizyczny członka grupy
Zgodność celów, które realizuje jednostka z celami grupy
Środki, których może używać jednostka, by realizować cele
Wartości i normy, które powinna respektować jednostka
Umiejętności oraz kompetencje, którymi powinna dysponować
jednostka
Oczekiwane postawy wobec innych członków grupy i wobec niej samej

Problem uczestnictwa jednostki w grupach o sprzecznych warunkach
członkowstwa i sposoby jego rozwiązywania

Uczestnictwo jednostki w grupie warunkowane jest też innymi
czynnikami (liczba spoideł; doniosłość określonego spoidła; pozycja
jednostki w grupie; trwałość relacji itd. )

Kwestia sposobu artykulacji oczekiwań: grupy formalne i nieformalne.



a.
b.
c.
d.
e.
f.
g.

Jednostka, a nie tylko grupa, decyduje o przynależności do określonej
zbiorowości.
Najważniejszym kryterium jest tu atrakcyjność grupy dla jednostki
Atrakcyjność ta zależy od:
spójności grupy;
monopoli, jakie grupa ma na rzadkie nagrody;
pozycji jednostki w grupie;
postrzegania dystrybucji nagród w grupie jako sprawiedliwej;
siły i zasadności sankcji stosowanych w grupie wobec jednostki ;
stopnia zgodności specyfiki więzi łączącej jednostkę z innymi , z
oczekiwanym przez nią charakterem tej więzi.
wielkości inwestycji poczynionych przez jednostkę w podtrzymywanie
istnienia grupy
Warunkiem zaistnienia więzi są również cechy kontekstu, w którym
funkcjonuje grupa (zasoby materialne i kulturowe, media itd.)





Zbiorowość- pewna liczba elementów (ludzi i elementów
pozaludzkich) pomiędzy którymi istnieje więź społeczna.
Zbiorowości to nie agregaty społeczne
Pary (nie tylko liczebność, ale pewien specyficzny rodzaj więziSimmel)
Grupa- (def. Szczepańkiego: pewna liczba osób (co najmniej trzy)
połączonych systemem stosunków społecznych uregulowanych
przez instytucje, posiadających wspólne wartości i oddzielonych od
innych wyraźną zasadą odrębności)
Różnorodne rodzaje grup w zależności od tego, co łączy jednostki:
pierwotne
i
wtórne/
wewnątrznagradzające
i
zewnątrznagradzające/ formalne i nieformalne/ zawodowe i
rówieśnicze itd.
Zbiorowości oparte na podobieństwie zachowań (tłum,
zbiegowisko, publiczność, audytoria)
 Kręgi społeczne ( zbiorowości osób dyskutujących)
 Społeczności (miejskie, sąsiedzkie, lokalne)
 Społeczeństwa (rozumienia: organizacyjne, polityczne,
społeczne)
 Narody
(zbiorowości terytorialne o charakterze
ideologicznym)
 Zbiorowości fantomowe (Bauman)
 Peg Communities (Bauman)
 Społeczności sieciowe
 Itd.

Sieciowa budowa rzeczywistości:
a. Decentralizacja (?)
b. Ogromny stopień niestabilności
 Siła słabych więzi (i słabość silnych więzi)
 Wspólnoty na papierze (1) i wspólnoty
wirtualne
 Istotność relacji paraspołecznych


1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Pytania do treści wykładu
Wymień i pokrótce scharakteryzuje trzy rodzaje możliwych wiązań/spoideł społecznych?
Wymień i pokrótce scharakteryzuj dwa wybrane rodzaje relacji społecznych wiążących
nas w zbiorowości?
Jakie subiektywno-emocjonalne cechy jednostek mają charakter więziotwórczy?
Co to jest więź społeczna?
Czego zbiorowości społeczne wymagają od swoich członków?
Od czego zależy jednostkowa wola uczestnictwa w grupie
Wymienień i pokrótce scharakteryzuj trzy ze znanych Ci form zbiorowości?
Jakie są społeczne konsekwencje usieciowienia rzeczywistości?
Na czym polega siła słabych więzi?
Pytania do lektury obowiązkowej
O: Marody M., Giza-Poleszczuk A., Przemiany więzi społecznych, Warszawa, 2004, str. 99-113,
137-146

1.
2.
Co to jest komplementarność?
Na czym polega różnica pomiędzy wolą naturalną a arbitralną?