Transcript Wielcy ludzie w epopei narodowej „pan tadeusz

WIELCY LUDZIE W EPOPEI NARODOWEJ
„PAN TADEUSZ” ADAMA MICKIEWICZA
Prezentacja multimedialna
ADAM MICKIEWICZ
•
Polski poeta, działacz i
publicysta polityczny
• Urodzony 24 grudnia 1798 w
Zaosiu lub Nowogródku
•
Zmarły 26 listopada 1855 w
Konstantynopolu
ADAM MICKIEWICZ
•
Członek i założyciel Towarzystwa
Filomatycznego, mesjanista związany
z Kołem Sprawy Bożej Andrzeja
Towiańskiego
•
Jeden z najwybitniejszych twórców
dramatu romantycznego w Polsce
•
Znany przede wszystkim jako autor
ballad, powieści poetyckich, dramatu
"Dziady" oraz epopei narodowej "Pan
Tadeusz"
„PAN TADEUSZ”
•
Pełny tytuł „Pan Tadeusz czyli Ostatni
Zajazd na Litwie. Historia szlachecka z
roku 1811 i 1812 we dwunastu
księgach wierszem”
•
Jedno ze słynniejszych dzieł Adama
Mickiewicza, wydane 1834 r.
•
Jest uznawane za epopeję narodową
„PAN TADEUSZ”- BUDOWA
•
Złożony dwunastu ksiąg: I.
Gospodarstwo, II. Zamek, III. Umizgi,
IV. Dyplomatyka i łowy, V. Kłótnia, VI.
Zaścianek, VII. Rada, VIII. Zajazd, IX.
Bitwa, X. Emigracja. Jacek, XI. Rok
1812, XII. Kochajmy się
•
Pisany trzynastozgłoskowcem
•
Epopeja, epos pisany na wzór „Iliady”
Homera, ukazujący ważne dla szlachty
i Polaków wydarzenia z okresu walk
napoleońskich, które miały być
przełomowe
„PAN TADEUSZ”- BOHATEROWIE
Główni:
•
Sędzia - brat Jacka Soplicy
•
Jacek Soplica – przedstawiony jako ksiądz Robak
•
Tadeusz - syn Jacka
•
Hrabia Horeszko - potomek po kądzieli Horeszków
•
Klucznik Gerwazy Rębajło- stary sługa Horeszków
•
Telimena - przyjaciółka Sędziego
•
Zosia Horeszkówna- wnuczka Stolnika Horeszki
„PAN TADEUSZ” -GŁÓWNE WĄTKI
•
perypetie miłosne Tadeusza, Telimeny, Hrabiego i Zosi: romans Tadeusza z Telimeną,
miłość młodego Soplicy do Zosi, próby podjęte przez Telimenę wyswatania Zosi młodemu
Horeszce, deklaracje Telimeny wobec Hrabiego (przypięcie mu kokardy do ubrania przed
wyjazdem do Księstwa).
