Transcript Model pracy z uczniem szczególnie uzdolnionym

Szkoła Podstawowa im. Janusza Korczaka w Komornikach
MODEL PRACY
Z UCZNIEM
SZCZEGÓLNIE UZDOLNIONYM
POZIOM DIAGNOSTYCZNY
POZIOM PROGRAMOWY
POZIOM PRAKTYCZNY
Opracowanie: Dorota Błaszczyk
Uczeń zdolny, uzdolniony,
szczególnie uzdolniony
lub o wybitnych uzdolnieniach
jednokierunkowych
Geniusz
Talent
Uzdolnienia
Zdolności
Potencjał genetyczny
Realizacja indywidualnego programu lub toku
nauczania.
Wymagania:
zgoda dyrektora szkoły,
pozytywna opinia poradni psychologiczno-pedagogicznej,
(w tym poradni specjalistycznej),
opinia wychowawcy klasy lub nauczyciela przedmiotu w
zakresie uzdolnień,
opinia rady pedagogicznej w sprawie zgody na realizację
przez ucznia indywidualnego toku lub programu nauczania.
Zdolności mogą być rozumiane jako:
sprawniejsze wykonywanie określonych czynności w
stosunku do innych (ability),
wrodzone predyspozycje do wykonywania określonych
działań (capacity) ,
lub jako uwarunkowane wewnętrznie i najczęściej
wrodzone możliwości sprawnego działania – w sensie
określonych predyspozycji i postawy (aptitude).
Wyróżnia się:
zdolności ogólne,
zdolności specjalne-organizacyjne, poznawcze,
produkcyjne, artystyczne, wychowawcze, opiekuńcze,
usługowe, porządkowe, sportowe,
muzyczne, plastyczne, techniczne, językowe i literackie,
matematyczne, przyrodnicze i twórcze.
Uczeń jest uznawany za zdolnego jeśli posiada:
wysokie zdolności ogólne,
uzdolnienia kierunkowe,
predyspozycje twórcze,
oraz charakteryzuje się wysokim zaangażowaniem
zadaniowym.
Zdaniem T. Lewowickiego za ucznia zdolnego
można uznać takiego, który posiada co najmniej
jedną z czterech wymienionych cech:
1) wysoki poziom zdolności ogólnych, inteligencji
(I. I. = 120 i więcej),
2) wysoki poziom zdolności specjalnych – uzdolnień,
3) wysokie osiągnięcia lub możliwości takich osiągnięć
w nauce bądź innych dziedzinach działalności
wartościowej społecznie,
4) osiągnięcia oryginalne i twórcze lub możliwości takich
osiągnięć.
Cechy „wybitnie uzdolnionych”
lub „utalentowanych”:
wczesne, spontaniczne pojawienie się zdolności na
wysokim poziomie ,
wyraźna ich kierunkowość, wyrażająca się mistrzostwem
w konkretnej dziedzinie aktywności.
Geniusz
Najwyższy poziom zdolności, pojawiający się bardzo
rzadko, zarówno we wczesnym dzieciństwie,
jak i w późniejszym okresie rozwoju jednostki.
Człowiek, którego dzieło okazało się przełomowe dla
dalszego rozwoju
i postępu cywilizacyjnego – w nauce, technice, kulturze,
życiu społecznym.
SNOS
Syndrom Nieadekwatnych Osiągnięć Szkolnych
Przyczyny:
 czynniki wewnętrzne,
 czynniki społeczne,
 czynniki związane z procesem dydaktycznowychowawczym.
SNOS
Syndrom Nieadekwatnych Osiągnięć Szkolnych
Przyczyny:
czynniki wewnętrzne,
czynniki społeczne,
czynniki związane z procesem dydaktycznowychowawczym.
POZIOM PROGRAMOWY
Uczeń szczególnie uzdolniony realizuje ogół zadań
wynikających z podstawy programowej.
Indywidualny program nauczania jest konstruowany
przez nauczyciela lub nauczycieli prowadzących zajęcia z
uczniem szczególnie uzdolnionym a następnie
opiniowany przez Zespół nauczycieli.
Program nauczania konkretnego ucznia powinien
uwzględniać:
jego pasje i dawać sposobność do ich prezentacji na
szerszym forum,
kształtować odporność emocjonalną,
stymulować rozwój społeczny,
dbać o rozwój fizyczny,
kształtować sferę osobowościową.
