Transcript Mesleki ve Teknik E*itim Yeni Bir Sistem Önerisi (TASLAK)

Meslekî ve Teknik Eğitim
Genel Müdürlüğü
Doç.Dr. Ömer AÇIKGÖZ
“Organize Sanayi Bölgelerinde
Mesleki ve Teknik Eğitim”
İstanbul
6-7 Ekim 2012
SUNU PLANI
 EĞİTİM - İSTİHDAM İLİŞKİSİ
 OSB’LERDE MTE İÇİN YENİ YASAL DÜZENLEME
 SONUÇLAR VE ÖNERİLER
EĞİTİM VE İSTİHDAM MATRİSİNDE DEĞİŞİM
1980
EĞİTİMİN
YAPISI
DEVLET
TOPLUM, STK VE EKONOMİK SEKTÖRLER
ULUSLARARASI SOSYAL VE
EKONOMİK REKABETTE
İNSAN KAYNAKLARININ
ÖNEMLİ UNSUR HALİNE
GELMESİ
EĞİTİM - İSTİHDAM
UYUMU
GENÇ NÜFUSUN
EKONOMİK BİR GÜÇ
OLARAK ARTAN ÖNEMİ
İŞ VE MESLEK
PİYASALARINDA
HIZLI DEĞİŞME
EĞİTİM İLE EKONOMİ VE
SOSYAL YAPI
İLİŞKİSİNİN ARTMASI
KÜRESEL
EKONOMİK
DEĞİŞİMLER VE
İSTİHDAMA
YANSIMALARI
KAVRAMSAL ZEMİN
Kavram
Vasıf Uyumsuzluğu
(Qualification mismatch)
Aşırı Vasıf Düzeyi
(Over-qualification)
Yetersiz Vasıf Düzeyi
(Under-qualification)
Beceri Uyumsuzluğu
(Skills mismatch)
Yetersiz Beceri Düzeyi
(Under-skilling)
Tanımı
Çalışanın sahip olduğu vasıf formasyonu ile işin
talep ettiği yetkinlik gereklilikleri arasındaki
uyumsuzluk.
Çalışanın işin gereklerinin üzerinde bir vasıf
formasyonuna sahip olması durumu.
Çalışanın işin gerektirdiğinin altında bir vasıf
formasyonuna sahip olması durumu.
Çalışanın sahip olduğu genel ve spesifik
becerilerle işin gerektirdiği beceriler arasındaki
uyumsuzluk.
Çalışanın işin gerektirdiğinin altında bir beceri
düzeyine sahip olması durumu.
Kaynak: OECD (2011a) SETA Türkiye’nin İnsan Kaynağının Belirlenmesi Projesi, 2012.
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
% 57
% 54
% 54
% 53
% 52
% 51
% 48
% 46
% 44
% 44
% 42
% 42
% 42
% 41
% 40
% 36
% 36
% 34
% 30
% 29
% 29
% 29
% 27
% 27
% 25
% 24
% 23
% 22
% 20
% 17
% 15
% 14
% 11
% 10
%9
%5
%4
80%
% 67
90%
% 80
BECERİ EKSİKLİĞİNİN ÜLKELERE GÖRE DAĞILIMI
0%
Kaynak: Manpower (2011), SETA Türkiye’nin İnsan Kaynağının Belirlenmesi Projesi, 2012.
