Transcript I prezentacija IDCG

Predmet:
ISTORIJA DIPLOMATIJE
CRNE GORE
Nastavnik na predmetu:
dr Radoslav Raspopović,
naučni savjetnik u Istorijskom institutu Crne Gore
e-mail: rader [email protected]
Vrijeme za konsultacije:
Četvrtak od 12 do 14 časova u Istorijskom institutu CG, Bulevar
revolucije 5, II sprat
Saradnik na predmetu:
Almedina Vukić
e-mail: [email protected]
UVODNO PREDAVANJE
1. Definicija predmeta izučavanja
-Predmet izučavanja istorije diplomatije Crne Gore primjenjujući
jednu od poznatih definicija, na primjer Iblerovo određewe
diplomatske istorije, onda bi ona mogli da kažemo da je u
pitanju disciplina koja se bavi istorijom zbivanja i aktivnosti
koje su se u prošlosti opdigrale na polju spoqne politike
između organa za spoqnje predstavljanje Crne Gore i
kabineta drugih država.
- Sem toga s obzirom da je diplomatija je sredstvo odnosno
jedno od sredstava spoljne politike izučavawe istorije
diplomatije istovremeno podrazumijeva i poznavanje istorije
spoljne politike posebno kada je riječ o diplomatiji konkretnih
država u ovom slučaju Crne Gore.
UVODNO PREDAVANJE
2. Vrijeme nastanka diplomatije Crne Gore
- Istorija diplomatije Crne Gore mora se vezivati za nastanak
subjekata kojih se ona neposredno tiše, tj. za vrijeme
stvaranja crnogorske države.
-U odnosu na glavne istoriske periode u razvoju istorije
diplomatije, nastank i razvoj diplomatije Crne Gore
odvijao u sasvim drugačijim istorijskim uslovima i sa
drugačijim hronološkim granicama glavnih razvojnioh
perioda.
UVODNO PREDAVANJE
3.Izvori za proučavanje diplomatske istoriju Crne Gore
-Osnovni izvori su akti proizašli iz rad unutrašnjih organa za
međunarodno predtsvlanje dlele se na one u matrijalnom i
formalnom smislu.
- Izvori materijalnom smisli su objektivene okolnosti.
- Izvori u formalnom formalnom smisl to su: izvještaji
diplomatsko konzilarnih tijela Crne Gore; akti međunarodnog
karaktera u kojima su sadržana načela međunarodnog prava,
uključujuči i bilateralnei multilateralne međunarodne ugovore
Crne Gore kao
i odluke međunarodnih kongresa i
konferencija od značaja za Crnu Goru.
-Memoarska literatura i dnevnici, štampa i periodične
publikacije…
UVODNO PREDAVANJE
4. Peeriodizacija istorije diplomatije Crne Gore
-Tri perioda u razvoju diplomatije u opšte koji se razlikoju po
položaju diplomatskih predstavnika, odnosno njihovoj
povremenosti ili stlnosti moguće je identifikovati i u
istorijskom razvoju diplomatije Crne Gore
-Spesifičnost procesa državnog konstituisawa Crne Gore uticala
je da se u prvom i drugom periodu njene diplomatske istorije
održavanje međunarodnih veza sa svijetom ne vrši na osnovu
realizacije prava spoljnjeg predstavljanja, koje posjeduju
države kao međunarodno priznati, suvereni, subjekti već je
ono uslovljeno velikim geostrategijskim značajem, a zatim i
rezultatima ostvarenim u oslobodilačkoj borbi.
UVODNO PREDAVANJE
5. Osobenosti pojedinih perioda
-Prvi period diplomatske istorije Crne Gore za koji je
karakteristično povremeno slanje i primanje diplomatskih
predstavnika obuhvata vrijeme od 1711. tj od uspostavljanja
političkih veza sa Rusijom i traje do početka XIX v.
- Drugi period obuhvata veći dio XIX v.Paralelno sa
povremenim javljauju i prvi oblici stalnog spoljnopolitičkog
predstavljanja.
- U trećem periodu ili periodu moderne diplomatije Crne Gore,
kao preovlađujuići karakteristični su stalni oblici diplomatskog
prestavljanja. U pravom smislu te riječi, o njemu možemo
govoriti od međunarodnog priznanja Crne Gore na Berlinskom
kongresu 1878. do jugoslovenskog jedinjenja 1918 god.
UVODNO PREDAVANJE
6. Karakteristike Prvog perioda
- U prvim periodom diplomatske istorije Crna Gora je zvanično
bila u sastavu Osmanskog carstva a forme diplomatskog
djelovawa imale su karakter ad hoc diplomatije.
- Prvie misija crnogorskih izaslanika ad -hoc karakter, na ruskom dvoru
bile su posjete Gavrilo Miloradović, a potom Mihailo Miloradović i
Ivana Albaneza, a 1715. i sam vladika Danlo otišao u Rusiju
- Poslije uspostavqawa političkih veza sa Rusijom (1711) naročito su značajne
bile posjete crnogorskih vladika Danila, Save i Vasilija ruskom dvoru
Politički kontakti s drugim velikim silama Rusijom i Austrijom, imali su
prioritet u odnosu na Mletačku Republiku, zbog političke krize koju je
ona preživljavala i njenih dobrih odnosa sa Osmanskim carstvom.
