فصل چهارم تئوری حسابداری اسکات
Download
Report
Transcript فصل چهارم تئوری حسابداری اسکات
Efficient
Of
Markets
پیشگ فتار
ديدگاه بازارهاي كارا ناشي از يك كشف تصادفي است .در 1953يك متخصص امار
بريتا نياي ي به نام" موريس كندال"در مورد تغيير قيمت كاال و اوراق بهادار يك
مقاله بحث بر انگيز به "جامعه سلطنتي امار بريتانيا" ارائه كرد" .كندال" انتظار
داشت كه شاهد چرخه هاي منظم قيمت باشد.ولي در نهايت شگ فتي دريافت كه
چنين چرخه اي وجود ندارد.هنگامي كه موريس كندال ابراز داشت كه قيمت
سهام داراي يك مسير و تغييرات تصادفي است مقصود وي اين بود كه تغييرايت و
قيمت هيچ وابستگي به يكديگر ندارند .درست همان گونه كه بردو باخت در بازي
باال انداختن سكه به يكديگر وابسته نيستند.
در این فصل درباره رابطه متقابل سرمایه گذار و بازار اوراق بهادار ( بورس ) بحث می
نماییم .از مجرای تئوری بازارهای کارای اوراق بهادار می توان این موضوع را پیش
بینی کرد که قیمت اوراق بهادار ناشی از این رابطه متقابل به صورت یکی از ویژگی
های عمده و چشمگیر درمی اید .در واقع ،این قیمت ها مجموعه دانش ،اگهی و
توان پردازش اطالعات سرمایه گذاران را به شیوه ای درست منعکس می نمایند.
فرایندی که قیمت ها می توانند این کار را انجام دهند بسیار پیچیده است و چیزی
نیست که بتوان به صورت کامل درک کرد .با وجود این ،می توان روئس کلی این
فرایند را به راحتی مشاهده کرد و ما بر روی همین نکات تاکید می نماییم).
در حسابداری مالی ،بازار اوراق بهادار کاربردهای مهمی دارد .یکی از کاربردها این
است که ،ان را به صورت مستقیم مفهوم افشای کامل اطالعات را مطرح می نماید.
در تئوری بازارهای کارا ،حسابداری از این دیدگاه مورد توجه قرار می گیرد که با
سایر منابع اطالعاتی مانند رسانه های خبری ،دیدگاه ها و اظهار نظرهای
تحلیلگران مالی و حتی با قیمت بازار در رقابت است .حسابداری به عنوان محملی
برای اگاه ساختن سرمایه گذاران تنها زمانی می تواند بقا یابد که نسبت به سایر
منابع اطالعاتی ارائه نماید که اثرگذار ،قابل اتکا ،به هنگام و مبتنی بر هزینه و
سود باشد.
همچنین تئوری بازارهای کارا ،از دیدگاه نظری ،بیانگر علت وجودی حسابداری ( یعنی ارائه
اطالعات متقارن ) است.
از این رو ،ما می توانیم حسابداری را از این دیدگاه مورد توجه قرار دهیم که نوعی سازوکار
است و بدان وسیله افراد می توانند اطالعات اثرگذار را از درون یا برون سازمان بگیرند و انها را
مبادله نمایند .حسابداری عالوه بر اینکه سرمایه گذاران را قادر می سازد تصمیمات بهتری را
اتخاذ نمایند از مجرای بهبود بخشیدن به فعالیت بازارهای اوراق بهادار موجب افزایش منافع
اجتماعی می شود.
4-1بازارهای کارای اوراق بهادار
معنی کارای ی
ما توجه خود را معطوف ویژگی های قیمت بازار اوراق بهاداری می کنیم که در این بازار مورد
معامله قرار می گیرند و می خواهیم ببینیم اطالعات جدید چه اثری بر این قیمت ها می گذارند.
اگر اطالعات مجانی باشد ،بدیهی است که سرمایه گذاران می خواهند از ان بهره مند شوند.