Zasady pracy z uczniem zdolnym oparte są przede
wszystkim na przekonaniu o konieczności
indywidualizacji procesu nauczania, tzn:
znać możliwości i ograniczenia ucznia,
nie ograniczać się tylko do stymulowania uzdolnień,
stosować różnorodne metody pracy,
umożliwiać uczniom pracę indywidualną,grupową,
przypisywać uczniowi zdolnemu funkcję asystenta nauczyciela,
wspólnie z uczniem wypracować program rozwoju zdolności biorąc wspólnie
odpowiedzialność za jego realizację,
odróżniać sytuacje oceniania kształtującego od sumującego, zachęcać ucznia do
samooceny i samodoskonalenia,
wspólne z uczniem dochodzenie do wiedzy, korzystanie z różnych źródeł
informacji.
Ocenianie w dwóch kontekstach:
1. Ocenianie sumujące - zgodne z zasadami oceniania,
klasyfikacji i promocji regulowanymi przez odpowiednie
przepisy.
Co
utrudniało?
2. Ocenianie kształtujące.
Co było pomocne?
Dostosowanie otoczenia do pracy z uczniami
zdolnymi:
konieczność pogodzenia zajęć indywidualnych z
normalnym procesem dydaktycznym,
nakłady finansowe na dodatkowe zajęcia.
Narzędzia diagnostyczne

testy psychologiczne:
inteligencji,
pamięci,
uwagi,
motywacji.
narzędzia
pedagogiczne:
wywiady i rozmowy z uczniem
i jego rodziną,
sprawdziany weryfikujące,
badania socjometryczne,
postawy wobec przyrody
i społeczeństwa,
procesu uczenia się,
umiejętność logicznego myślenia,
tempo pracy,
zachowania,
postawy i poglądy,
wyniki uczenia się.
Dobrą sposobnością do obserwacji uczniów
na zajęciach jest sformułowanie
zadania –projektu.
Przykładami projektu mogą być zadania otwarte, np:
1. Przygotuj plakat promujący aktywny styl życia.
2. Zaprezentuj telefon komórkowy, który uznajesz za najodpowiedniejszy dla
młodzieży.
3. Wyobraź sobie, że jesteś sławną osobą. Przygotuj prelekcję na temat swoich
dokonań.
4. Internet – wróg czy przyjaciel? Napisz scenariusz i przeprowadź inscenizację
rozprawy sądowej nad tym nowoczesnym medium.
5. … to jest prawdziwy bohater. Zaprezentuj osobę, która jest dla Ciebie
autorytetem.
Treści nauczania
Treści nauczania mogą i powinny być rozszerzone o
zagadnienia znajdujące się w kręgu zainteresowania
ucznia.
Nie należy rozszerzać treści nauczania z każdego
przedmiotu, ale tych, które są w kręgu uczniowskich
zainteresowań.
Treści nauczania należy wzbogacić o zagadnienia z
zakresu psychologii uczenia się, treningi twórczości,
treningi radzenia sobie ze stresem.
Przewidywane osiągnięcia
Nauczyciel wraz z uczniem i jego opiekunami powinni
ustalić oczekiwania i zaplanować osiągnięcia,
które mogą zostać uzyskane przy właściwej realizacji
programu.
Procedury osiągnięcia celów edukacyjnych
i terapeutycznych:
Metody- aktywizujące, w tym metody problemowe,
rozwijające sferę społeczno-emocjonalną, umożliwiające
ekspresję ucznia w wybranych dziedzinach,ewaluacyjne;
Formy- zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne,
warsztaty
i treningi, turnieje i konkursy;
Środki dydaktyczne - umożliwiające poznanie
wielozmysłowe.
Ewaluacja programu
Dokumentacja ewaluacji:
- arkusz obserwacji zachowania i postępów ucznia
(rejestracja zmian i postępów);
- ocena skuteczności podjętych działań pedagogicznych;
- wnioski i propozycje działań na następny okres.
POZIOM PRAKTYCZNY
Stwarzanie kreatywnych warunków uczenia się poprzez:
- konieczność wzbudzania na początku zajęć „skutecznego
zdziwienia”,
- poszukiwanie informacji, obserwacji wnikliwej,
formułowania hipotez, w końcu własnej odpowiedzi,
- wycieczki,
- obserwacje zjawisk w ich naturalnym przebiegu,
- warunki, w których uczeń może sam dotknąć, spróbować,
powtórzyć działania tak, aby w końcu zrozumieć,
- konstruowanie wiedzy własnej, operacyjnej.
