Transcript ÍÞM 102

ÍÞM 102
• Meiðsli á olnboga
Olnbogi
Tennis olnbogi
• Koma fyrir í íþróttum þar sem þarf að
halda um einhvern hlut
• Tennis, badminton, borðtennis, golf.
• Einnig hjá þeim atvinnugreinum sem hafa
mikið til sömu hreyfingarnar t.d. rafvirkjar,
trésmiðir, saumafólk og fleiri
• Sérstaklega þegar unnið er með beygðan
olnboga og haldið um eitthvað
Tennis olnbogi
• Lateral elbow tendinosis
• Álagsmeiðsli
• Orsök:
– Einhæfar hreyfingar
– Léleg tækni
• Einkenni:
– Sársauki á utanverðum olnboga (lateral) en
sársaukinn getur líka leitt út frá sér upp og
niður
Tennis olnbogi
•
•
•
•
•
•
Kæling ca. 2 daga
Forðast hreyfingarnar sem valda sársauka
Hitameðferð
Nudd (Þvert á vöðvaþræðina)
Stuðningsbindi á úlnlið
Æfingar fyrir styrk, þol og liðleika á nota
strax og sársaukinn er liðinn hjá
Tennis olnbogi
• Læknir getur:
– Veitt bólgueyðandi lyf
– Skrifað upp á bylgumeðferð, nálastungu
– Gefið kortisonsprautu í sinafestuna
Tennis olnbogi
Tennis olnbogi
• Veikari úlnliður sem sést þegar bera á hluti
eða lyfta léttari hlutum eins og bolla
• Bólga í sinum á þeim vöðvum sem að
liggja á utanverðum olnboga og rétta úr
úlnlið/fingrum
• Sársauki á utanverðum olnboga þegar rétt
er úr úlnilið á móti álagi
Tennis olnbogi
Bólga í slímbelg
Olecranon bursitis
• Höggmeiðsli sem verða þegar komið er niður á
olnboga, leiða oft til blæðinga í slímbelg
(bursitis)
• Einkenni:
– Sársauki í hvíld og við hreyfingu
– Bólgumyndun á olnboga vegna blæðingar
vökvasöfnunar í slímbelgnum. Bólgan getur leitt niður
í framhandlegg
– Roði
– Minni hreyfigeta í olnbogalið
Bólga í slímbelg
Olecranon bursitis
• Við endurtekna skaða geta orðið litlar
brjóskmyndanir sem finnast á olnboganum.
• Meðferð:
– Hvíld þar til einkenni hverfa
– Læknir getur
• stungið á slímbelgnum og hleypt út blóði/vökva
• Sett á stuðningsbindi til að halda olnboganum stöðugum í
nokkra daga
• Sett kortisonsprautu þegar bólgan kemur aftur og aftur
• Fjarlægt slímbelginn með skurðaðgerð
Bólga í slímbelg
Olecranon bursitis
• Eftir létta bólgu í slímbelg á olnboga getur
íþróttamaðurinn byrjað aftur að nota
handlegginn eftir uþb viku.
• Endurteknar bólgur geta seinkað
heilunarferlinu mjög mikið og langrar
hvíldar getur verið þörf
Bólga í slímbelg
Olecranon bursitis
Golfolnbogi – kastolnbogi
Medial epicondylitis/elbow tendinosis
• Líkt tennisolnboga en nú er sársaukinn
innan á olnboganum (medialt)
• Í vöðvum og í sinum þeirra vöðva sem
beygja úlnlið
Golfolnbogi – kastolnbogi
Medial epicondylitis/elbow tendinosis
Golfolnbogi – kastolnbogi
Medial epicondylitis/elbow tendinosis
• Snöggt, mikið álag á fingur/úlnlið getur leitt
til smá tognana í vöðvum og sinum á
þessu svæði
• Kraftmikil köst geta skemmt beinin í
olnboganum, og líka vöðva, sinar og
liðbönd í liðnum
Kastolnbogi/tennisolnbogi
Golfolnbogi
• Einkenni:
– Sársauki innan á olnboganum sem versnar
þegar úlnliðurinn er beygður
• Meðferð:
– Eins og við tennisolnboga
– Lengri lækningatími en við tennisolnboga.
Getur tekið 6-12 mánuði áður en hægt er að
fara á fullt aftur
Kastolnbogi
• Einkenni:
– Sársauki báðu megin á olnboganum.