•
wątek powstania narodowego przygotowywanego na Litwie przez księdza Robaka: wysiłki
księdza, by połączyć sprawę narodową z prywatną
•
spór między rodami Sopliców i Horeszków trwający od lat, dotyczący własności - zamku
Horeszków oraz związany z minionymi wydarzeniami: zabójstwem Stolnika
WIELCY LUDZIE W „PANU TADEUSZU”
Postaci historyczne
•
Napoleon Bonaparte
•
Jan Henryk Dąbrowski
•
Tadeusz Kościuszko
•
Generałowie:
-Karol Otto Kniaziewicz
-Kazimierz Małachowski
-Romuald Giedrojć
-Grabowski
NAPOLEON BONAPARTE
•
Urodzony 15 sierpnia 1769 w Ajaccio na Korsyce
•
Zmarły 5 maja 1821, w Longwood na Wyspie
Świętej Heleny
•
francuski wódz i mąż stanu, cesarz Francuzów
1804–14 i 1815, król Włoch 1805–14; 1796–97
dowódca kampanii włoskiej; od 1799 I konsul
•
Prowadził wiele wojen, pod jego rządami Francja
stała się potęgą na arenie europejskiej
•
Jest uważany za jednego z najwybitniejszych
mężów stanu, przywódców, strategów wojny,
reformatorów ustroju państwowego i prawa
NAPOLEON BONAPARTE
•
W jego armii walczyło wielu Polaków,
wsławili się oni między innymi w
bitwach:
-pod Somosierrą
-pod Hohenlinden
-pod Civitta Castellana
•
Dla Polaków był on wielką nadzieją,
ponieważ mógł on powrócić
niepodległość Polsce
POSTAĆ NAPOLEONA W „PANU TADEUSZU”
•
Napoleon jest w tym eposie romantycznym przykładem walki, zwycięstw
•
Ludzie pojawiający się w tym utworze pokładają w Napoleonie wielkie nadzieje
związane z pokonaniem Rosji i stworzeniem niepodległego państwa polskiego
•
Jego postać jest wyidealizowana, przedstawiane są tylko jego sukcesy
„Takie były zabawy, spory w one lata
śród cichej wsi litewskiej, kiedy reszta świata
We łzach i krwi tonęła, gdy ów mąż, bóg wojny,
•
Cytat pochodzący z Księgi I
„Gospodarstwo”
•
Napoleon jako „Bóg wojny”
•
Przedstawienie największych jego
zwycięstw
•
Ukazanie uczuć, jakie wywoływał u
Rosjan
Otoczon chmurą pułków, tysiącem dział zbrojny,
Wprzągłszy w swój rydwan orły złote obok srebrnych,
Od puszcz Libijskich latał do Alpów podniebnych,
Ciskając grom po gromie, w Piramidy, w Tabor,
W Marengo, w Ulm, w Austerlitz. Zwycięstwo i Zabor
Biegły przed nim i za nim. Sława czynów tylu,
Brzemienna imionami rycerzy, od Nilu
Szła hucząc ku północy, aż u Niemna brzegów
Odbiła się, jak od skał, od Moskwy szeregów,
Które broniły Litwę murami żelaza
Przed wieścią, dla Rosyi straszną jak zaraza”
„Wojna o Polskę! bracie! Będziem Polakami!
•
Cytat pochodzący z Księgi VI
„Zaścianek”
•
Ksiądz Robak nakłania Sędziego do
pokojowego rozwiązania sporu z
Hrabią
•
Widoczne są tutaj nadzieje związane z
przybyciem Napoleona na ziemie
litewskie
Wojna niechybna! Kiedy z poselstwem tajemnem
Tu biegłem, wojsk forpoczty już stały nad Niemnem;
Napoleon już zbiera armiję ogromną,
Jakiej człowiek nie widział i dzieje nie pomną;
Obok Francuzów ciągnie polskie wojsko całe,
Nasz Józef, nasz Dąbrowski, nasze orły białe!
Już są w drodze, na pierwszy znak Napoleona
Przejdą Niemen i - bracie! Ojczyzna wskrzeszona!"
„Gdy cesarz Napoleon w potyczce zażywa
•
Cytat z Księgi IV „Dyplomatyka i łowy”
•
Opowieść księdza Robaka o
umiłowaniu przez Cesarza zażywania
tabaki
•
Kolejna wzmianka o sukcesach
Napoleona
Raz po raz, to znak pewny, że bitwę wygrywa;
Na przykład pod Austerlic; Francuzi tak stali
Z armatami, a na nich biegła ćma Moskali;
Cesarz patrzył i milczał; co Francuzi strzelą,
To Moskale pułkami jak trawa się ścielą.
