Transcript کانسار های رسوبی آهن نوع راپیتان

‫موضوع‪ :‬کانسار های رسوبی آهن نوع راپیتان‬
‫استاد مربوطه‪ :‬جناب آقای دکتر زرین کوب‬
‫تهیه کننده‪:‬‬
‫علی بیات‬
‫اردیبهشت ماه ‪93‬‬
‫رخساره یخچالی ‪:‬‬
‫‪ ‬این رسوبات منشأ ناحیهای و محلی دارند و‬
‫کانیهای بستر آنها از قبیل فلدسپاتها و کانیهای‬
‫فرومنیزین به دلیل وجود درجه حرارت پایین ‪،‬‬
‫تجزیه شدهاند‪.‬‬
‫محيطهاي يخچالي‬
‫‪ ‬اين محيطها نواحي قطبي ‪ ،‬ارتفاعات و نواحي كوهستاني را در بر مي گیرد ‪.‬‬
‫‪ ‬تودههای یخ وقتی در دامنههای پر شیب کوهها به حرکت در میآیند‪ ،‬قسمتی از‬
‫سنگهایی که در مسیر آنها قرار دارند خرد کرده با خود به همراه میبرند‪.‬‬
‫ً‬
‫‪ ‬در يخچالها فرسايش و خرد شدن سنگها كامال چشمگیر است ‪.‬‬
‫ً‬
‫‪ ‬رسوبات يخچالي مسافت نسبتا كمي را طي مي كنند ‪.‬‬
‫‪ ‬در زمينهايي كه در زمان يخبندانهاي كواترنر از يخ پوشيده بوده اند نیز ديده مي‬
‫شود‪.‬‬
‫‪ ‬گسترش رخساره هاي يخچالي در ارتباط با آب و هوا و محيط تشكيل‬
‫آنهاست‪.‬‬
‫آهن‪:‬‬
‫•از هوازدگي کاني هاي مافیک موجود در قاره ها‬
‫•فعالیت هاي آتش فشاني در دریاها‬
‫توده های ته نشستی آهن میتواند هم از نوع تخریبی و هم‬
‫از نوع ته نشست های شیمیایی باشد‪.‬از ته نشستهای‬
‫تخریبی آهن ماسه های ساحلی مانیتیت‪ -‬ایلمینیت دار را‬
‫میتوان نام بردمثال ناحیه بوراکس در سواحل دریای سیاه‪.‬‬
‫کانسار های رسوبی شیمیایی آهن به مقدار فراوان وجود‬
‫دارد این کانسار ها در دریا تشکیل میشوند و ساختمان‬
‫ااولیتی دارند‪ .‬خود آب دریا اصوال از آهن فقیر میباشد و در‬
‫حوضه های ساحلی که آب و هوا گرم و مرطوب میباشد‬
‫تجزیه شدیدی صورت میگیرد و مقدار زیادی آهن محلول‬
‫وارد آب دریا میشود‬
‫در اين گونه ذخاير اليههاي غني از‬
‫آهن از اكسيدها‪ ،‬سولفيدها‪،‬‬
‫كربناتها و سيليكاتها آهن تشكيل‬
‫شدهاند و اليههاي غني از سيليس‬
‫ً‬
‫معموال حاوي مقادير زيادي سيليس‬
‫دانهريز كه چرت ناميده‬
‫ميشوندميباشند ‪.‬‬
‫نوع الگوما از ديدگاه محيط تشكيل با توجه به ساختمان هاي رسوبي‬
‫همراه با نظريات مختلفي روبروست كه عبارتند از ‪:‬‬
‫‪‬آبهاي كم عمق فالت قاره‬
‫‪‬حوضه هاي تبخيري كم عمق و جدا شده‬
‫‪‬حوضه رسوبي در روي خطوط ساحلي‬
‫‪ ‬حوضه هاي درون كراتون‬
‫‪‬مرتبط با فعاليت های آتشفشانی‬
‫منشأ الگوما‪ :‬رسوبی ‪ -‬آتشفشانی‬
