Transcript Izvori medjunarodnog prava

Izvori međunarodnog javnog
prava
Stvaranje prava

Izvori u
materijalnom
smislu
društvene činjenice
iz kojih proizilazi
pravo ili osnov
cjelokupnog
poretka

Izvori u
formalnom
smislu
konkretne pravne
forme putem kojih
nastaju norme
međunarodnog
javnog prava
Klasifikacija izvora




Član 38 Statuta Međunarodnog suda
pravde:
Međunarodni ugovori , sporazum zaključen
pisano između država
Međunarodni običaj, kao dokaz opšte
prakse koja je prihvaćena kao pravo
Opšta pravna načela koja priznaju
prosvećeni narodi
Dopunski izvori prava


Sudske odluke i učenja najpozvanijih stručnjaka
međunarodnog javnog prava različitih naroda su
pomoćno sredstvo za utvrđivanje pravnih pravila
Ex aeque et bono ukoliko parnične stranke na to
pristanu - princip pravičnosti- ostatak načela
koje je važilo u klasičnom MP – ne predstavlja
stalnu kategoriju
Novije pravne tehnike

Odluke međunarodnih organizacija

Jednostrani akti država
Međunarodni ugovor



Predstavlja pravni akt, proizvod saglasnosti volja
dva ili više subjekata MP, izražene preko
nadležnih organa
Formalni aspekt – postupak zaključenja ugovora,
ovlašćena lica i sam instrument
Materijalni aspekt – šta se želi postići ugovorom
Bečka konvencija o ugovornom
pravu (1969)


Čl. 2, st. 1
Međunarodni ugovor je međunarodni sporazum
zaključen pismeno između država i koji je
regulisan međunarodnim pravom, bilo da je
sadržan u jednom instrumentu ili u dva ili više
instrumenata međusobno povezanih, bez obzira
na njegov poseban naziv.
Klasifikacija ugovora
1.
Ugovori zakoni (LEGISLATIVNI) – Ugovori
pogodbe (KONTRAKTUELNI) -(Tripel)
* Ovo je podjela prema pravnoh funkciji
Dvostrani i višestrani ugovori
3. Otvoreni i zatvoreni
2.
Običajna pravna pravila



Def.- dokaz opšte prakse koja je prihvaćena kao
pravo
Objektivni element – opšta, jednoobrazna,
kontinuirana praksa članova međunarodne
zajednice , izvršavana od strane nadležnih organa
subjekata MP
Subjektivni element – svijest o obaveznosti
pravila, opinio iuris sive necessitatis




Nastajanje običajnog pravila je složen psihološki i
sociološki proces.
Corpus – kontinuirano ponavljanje iste vrste akata
Animus – svijest o obaveznosti
Ponavljanje, broj primjera prakse države, vremenski
period koji se zahteva za nastanak običajnog prava
ne može biti jednoobrazno utvrđen.
Osnov obaveznosti



Prećutan sporazum članova MZ (nastanak
običajnih pravila)
Kada se definitivno formira običajno pravno
pravilo, ono nadživljava praksu iz koje je nastalo.
Prekid prakse manifestuje se protestom –
formalnom primjedbom kojom država stavlja do
znanja da ne priznaje akte za zakonite.
Slučajevi vezani za običaj
1.
2.
3.
4.
5.
Slučaj Lotus
Mišljenje sudije Tanake
Presuda u slučaju prava prolaza ( 1960 )
Izvod iz radnih papira pecijalnog izvještioca Manley
Hadsona
Presuda Međunarodnog suda pravde u sporu o azilu
Podjela običaja






1. Univerzalni običaji
2. Regionalni običaji
3. Lokalni običaji
Prestaju:
Kasniji običaj ukida raniji običaj
Ugovori mogu mijenjati, ograničiti ili
ukinuti običaj
Kvantitativni i kvalitativni elementi
corpusa

1. trajanje
2. opštost
3. konzistentnost

4. ponavljanje odeređenog ponašanja


Opšta pravna načela priznata od
strane prosvećenih naroda



Glavni izvor ali supsidijaran, gdje volja država dolazi do
izražaja posrednim putem
Apstraktne norme, izvedene iz niza pravila koja se
primenjuju u unutrašnjim porecima država, koja ulaze u
sastav međunarodne zajednice ( nijesu zapisana )
To su pozitivna pravila, prihvaćena od strane svih, ili većine
prosvećenih naroda in foro domestico
Opšta pravna načela


