Transcript Pożądane kierunki zmian w polskim systemie zamówień

Pożądane kierunki zmian w polskim
systemie zamówień publicznych
w aspekcie przeciwdziałania
praktykom korupcyjnym. Współczesne
koncepcje przeciwdziałania
negatywnym zjawiskom
dr inż. Arkadiusz Borowiec
Instytut Inżynierii Zarządzania
Politechnika Poznańska
Pojęcie korupcji

Korupcją jest obiecywanie, poprawianie,
żądanie, przyjmowanie bezpośrednio lub
pośrednio jakiejkolwiek nienależnej korzyści
majątkowej, osobistej lub innej, dla tej samej
lub innej osoby, lub przyjmowanie propozycji
lub obietnicy takich korzyści w zamian za
działanie lub zaniechanie działania w
wykonywaniu funkcji publicznej lub toku
działalności gospodarczej.
Wyniki badań własnych –
uzasadnienie wyboru tematu
średnie
87%
88%
40%
35%
86%
84%
82%
80%
30%
małe
82%
małe
38%
średnie
29%
duże
27%
25%
duże
80%
78%
76%
Pozytywny odsetek odpowiedzi na
pytanie czy w Polsce występują
procesy korupcyjne i obszar tzw.
„szarej strefy”
20%
15%
10%
5%
0%
Pozytywny odsetek odpowiedzi na
pytanie czy firmy czują się
dyskryminowane w postępowaniach
przetargowych
Wyniki badań własnych –
uzasadnienie wyboru tematu

Dyskryminacja dotyczy następujących działań korupcjogennych:
- unieważnienia przetargu bez podania przyczyn,
- podejrzenia o brak kompetencji w związku z młodym wiekiem
oferenta,
- zmieniania kryterium oceny ofert przez zamawiającego,
- wyznaczania zbyt krótkiego okresu na dostarczanie
wymaganych dokumentów i terminu wykonania zamówienia,
- niedochowania procedur przetargowych przez komisję
przetargową,
- odrzucenia oferty ze względu na lokalizację (spoza sąsiedztwa
zamawiającego),
- sformułowania specyfikacji preferującej konkretnego oferenta,
- odrzucenia oferty ze względu na zbyt mały obrót roczny.
Wyniki badań własnych –
uzasadnienie wyboru tematu
18%
16%
14%
12%
średnie
18%
małe
11%
35%
duże
13%
10%
8%
6%
4%
2%
0%
Pozytywny odsetek odpowiedzi na
pytanie czy przedsiębiorstwo zostało
wykluczone z postępowania
przetargowego
średnie
28%
30%
duże
33%
25%
20%
15%
10%
małe 8%
5%
0%
Pozytywny odsetek odpowiedzi na
pytanie czy przedsiębiorstwo
skorzystało z możliwości wniesienia
odwołania
Najczęściej naruszane przepisy ustawy Prawo
zamówień publicznych, które mogą sprzyjać lub
być skutkiem zjawiska korupcji:






niestosowanie lub/oraz obchodzenie przepisów ustawy,
wadliwe przygotowywanie procedury udzielania zamówienia
publicznego: brak sprecyzowanej koncepcji lub celu realizacji
zamówienia publicznego, brak rzetelnego planowania zamówień,
wadliwe sporządzanie dokumentów, brak należytego
przygotowania umów,
nadużywanie trybów „nieprzetergowych”,
manipulowanie przetargami: nierówny dostęp do informacji o
zamówieniach publicznych, manipulowanie kryteriami oceny
ofert, niedostateczne dokumentowanie postępowań,
nieefektywne funkcjonowanie zespołów arbitrów
rozstrzygających spory w zamówieniach,
udzielanie zamówień publicznych nierzetelnym wykonawcom.
Wyszczególnienie i opis mechanizmów
korupcjogennych w zamówieniach
publicznych
Mechanizmy korupcjogenne
Krótka charakterystyka
Nadmiar kompetencji w ręku jednego
urzędnika
Skumulowanie kompetencji w ręku jednej osoby podejmującej
decyzje, zwłaszcza niestosowanie w procesie podejmowania decyzji
tzw. zasady wielu oczu.
Dowolność w podejmowaniu decyzji
Sprzyja jej brak jasnych i przejrzystych kryteriów trybu załatwiania
sprawy. Wynika ona z nieprzejrzystości i nieprecyzyjności przepisów
prawa
Nierówność w dostępie do informacji
Możliwości uczestnictwa w przetargu nie są w należyty sposób
komunikowane podmiotom potencjalnie nimi zainteresowanym
Brak osobistej odpowiedzialności
Nadużywanie formuły kolegialnego podejmowania decyzji powoduje
rozmycie indywidualnej odpowiedzialności za podjęte rozstrzygnięcia
Brak specjalnych rozwiązań antykorupcyjnych
Wyraża się w słabości tzw. ustawy antykorupcyjnej, która
funkcjonowała bez realnych instrumentów egzekwowania jej
przepisów
Konflikt interesów
Występuje, gdy urzędnik podejmujący rozstrzygnięcie jakiejś sprawy
jest lub może być osobiście zainteresowany sposobem jej załatwienia
Kierunki zmian w polskim systemie zamówień
publicznych w aspekcie przeciwdziałania
praktykom korupcyjnym








zmiana prawa w zakresie absorpcji środków unijnych,
liberalizacja restrykcyjnych przepisów powodujących chęć ich
omijania przez obie strony postępowania przetargowego,
wzmocnienie organów kontroli odpowiedzialnych za
monitorowanie systemu zamówień publicznych,
wprowadzenie na szerszą skalę narzędzi elektronicznych,
szkolenie i kształcenie kadry odpowiedzialnej za udzielanie
zamówień publicznych (wprowadzenie zawodu specjalisty ds.
zamówień publicznych),
propagowanie i egzekwowanie kodeksu etyki urzędnika podczas
wykonywania obowiązków służbowych,
podniesienie wynagrodzeń kadry urzędniczej,
wprowadzenie na szerszą skalę niż do tej pory kontroli
wewnętrznej.
Wnioski


korupcja jest niezwykle niebezpiecznym zjawiskiem, może
bowiem negatywnie wpływać na wiele spraw dotyczących
obywateli i państwa. Często w niejasne układy zaangażowane są
osoby publiczne bez względu na jakim szczeblu hierarchii się
znajdują. Wydaje się, że brakuje obszarów całkowicie wolnych
od tego zjawiska,
zjawisko korupcji często jest wynikiem dążenia do polepszenia
stanu bytu, chęci zysku i wzajemnych korzyści. Odniesień
jednak do rozwoju tego zjawiska można dopatrywać się w
dziedzictwie kulturowym państw, a także w mentalności
społeczeństwa,
Wnioski


na korupcję narażone są wszystkie państwa świata bez względu
na to czy są to kraje biedne czy bogate. Nie jest to
spowodowane bezpośrednio ani brakiem kwalifikacji osób
publicznych ani też brakiem wzorców moralnych. Korupcja
rządzi się swoimi prawami i właśnie dlatego tak trudno wykryć
jest jej przyczyny,
korupcja ma wpływ na wszystkie ważne procesy w państwie:
podnosi koszty administracji, powoduje znaczne straty
finansowe, szkodzi konkurencji wolnorynkowej, prowadzi do
rozbicia praworządności, podważa znaczenie dobrego rządzenia,
uczciwości i sprawiedliwości społecznej, zagraża stabilności
instytucji demokratycznych i moralnym postawom społecznym,
podważa zaufanie obywateli do państwa.
Dziękuję za uwagę