Grondslagen Administratieve Organisatie Deel B processen en systemen

prof. E.O.J. Jans m.m.v. Prof. Drs. K. Wezeman Dr. Van Dijk 20 e druk

1 1

Hoofdstuk 7 Het productieproces: voorbereiding en uitvoering

• • • • • • • Het productieproces De productiefunctie Massa- en stukproductie Het administratieve productieproces Procesactiviteiten Informatiebehoeften Het productiesysteem 2

 Productieproces = omzettingsproces = transformatieproces ◦ toegevoegde waarde  Vergelijking waardekringloop (zie volgende slide)  Specifieke aspecten AO van productiebedrijven te maken met het gebruik van productieapparaat ◦ grote investeringen ◦ ◦ bewaken bezettingsgraad economische slijtage (snelle technologische ontwikkelingen) Opgaven, 3e druk, behorend bij Grondslagen Administratieve Organisatie B (20e druk) © Wolters-Noordhoff 3

Vergelijking waardekringloop (fig. 33)

Handelsbedrijven Inkoop goederen Industriële bedrijven Inkoop grondstoffen Opslag goederen Verkoop goederen Opslag grondstoffen Transformatieproces: - continu: GIB - niet continu: GIB/opslag HF/GIB Opslag eindproducten Verkoop goederen 4

 ◦ ◦ Massaproductie ◦ Afgestemd op behoeften van de markt (collectiviteit van afnemers) Produceren op voorraad en produceren op bestelling Product   1: homogeen (bvb. suikerfabriek, brouwerij) meerdere gelijktijdig produceren of 1 met meerdere variëteiten: heterogeen (seriemassa) (bvb. fietsenfabriek)  Stukproductie (ook: seriestuk) ◦ Afgestemd op specifieke wensen individuele afnemer  Mengvormen  Grote gevolgen voor de planning – control!

Opgaven, 3e druk, behorend bij Grondslagen Administratieve Organisatie B (20e druk) © Wolters-Noordhoff 5

 ◦ ◦ ◦ ◦ ◦ Vooraf vaststellen (voorbereidingsfase): Hoe is het product opgebouwd?

Hoe kan het product op doelmatige wijze worden vervaardigd?

Wat en hoeveel is nodig om het product te vervaardigen?

Wat zijn de voorgecalculeerde kosten?

Wanneer start het produceren?

Opgaven, 3e druk, behorend bij Grondslagen Administratieve Organisatie B (20e druk) © Wolters-Noordhoff 6

 ◦ Tijdens de productie (uitvoeringsfase) Verloopt productieproces overeenkomstig planning?

  Voortgang Kwaliteit  ◦ ◦ Na de productie (afsluitingsfase) Voldoet het product aan de gestelde kwaliteitseisen?

Is de uitvoering binnen de normen gebleven? Zo niet: wat zijn de oorzaken?

Opgaven, 3e druk, behorend bij Grondslagen Administratieve Organisatie B (20e druk) © Wolters-Noordhoff 7

Verkoop proces Inkoop proces Magazijn Proces* PRODUCTIE PROCES Financieel administratief proces Human resource proces *+ expeditieproces Opgaven, 3e druk, behorend bij Grondslagen Administratieve Organisatie B (20e druk) © Wolters-Noordhoff 8

1.

2.

3.

4.

Productontwerp Calculatie Planning Werkvoorbereiding Opgaven, 3e druk, behorend bij Grondslagen Administratieve Organisatie B (20e druk) © Wolters-Noordhoff 9

 ◦ Ontwerpanalyse: gestelde eisen omzetten in tekening Mogelijk gebruik CAD-systeem  Specificaties opdrachtgever  tekening is nodig goedkeuring  ◦ ◦ Stuklijst (BOM): wat/hoeveel nodig Explosie: afbreken van product naar basiselementen Implosie: opbouw van basiselementen naar product  ◦ Bewerkingslijst (Routing): Welke/volgorde/manueel of machinaal/tijdsduur Opgaven, 3e druk, behorend bij Grondslagen Administratieve Organisatie B (20e druk) © Wolters-Noordhoff 10

