Transcript Slide 1

‫فرایند نویسی‬
‫فرآيند‬
‫‪ ‬گروهي از وظيفه‌هاي هم‌ پيوند است كه با همديگر‬
‫نتيجه‌اي را ايجاد مي‌كنند‪.‬‬
‫• فرآيند مجموعه‌اي مشخص و مرتب شده از فعاليتهاي كاري در يك محد ‌وده‬
‫زمـاني و مكاني معين است كـه شروع و خاتمه آن مشخص شده است و با‬
‫تعريف روشني از وروديها و خروجيها‪ ،‬ساختاري براي عملكرد ارائه مي‌دهد‪.‬‬
‫‪ -1‬مجموعه‌ فعاليتهايي است كه داده‌ها ( وروديها ) را‬
‫به ستانده‌ها ( خروجيها ) تبديل مي‌كند ‪.‬‬
‫‪ -2‬يك فعاليـت كه با استفاده از منابـع و بصـورت‬
‫هدايت شده در جهت كسب توانايي براي تبديل‬
‫داده ها به ستانده‌ها عمل مي‌كند را مي‌توان‬
‫به عنوان يك فرايند در نظر گرفت ‪.‬‬
‫رويكرد و زاويه‌اي كه آدمي از روزنه و يا از طريق آن ‪،‬‬
‫به تحليل پديده‌هاي پيرامون خود پرداخته و ارتباطات‬
‫بين خود و آنها را تعيين و برقرار مي‌سازد ‪.‬‬
‫مفاهيم و واژگان‬
‫عنوان فرآيند‬
‫)‪(Process Title‬‬
‫نامي است که فرآيند را با آن مي شناسيم ‪.‬‬
‫توصيه ‪ :‬ساده و در بر گيرنده مفهوم باشد (طراحي محصول جديد‪ /‬خريد اقالم توليدي )‬
‫هدف فرآيند‬
‫)‪(Process Purpose‬‬
‫بيان کننده مقصود و هدفي است که از اجراي فرآيند تعقيب‬
‫مي کنيم ‪.‬‬
‫توصيه ‪ :‬گويا و شفاف باشد ( تامين اقالم مورد نياز واحدهاي توليدي )‬
‫مفاهيم و واژگان‬
‫دامنه فرآيند‬
‫)‪(Process Scope‬‬
‫مشخص کننده دقيق اينکه فرآيند از کجا شروع و به کجا ختم‬
‫مي شود‪ ،‬شامل چه مي شود و چه چيز را شامل نمي شود ‪.‬‬
‫توصيه ‪ :‬گويا و شفاف باشد (از ورود درخواست کاال به تدارکات تاچيدمان اقالم خريداري شده در انبار)‬
‫درونداد هاي فرآيند‬
‫)‪(Process Inputs‬‬
‫آن چيزهايي که در فرآيند به خروجي تبديل مي شوند قابل لمس‬
‫)‪ (tangible‬يا غيرقابل لمس باشند ‪.‬‬
‫مثال ‪ :‬مواد ‪ ،‬تجهيزات ‪ ،‬اطالعات‬
‫مفاهيم و واژگان‬
‫برونداد هاي فرآيند‬
‫)‪(Process Outputs‬‬
‫خدمت يا محصولي که بايد با خواسته هاي از پيش تعيين شده‬
‫مطابقت داشته باشد ‪ .‬مي توانند قابل لمس يا غير قابل لمس باشند‬
‫‪.‬‬
‫مثال ‪ :‬قطعه توليد شده ‪ ،‬داده هاي ايجاد شده ‪ ،‬سوابق‬
‫کنترل فرآيند‬
‫)‪(Process Control‬‬
‫نظارت و کنترلي است که بر فرآيند ‪ ،‬تحميل مي شود ‪ .‬ميتواند‬
‫داخلي يا خارجي باشد ‪.‬‬
‫مثال ‪ :‬مشتري ‪ ،‬قانون ‪ ،‬روشهاي داخلي سازمان ‪ ،‬مميزي هاي داخلي‬
‫مفاهيم و واژگان‬
‫اثربخشي فرآيند ( ‪)Process Effectiveness‬‬
‫توانايي فرآيند در حاصل نمودن نتايج طرح ريزي شده و‬