برای مثال ،در شرایط ارمانی سرمایه گذاران می خواهند بدانند چه رویدادی رخ خواهد داد،
زیرا این رویداد می تواند بر جریان های نقدی اینده و سودهای تقسیمی شرکت اثر بگذارد.
فرض بر این است که در شرایط ارمانی اطالعات مجانی است ،زیرا انچه رخ می دهد برای
همگان قابل مشاهده است
.ازاین رو همه سرمایه گذاران می خواهند از این اطالعات استفاده کنند و فرایند اربیتراژ این
اطمینان را می دهد که در ان صورت ارزش بازار خود تعدیل می نماید تا بتواند انتظارات تجدید
نظر شده درباره جریان های نقدی را منعکس نماید متاسفانه ،اگر شرایط ارمانی نباشد
اطالعات مجانی نخواهد بود .سرمایه گذاران ناگزیرند بر مبنای براوردهای ذهنی خود سوداوری
اینده شرکت ها ،جریان های نقدی یا سودهای تقسیمی را محاسبه نمایند .گذشته از این ،با
دریافت اطالعات جدید ،انها باید در این براوردها تجدید نظر نمایند .از این رو ،از دیدگاه
مقدار اطالعات مورد نیاز ،هر سرمایه گذار باید هزینه ها و منافع مربوطه را با هم مقایسه کند.
در مورد اطالعات اثرگذار منابع متعدد و زیادی وجود دارد ( مانند نشریه های مالی ،اطالعات خاصی را که
دوستان و همکاران می دهند ،تغییر در شرایط اقتصادی ،اظهار نظرهای تحلیلگران و کارگذاران و غیره)
دست کم ،تعداد زیادی از سرمایه گذاران مقدار زیادی وقت و پول صرف می کنند تا با استفاده از این مبلغ
اطالعاتی تصمیمات مربوط به سرمایه گذاری ها را اتخاذ کنند .این سرمایه گذاران را افراد اگاه می نامند .بدیهی
است که سرمایه گذاران اگاه پس از دریافت اطالعات جدید می خواهند به سرعت حرکت کنند .اگر بدین گونه
عمل نکنند ،سایر سرمایه گذاران زودتر به این مقصد خواهند رسید و ارزش بازار اوراق بهادار مورد بحث خود
را تعدیل خواهند کرد تا مزایای حاصل از اطالعات جدید کاهش یابد و یا به کلی از بین برود.
هنگامی که تعداد زیادی سرمایه گذار بدین گونه عمل کند ،بازار کارا می شود.
بازارهای کارای اوراق بهادار چندین تعریف ارائه شده است .تعریفی را که ما در
اینجا به کار می بریم در مورد بازارهای نیمه قوی است.یک بازار کارای اوراق بهادار
مکانی است که قیمت اوراق بهادار مورد معامله در این بازار ،در هر زمان می تواند
همه اطالعاتی که در مورد این اوراق بهادار به اگاهی همگان رسیده است به
صورتی درست منعکس نماید.
سه نک ته مهم وجود دارد که باید به انها بپردازیم ،نخست ،اطالعات بازار را از این
دیدگاه کارا می نامند که همگان از انها اگاه هستند .از این رو ،در این تعریف
مسئله امکان وجود اطالعات درون سازمانی منتفی نمی شود .واقعیت این است،
کسانی که اطالعات درون سازمانی دارند نسبت به بازار دارای اگاهی بیشتری
هستند .اگر افراد درون سازمانی بخواهند از این اطالعات خود استفاده نمایند
دومی نک ته مهم این است که کارای ی بازار یک مفهوم یا عبارت نسبی است.
می توان گ فت که یک بازار نسبت به سهمی که اطالعات مربوط به ان در اختیار
همگان است کارا می باشد .در این تعریف معنای ی قرار ندارد تا موید این باشد که
بازار اگاه مطلق است و اینکه قیمت های بازار همیشه می توانند ارزش واقعی
شرکت را منعکس نمایند .تردیدی نیست که در صورت وجود اطالعات درون
سازمانی اطالعات بازار می توانند نادرست باشند.