   Uit stuklijst + bewerkingslijst Kwantitatieve voorcalculatie : normverbruiken (toegestane verbruik) en financiële voorcalculatie (prijzen)   Calculatieschema (vb. pg. 192) ◦ Normverbruik, normtijden, gebruik gereedschap en intern transport Standaarden ◦ Massaproductie  uitgebalanceerde normen (herhaling) ◦   Stukproductie  normen minder uitgebalanceerd  efficiencyverschillen normcontrole efficiencyverschillen EN calculatieverschillen (bijstellen norm)  Voorcalculatie / receptuur (restauratie – chemie, …)  Offertecalculatie ◦ Globale cijfers, ten behoeve van de verkoopafdeling ◦ Verbruik rekenen aan actuele prijzen Opgaven, 3e druk, behorend bij Grondslagen Administratieve Organisatie B (20e druk) © Wolters-Noordhoff 11

 ◦ ◦ Grondstoffen/materialen (MRPI) Top-down Stabiele, complexe omgeving met veel productonderdelen en batchgewijze productie  ◦ Bezettings/capaciteitsplanning (MRPII) Complexe producten met duizenden componenten, veel niveau’s, lange doorlooptijden, veel verandering in de samenstelling van producten   ◦ Doorlooptijd > som bewerkingstijden Logistieke planning Push, pull, MPS (input voor MRPI)   ◦ ◦ Globale planning (levertijd, bezetting) en detailplanning (week) ERP: Beheersen goederenstroom van klantorder tot levering Data-uitwisseling tss MRPII, financiële, ...systemen en DSS Opgaven, 3e druk, behorend bij Grondslagen Administratieve Organisatie B (20e druk) © Wolters-Noordhoff 12

 ◦ ◦ Vervaardigen documenten: Productieorder (pg 200 en 202) Werkopdracht (pg 201)  Uitgifte van orders (op grensvlak met productie-uitvoering; is fase 1 van productie uitvoering)  ◦ Uitbesteding Uitbestedingsopdracht   Werkzaamheden verricht door derden Componenten betrekken van derden Opgaven, 3e druk, behorend bij Grondslagen Administratieve Organisatie B (20e druk) © Wolters-Noordhoff 13

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

Werkdistributie Grondstoffen- en materiaalvoorziening Tijdregistratie Voortgangscontrole Kwaliteitscontrole Doelmatigheidscontrole Kwaliteitscontrole gereed product Gereedmelding product Aflevering gereed product Opgaven, 3e druk, behorend bij Grondslagen Administratieve Organisatie B (20e druk) © Wolters-Noordhoff 14

 Uit magazijn betrekken  ◦ ◦ ◦ Afval Onvermijdbaar afval Méér afval? Ondoelmatige uitvoering Verzamelen – afleveren aan magazijn – sorteren ...

 Foutbonnen voor vastgestelde tekorten Opgaven, 3e druk, behorend bij Grondslagen Administratieve Organisatie B (20e druk) © Wolters-Noordhoff 15

  ◦ Bestede manuren Aanwezigheidstijd = shoptime  Directe uren ◦ ◦  Indirecte uren Tijdsbesteding = jobtime Werknemers buiten het bedrijf Time sheet  ◦ Bestede machine-uren Voor nacalculatie en bezettingsgraad Opgaven, 3e druk, behorend bij Grondslagen Administratieve Organisatie B (20e druk) © Wolters-Noordhoff 16 16

  Levertijden bewaken Invloed op resultaat   Taak van verantwoordelijke fabricagechef Registreren door Administratief systeem Opgaven, 3e druk, behorend bij Grondslagen Administratieve Organisatie B (20e druk) © Wolters-Noordhoff 17

 Total Quality Control (TQM)  Traceability – traceerbaarheid (ISO 9000)  Uitval Opgaven, 3e druk, behorend bij Grondslagen Administratieve Organisatie B (20e druk) © Wolters-Noordhoff 18

 Overdracht aan het magazijn  Aflevering aan de klant Opgaven, 3e druk, behorend bij Grondslagen Administratieve Organisatie B (20e druk) © Wolters-Noordhoff 19

 Verschillen voor- en nacalculatie ◦ beide op basis van voorcalulatorische tarieven  Kwantitatief  Financieel (Resultatenanalyse) ◦ Tariefcontrole ◦ Verbruikte grondstoffen en materialen  Directe en indirecte verbruiksmeting  Orders in bewerking (OHW)  Gespecificeerde resultatenanalyse Opgaven, 3e druk, behorend bij Grondslagen Administratieve Organisatie B (20e druk) © Wolters-Noordhoff 20