‫معين ‪.‬‬
‫شاخص هاي فرآيند (‪) process Indicator‬‬
‫ارزشي كه مي تواند براي تشخيص اثربخشي فرآيند به كار‬
‫برده شود ‪.‬‬
‫توجه ‪ :‬معيار با شاخص متفاوت است ‪ .‬معيار يك اندازه است ‪.‬‬
‫فرايند و نگرش فرايندي‬
‫هر فعاليتي كه از منابعي براي تبديل ورودي ها به خروجي ها استفاده ميكنند‪ ،‬به‬
‫عنوان يك فرايند محسوب مي گردد‪ .‬سازمانها بايد فعاليتها و منابع را در قالب‬
‫فرايندهاي مرتبط به هم مديريت كنند‪.‬‬
‫به عمل شناسايي و مديريت نظامند فرايندهاي موجود در يك سازمان و به ويژه‬
‫تعامالت ميان چنين فرايندهايي نگرش فرايندي گويند‪.‬‬
‫آموزش‬
‫خروجي‬
‫ارزيابي دوره‬
‫تامين نيازمندي ها‬
‫صدور گواهي‬
‫نگهداري تجهيزات‬
‫ورودي‬
‫فرآيندي يعني ‪:‬‬
‫نگرش ‌‬
‫توجه به پديده‌هاي اطراف و پيرامون و نگاه به آنها در‬
‫قالـب شنـاسايي مجمـوعـه فعاليت هـايي كه داده‌ها را‬
‫تبـديل به ستانده‌ها مي‌نمايد ‪ .‬اين رويكـرد هم در پي‬
‫فرآينـدهاي فرعي و‬
‫تبيين ارتباطات داخلي مـوجود بين ‌‬
‫فرآينـدهاي اصلي است ‪.‬‬
‫هم تعييـن ارتبـاطات بيـن ‌‬
‫نگرش فرآيندي‬
‫هر فعاليتي كه منابعي را به خدمت گرفته و آنرا در جهت تبديل ورودي به خروجي مديريت‬
‫نمايد ‪ ،‬بعنوان فرآيند در نظر گرفته مي شود‬
‫ً‬
‫در نگرش فرآيندي موارد ذيل شديدا توصيه مي گردد ‪:‬‬
‫‪‬شناسايي فرآيندهاي موجود در سیستم‬
‫‪‬درك ارتباط و تاثيرات ميان اين فرآيندها‬
‫‪‬مستندسازي فرآيندها‬
‫‪‬كنترل موثر عملكردها ‪ /‬فرآيندها‬
‫مزاياي نگرش فرايندي‬
‫‪ -1‬براي كاركرد موثر يك سازمان ‪ ،‬شناسايي و‬
‫ادارة فعاليتهاي به هم وابسته ضروري است ‪.‬‬
‫‪ -2‬نگرش فرايندي ‪ ،‬به سازمان امكان مي‌دهد تا روي ارتباط‬
‫بيـن تك تك فرايندهاي موجود در مجموعه‌اي از فرايندها و نيـز‬
‫تركيب و تعامل آنها ‪ ،‬كنترل مستمر داشته باشد ‪.‬‬
‫موارد مهم در نگرش فرايندي سيستم مديريت كيفيت‬
‫درك و تامين نيازمنديها‬
‫شناسايي و تشريح فرايندها در قالب واژه‌هاي ارزش افزوده‬
‫تعيين نتايج عملكرد فرايند و اثربخش ي آن‬
‫بهبود مستمر فرايندها بر اساس اندازه‌گيريهاي عيني‬
‫نگرش فرآيند گرا ‪ #‬نگرش سازمان گرا‬
‫تمركز بر فـرآيند‬
‫تمركز بر سازمان‬
‫‪‬فرآيند منشا مشكل است‬
‫‪‬كاركنان منشا مشكالت هستند‬
‫‪‬اندازه گيري عملكرد فرآيند‬
‫‪‬اندازه گيري عملكرد كاركنان‬
‫‪‬تغيير فرآيند‬
‫‪‬تغيير كاركنان‬
‫‪‬هميشه ميتوان فرآيند را بهبود داد‬
‫‪‬هميشه ميتوان يك فرد بهتر يافت‬
‫‪‬از بين بردن موانع‬
‫‪‬افزايش انگيزه كاركنان‬