سوم ،اگر بازار کارا باشد سرمایه گذاری به صورت یک بازی جوانمردانه درمی اید .این
بدان معنی است که اگر بازده مورد انتظار عادی مستلزم پذیرفتن ریسک باشد،
سرمایه گذران نمی توانند انتظار داشته باشند که بازده سرمایه گذاری انان در یک
دسته از اوراق بهادار یا پرتفوی ی از اوراق بهادار به بیش از بازده مورد انتظار عادی
از ان سهم یا پرتفوی ی شود .یکی از راه های ی که می توان شاخص بازده عادی را
تعیین کرد این است که از الگوی قیمت گذاری دارای ی های سرمایه ای استفاده
نمود.
4-2سه شكل از بازارهاي كارا
اغلب اقتصاددانان براي بازارهاي كارا سه سطح در نظر مي گيرند كه با توجه به
اطالعات منعكس شده در قيمت اوراق بهادار از يكديگر متمايز مي شوند.درسطح
نخست قيمتها بازتابي از اطالعات موجود در سطوح مربوط به گذشته اند.اين را
شكل ضعيف كاراي ي)مي نامند.اگر از ديدگاه شكل ضعيف كاراي ي به بازارها توجه
شود در ان صورت با مطالعه بازدهي هاي گذشته نمي توان به صورت مستمر به
سودهاي باالتر دست يافت .قيمت ها داراي الگو تصادفي خواهند بود .
دومين سطح كاراي ي ايجاب مي كند كه قيمت ها نه تنها بازتابي از قيمت گذشته بلكه
منعكس كننده همه ساير اطالعات منتشر شده باشد .مانند اطالعاتي كه مي توان با
مطالعه نشريه هاي مال به دست اورد.اين حالت را شكل "نيمه قوي" بازار كارا
مي نامند.اگر بازارها از اين ديدگاه داراي كاراي ي باشند در ان صورت قيمت ها در
برابر اطالعات همگاني مانند اعالم سود خالص سه ماهه گذشته انتشار سهام
جديد.پيشنهاد براي ادغام دو شركت وغيره بي درنگ واكنش نشان خواهد داد و
خود را تعديل خواهد كرد.
سر انجام ما با شكل "قوي"بازارهاي كارا رو به رو مي شويم .بازارهاي ي كه در انها قيمت
ها بازتابي از همه اطالعاتي هستند كه مي توان از طريق تجزيه و تحليل طاقت
فرسا شركت و سيستم اقتصادي به دست اورد.در چنين بازاري ما سرمابه گذاران
خوش شانس و بد شانس خوهيم ديد ولي نمي توانيم مديري را ببينيم كه به صورت
دائم بر بازارچيره شود و سرمايه گذاريهاي بهتري انجام دهد .تحليل گران
متخصص اوراق بهادار در مورد شكل قوي بازار ازمونهاي ي انجام داده اند و توصيه
هاي ي نمودند
انها در مورد سهام صندو ق هاي مشترك سرمايه گذاري و صندو ق هاي باز نشستگي
اين ازمون ها را انجام داده اند .زيرا تصور بر اين بود كه مديران اين موسسات
بتوانند عملكرد بهتر بازار را پيش بيني نمايند .نتيجه تحقيقاتي كه در باره شكل
قوي بازار كارا انجام شد بيانگر اين است كه برخي از صندو ق هاي مشترك سرمايه
گذاري كه داراي مديران متخصص و حر فه اي بودند به اين نتيجه رسيدند كه در
صدد عملكرد برتر بر نيايند .
4-3جنبه های کاربردی بازارهای کارا از نظر ارائه گزارشات مالی
جنبه های کاربردی
برای نخستین بار بررسی جنبه های کاربردی بازارهای کارای اوراق بهادار در مقاله ( بلیو.اچ بی
ور با عنوان هیئت استانداردهای خسابداری مالی باید دارای چه هدف های ی باشد)1973( ،
منتشر شد .در اینجا ما خالصه ای از دیدگاه های بی ور را ارائه می نمائیم.