SANAYİYE YÖNELİK MESLEK LİSELERİNİN TÜM MESLEK
LİSELERİNDEKİ PAYI
% 49,51 Sanayiye Yönelik
2011 Sanayi
istihdam oranı:
% 14.16
% 50,49 Diğer
Okul Türü
Öğrenci Sayısı
Sanayiye Yönelik Lise
763.965
Mesleki Eğitim Geneli
1.543.139
MEB, e-okul 2012
İSTİHDAMIN, FAALİYET KOLLARI VE EĞİTİME GÖRE DURUMU
(2011)
Okuma Yazma
Okur Yazar
Bilmeyen
Diplomasız
İlkokul
İlköğretim
Orta Okul
Genel Lise
Meslek
Yüksekoku
Lisesi
l Fakülte
TARIM
Tarım, Ormancılık ve Balıkçılık
15,0
10,7
53,7
8,5
4,7
3,4
1,4
14,16
SANAYİ
Madencilik ve Taşocakçılığı
2,6
--
1,6
48,8
6,4
9,6
8,0
12,8
12,0
İmalat Sanayi
1,3
4,2
38,2
12,8
9,9
9,4
14,1
10,0
Elektrik, Gaz, Buhar, Su Temini, Kanalizasyon
6,6
7,5
29,2
6,1
7,5
7,5
15,6
19,8
1,7
5,5
46,8
11,2
10,2
8,5
8,1
7,8
Toptan ve Perakende Ticaret
1,2
2,6
31,4
10,1
11,4
17,5
13,2
12,6
Ulaştırma ve Depolama
1,1
3,8
38,6
14,4
12,5
13,1
10,0
6,6
Konaklama ve Yiyecek Hizmetleri
0,8
2,4
43,1
4,8
14,6
13,7
10,8
10,1
Bilgi ve İletişim
-
0,5
0,9
6,6
6,6
20,8
15,2
40,8
Finans ve Sigorta Faaliyetleri
-
-
3,6
1,8
3,9
15,4
9,6
65,7
1,3
2,6
46,7
2,6
11,7
14,9
7,8
11,7
-
0,5
6,8
4,0
4,7
13,6
13,3
57,4
İdari ve Destek Hizmet Faaliyetleri
1,3
2,2
31,8
5,5
12,2
21,1
15,7
10,4
Kamu Yönetimi ve Savunma
0,4
0,9
14,0
0,7
7,6
14,6
11,4
50,3
Eğitim
0,2
0,3
4,6
0,7
2,3
5,1
4,2
82,5
İnsan Sağlığı ve Sosyal Hizmet Faaliyetleri
1,9
1,1
10,2
3,3
4,2
9,5
16,6
53,1
Kültür, Sanat, Eğlence, Dinlence ve Spor
1,0
2,0
22,0
10,0
11,0
23,0
11,0
20,0
3,4
4,3
40,8
14,0
9,4
8,3
8,9
10,6
İNŞAAT
İnşaat ve Bayındırlık İşleri
HİZMETLER
Gayrimenkul Faaliyetleri
Mesleki, Bilimsel ve Teknik Faaliyetler
Diğer Hizmet Faaliyetleri
Kaynak: TÜİK (2012b) İstihdam edilenlerin iktisadi faaliyet kollarına ve eğitim durumu (2011)
EĞİTİM DURUMUNA GÖRE İŞSİZLİK (%)
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
4,6
Okur-Yazar Olmayanlar
4,3
4,9
4,8
5,2
6,3
8,0
6,0
Lise Altı Eğitimliler
9,7
10,1
9,8
9,8
10,7
13,9
11,6
9,3
Lise
14,7
13,9
14,0
13,9
14,1
18,0
15,9
12,6
Mesleki veya Teknik Lise
16,0
13,6
11,8
12,0
11,7
15,6
13,2
11,0
Yükseköğretim
12,2
10,0
9,6
9,7
10,3
12,1
11,0
10,4
Kaynak: TÜİK (2012b) Eğitim durumuna göre işsizlik oranları (%)
MEZUNİYET ALANIYLA İSTİHDAM ALANININ EŞLEŞMESİ (%)
Eşleşme Sorunu ...
60
47,3
48,9
50
40
30
20
11,8
10
0
Tamamen İlgili
Kısmen İlgili
Tamamen İlgisiz
“Ankara Örneği”
Ankara MEM, Mesleki İşsizler Projesi, 2012
ALAN DIŞINDA ÇALIŞMA SEBEPLERİ
Diğer
İşyerim aileme ait olduğu için
Kendi işimi kurduğum için
İşverenler tarafından yeterli bulunmadığım için
Mezun olduğum alanda eleman talebi olmadığı için
Mezun olduğum alanın çalışma şartları ağır…
Öğrenim gördüğüm alanda iş bulamadığım için
Herhangi bir nedeni yok
Mezun olduğum alanı sevmediğim için
Alanımda yeterli/tatmin edici ücret alamadığım için
0
5
10
15
20
25
30
“Ankara Örneği”
Ankara MEM, Mesleki İşsizler Projesi, 2012
İŞVERENLER NE DİYOR ???
İŞVERENLERİN EĞİTİM SEVİYELERİNE GÖRE İŞGÜCÜ
MEMNUNİYETLERİ
%
Çıraklık eğitimi alanların mesleki becerilerinden
memnun musunuz?
Meslek lisesi mezunlarının mesleki becerilerinden
memnun musunuz?