Kształ towanie motywacji do pracy poprzez poznanie
swoich mocnych i słabych stron.
 Świadome podejmowanie decyzji - kształtowanie
postawy świadomej asertywności, wiążącej się z
przeanalizowaniem konsekwencji podjęcia lub
zaniechania działań .
 Stopniowanie trudności.
 Utrwalanie osiągnięć

Zasady pracy z uczniem zdolnym- zalecenia
ogólne:
1. Poznaj ucznia, jego możliwości i ograniczenia.
2. Staraj się wszechstronnie stymulować wszelkie sfery rozwoju ucznia.
3. Sięgaj do różnorodnych metod dydaktycznych.
4. Preferuj pracę indywidualną lub grupową.
5. Postaraj się zapewnić uczniowi dostęp do bogatych środków dydaktycznych.
6. Buduj wiedzę ucznia poprzez wskazywanie mu dróg jej osiągnięcia.
7. Angażuj ucznia do pomocy kolegom, zachęcaj go do opracowywania
i prowadzenia zajęć według własnych pomysłów.
8. Planuj indywidualny program rozwoju razem z uczniem zdolnym.
9. Zachęcaj ucznia do formułowania własnych celów, stosowania samooceny
i znajdowania indywidualnych form samodoskonalenia.
10. Wspomagaj rozwój motywacji wewnętrznej ucznia.
Przedszkole
1. Dostrzeganie i docenianie dziecka i jego pomysłów.
2. Wypracowanie odpowiednich relacji społecznych.
3. Przyzwyczajanie dzieci do aktywności kulturalnej,
poznawanie wartości książek i znajdowanie innych miejsc, z
których można czerpać wiedzę.
4. Wdrażanie dzieci do staranności, dokładności, estetyki
oraz kończenia raz zaczętego zadania.
5. Wspieranie i umożliwienie rozwijania zainteresowań lub
zamiłowań do określonych aktywności.
Szkoła podstawowa
1. Wdrażanie dzieci do zrozumienia celów kształcenia.
2. Wskazanie i stworzenie warunków do zrozumienia potrzeby rozwoju
wszechstronnego.
3. Indywidualizacja w doborze treści, ćwiczeń i zadań stawianie wyższych wymagań
w stosunku do prac i umiejętności, ukazywanie kryteriów oceniania.
4. Uczyć dzieci formułowania własnych celów.
5. Wdrażanie do łączenia nabywanej wiedzy z innymi dziedzinami.
6. Nauczenie łączenia teorii i praktyki.
7. Poznanie różnych technik szybkiego uczenia.
8. Tworzenie sytuacji sprzyjających rozwojowi umiejętności interpersonalnych,
społecznych, integracji z grupą rówieśniczą, dostrzegania potrzeb społecznych,
empatii, uczenie otwartości na inność.
9. Wzmacnianie poczucia własnej wartości, zachęcenie do dostrzegania efektywności
własnego działania.
10. Dostrzeganie i branie udziału w życiu kulturalno-społecznym.
Znaczenie i sens rozwiązań proponowanych
w modelu pracy
z uczniem szczególnie uzdolnionym.
Zainteresowani rodzice i nauczyciele widząc
zainteresowania dzieci zawsze starali się wyjść naprzeciw ich
indywidualnym potrzebom. W sposób oficjalny lub
całkowicie nieformalny – przez serdeczną obecność i opiekę
wspomagali rozwój pasji, kompetencji, a także rozwój
osobowy młodego zdolnego.
Nauczyciele niemal zawsze tworzyli programy zajęć
dodatkowych, plany wychowawczo- dydaktyczne
porządkujące podejmowane przez nich działania.
Współpraca z rodzicami ucznia zdolnego
ZASADA 1: Twoje zdolne dziecko jest przede
wszystkim dzieckiem , a dopiero potem
dzieckiem zdolnym.
ZASADA 2: Nic na siłę! Nadmiar obowiązków, nasze
zbyt duże wymagania mogą je zmęczyć i zniechęcić
do wysiłków.
Dziękuję za uwagę.