از دیدگاه بی ور نخستین جنبه کاربردی مهم بازارهای کارا این است که رویه های حسابداری را
که شرک تی یه کار می برد ،تا زمانی که شرایط زیر وجود داشته باشند بر قیمت اوراق بهادار این
شرکت اثر نخواهد گذاشت:
تا زمانی که این رویه ها موجب ایجاد جریان های نقدی متفاوت نشوند ،اطالعات مربوط به رویه
های خاص افشا گردند و اطالعات به میزان کافی ارائه شوند ،به گونه ای که خواننده صورت
های مالی بتواند با توجه به رویه های متفاوت دیدگاه خود را تغییر دهد .از این رو ،بی ور بحث
های گوناگون درباره حسابداری مانند بحث های زیر را بی اهمیت می داند :روش استهالک،
شیوه منظور کردن بدهی های مالیاتی اینده ،کاربرد روش های مبتنی بر کل هزینه ها یا تالش
های موفقیت امیز در مورد شرکت های نفت و گاز .برای مثال ،وجوه حاصل از فروش نفت
خام و گاز یک شرکت نفتی و محصوالت پاالیشگاهی نمی تواند به صورت مستقیم ،به این
شیوه حسابداری بستگی داشته باشد.
بنابراین ،بحث بازار کارا بر این پایه قرار دارد؛ تا زمانی که شرکت ها اطالعات مربوط
به رویه های انتخاب شده را اعالم نمایند و هر نوع اطالعات اضافی مورد نیاز
سرمایه گذاران (از نظر به کارگیری روش های متفاوت حسابداری) افشا شود،
سمایه گذاران می توانند محاسبات ضروری را انجام دهند و به علت متفاوت بودن
سودهای خالص گزارش شده پ ی ببرند .یعنی ،صرف نظر از اینکه شرکت برای ارائه
گزارش از چه رویه حسابداری استفاده کند ،بازار می تواند جنبه های کاربردی
سود تقسیمی و جریان نقدی نهای ی را مشاهده نماید.
دومین جنبه کاربردی از این قرار است :تمام اطالعات مربوط به بازارهای کارای اوراق
بهادار ،به صورت کامل ،دست به دست می شوند .رگ مدیریت شرکت در مورد
شرکت اطالعات اثرگذار داشته باشد و اگر این اطالعات بدون هیچ هزینه ای قابل
افشا باشد ،در ان صورت مدیریت باید در موعد مقرر(به هنگام) این اطالعات را
افشا نماید ،مگر اینکه اطمینان داشته باشد که سرمایه گذاران اطالعات مزبور را
از منابع دیگری کسب کرده باشند
.به طور کلی ،تا زمانی که منافع اطالعات برای سرمایه گذاران به بیش از هزینه های ان برسد
مدیریت باید اطالعات مربوط به شرکت را ارائه و گزارش نماید .این کار به دو دلیل انجام می
شود .نخست ،معنی کارای ی بازار این است تا زمانی که اطالعات اثرگذار و در دسترس به گونه
ای باشند که موجب افزایش توان سرمایه گذاران در پیش بینی بازدهی های اینده شوند ،از انها
استفاده خواهند کرد ،به گونه ای که اطالعات اضافی ضایع نخواهد شد .دوم ،هر قدر شرکت
در مورد فعالیت های خود اطالعات بیشتری را اعالم و افشا نماید ،مردم درباره ان شرکت
اگاهی های بیشتری پیدا خواهند کرد.
در نتیجه ،اعتماد سرمایه گذاران به بازار اوراق بهادار تقویت می شود.
سوم ،بازارهای کارا بدین معنی است که شرکت ها نباید بیش از حد
نگران سرمایه گذاران ساده اندیش خود باشند (یعنی نباید اطالعات
صورت های مالی به روشی چنان ساده ارائه شود که هرکس بتواند ان را
درک نماید).