Tehnika: pronalaženje zajedničkih elemenata u
skupini pravila koja regulišu jedno određeno
pitanje u unutrašnjim pravnim porecima država
članica međunarodne zajednice , prvenstveno
država u sporu
Sudija putem uporedno pravnog metoda
sistematizuje važeća pravila unutrašnjeg
poretka, koja se odnose na jedno sporno pitanje i
odabere ono što je zajedničko državama u sporu
Pravna priroda opštih pravnih
načela

Prirodnopravna škola –

Pozitivistička skola –
uvođenje OPN u
međunarodno pravo predstavlja negaciju
pozitivizma u pravu
OPN deriviraju iz
volje država ( vladajuća koncepcija )
Jednostrani akti država



Raznovrsni akti koje donose nadležni organi
države sa namjerom da se proizvedu određene
međunarodnopravne posledice nezavisno od
odgovora adresata
Donosi se postupkom koji predviđa unutrašnji
pravni poredak, a za njegovu ocjenu je bitna
sadržina pravnog akta.
Izvor prava samo kada ima priznato takvo
svojstvo.

1.
2.
3.
Uslovi za punovažnost akta u
međunarodnom pravu :
Da su donijeti od nadležnog organa
Da izražavaju stvarnu volju države
Da imaju pravno dopušten predmet
* Podjela jednostranih pravnih akata države
Akti međunarodnih organizacija





Jednostrane akte međ.organizacije donose na
osnovu svojih ustavnih akata
1. Pojedinačni pravni akti – konkretizuju i
sprovode u život pojedine odredbe ugovora o
osnivanju organizacije
A) unutrašnje funkcionisanje organizacije
B) upućene spoljnom svetu, tj. pojedinim državama
2. Opšti akti – izvor prava i baza za regulisanje
pravnih odnosa unutar organizacije
Meko pravo



Spada široka grupa instrumenata koji se
nalaze u nekoj vrsti sive zone između
prava i neprava
Dio sastojaka mekog prava može se
odrediti kao skup vrijednosti iz kojih se
zakonodavnom tehnikom međ.prava mogu
stvarati i stvaraju pravna pravila
Šta spada u meko pravo ( obratiti pažnju )
Načelo pravičnosti



Osnovna funkcija – da ispravi rigidnost primjene
opšteg pravnog pravila u konkretnom slučaju i
popuni logičke praznine u pozitivnom
međunarodnom pravu
Primjer – spor između Holandije i Belgije
Tumačenje pravičnosti među evropskim
pravnicima .
1. contra legem *
2. praeter legem
3. infa legem
Sudska praksa




Pomoćni izvor međunarodnog javnog
prava
Podrazumijeva jurispudenciju
međunarodnih sudova
Pravna snaga sudske odluke :ratione
personae( zakon samo za stranke u sporu
) i rationae materiae ( odnosi se samo na
predmet spora )
Primjer – spor između Engleske i Norveške
Teorija – učenja najpozvanijih
stručnjaka

Pomoćni izvor
Služi kao sredstvo za utvrđivanje pravnih
pravila sadržanih u glavnim formalnim
izvorima međunarodnog prava
Uloga teorije
Nedostatak teorije kao izvorasubjektivizam
Podjela teoretičara

Uticaj teorije ( direktan i indirektan )




Hijerarhija formalnih izvora



Odnos glavnih i pomoćnih izvora
Značaj principa lex specialis derogat
legi generali ( posebni zakon ukida
opšti ) i lex posterior derogat legi
priore ( kasniji zakon ukida raniji )
Prednost ugovora nad običajem
Kodifikacija MP




Sistematisanje i prikupljanje pravnih pravila u
jednu zakonsku celinu, zavisno od materije koju
regulišu.
Statut Komisije za međunarodno pravo, član 15
kodifikacija- precizno utvrđivanje smisla i
domašaja pravila
Zvaničan rad na kodifikacijama počeo na Bečkom
kongresu ( 1815 )
Kodifikacija






Vrši se putem ugovora
1. Deklarativni značaj
2. Konstitutivni značaj
Može biti:
1. Opšta – cjelokupno MP
2. Djelimična – pojedina pitanja, oblasti
Vrste kodifikacija





1. Doktrinarna – teoretičari
2. Poluzvanična – pojedine profesionalne
organizacije
3. Zvanična – države, putem višestranih ugovora
Član 13 Povelje UN- kodifikacija je povjerena
Generalnoj skupštini, Komisija za MP (pomoćno
tijelo).
Značaj Komisije UN za međunarodno pravo