Transcript Prezentacja

UCZCIWOŚĆ URZĘDNICZA
w służbie dobra wspólnego
Mirosław Sekuła
Prezes Najwyższej Izby Kontroli
Płońsk
23 sierpnia 2006r.
1
„ Zginęła w tym Królestwie karność
i dyscyplina, bez której żaden rząd
uczynić się nie może,
nikt się urzędów ani praw nie boi,
na żadne się karanie nie ogląda”.
• /ksiądz Piotr Skarga, XVI wiek/
2
Przykazania miłości i cnoty kardynalne
• Będziesz miłował Pana Boga swego z całego serca
swego, z całej duszy swojej, z całej myśli swojej i ze
wszystkich sił swoich.
• Będziesz miłował bliźniego swego jak siebie
samego.
• Roztropność,
męstwo.
sprawiedliwość,
wstrzemięźliwość,
3
Kochaj bliźniego swego
jak siebie samego
•
•
•
•
•
•
kochaj siebie
bądź dla siebie dobry
tak samo bądź dobry dla innych
szukaj swojego dobra
tak samo szukaj dobra innych
czyli szukaj dobra wspólnego
4
Dobro wspólne
Sobór Watykański II dobro wspólne
określa jako sumę warunków życia
społecznego, pozwalających osiągać pełniej
i łatwiej własną doskonałość zarówno
zrzeszeniom, jak i poszczególnym członkom
społeczeństwa.
(por. Gaudium et spes 26)
5
Definicja polityki
• Polityka to roztropna praca dla dobra wspólnego.
• Polityka to roztropna troska o dobro wspólne.
• Należy odrzucić negatywną definicję polityki,
która mówi, że: polityka to walka o władzę lub
jej utrzymanie.
6
Z Konstytucji RP
• Art. 1. Rzeczypospolita Polska jest dobrem
wspólnym wszystkich obywateli.
• Art. 82. Obowiązkiem obywatela polskiego jest
wierność Rzeczypospolitej Polskiej oraz troska
o dobro wspólne.
• Art. 4. 1. Władza zwierzchnia w Rzeczypospolitej
Polskiej należy do Narodu.
7
Minister znaczy sługa
Encyklopedyczny Słownik Wyrazów Obcych,
Ever Trzaska Warszawa 1939
Minister, łac. dosł. sługa;
1) najwyższy kierownik odpowiedniego działu
administracji państwowej;
2) dawniej pomocnik i zaufany doradca
monarchy.
8
Urzędnicy
• Urzędnik to ten co „urządza” państwo
i społeczeństwo, czyli porządkuje, usprawnia,
pielęgnuje dobro wspólne.
• Urzędnik to „ogrodnik” państwa - dobra
wspólnego.
• Urzędnik to osoba realizująca - wykonująca
politykę, czyli pełniąca władzę wykonawczą.
9
Uczciwość urzędników
Ustawa o pracownikach urzędów państwowych
• Urzędnik państwowy jest obowiązany chronić interesy
państwa oraz prawa i słuszne interesy obywateli.
Kodeks Etyki Służby Cywilnej
• Członek korpusu służby cywilnej traktuje pracę jako
służbę publiczną, przedkłada dobro publiczne nad
interesy własne i swojego środowiska.
10
Podstawowe wady urzędników:
•
•
•
•
•
•
pycha,
nieuczciwość,
niewytrwałość oraz bezmyślność,
kradzieże,
korupcja i kupczenie wpływami,
zawłaszczanie państwa.
11
Korupcja – definicja
Pierwotnie określenie korupcja oznaczało
psucie się, gnicie, rozkład moralny.
W zakres korupcji włączono łapownictwo
jako podstawowy przejaw zachowania
korupcyjnego. Korupcja jest bliska takim
pojęciom jak sprzedajność, przekupstwo,
czy „kupczenie wpływami”.
12
Korupcja – definicja prawna.