Pułk za pułkiem cwałował i spadał z kulbaki;
Co pułk spadnie, to Cesarz zażyje tabaki”
„Napoleon katolik jest najprzykładniejszy;
•
Cytat z Księgi IV „Dyplomatyka i łowy”
•
Opowieść księdza Robaka
•
Przedstawienie Napoleona jako
dobrego katolika i obrońcę wiary
Wszak go papież namaścił, żyją z sobą w zgodzie
I nawracają ludzi w francuskim narodzie”
PODSUMOWANIE
•
Napoleon jest przedstawiony jako postać wyidealizowana, uosobienie zwycięstw i
nadzieja Polaków na niepodległe państwo
•
Jego głównym orędownikiem w utworze jest ksiądz Robak
•
W epopei opisane są jego sukcesy, porażki są celowo pominięte
•
Taki sposób przedstawienia tego wielkiego wodza miał służyć pobudzeniu Polaków do
walki z zaborcami, poświęcenia dla kraju
•
Mit Cesarza jednoczyć społeczeństwo i dawać wzór do realizacji w przyszłości
JAN HENRYK DĄBROWSKI
•
Urodzony 2 sierpnia 1755 w Pierzchowie nad
Rabą w Małopolsce
•
Zmarły 6 czerwca 1818 w Winnej Górze w
Wielkopolsce
•
generał; 1794 uczestnik obrony Warszawy i
dowódca wyprawy do Wielkopolski
•
1797 twórca Legionów polskich we Włoszech
•
uczestnik kampanii napoleońskich 1806–07,
1809 i 1812
•
1813–14 naczelny wódz wojsk polskich
POSTAĆ JANA HENRYKA DĄBROWSKIEGO W
„PANU TADEUSZU”
•
Pojawia się w opowieściach Robaka oraz
Bartka Prusaka
•
O jego bohaterstwie szepczą ludzie na Litwie,
wyczekując jego przybycia
•
W 1812 roku zjawia się w Soplicowie, gdzie
stacjonuje jego sztab
•
Uczestniczy w uczcie zorganizowanej przez
Wojskiego
„Czy uwierzycie Państwo, że z tej tabakiery
•
Cytat z Księgi IV „Dyplomatyka i łowy”
•
Opowieść księdza Robaka o tabace
•
Przedstawienie sukcesów
Dąbrowskiego
•
Zapowiedź jego przybycia na Litwę
Pan jenerał Dąbrowski zażył razy cztery?"
"Dąbrowski?" - zawołali. - "Tak, tak, on jenerał;
Byłem w obozie, gdy on Gdańsk Niemcom odbierał;
Miał coś pisać; bojąc się, ażeby nie zasnął,
Zażył, kichnął, dwakroć mię po ramieniu klasnął:
Księże Robaku - mówił - Księże Bernardynie,
Obaczymy się w Litwie, może nim rok minie;
Powiedz Litwinom, niech mnie czekają z tabaką
Częstochowską, nie biorę innej, tylko taką”
Dąbrowski rzekł do Maćka: "A ty co, Kolego?
•
Cytat z Księgi XII „Kochajmy się”
•
Jan Henryk Dąbrowski zwraca uwagę
Maciejowi, że ten nie weseli się z
powodu ich przybycia
•
Ukazana jest tutaj nadzieja odzyskania
przez Polskę niepodległości
Zdaje się, żeś ty nierad z przybycia naszego?
Milczysz kwaśny? I jakże, serce ci nie skacze,
Gdy widzisz orły złote, srebrne? gdy trębacze
Pobudkę Kościuszkowską trąbią ci nad uchem?
Maćku, myśliłem, że ty większym jesteś zuchem;
Jeśli szabli nie weźmiesz i na koń nie siędziesz,
Przynajmniej z kolegami wesoło pić będziesz
Zdrowie Napoleona i Polski nadzieje!"
KAROL OTTO KNIAZIEWICZ
•
Urodzony 4 maja 1762 w Asītes
(Assieten) w ówczesnej Kurlandii
•
Zmarły 9 maja 1842 w Paryżu
•
generał dywizji Wojsk Polskich,
uczestnik insurekcji kościuszkowskiej
•
jeden z dowódców Legionów Polskich
we Włoszech,
•
twórca i dowódca Legii Naddunajskiej,
•
uczestnik kampanii napoleońskiej,
działacz emigracyjny.