اخرین کاربرد بازارهای کارا این است که حسابداران با یکدیگر رقابت می کنند و همین امر موجب
ارائه اطالعات بیشتر می شود (مانند اظهار نظرهای تحلیلگران مالی ،رسانه ها ،ارائه اطالعات
به وسیله مقامات ارشد شرکت هاو از این قبیل) .یعنی تجدید نظر در اعتقادات و باورها یک
فرایند مستمر است .از این رو ،اگر حسابداران اطالعات سودمند و مبتنی بر هزینه و سود ارائه
نکنند می توان انتظار داشت که با گذشت زمان واحد حسابداری مقدار زیادی از سودمندی
خود را از دست بدهد .زیرا سایر منابع اطالعاتی تقویت می شوند در نهایت در بازاری که برای
کسب اطالعات رقابت وجود دارد حسابداران نمی توانند بقای خود را تضمین نمایند.
4-4اطالع رسانی و قیمت
بی ثباتی در استدالل
با توجه به تعریفی را که درباره کارای ی بازار می نمایند ،تمام اطالعات موجود و در دسترس
همگان در قیمت بازار منعکس شده است .یعنی ،قیمت دارای توان کامل برای اطالع رسانی
است .از انجا که کسب اطالعات دارای هزینه است و اگر قیمت بازار اطالعاتی را منعکس می
نماید که همگان از انها اگاه هستند ،نمی توان انتظار داشت که سرمایه گذاران بتوانند ،به
اصطالح ،بازار را شکست دهند [بازار را از میدان را به در کنند یا سر ان را کاله بگذارند] ،تنها
کاری را که سرمایه گذاران انجام خواهند داد این است که کار جمع اوری اطالعات را متوقف
سازند و قیمت بازار را به عنوان بهترین شاخصی به حساب اورند که تعیین کننده بازده اوراق
بهادار در اینده است.
ولی مسئله ناسازگاری در استدالل یک راه حل ساده دارد ،یعنی باید به این واقعیت توجه کرد که
عالوه بر تصمیماتی را که سرمایه گذاران اگاه به روشی بخردانه اتخاذ می نمایند و بر ان اساس
اوراق بهادار را خرید و فروش می کنند ،برای اوراق بهادار منابع دیگری هم (از نظر عرضه و
تقاضا) وجود دارد .برای مثال ،امکان دارد افراد به دلیل های غیر قابل پیش بینی اقدام به
خرید یا فروش اوراق بهادار نمایند( .امکان دارد که افراد تصمیم بگیرند پیش از موعد مقرر
بازنشست شوند ،شاید یک نفر به سبب بدهی های ی را که در سایه قماربازی ایجاد کرده است
نیاز به پول نقد داشته باشد و نیز امکان دارد یک نفر جایزه بزرگی را نصیب خود کرده باشد.
این اشخاص را نقدباز یا اشوبگر بازار (غوغاساالر) می نامند.
برای ارائه مثالی درباره شیوه ای که اقدامات اشوبگران بازار بر قیمت سهام در بازار اثر
می گذارد ،فرض کنید یک سرمایه گذار که تصمیمات را به روش بخردانه اتخاذ
نماید ،مشاهده می کند که قیمت یک سهم از انچه وی انتظار دارد (بر پایه همه
اطالعات موجود و انچه وی از انها اگاه است) بیشتر است .از سوی دیگر ،این
سرمایه گذار می داند سایر سرمایه گذارانی که تصمیمات خود را به روشی بخردانه
اتخاذ می کنند نیز دارای همین اطالعات درباره این سهم می باشند و اطالعات
مزبور نویدبخش اینده ای درخسان است (بسیار مطلوب می باشد).
در چنین حالتی سایر سرمایه گذاران اقدام به خرید این سهم خواهند کرد و در نتیجه
قیمت سهم باال خواهد رفت .در نتیجه ،سرمایه گذار مورد نظر ما وسوسه می شود
تا انتظاری را که در مورد ارزش این سهم دارد تقویت نماید .در حالی که سرمایه
گذار مزبور نمی داند سایر سرمایه گذاران چه اطالعاتی دارند ،روش معقول و
بخردانه این است که او اطالعات موجود را مطلوب بداند و این همان عاملی است
که موجب باال رفتن قیمت سهم مورد بحث خواهد شد.