‫‪‬توسعه افراد‬
‫‪‬كنترل كردن كاركنان‬
‫‪‬كاهش انحرافات‬
‫‪‬اصالح كردن خطاها‬
‫نحوه ثبت فرايند‬
‫• فلو چارت يا نقشه فرايند‬
‫• نگارش انشائی‬
‫تعریف الگوریتم‬
‫هر دستورالعملی که مراحل انجام کاری را با زبانی دقيق‬
‫و با جزئيات کافی بيان نمايد بطوريکه ترتيب مراحل و‬
‫شرط خاتمه عمليات در آن کامال“ مشخص شده باشد را‬
‫الگوريتم گويند‪.‬‬
‫ادامه تعریف الگوریتم‬
‫منظور از زبان دقیق‪ :‬آن است که الگوریتم دقیقا“ به همان صورتیکه مورد نظر نویسنده‬
‫است اجرا گردد‪.‬‬
‫منظور از جزئیات کافی ‪ ،‬آن است که در طول اجرای الگوریتم عملیات ناشناخته پیش‬
‫نیامده و باعث انحراف از مسير و هدف اصلی نگردد‪.‬‬
‫منظور از ترتیب مراحل‪ ،‬آن است که مراحل اجرای الگوریتم قدم به قدم و با رعایت تقدم‬
‫و تأ خر مشخص شده باشد‪.‬‬
‫منظور از شرط خاتمه‪ ،‬پایان پذیر بودن الگوریتم می باشد و بهر حال الگوریتم باید در زمانی‬
‫دلخواه و تحت شرایط یا شرایط داده شده خاتمه پذیرد‪.‬‬
‫‪ -‬فلوچارت (‪()Flowchart‬نمودار جریان)‬
‫‪ ‬استفاده از جمالت برای الگوریتمهایی که ساده هستند و تعداد‬
‫دستورالعملهایشان کم است‪ ،‬مناسب و کارآمد است‪.‬‬
‫ا‬
‫‪ ‬معمول درك يك الگوريتم و دنبال کردن دستورالعملهای آن با‬
‫شكل‪ ،‬راحت‌تر از نوشتن آن بصورت متن ميباشد‪ .‬لذا الگوريتم را با‬
‫فلوچارت نمايش ميدهند‪.‬‬
‫ی الگوریتم‬
‫‪ ‬بیان تصویر ‌‬
‫فلوچارت‬
‫بیان تصویری الگوریتم‬
‫مراحل انجام کار با اشکال هندس ی نشان داده می‬
‫شوند‪.‬‬
‫مراحل انجام کار توسط خطوط به هم وصل می‬
‫گردند‪.‬‬
‫چه زمانی به فلوچارت نیاز داریم‬
‫• برای توسعه درک از چگونگی فرآیند انجام شده است‪.‬‬
‫•‬
‫برای مطالعه یک فرآیند برای بهبود است‪.‬‬
‫• برای کمک کردن به دیگران که یک فرآیند چگونه انجام می گيرد؟‬
‫•‬
‫برای بیان ارتباط بهتر بين افراد درگير با فرایند‬
‫• هنگام برنامه ریزی در مورد پروژه‬
‫مراحل تهیه الگوریتم‬
‫برای تهیه یک الگوریتم خوب و کارآمد باید مراحل خاص ی اجرا شوند‪:‬‬
‫‪ -1‬تعریف دقیق مسئله‪ :‬باید مسئله را تجزیه و تحلیل کرده تا‬
‫کوچکترین ابهامی در فهم آن وجود نداشته باشد‪.‬‬
‫‪ -2‬تعیين عوامل اصلی(متغیيرهای) مورد نیاز‬
‫‪ -3‬تعیين ورودی و خروجی مسئله ‪( :‬داده ها و اطالعات)‬
‫‪ -4‬بررس ی راه حل های مختلف مسئله‬
‫‪ -5‬انتخاب یک راه حل مناسب‬
‫‪ -6‬اشکال زدایی‬
‫سيستم‪(SYSTEM) :‬‬
‫اجزاء سيستم به شرح زير ميباشد‪:‬‬
‫‪.1‬‬
‫وروديها‬
‫‪Inputs‬‬
‫‪.2‬‬
‫خروجيها‬
‫‪Out puts‬‬