‫‪ BIF‬ها دارای زوناسیون هستند ‪:‬‬
‫روابط رخساره ها در آهن نواری می چی پی کاتن نوع آلگوما در آنتاریو‪ ،‬بر اساس گودوین (‪)1973‬‬
‫کانسار های آهن نوع راپيتان‪:‬‬
‫در اينجا کانسنگ های آهن همراه با رسوبات يخچالی در عصر يخبندان تشکيل شده اند اين‬
‫نوع کانسنگ ها در شمال غرب کانادا قرار دارد‪.‬‬
‫در عصر يخبندان کل اقيانوس ها از اتمسفر جدا شدند با فقدان اکسيژن اين شرايط باعث ميشود‬
‫آهن فرو در اقيانوس غنی شود همزمان با ذوب پوشش يخی و اکسيدی شدن اقيانوس ها‬
‫باعث ته نشينی آهن فريک ميشود‪.‬و اين کانسنگ ها شکل می گيرد‪.‬‬
‫دکتر آفتابی در سال ‪1379‬کانسار آهن بندرعباس‪ ،‬گل گهر‪،‬آهن بافق را جديد ترين نمونه‬
‫کانسار آهن نواری از نوع راپيتان معرفی نمود‪.‬‬
‫مهم ترين کانی های تشکيل دهنده آهن نواری راپيتان شامل هماتيت چرت‪ ،‬انيدريت ‪ ،‬نمک ‪،‬‬
‫تورمالين و کلريت که به شکل نواری تکرار ميشود‪.‬‬
‫سازندهاي آهن نواري به سه گروه‬
‫‪ .1‬نوع آلگوما)‪(Algoma type‬‬
‫‪ .2‬نوع سوپریور ‪( Superiortyp(,‬‬
‫‪ .3‬راپیتان (‪)RAPTIN TYPE‬‬
‫تقسیم مي شود‪.‬‬
‫كانسارهاي نوع الگوما )‪: (Algoma‬‬
‫اين نوع كانسارها در سنگهاي با سنین مختلف يافت ميشوند‬
‫اما در آركئن فراوان هستند‪ .‬سنگهاي همراه اين نوع كانسارها‬
‫ً‬
‫بيشترآتشفشاني ميباشند ‪ .‬معموالتوالي آهندار در باالي‬
‫مجموعه الترابازيك قرار ميگیرد و به رخسارههاي‬
‫سولفيدي‪،‬كربناته واکسیدی قابل طبقه بندي است‪.‬‬
‫• نهشتههاي آهن نوع آلگوماهمراه با نهشتههاي‬
‫برجامانده آهن (التریت ها)ديده ميشود‪ .‬همچنین با‬
‫رخسارههاي منگنز وسنگهاي ولكانيك و‬
‫ماسيوسولفيد نوع سدكس ديده ميشود‪.‬‬
‫نوع سوپریور‪:‬‬
‫نوع سوپریور از جمله بزرگترین ذخایر آهن رسوبي به شمار مي روند‪ .‬که‬
‫در طول پیشروی آب دریا و باال رفتن سطح دریا بروی پوسته قار های‬
‫پایدار تشکیل میشوند‪ .‬محیط تشکیل آنها در بخش پایدار سواحل قاره اي و‬
‫حوضه هاي درون قاره اي است ‪.‬نوار بندي منظمي این الیه ها دارند‪ .‬در‬
‫این نوع سازند آهن نواری كوارتزیت و شیل هاي سیاه كربن دار از نظر‬
‫همبستگي چینه شناسي با كنگلومرا‪ ،‬دولومیت‪ ،‬چرت توده اي‪ ،‬برش چرتي‬
‫و آرژیلیت همراه هستند و به صورت دگرشیب بر روي پي سنگ هاي به‬
‫شدت دگرگون شده‪ ،‬قرار گرفته اند و گسترش این تیپ تا هزاران كیلومتر‬
‫است‬
‫نکته ‪:‬‬