گذشته از این ،باید توجه کرد که مدیریت دارای نوعی انگیزه است تا سرمایه گذاران را
تشویق و ترغیب نماید که اطالعات استخراج نمایند .او برای اصالح این وضع
دست به اقدامی می زند که ان را افشای اطالعات اضافی می نامند ،یعنی افشای
اطالعات در حدی بیش از مقررات اصول پذیرفته شده حسابداری و سایر
استانداردهای مربوط به ارائه گزارشات مالی .این صورت های مالی حتی اگر
حسابرسی هم نشده باشند باز هم می توانند اطالعاتی را ارائه کنند که قابل قبول
(پذیرفتنی ،معتبر یا قابل اتکا) باشند.
4-5الگوی قیمت گذاری دارای ی های سرمایه ای
اینک در موضعی قرار گرفته ایم که می توانیم بین عوامل زیر یک رابطه رسمی برقرار کنیم:
قیمت اوراق بهادار در بازار کارا ،ریسک ان و نرخ بازده مورد انتظار سهم مورد نظر .این کار را
از مجرای الگوی قیمت گذاری دارای ی های سرمایه ای ،ارائه شده به وسیله شارپ – لینت نر
انجام می دهیم
نخست باید برخی کارهای مقدماتی را انجام دهیم :در مورد سهم شرکت jبرای دوره زمانی، t
خالص نرخ بازده Rjt،را محاسبه نماییم .برای محاسبه این نرخ بازده از فرمول زیر استفاده
می نماییم:
PJT D JT
_1
PJT _ 1
PJT D JT _ PJT _ 1
PJT _ 1
R JT
که در این رابطه:
PJT نشان دهنده قیمت بازار سهام شرکت ،jدر پایان دوره زمانیtاست.
نشان دهنده سود تقسیمی است که شرکت jطی دوره tپرداخت کرده است.
D jt نشان دهنده قیمت بازار سهام شرکت jدر اغاز دوره زمانی tاست.
Pjt _ 1
این یک اصل بازده است که نشان دهنده خالص نرخ بازده است با فرض اینکه قیمت
بازار سهم را در اول دوره از عددی که در صورت قرار می گیرد کم نماییم .ما می
در این
توانیم ان را بدین گونه تعریف یا محاسبه نماییم :ناخالص نرخ بازده
رابطه:
1 R JT
Pjt D jt
Pjt _ 1
1 R jt
از انجا که تفاوت فقط مربوط به دو نرخ بازده همان عدد 1است .بنابراین ما
می توانیم انها را به جای یکدیگر به کار ببریم ،در واقع ،برای این که ان را به شیوه ای
دراوریم که متداول است ،معموال هر دوی خالص و ناخالص نرخ های بازده را ،به سادگی،
بازده می نامیم.
می توانیم بازده را مربوط به گذشته یا اینده نماییم .مقصود از گذشته این است که ما در پایان
دوره tقرار می گیریم و با نگاهی که به گذشته می نماییم بازدهی که طی این دوره ،در واقع
تحقق یافته است محاسبه می کنیم.
روش دیگر این است که ما در اغاز دوره tقرار می گیریم و به بازده اینده یا
بازده مورد انتظار بیندیشیم که رابطه ان به صورت زیر است:
_1
) E ( Pjt D jt
Pjt _ 1
E ( R jt )
یعنی ،بازده مورد انتظار برای دوره tرا بدین گونه محاسبه می کنند :قیمت مورد انتظار در
پایان دوره به اضافه هر نوع سود تقسیمی مورد انتظار طی این دوره تقسیم بر قیمت سهم در
اغاز دوره.
فرض کنید که در یک سیستم اقتصادی یک قلم دارای ی بدون ریسک با بازده RFاست
همچنین فرض کنید که بازارهای اوراق بهادار کارا هستند و هزینه معامله صفر می باشد در ۀن
صورت الگوی قیمت گذاری دارای ی های سرمایه ای از شارپ لینت نر بیانگر این است :
)E(RJt) = Rf (1-βj) + βj E(Rmt
که در این رابطه βjنشان دهنده بتای سهم jو Rmtنشان دهنده بازده پرتفوی بازار برای
دوره tاست .