KAROL OTTO KNIAZIEWICZ W „PANU TADEUSZU”
•
Pojawia się on na uczcie
zorganizowanej z okazji zaręczyn Zosi
i Tadeusza
•
Dostaje w prezencie „Scyzoryk”- broń
należącą do Klucznika Gerwazego
Lecz jenerał Kniaziewicz, wzrostem najsłuszniejszy,
•
Cytat z Księgi XII „Kochajmy się”
•
Przedstawienie siły i umiejętności
generała Kniaziewicza
•
Zyskanie sympatii u Klucznika
Gerwazego i otrzymanie w prezencie
sławnej broni
Pokazało się, iż był w ręku najsilniejszy.
Ująwszy rapier, lekko jakby szpadę dźwignął
I nad głowami gości błyskawicą mignął,
Przypominając polskie fechtarskie wykręty:
K r z y ż o w ą s z t u k ę, m ł y ń c a,
c i o s k r z y w y, r a z c i ę t y,
Cios kradziony i tempy
k o n t r p u n k t ó w, t e r c e t ó w,
Które też umiał, bo był ze Szkoły Kadetów
TADEUSZ KOŚCIUSZKO
•
Urodzony 4 lutego 1746 w
Mereczowszczyźnie
•
Zmarły 15 października 1817 w
Solurze
•
polski i amerykański generał
•
przywódca powstania przeciw Rosji i
Prusom w Rzeczypospolitej
•
Najwyższy Naczelnik Siły Zbrojnej
Narodowej w insurekcji 1794.
•
Na jego cześć bohater epopei otrzymał
imię Tadeusz
I też same portrety na ścianach wisiały.
Tu Kościuszko w czamarce* krakowskiej, z oczyma
Podniesionymi w niebo, miecz oburącz trzyma;
Takim był, gdy przysięgał na stopniach ołtarzów,
•
Cytat z Księgi I „Gospodarstwo”
•
Opisuje on przybycie Tadeusza do
swego dawnego domu
•
Kościuszko przedstawiony jako
bohater
•
Oprócz Kościuszki występują tutaj inni
bohaterowie historyczni, m. in.
Tadeusz Rejtan czy Jakub Jasiński
Że tym mieczem wypędzi z Polski trzech mocarzów,
Albo sam na nim padnie*. Dalej w polskiej szacie
Siedzi Rejtan* żałośny po wolności stracie,
W ręku trzyma nóż, ostrzem zwrócony do łona,
A przed nim leży Fedon i Żywot Katona.
Dalej Jasiński, młodzian piękny i posępny,
Obok Korsak, towarzysz jego nieodstępny,
Stoją na szańcach Pragi, na stosach Moskali,
Siekąc wrogów, a Praga już się wkoło pali.
Nawet stary stojący zegar kurantowy
W drewnianej szafie poznał, u wniścia alkowy,
I z dziecinną radością pociągnął za sznurek,
By stary Dąbrowskiego posłyszeć mazurek.
Biegał po całym domu i szukał komnaty,
Gdzie mieszkał dzieckiem będąc, przed dziesięciu laty.
INNE POSTACI HISTORYCZNE W „PANU
TADEUSZU”
„(…) bo dziś w Soplicowie
Na nabożeństwie mają być jenerałowie,
Sławni dowódcy owi naszych legijonów,”
„W mieście pobliskim stanął główny sztab książęcy,
A w Soplicowie obóz czterdziestu tysięcy
I ze sztabami swymi jenerał Dąbrowski,
Kniaziewicz, Małachowski, Giedrojć i Grabowski.”
Oraz:
-Tadeusz Rejtan
--ks Józef Poniatowski
DZIĘKUJEMY
•
Prezentację wykonali:
•
Michał Sochacki
•
Paweł Krzywonos
•
Adrian Czernik
•
Adam Gierula