‫‪ .3‬فرآيند‬
‫‪.4‬‬
‫بازخورد‬
‫‪.5‬‬
‫محيط‬
‫‪Process‬‬
‫‪Feedback‬‬
‫‪Environment‬‬
‫محيط‬
‫خروجيها‬
‫فرآیند‬
‫بازخورد‬
‫وروديها‬
‫تصوير فرآيند‬
‫برونداد ها‬
‫‪1‬‬
‫‪3‬‬
‫‪4‬‬
‫فرآيند‬
‫‪3‬‬
‫‪2‬‬
‫‪1‬‬
‫درونداد ها‬
‫پرسش ها‬
‫فرآيند چيست ؟‬
‫‪ ‬هدف ‌‬
‫فرآيند چيست؟(محصوالت‪/‬محصوالت ناخواسته)‬
‫‪ ‬خروجيهاي ‌‬
‫فرآيند كدامند و الزامات اين مشتري‌ها چيست؟‬
‫‪ ‬مشتري‌هاي ‌‬
‫پرسش ها‬
‫فرآيند چيست ؟‬
‫‪ ‬حدود و ثغور (دامنه کاربرد) ‌‬
‫فرآيند چگونه است؟‬
‫‪ ‬جريان و گردش کلي ‌‬
‫فرآيند درگير مي‌شوند؟‬
‫‪ ‬چه واحدهايي از سازمان در اين ‌‬
‫فرآيندچيست؟ (منابع‪/‬مستندات‪/‬اطالعات)‬
‫‪ ‬وروديهاي ‌‬
‫پرسش ها‬
‫فرآيند جهت اطمينان از‪:‬‬
‫‪ ‬شاخص‌هاي پايش ‌‬
‫‪ ‬اجرا‬
‫‪ ‬اثربخش ي‬
‫‪‬بهبود مداوم‬
‫‪ ‬روش‌هاي پايش و تجزيه و تحليل كدامند؟‬
‫روش تهیه فرایند‬
‫‪ -1‬تصمیم در مورد اینکه چه می خواهیم بنویسیم‪ (.‬چه موضوعی را می‬
‫خواهیم در‬
‫قالب فرایند بنویسیم)‬
‫‪ -2‬تعیين مرز فرایند ( از کجا و چگونه شروع می شود و چگونه و چه زمانی‬
‫پایان می‬
‫یابد )‬
‫‪-3‬هر آنچه که به ذهن می رسد را در جایی ثبت کنید ‪.‬‬
‫‪-4‬فعالیت ها را در توالی منطقی ترتیب دهید ‪.‬‬
‫‪ -5‬پس از نوشتن تمام مراحل فرایند از صحت آنها و اینکه قسمتی از‬
‫قلم نیفتاده مطمئن شوید‬
‫‪ -6‬فرایند را به فرد صاحب نظر جهت تایید آن اعالم کنید ‪.‬‬
‫انواع فرايندها‬
‫فرايندها به چهار دسته اصلي ذيل تقسيم مي شوند‪:‬‬
‫‪ ‬فرايندهاي هسته اي‬
‫‪ ‬فرايندهاي اصلي‬
‫‪ ‬فرايندهاي پشتيباني‬
‫‪ ‬فرايندهاي مديريتي‬
‫فرايندهاي هسته اي‬
‫اين دسته از فرايندها هدف اصلي از تشکيل سازمان مي باشند‪ ،‬به‬
‫عبارت ديگر اين فرايندها مرتبط با محصولت توليدي يا خدمات ارائه‬
‫شده توسط سازمان هستند‪.‬‬
‫يک سازمان به تعداد محصولت يا خدمات ارائه شده به مشتريانش‪،‬‬
‫فرايند هسته اي دارد‪.‬‬
‫سازمان‬
‫مشتري‬
‫فرايند هسته اي‬
‫فرايندهاي اصلي‬
‫اين دسته از فرايندها باعث تحقق فرايند هسته اي مي شوند به‬
‫طوريکه اگر اين فرايندها وجود نداشته باشند فرايند هسته اي محقق‬
‫نمي گردد‪.‬‬
‫سازمان‬
‫مشتري‬
‫فرايند هسته اي‬
‫فرايندهاي اصلي‬
‫فرايندهاي پشتيباني‬
‫اين فرايندها باعث اجراي اثربخش فرايندهاي اصلي مي گردند ‪.‬‬
‫سازمان‬
‫مشتري‌‬
‫فرايند هسته اي‬
‫فرايندهاي اصلي‬
‫فرايندهاي پشتيباني‬
‫فرايندهاي مديريتي‬
‫مجموعه فرايندهايي را گويند که در حيطه وظايف مديريت ارشد سازمان مي‬
‫باشد‪.‬‬