با توجه به هدف های ی که ما داریم ،الگوی قیمت گذاری دارای ی های سرمایه ای دارای سه
کاربرد اصلی است .نخست،ان به صورتی اشکار درباره شیوه ای بحث
می کند که قیمت سهام به انتظارات سرمایه گذاران از قیمت اینده سهم و سودهای تقسیمی
بستگی دارد .اگر این انتظارات در صورت کسر تغییر کند ،قیمت جاری سهم (مخرج کسر)
بالفاصله تغییر خواهد کرد تا این انتظارات جدید را منعکس سازد.
دوم ،الگوی قیمت گذاری دارای ی های سرمایه ای راهی را نشان می دهد که می
توان بدان وسیله بازده تحقق یافته یک سهم را به دو بخش مورد انتظار و غیر
منتظره تفکیک کرد و برای مشاهده چنین وضعی به نسخه دیگریر از این الگو که
در زیر ارائه شده است توجه کنید .و در این فرمول ما در پایان دوره tقرار می
گیریم و به گذشته نگاه می کنیم .
Rjt = j +BjRmt + €jt
این نسخه از الگوی قیمت گذاری دارای ی های سرمایه ای را الگوی بازار می نامند .الگوی مزبور
بیانگر این است که در یک دوره بازده تحقق یافته برابر است با مجموع بازده مورد انتظار
اول دوره و بازده R
غیرعادی یا غیر منتظره .بازده مورد انتظار از الگوی قیمت گذاری دارای ی های
سرمایه ای به دست می اید که نشان دهنده اثری است که همه رویدادها طی دوره tبر می
گذارند.
سوم ،با استفاده از الگوی بازار می توان به راحتی بتای سهم راRمحاسبه کرد برای سرمایه
گذاران این شاخص مهمی برای محاسبه ریسک است .توجه کنید که الگوی بازار به شکل یک
معادله رگرسیون ارائه می شود
jt
jt
4-6اطالعات نامتقارن
مفهوم نامتقارن بودن اطالعات
در این بخش درباره این موضوع بحث می کنیم که در تعریف بازارهای کارای اوراق بهادار
تصور بر این است که اطالعات در دسترس همگان قرار می گیرند؛ به این موضوع نگاهی
دقیق تر می اندازیم .بحث مزبور ،به صورتی مستقیم ،وارد بحثی می شود که بدون تردید ،در
تئوری حسابداری مالی مهم ترین موضوع به حساب می اید(یعنی نامتقارن بودن اطالعات).
یکی از اثرات اطالعات نامتقارن این است که بر سر راه فعالیت درست بازار مانع ایجاد می
نماید.
ایکرالف ( )1970درباره اثرات ناشی از این پدیده مطالعه کرد .نمونه ای از بازاری را که دارای اطالعات نامتقارن
است می توان در بازار خودروی دست دوم مشاهده کرد .مالک خودرو درباره وضع واقعی خودرو و در نتیجه
جریان منافع اینده ان (در مقایسه با خریدار بالقوه) اطالعات بیشتری دارد .امکان ارد یک نفر با عرضه یک
خودروی قراضه به بازار بکوشد از این مزیت بهره برداری نماید بدان امید که از خریدار خوش باور مبلغی بیش
از ارزش واقعی خودرو دریافت نماید .از سوی دیگر امکان دارد خریدار از این وسوسه اگاه باشد ،و از انجا که
اطالعات کافی ندارد تا بین یک خودروی قراضه و خودروی خوب فرق قائل شود ،قیمتی را که اماده پرداخت
برای یک خودروی دست دوم است ،پایین می اورد .در نتیجه ،بسیاری از خودروها (حتی خودروهای خوب و
سالم) دارای یک ارزش بازار هستند که ارزش واقعی جریان منافع اینده انها کمتر است.