– Stífleiki og doði í olnboga
– Minni hreyfigeta
Rifin liðbönd í olnboga
• Radial (lateral) collateral ligament og ulnar
(medial) collateral ligament
• Mikilvæg fyrir stöðugleikann í olnboganum
• Þessi liðbönd tengja saman upphandlegg
og öln (ulna) og vinna saman að
stöðugleikanum
• Orsök meiðsla:
– Skyndilegur, óeðlilegur snúningur á handlegg.
– Fall á beinan arm
Rifin liðbönd í olnboga
• Einkenni:
– Sársauki innan á olnboga við köst eða
uppgjafir
– Bólga
• Meðferð:
– RICE
– Eftirmeðferð: styrktaræfingar mikilvægar
– Skurðaðgerð ef ekki næst bati á ca. 6
mánuðum
Rifin liðbönd í olnboga
Liðhlaup í olnbogalið
• Lýsing:
– Oftast verður liðhlaupið “afturábak” (posterior)
og þá fyrirkemur líka oft beinbrot.
– Hefur alltaf í för með sér skaða á vefjum
kringum olnbogalið eins og liðbönd og það
getur tekið tíma að ná sér að fullu
Liðhlaup í olnbogalið
• Orsök:
– Oft vegna falls á höndina meðan olnboginn er
beygður
– Snertiíþróttir, fangbrögð, skíði.
– Einnig vegna falls á yfirútrétta hönd
• Einkenni:
–
–
–
–
Sársauki
Bólga
Minni hreyfigeta
Lögunin á olnboganum breytist
Liðhlaup í olnbogalið
• Meðferð:
– Læknir getur:
• Eftir að hafa athugað taugar og blóðflæði, sett
liðinn í rétt horf og athugað stöðugleika
• Tekið röntgen
• Hafið stöðugleikaþjálfun eins fljótt og hægt er
• Gert aðgerð ef liðbönd hafa skaðast mikið
Liðhlaup í olnbogalið
Bólgur í úlnlið
• Álagsmeiðsl
• Bólgur geta orðið í beygi- og réttivöðvum
framhandar, sinum þeirra og sinaslíðrum
• Þetta vegna síendurtekinna, einhæfna
hreyfinga
• Róður, tennis, badminton, skíði
Bólgur í úlnlið
• Einkenni:
– Sársauki þegar liðurinn er beygður og réttur
– Bólga yfir vöðva/sin sem verður fyrir meiðslunum
– Stirðleiki í liðnum
• Meðferð/fyrirbyggjandi:
–
–
–
–
Hvíld þar til sársauki hverfur
Auka álag jafnt og þétt
Fjölbreyttar æfingar
Rétt tækni
Bólgur í úlnlið
• Læknir getur:
– Veitt bólgueyðandi og verkjastillandi lyf
– Spelka á liðamótin
– Kæling/hitameðferð
Bólgur í úlnlið
Tognun í fingurliðum
Tognun í fingurliðum
• Meiðsli á hliðarliðbandi á (proximal
interphalanges lið) algeng
• Handbolti, blak, körfubolti.....
• Einkenni:
– Sársauki á meidda svæðinu
– Erfitt að hreyfa liðinn
– Óstöðugleiki í liðnum (sérstaklega ef liðbandið
hefur rifnað alveg)
Tognun í fingurliðum
• Meðferð:
– Teipa við fingurinn við hliðina (2 vikur eða
lengur)
– Beygja/réttiæfingar geta byrjað fljótt en passa
hliðarhreyfingar.
– Aðgerð ekki nauðsynleg nema meiðslin séu á
þumli
Liðbandameiðsl á þumli
“Skiers thumb”
• Tognun á (ulnar collateral ligament)
• Vegna falls á þumalinn
• Einkenni:
– Sársauki yfir liðnum
– Bólga, roði
– Óstöðugleiki
Liðbandameiðsl á þumli
“Skiers thumb”
• Meðferð
– RICE
– Tala við lækni sem getur:
• Stöðugleikaprófað liðinn
• Sett á spelku í 4 vikur
• Skorið upp þegar liðbandið er alveg rifið í sundur
Liðbandameiðsl á þumli
“Skiers thumb”
Liðhlaup í fingurlið
• Við fall getur högg komið á fingurinn og
hann farið úr liði.
• Einkenni:
– Fingurinn lítur einkennilega út
– Mikill sársauki
– Bólga
Liðhlaup í fingurlið
• Meðferð:
– Kippt í liðinn með því að taka um hann og
kippa í lengdarátt.
– Teipa við næsta fingur
– Spelka
– Athuga hvort beinbrot hefur átt sér stað