‫فرايند مديريتي‬
‫سازمان‬
‫مشتري‌‬
‫فرايند هسته اي‬
‫فرايندهاي اصلي‬
‫فرايندهاي پشتيباني‬
‫مديريت فرايند‬
‫بر اساس تعريف دمينگ مديريت بر فرايند شامل چهار بخش ذيل مي‬
‫باشد‪:‬‬
‫‪ -1‬طرحريزي ‪PLAN‬‬
‫‪ACTION‬‬
‫‪PLAN‬‬
‫‪ -2‬اجراي برنامه ‪DO‬‬
‫‪ -3‬بررس ي و کنترل ‪CHECK‬‬
‫‪CHECK‬‬
‫‪DO‬‬
‫‪ -4‬اقدامات ‪ACTION‬‬
‫چهار مرحله فوق تحت عنوان چرخه دمينگ مطابق شکل روبرو‬
‫معروف شد‪.‬‬
‫نقشه فرآيند‬
‫شروع‬
‫فعاليت‪ /‬اقدام‬
‫خاتمه‬
‫تصميم گيری‬
‫ثبت‬
‫ادامه‬
‫شماره فرم‪:‬‬
‫شماره بازن گري‪:‬‬
‫شناسنامه فرآيند‬
‫نام فرآيند‪:‬ف ـرآي ـنــد ساخت خانه بهداشت‬
‫مسئول فرآيند‪ :‬دفتر فنی دانشگاه‬
‫هدف فرآيند‪ :‬افزایش سطح دسترس ی مردم‬
‫خروجي هاي فرآيند‬
‫نام خروجي‬
‫پروژه اجرا شده‬
‫نقشه ها و مدارك فني‬
‫شرح فعاليت‬
‫امكان سنجي و انعقاد قرارداد‬
‫طراحي و تهيه نقشه ها و مدارك فني‬
‫اجراي پروژه‬
‫نظارت بر پروژه‬
‫تامين و آموزش نيروي انساني‬
‫ورودي هاي فرآيند‬
‫نام ورودي‬
‫نيروي انساني‬
‫خدمات پيمانكاري‬
‫اطالعات‪/‬مدارك فني‬
‫تجهيزات‬
‫خروجي‬
‫( نتيجه نهائی)‬
‫خروجي‬
‫( نتيجه اوليه)‬
‫‪For Example‬‬
‫ورودي ها‬
‫بازخورد اطالعات و نتايج‬
‫نمونه هایی از فرایندهای بیمارستانی‬
‫تعریف شاخص‬
‫‪‬‬
‫در قالب كميت بيان كرده ‌و آنها را قابل‬
‫استفاده ‌از مالكها ‌و اصولي كه خصوصيات كيفي را ‌‬
‫بررس ي ‌و ارزشيابي مي كند‪ ،‬شاخ ــص نام مي گيرد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫ً‬
‫شاخصها معموال از نظريه ها‪ ،‬نگرشها و يا موقعيتها سرچشمه مي گيرند و مانند عالئمي‬
‫ً‬
‫كه مسير را مشخص مي كند‪ ،‬مي توانند مورد استفاده قرار گيرند‪ .‬معموال براي اطمينان‬
‫از نتيجه گيريها و نشان دادن شرايط و اوضاع بيش از يك شاخص را مورد استفاده‬
‫قرار مي دهند تا احتمال بروز خطاها را به حداقل برسانند‪.‬‬
‫براساس شاخصها مي توان‪:‬‬
‫به تشريح وضعيت سازمانها از لحاظ برنامه ريزي و يا انجام تحقيقات علمي‬
‫پرداخت و در روند تغييرات‪ ،‬آنها را بررس ي كرد؛‬
‫شاخصها معيار مناسبي براي ارزشيابي شمرده مي شوند؛‬
‫شاخصها براي پيش بيني روند كارها مورد استفاده قرار مي گيرند‬
‫بهبود فرایند‬
‫‪‬‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫معموال ‪ 3‬نوع شاخص برای فعاليتهای بهبود فرايند‬
‫مفيداست‪:‬‬
‫شاخصهای پيامد ‪ :‬متداول ترين آن رضايتمندی مشتريان‬
‫است‪.‬‬
‫شاخصهای برونداد‬
‫شاخصهای فرايند‬
‫با تشکر فراوان از توجه شما‬
‫پایيز ‪90‬‬