یکی از دلیل های ی که در تئوری حسابداری مسئل هنامتقارن بودن اطالعات دارای چنان اهمیتی
است ،این است که بازارهای اوراق بهادار دستخوش تهدیدات ناشی از مسئله نامتقارن بودن
اطالعات قرار می گیرند .این بدان سبب است که اطالعات درون سازمانی وجود دارد و معامله
های محرمانه انجام می شود .حتی اگر قیمت بازار اوراق بهادار بتواند ،به طور کامل ،همه
اطالعات موجود در بازار (در دسترس همگان) را منعکس سازد.یکی از مسائلی که حسابداران
با ان مواجه می شوند گزینش نامناسب می باشد.ما می توانیم گزارشگری مالی را ابزاری بدانیم
که بدان وسیله شدت مسئله گزینش نامناسب کاهش می یابد ،در نتیجه فعالیت بازار اوراق
بهادار بهبود خواهد یافت و مسئله ناقص بودن بازار هم تا حدی حل خواهد شد.
حسابداران برای حل مسئله گزینش نامناسب در صدد برامده اند رویه های ی را مانند
افشای کامل اطالعات به اجرا دراورند و بدان وسیله دامنه مجموعه اطالعاتی که
در اختیار همگان قرار می گیرد ،گسترش دهند .همچنین به هنگام بودن اطالعات
می تواند از توان انان که اطالعات درون سازمانی یا محرمانه دارند بکاهد و انان
نتوانند در سایه وجود یک مزیت اطالعاتی به سودهای ی دست یابند.
4-7اهمیت اجتماعی کارکرد درست بازارهای اوراق بهادار
در یک سیستم اقتصاد سرمایه داری ،بازارهای اوراق بهادار نخستین محملی هستند
که بدان وسیله سرمایه تامین (و برای نیازهای مختلف سرمایه گذاری پر رقابت)
تخصیص می یابد .در نتیجه ،از دیدگاه اجتماعی کمال مطلوب این است که این
بازارها به درستی کار کنند (عملکرد درستی داشته باشند) بدین معنی که قیمت
اوراق بهادار موید ارزش واقعی دارای ی ها باشند ،و بدی ن وسیله مسیر جریان
وجوهی را که باید سرمایه گذاری نمود ،مشخص نمایند .ما بازاری که بتواند چنین
کاری را انجام دهد بازاری می نامیم که به شیوه ای درست کار می کند.
بدیهی است ،سیستمهای اقتصادی پیشرفته سرمایه داری دارای سازوکارهای گوناگونی هستند تا
بتوانند فعالیت های درست بازارهای اوراق بهادار را تقویت نمایند .یکی از راه ها این است که
در بازار جریمه قایل شوند .از این رو ،ما شاهد پیدایش کمیسیون های بورس و اوراق بهادار
(نهادهای دولتی) هستیم ،مانند کمیسیون بورس اونتاریو در کانادا و کمیسیون های بورس و
اوراق بهادار در ایاالت متحده امریکا .این نهادها قوانینی را تصویب و ان ها را اعمال می کنند
تا مانع انجام شدن معامله های محرمانه شوند و با تنبیه خالف کاران شرکت ها را ناگزیر می
سازند در مورد رویدادهای مهم اطالعات را سریع افشا نمایند.
4-8خالصه و نتیجه ها
تئوری بازارهای کارای اوراق بهادار در مورد حسابداری مالی کاربردهای عمده دارد .افشای
اطالعات مکمل در یادداشت پیوست صورت های مالی یا جای دیگر یکی دیگر از این
کاربردها است و می تواند همانند اطالعات ارائه شده در صورت های مالی سودمند واقع شود.
دلیل دیگر این است که واژه کارای ی را نسبت به مجموعه اطالعات ارائه شده به مردم تعریف
می کنند .بهبود اطالعات مربوط به مقدار ،زمان و صحت این مجموعه اطالعات گزارشات مالی
نقش عمده ای ایفا می کند.
اگر ،در واقع ،سرمایه گذاران اطالعات حسابداری را سودمند بدانند ،این شیوه اندیشه در
واکنشی را که در برابر قیمت اوراق بهادار نسبت به این اطالعات نشان خواهد داد ،منعکس
می گردد.
Reference
-1حسابداری مالی پیشرفته از ویلیام اسکات
-2مدیریت مالی پیشرفته از ریچارد بری لی ،استوارت مایرز ،فراکلین الن