‫در این سازند رخساره هاي اکسیدي ‪-‬‬
‫کربناتي و سیلیکاته و گاهي به طور‬
‫محدود سولفیدهاي آهن همراه با چرت و‬
‫به صورت الیه اي (نازک الیه) با بافت‬
‫نواري دیده مي شود‪.‬‬
‫دریاچه سوپریور‪-‬البرادور در امریکاي جنوبي و‬
‫حوضه هامونسکي در استرالیا و ترانسوال‬
‫افریقاي جنوبي مناطقي هستند که ذخایر آهن‬
‫نوع سوپریور در آنها کشف شده است‪.‬‬
‫در اینجا کانسنگ های آهن همراه با رسوبات یخچالی در عصر‬
‫یخبندان تشکیل شده اند این نوع کانسنگ ها در شمال غرب کانادا‬
‫قرار دارد‪ .‬در عصر یخبندان کل اقیانوس ها از اتمسفر جدا شدند در‬
‫کانسنگ های نوع راپیتان که در ارتباط با فقدان اکسیژن در تمام‬
‫اقیانوس هاست این شرایط باعث میشود آهن فرو در اقیانوس غنی‬
‫شود همزمان با ذوب پوشش یخی و اکسیدی شدن اقیانوس ها‬
‫باعث ته نشینی آهن فریک میشود‪.‬و این کانسنگ ها شکل میگیرد‪.‬‬
‫چکیده ای از مقاله دکتر آفتابی و حبیبه عطا پوردر مورد‬
‫کانسار آهن هرمز‪:‬‬
‫مقادیر غیر عادی زیر کنیم و تیتانیوم ‪،‬توریم‪ ،‬نیوبیم در‬
‫نمک های هرمز نشان دهنده منشا تخریبی از طریق‬
‫قطعات معلق یخچالی است‪.‬‬
‫مهم ترین کانی های تشکیل دهنده آهن نواری راپیتان‬
‫شامل هماتیت چرت‪ ،‬انیدریت ‪ ،‬نمک ‪ ،‬تورمالین و‬
‫کلریت که به شکل نواری تکرار میشود‪.‬‬
‫منابع‬
‫منابع‪:‬‬
‫‪‬مينارد‪ ،‬ج‪،1385،‬ژئوشيمی کانسارهايرسوبی‪.‬ترجمه ی مهندس وارطان سيمونز‪،‬انتشارات‬
‫دانشگاه تبريز‪ 382،‬ص‬
‫‪‬محمد حسن‪-‬کريم پور‪-‬زمين شناسی اقتصادی(‪)1382‬‬
‫‪‬ژيلبرت‪-‬جان‪ -‬زمين شناسی کانسارها ‪،‬ترجمه سعيد عليرضايی(‪)1378‬‬
‫‪‬اوانز‪-‬ام انتونی‪-‬مقدمه ای بر زمين شناسی کانسارها‪،‬ترجمه فريد مر(‪)1373‬‬
‫‪‬راب‪-‬لورنس‪-‬فرايندهای کانه ساز‪،‬ترجمه مهران حيدری‪،‬مژگان اصفهانی نژاد [وديگران]‪-‬‬
‫(‪)1386‬‬
‫‪‬تاکر‪-‬موريس ای‪-‬سنگ شناسی رسوبی‪،‬ترجمه سيد رضا موسوی حرمی واسد هللا‬
‫محبوبی(‪)1373‬‬
‫‪‬مقاالت دکتر عليجان افتابی و حبيبه عطاپور مربوط به کانسارهای نوع راپيتان در ايران‬
586 ،‫ انتشارات سازمان زمين شناسى کشور‬،‫ زمين شناسى ايران‬،1383 ،‫ سيدعلى‬،‫آقانباتى‬
.‫صفحه‬
1-Banded iron formation
2-ironformation
3-Formation of single-domain magnetite by a thermophilic bacterium
4-Banded Iron-Formation: A Continuing Enigma of Geolog
:‫مقاله ها‬
‫با تشکر‪...‬‬
‫پایان‪...‬‬