MYO mezunlarının mesleki becerilerinden memnun
musunuz?
Üniversite
mezunlarının
mesleki
becerilerinden
memnun musunuz?
İşletmelerde yapılan staj uygulamalarından memnun
musunuz?
Sanayi ve okul/üniversite işbirliğinin mevcut
yapısından memnun musunuz?
Memnunum
46,9
Memnun değilim
15,3
Fikrim yok
37,8
Memnunum
57,2
Memnun değilim
19,1
Fikrim yok
23,7
Memnunum
56,7
Memnun değilim
16,7
Fikrim yok
26,5
Memnunum
59,6
Memnun değilim
18,9
Fikrim yok
21,6
Memnunum
58,2
Memnun değilim
17,9
Fikrim yok
23,8
Memnunum
46,2
Memnun değilim
26,5
Fikrim yok
27,3
SETA, Türkiye’nin İnsan Kaynağının Belirlenmesi Projesi, 2012
İŞVERENLERİN BECERİ TALEPLERİ
Beceri
Tanımı
İletişim (sözlü ve yazılı)
becerileri
Çalışanın bilgiyi ekip arkadaşlarına, müşterilere ve ilgili diğer
kişilere doğru bir şekilde aktarabilmesi.
Çalışanın işiyle ilişkili olarak karşılaştığı problemi kavraması,
analiz etmesi ve çözüm üretmesi.
Bilgisayar temelli karmaşık üretim ve organizasyon
teknolojilerine uyum becerisi.
Çalışanın birden fazla alana katkıda bulunabilmesi, ekipler
arasında geçiş ve uyum kabiliyeti.
Ekip uyumunu destekleyecek şekilde çoklu kültüre adapta olma
düzeyi.
Analitik düşünme
Teknolojik uyum
Esneklik
İnsan İlişkileri
Ekip çalışması
Üretken ve dürüst ilişkiler kurma ve gelişme becerisi.
Liderlik
Performans hedeflerini etkin bir şekilde gerçekleştirmeyi
mümkün kılacak temel bir beceri formasyonu
Çalışanın işlerini etkin bir şekilde planlaması ve organize etme
beceri.
Çalışanın yaptığı işi geliştirmesi, sorunları veri kabul etmeden
çözümler üretebilmesi.
Planlama, organize etme
Problem çözme formasyonu
Etik değerler
Temel ahlaki ilke ve tutumlara sahip olmak.
SETA, Türkiye’nin İnsan Kaynağının Belirlenmesi Projesi, 2012
ÖNÜMÜZDEKİ BİR YILDA ÇALIŞANLARIN EN ÇOK İHTİYAÇ
DUYACAKLARI BECERİLERİN ÖLÇEĞE GÖRE DAĞILIMI
FİRMA ÖLÇEĞİ (%)
Mikro
Küçük
Orta
Büyük
Mesleki/teknik beceriler
53,4
56,2
61,8
56,7
İletişim becerileri
11,4
12,6
13,4
18,7
Ekip çalışması
19,9
25,7
24,2
28,7
Yönetim/Liderlik becerileri
4,0
6,4
5,3
12,3
Problem çözme
8,2
15,5
13,2
15,8
Yabancı dil
6,0
11,9
13,8
19,6
26,1
30,2
18,1
16,1
Yenilikçilik
9,9
15,4
15,7
18,1
Diğer
2,6
1,7
3,6
2,9
İhtiyaç duyacağı beceri yok
4,8
2,9
2,5
1,8
352
715
529
342
İş ahlâkı ve iş disiplini
TOPLAM
SETA, Türkiye’nin İnsan Kaynağının Belirlenmesi Projesi, 2012
YENİ YASAL DÜZENLEME
AMAÇ
1. İş piyasasının ihtiyaçları doğrultusunda mesleki ve
teknik eğitimin verilmesi,
2. Eğitim-istihdam ilişkisinin güçlendirilmesi,
3. Aktif iş gücü piyasası politikalarının etkin olarak
uygulanması,
4. Mesleksizlik sorununun giderilerek iş gücünün istihdam
edilebilirliğinin artırılması,
5. İstihdamdakilerin Korunması
OSB ANKETLERİ
OSB’lere anketler gönderildi. 168 OSB’den gelen
yanıtlar, oluşturulan 3 kriter doğrultusunda
incelenerek tablo hâline getirilmiştir.
