Transcript Posttransfuzijske reakcije

Transfuzijske reakcije
u KBC Zagreb
Klinički zavod za transfuzijsku medicinu
i transplantacijsku biologiju
KBC Zagreb
Štefica Ritner
Šesti transfuzijski dani
Zadar, 22.-24. rujna 2011.
1
Posttransfuzijske reakcije

svaka transfuzija ima određeni rizik

posttransfuzijske reakcije (PTR) opažaju se relativno rijetko (1-3%)

učestalost PTR ovisi o praćenju transfundiranih bolesnika:
•
•
•
blage reakcije često se previde
u bolesnika s teškom osnovnom bolesti opažanje reakcija često promakne
ukoliko se reakcije jave nekoliko dana ili mjeseci nakon transfuzije često
se ne povezuju s transfuzijom
2
Podjela posttransfuzijskih reakcija
Posttransfuzijske
reakcije
Imunološke PTR
Hemolitičke
transfuzijske reakcije
Neimunološke PTR
Nehemolitičke
transfuzijske reakcije
Uzrokovane metabolitima
iz konzervirane krvi
Akutna hemolitička
transf. reakcija (AHTR)
Febrilna nehemolitička
transf. reakcija (FNHTR)
Uzrokovane bakterijama,
virusima i parazitima
Odgođena hemolitička
transf. reakcija (DHTR)
Alergijska reakcija
Ostali mehanizmi
Anafilaktička reakcija
Transf. uzrok. reakcija
tx. protiv prim. (TRALI)
Posttransfuzijska purpura
3
Uzroci imunoloških PTR
Vrsta PTR
Uzrok
AHTR
-prisustvo protutijela specifičnog za antigen na
transfundiranim eritrocitima (npr. ABO, Jk)
DHTR
-prisustvo protutijela specifičnog za antigen na
transfundiranim eritrocitima (npr. Rh, K, Jk, Fy)
FNHTR
-prisustvo leukocita u krvnom pripravku i/ili
antileukocitnih protutijela u primatelja
Alergijska (urtikarijalna) reakcija
-imunološka reakcija na proteine ili lipoproteine u
plazmi davatelja
Anafilaktična reakcija
-preosjetljivost uzrokovana IgA proteinima
Transfuzijom uzrokovana reakcija transplatata
protiv primatelja (TRALI)
-leukoaglutinini, alergijsko-anafilaktični mehanizmi,
mikroagregati, DIK ili vazoaktivni proteini
Posttransfuzijska purpura
-antitrombocitna protutijela na transfundirane
trombocite
4
Uzroci neimunoloških PTR
Vrsta PTR
Uzrok
Uzrokovane metabolitima iz konzervirane krvi
-intoksikacija citratom
-hiperkalijemije
-hipotermija
-nuspojave uzrokovane vazoaktivnim supstancijama
-reakcije uzrokovane histaminom
-toksično djelovanje omekšivača plastike
-mikroagregati
-reakcije zbog krutih čestica
Uzrokovane bakterijama, virusima i parazitima
-pirogene reakcije
-prijenos bakterija ,virusa i parazita
Ostali mehanizmi
-preopterećenje kardiovaskularnog sustava (TACO)
-zračne embolije
-tromboflebitis
-hemosideroza
-pseudohemolitične reakcije
5
Postupci u slučaju PTR
1.
Prekinuti transfuziju
2.
Održati intravenski put infuzijom fiziološke otopine
3.
Obavijestiti nadležnog liječnika
4.
Provjeriti identifikaciju bolesnika, istovjetnost krvne grupe na
naljepnici doze krvi i nalaza krvne grupe bolesnika te podatke na
izdatnici za krv
5.
Svaka PTR mora se odmah prijaviti transfuzijskoj jedinici
6
Prijava PTR

ispunjavanje obrasca:




identifikacijski podaci bolesnika
podaci o transfundiranom krvnom pripravku
podaci o vremenu transfuzije i PTR
podaci o simptomima i liječenju PTR

povrat transfundiranih doza, sistema za
transfuziju i svih netransfundiranih doza

uzimanje uzoraka krvi za
imunohematološko ispitivanje

uzimanje uzoraka krvi za biokemijsko,
hematološko i mikrobiološko ispitivanje
7
Imunohematološko ispitivanje

ponoviti određivanje ABO i RhD krvne grupe:


iz uzorka bolesnika prije i poslije transfuzije
iz uzorka doze

napraviti DAT i eluciju iz uzorka bolesnika te DAT iz uzorka doze

izvesti identifikaciju antieritrocitnih protutijela

ponoviti testiranje sedmi do deseti dan nakon reakcije

u slučaju dvije uzastopne FNHTR raditi pretraživanje na HLA
protutijela

zaključiti o vrsti PTR na osnovu simptoma, transfuzijskih,
mikrobioloških (septična PTR) i ostalih laboratorijskih nalaza
8
Rezultati prijavljenih PTR u KBC Zagreb
Analiza obuhvaća:

razdoblje 2003.-2010. godine

raspodjelu PTR prema odjelima

učestalost i vrstu PTR prema krvnim pripravcima i pripravcima plazme

incidenciju PTR na 10.000 transfundiranih doza
Bolesnici:

u 618 bolesnika opaženo 700 PTR

dob bolesnika (prosjek 51, raspon 1-90 godina)