UVODNO PREDAVANJE
7. Karakteristike drugog perioda
-Sa početkom XIX v. osim povremenih javljaju se i prvi oblici
stalnog predstavljanja Crne Gore. Time počinje drugi period
njene diplomatske istorije koji se poklapa sa početcima
stvaranj države u Crnoj Gori.
-Definitivno odstranjena osmanska vlast u Crnoj Gori i
dijelu Brda bila je uslov nezavisnosti.
- Osim povremenih, tada se javljaju i predstavnici stalnog
karaktera, ali ni jedan ni drugi vid spoljnjeg
predstavljanja zemlje još uvijek nijesu imali oblik
međunarodno priznate prakse.
UVODNO PREDAVANJE
8.Zadaci diplomatskog djelovanja Crne Gore
-Kao sredstvo spoljnje politike diplomatija vidi računa o vitalnim
nacionalnim ili državnim interesima.
-Glavni ciljevi i zadaci spoljne politike Crne Gore u XVII i
največim djelom XIX vijeku, bili su oslobođenjenje od
osmanske vlasti , sticanje nezavisnosti, teritorijalno širenje i
ujedinjenje sa neoslobođenim srpskim i drugim slovenskim
narodima
-Nakon sticanja nezavisnosti 1878. cilj je bio očuvanje državne
samostalnosti i teritorijalno proširenje
UVODNO PREDAVANJE
9. Elementi stalnosti u političkom predstavljanju
Crne Gore u drugom periodu
-Ruski konzulat u Kotoru (1804-1806).
- Pokušaj osnivanja francuskog konzulata u Crnoj Gori
1807/1808.
-Hrvat-baše, crnogorski kapetani, bili su zaduženi za zaštitu
interesCrnogoraca koji su se nalazili na radu u Osmanskom
carstvu
-Crnogorski konzulat u Skadru i konzularna agencija u Kotoru.
UVODNO PREDAVANJE
10. Sticanje međunarodnog priznanja - treći
period diplomatske istorije Crne Gore
-Na osnovu odluka Berlinskog kongresa, Crna Gora
je od faktičkog subjekta u međunarodnim
odnosima postala i "država u smislu
međunarodnog prava".
- Njegovo trajanje se poklapa s vremenom nezavisnog
postojanja crnogorske države
-Pomak u nčinu organizovanja unutrašnjih i spoljnih
organa za održavanje međunarodnih odnosa,
UVODNO PREDAVANJE
11. Razvoj unutrašnjih organa za spoljnje
predstavljnje
- Nakon reformi državne uprave iz 1879. prvi put u praksu
odnosa sa stranim zemljama, u okviru aparata izvršne vlasti,
uvedena je posebna resorna služba,
-Odjeljemje za spoljne poslove, prvobitno jedinstvenog organa
(Ministarstva), preuzelo je poslove koji su kasnije činili
suštinu djelatnosti Ministarstva inostranih djela
-Prethodno je 1874. osnovavana Knjaževske kancelarije za
spoljne poslove (1874)
-U ovom periodu Crna Gora osniva i svoje stalne diplomatske
misije: u Carigradu(1879-1912), Beogradu (1913-1915),
Parizu (1916-1921), Njujorku (1918-1921).
- Paralelno sa diplomatskom, razvija se i mreža konzularnih
predstavništava u kojoj su brojčano više bili zastupqeni
počasni nego karijerni konzuli.
UVODNO PREDAVANJE
12. Razlike u odnosu na periodizaciju istorije
razvoja istorije diplomatije u opšte
-Specifičnost razvoja sva tri perioda istorije diplomatije Crne
Gore bila je u okolnosti da je on od prve do posljednje faze
ostvaren u periodu koji sa stanovišta istorije diplomatije
uopšte vremenski pripada etapi moderne diplomatije.
- Najveća razlika u drugačijem karakteru subjekata koje se u
jednom i u drugom slučaju pojavljuju
UVODNO PREDAVANJE
13. Značaj međunarodnog priznanja
-Međunarodno priznanje koje je Crna Gora
dobila 1878, najprije
mirom u San-Stefanu, a zatim i na Berlinskom kongresu,
predstavlalo je kvalitativno nov momenat za organizaciju i
domete njenog diplomatskog djelovanja
-Faktičko stanje državnosti tek je poslije odluka Berlinskog
kongresa u komunikacijama s drugim državama poprimilo sve
atribute suverenog djelovanja koje je podrazumijevalo i jednak
pravni status Crne Gore s ostalim subjektima međunarodne
zajednice
UVODNO PREDAVANJE
14. Prilike poslije međunarodnog priznanja
-Odluke Berlinskog kongresa imperativno su nametnule potrebu
raskida sa zatečenim stanjem, odnosno uslovile sprovođenje
reformi u aparatu vlasti i uspostavqanje institucionalnog
mehanizma primjerenog uslovima novog vremena.
-Državnim reformama na unutrašnjem planu odmah započetim
(1879), a onda i kasnije nastavljenim (1903, 1905, 1914),
pomaci, ma koliko značajni, bili su relativno skromni. Osim
stalno prisutne ekonomske nerazvijenosti zemlje, materijalne i
kadrovske neosposobljenosti njene državne službe, glavni
uzrok tome ogledao se u činjenici da one nijesu mijenjale
apsolutistički karakter vlasti knjaza, odnosno kralja Nikole