Bu kriterlerle ilgili;
1- Mevcut istihdamı 10.000 ve üzeri olan birinci
kriter kapsamındaki toplam 15 ilde 24 OSB’yi
içeren ilk çalışma,
(Bu OSB’lerde pilot uygulama yapılması öngörülmektedir.)
17/35
OSB ANKETLERİ
2- Mevcut istihdamı 2.000 ile 10.000 arasında olan,
ikinci kriter kapsamındaki toplam 40 ilde 49 OSB’yi
içeren ikinci çalışma,
(Bu bölgelerin ikinci etapta uygulamaya dâhil edilmesi
öngörülmektedir.)
18/35
OSB ANKETLERİ
3- Mevcut istihdamı 2.000’in altında olan, üçüncü
kriter kapsamındaki 54 ilde 95 OSB’yi içeren üçüncü
çalışma,
(Bu OSB’lerin uzun dönemde değerlendirmeye alınması
öngörülmektedir.)
yapılmıştır.
19/35
PİLOT UYGULAMA
YASAL DÜZENLEME
(Kanun No. 6353, Kabul Tarihi: 4/7/2012, 12/07/2012 Tarihli Resmi Gazete)
BAZI KANUN VE KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMELERDE
DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN
MADDE 42 – 8/2/2007 tarihli ve 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları
Kanununun 12’nci maddesine aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.
“Bu Kanun kapsamında organize sanayi bölgelerinde açılan mesleki ve
teknik eğitim okullarında öğrenim gören her bir öğrenci için, 2012-2013
eğitim ve öğretim yılından başlamak üzere, resmî okullarda öğrenim
gören bir öğrencinin okul türüne göre Devlete maliyetinin bir buçuk
katını geçmemek üzere, her eğitim öğretim yılı itibarıyla Maliye Bakanlığı
ile Bakanlık tarafından müştereken belirlenen tutarda, Bakanlık bütçesine
bu amaçla konulan ödenekten eğitim ve öğretim desteği yapılabilir.
YASAL DÜZENLEME
(Kanun No. 6353, Kabul Tarihi: 4/7/2012, 12/07/2012 Tarihli Resmi Gazete)
Bakanlar Kurulu kararıyla, bu Kanun kapsamında organize sanayi
bölgeleri dışında açılan mesleki ve teknik eğitim okullarında öğrenim gören
öğrenciler için de altıncı fıkradaki usul ve esaslar çerçevesinde eğitim ve
öğretim desteği yapılabilir.
Söz konusu eğitim öğretim hizmetini sunan veya yararlananların,
gerçek dışı beyanda bulunmak suretiyle fazladan ödemeye sebebiyet
vermeleri durumunda bu tutarlar, iki katı ve kanuni faiziyle birlikte
ilgililerden müteselsilen tahsil edilir. Bu fiillerin okullar tarafından tekrarı
halinde, ayrıca kurum açma izinleri iptal edilir.
Bu konu ile ilgili öğrenci başarı durumu da dahil olmak üzere destek
verilme kriterleri, hangi eğitim ve öğretim alanlarına destek verileceğine
dair kurallar ile diğer usul ve esaslar Maliye Bakanlığı ve Bakanlıkça
müştereken hazırlanan yönetmelikle belirlenir.”
SONUÇ VE ÖNERİLER
İnsan kaynakları yönetimi konusunda kurumsallaşma sağlanmalı.
İş gücü piyasası yeterince şeffaflaşmalı.
Firmaların işgücü
değerlendirilmeli.
vasıf
ve
beceri
beklentileri
sürekli
izlenmeli
ve
İşgücü piyasalarındaki meslekler ve mesleklerin altındaki iş ve işlemler
tanımlanmalı ,istihdam buna göre gerçekleştirilmeli.
İşgücü devir hızı düşürülmeli.
Küresel ekonomiye entegrasyonu güçlendirmek için yabancı dil ön planda
tutulmalı.
SONUÇ VE ÖNERİLER
Hayat boyu öğrenme işgücü piyasalarında yaygınlaştırılmalı.
MYK’nın yürüttüğü çalışmalar işgücü piyasalar tarafından sahiplenilmeli ve
yaygınlaştırılmalı
Kayıt dışı istihdam ve ücret politikaları yeniden gözden geçirilmeli.
Okul Sanayi İşbirliği İçin El Ele…
TEŞEKKÜRLER