spol bolesnika (M:Ž; 329 prema 371 odnosno 47% prema 53%)

broj transfundiranih bolesnika 30.000
9
he
ma
tolo
g
ga
o
str n kol ija
oe
o
n te g ija
ro
k a log ij
rdi
olo a
gi
dija ja
liz a
ne
os urolo
ta l
g ija
a
op in te
r na
ća
k a kir urg
rdi
jaln ija
a
or t k ir.
op
ed
ija
u
ne r olog
uro
k ir ija
u
pe r gija
dija
gin
e k tr ija
olo
gija
os
ta l
i
Udio PTR
prema medicinskim djelatnostima
350
300
250
200
150
100
50
0
6%
4%
16%
74%
internistički bolesnici
kirurški bolesnici
pedijatrijski bolesnici
ginekološki bolesnici
10
internistički bolesnici
kirurški bolesnici
pedijatrijski bolesnici
ginekološki bolesnici
ma
tol
og
ga
o
ij a
n
str
oe kol o
g
nt e
rol i ja
o
ka
rdi gija
olo
gi
dij j a
a
ne
ur o liza
os
tal l ogi j
ai
op
nte a
ća
rna
ka kirur
rdi
gij
a
j al
na
ort
kir
.
op
ed
i ja
u
ro
ne
ur o log
ij a
ki r
urg
pe
ij a
d
gin i jatr
i
ek
ol o j a
gi j
a
os
tal
i
6%
he
Udio PTR
prema medicinskim djelatnostima
4%
16%
74%
350
300
250
200
150
100
50
0
10
Udio PTR prema krvnim pripravcima
i pripravcima plazme
7%
12%
93%
3%
46%
krvni pripravci
pripravci plazme
39%
koncentrati eritrocita
koncentrati trombocita
svježe smrznuta plazma
>1 krvni pripravak
11
Vrsta i učestalost PTR
prema pripravcima plazme
Vrsta reakcije
Albumini
Intravenozni
gamaglobulini
Ukupno
Broj
reakcija
%
Alergijska
0
13
13
30
Anafilaktoidna
0
3
3
7
FNHTR
1
9
10
23
Hipotenzija
1
0
1
1
Pirogena
5
10
15
34
Ostale
0
2
2
5
Ukupno
7
37
44
100
12
Vrste i učestalost PTR
prema krvnim pripravcima
Vrsta reakcije
KE
KT
SSP
>1 KP
AHTR ABO
6
0
2
DHTR
25
0
DSTR
35
Alergijska
Ukupno
Broj
%
2
8
1
0
0
25
4
0
0
0
35
5
45
76
64
64
190
29
Anafilaktoidna
7
10
6
6
24
4
Anafilaktički šok
0
1
0
1
2
<1
170
158
6
6
346
53
TACO
5
0
2
2
7
1
TRALI
1
0
0
0
1
<1
TTBI
4
4
0
0
9
1
TTV/HIV
0
0
1
0
1
<1
Ostale
4
2
0
0
6
1
302
251
81
81
654
100
FNHTR
Ukupno
13
Incidencija PTR
na 10.000 transfundiranih doza
Vrsta krvnog
pripravka
Broj
transfundiranih
doza
Broj reakcija
Incidencija na
10.000
transfundiranih
doza
KE
158.210
302
19,3
KT
171.656
251
14,6
SSP
54.745
81
14,8
-
20
-
384.611
654
17,0
>1 KP
Ukupno
14
Vrste PTR po godinama
Vrsta reakcije
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Ukupno
AHTR ABO
1
1
1
2
1
1
1
0
8
DHTR
2
1
3
6
7
4
2
3
25
DSTR
7
5
4
1
7
4
5
2
35
Alergijska
25
36
16
32
26
20
26
22
203
Anafilaktički
šok
0
0
0
0
0
1
0
1
2
Anafilaktoidna
1
2
3
7
0
4
3
7
27
FNHTR
98
80
46
39
24
24
22
24
357
TACO
0
0
0
1
3
3
0
0
7
TRALI
0
1
0
1
0
0
0
0
2
TTBI
4
1
1
0
1
1
1
0
9
TTVIHIV
0
1
0
0
0
0
0
0
1
Hipotenzija
0
0
1
0
0
0
0
0
1
Pirogena
5
2
1
0
0
2
4
1
15
Ostale
1
2
2
0
0
1
0
2
8
144
132
78
86
69
65
64
62
700
Ukupno
15
Broj PTR
u razdoblju 2003.-2010. godine
160
140
Broj reakcija
120
100
80
60
40
20
0
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
16
Zaključak

zbog neželjenih reakcija, transfuzijsko liječenje krvnim pripravcima
primijeniti samo u strogo indiciranim slučajevima uz osiguranje sigurnosti
transfuzijskog liječenja

PTR se javljaju u oko 1-3% bolesnika (kod nas u 2%)

u razdoblju 2005.-2006. godine, kada je uvedena proizvodnja pripravaka
bez trombocitno-leukocitnog sloja i univerzalna filtracija KT, broj PTR je
pao i zadržao se na razini ≈65 slučajeva godišnje

najčešće PTR bile su FNHTR

obzirom da su FNHTR uglavnom povezane s leukocitima u krvnom
pripravku, u liječenje svih bolesnika KBC Zagreb, od 1. lipnja 2011.
godine uvedeni su filtrirani KE
17
18