Korupcja to żądanie, proponowanie,
wręczanie lub przyjmowanie, bezpośrednio lub
pośrednio, łapówki lub jakiejkolwiek innej
nienależnej korzyści lub jej obietnicy, które
wypacza
prawidłowe
wykonywanie
jakiegokolwiek obowiązku lub zachowanie
wymagane od osoby otrzymującej łapówkę,
nienależną korzyść lub jej obietnicę.
(art. 2 cywilnoprawnej konwencji o korupcji ratyfikowanej
przez RP w 2002 r. - Dz. U. Nr 41, poz. 359)
13
Wartość indeksu postrzegania
korupcji (CPI) za 2005r.
•
•
•
•
•
•
Islandia
Nowa Zelandia
Finlandia
Singapur
Szwecja
Bangladesz
• Polska
9,7
9,6
9,6
9,4
9,2
1,7
3,4
14
Indeks postrzegania korupcji - CPI
• Wartość wskaźnika indeksu postrzegania korupcji dla Polski
w poszczególnych latach
6
5
4
3
2
1
0
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
Skala: 0 – najbardziej skorumpowany
10 – najmniej skorumpowany
15
W jakości rządzenia wyróżnia się:
• procesy służące do wyboru rządu oraz możliwości
jego
kontrolowania
i
egzekwowania
odpowiedzialności za rezultaty sprawowanej
władzy;
• zdolność rządu do skutecznego zarządzania
zasobami,
do
formułowania,
wdrażania
i egzekwowania określonych polityk oraz regulacji
prawnych;
• szacunek obywateli i rządu do instytucji, które
zarządzają ekonomią oraz ich wzajemne
oddziaływanie.
16
Trzy podstawowe czynniki personalne
powodujące nieuczciwość urzędników:
• moralne przyzwolenie;
• poczucie bezkarności;
• istnienie mechanizmu umożliwiającego
nielegalne działania.
17
Mechanizmy zwiększające
zagrożenie nieuczciwością.
1. Brak jasnych i przejrzystych kryteriów
wykonywania zadań urzędników.
2. Brak jawności oraz przejrzystości
procedur decyzyjnych.
3. Niestosowanie zasady
odpowiedzialności urzędniczej oraz
pełnej rozliczalności.
18
Narodowy System Prawości – Istota.
Podstawowe instytucje w państwie
działają w ramach wzajemnie
powiązanej strategii.
Każda w ramach swoich ustawowych
kompetencji – wspólnie wspiera
„narodową prawość”, tak jak filary
wspierające sklepienie gmachu.
19
Narodowy System Prawości - filary.
• Parlament,
• administracja
publiczna,
• instytucje
„nadzorujące”,
w tym najwyższe
organy kontroli,
• sądownictwo,
• środki masowego
przekazu,
• instytucje reprezentujące
przedsiębiorców,
• instytucje społeczeństwa
obywatelskiego,
• edukacja.
20
Narodowy System Prawości
– funkcje.
• Wzmocnienie całej struktury państwowej
i społecznej w jej działaniach na rzecz
praworządnego i etycznego funkcjonowania
państwa i społeczeństwa,
• zwalczanie
korupcji
przez
wszystkie
powołane do tego organy państwa i jednostki
organizacyjne działające wspólnie,
• odnawianie, utrwalanie i kultywowanie
moralnych fundamentów państwa.
21
Podsumowanie
“Można ustanowić wszelkie możliwe
prawa, ale nawet założywszy, że będą
przestrzegane, państwo może działać
wyłącznie dzięki moralności swoich
funkcjonariuszy.
Jeżeli funkcjonariusze systematycznie
przedkładają swe kariery nad dobro
publiczne, a żadne prawo im w tym nie
przeszkodzi, nic nie działa jak należy.”
(M.E. Gaudet - koniec XVIII wieku)
22
Podsumowanie
„ Najlepsze nawet prawo nie pomoże jednak,
jeśli zabraknie wśród obywateli elementarnej
prawości, uczciwości, poszanowania praw
innych, lojalności i rzetelności w pracy. (...)
Nie wyjdziemy jednak z kryzysu (...), jeśli nie
obudzimy w sobie elementarnej przyzwoitości
i poszanowania prawa”.
(ks. prof. A. Szostek)
23