Transcript Doktrina međunarodnog javnog prava

Doktrina međunarodnog
javnog prava
Preteče doktrine međunarodnog
javnog prava
 Rane
preteče: Platon, Aristotel , Sokrat...
Ovi mislioci su se bavili pitanjima i pravilima o vođenju rata,
međusobnom opštenju država u kontekstu širih filozofskih ili
religioznih razmatranja
 Neposredne
preteče – Španska škola
međunarodnog prava
Ovi mislioci su se bavili pravnom stranom odnosa između država
 Francisko
Vitorija – definiše jus gentium
vezujući ga sa
prirodnim pravom; pojam prirode rata, slobodne trgovine i slobode
mora
 Beli
-
zalagao za korektno postupanje prema zarobljenicima i
stanovništvu okupirane teritorije
 Ajala
–zalagao za
poštovanje dobre vjere u odnosima sa
neprijateljima i uspostavljanje zajedničkih jus gentiuma pristankom
država
 Francisko
Suarez -
dvostruko značenje izraza jus
gentium; uslovi za pravično vođenje rata;
 Đentili
– pitanje položaja ambasada, pravednosti rata,ugovora
između država , status neutralnosti, u mirovne ugovore unešena
klauzula rebus sic stantibus
Prirodnopravna škola
 Predstavnik
Hugo Grocijus
 Jus nature et gentium – zakon prirode i zakon nacija

Podjela ratova na pravedne i nepravedne
 Grocijus- tvorac moderne koncepcije o pravu
mora( more opšte dobro čovječanstva )



Teorija države kao osnovnog subjekta međunarodnog
prava
Elementi države - izostavljena državna teritorija
Prirodnopravna škola ograničava autonomiju volje
država
Ostali teoretičari koji su imali
prirodnopravni pristup
Pufendorf
- pravni odnosi različitih naroda
zasnovani na prirodnom pravu
-prirodno pravo je apsolutni
kriterijum ponašanja država na
međunarodnom planu i nije
podložno promjeni

Žuče – kombinuje
prirodnopravni i pozitivistički
pristup
 Valet – daje prednost
prirodnom pravu
 De Martens – pored
pozitivnog prava postoji i prirodno
univerzalno i nužno pravo

Volf - voljno ugovorno pravo
Pozitivistička skola

Smatra voljne akte subjekata međunarodnog prava,

međunarodne ugovore i običaje jedinim izvorima
međunarodnog prava
Centralni pojam pozitivističkog shvatanja je shvatanje
volje
Predstavnici : Hegel, Jelinek, Zorn, Venzel, Tripel

Pozitivistička shvatanja
međunarodnog prava
 Shvatanje
volje kao pojedinačnog voljnog
akta
 Shvatanje volje kao opšte ili kolektivne
volje
 Integralističke teorije
 Ograničenja autonomije volje u
pozitivizmu
Shvatanje volje kao pojedinačnog
voljnog akta

Hegel -

Jelinek – osnov međunarodnog prava u autolimitaciji

Venzel - Volja države se u procesu stvaranja pravnih pravila
učenje o apsolutnoj suverenosti država gdje je volja države
tvorac pravnih pravila međunarodnog prava
države (
Svaki akt
državne volje je ograničenje te volje koja proizilazi iz unutrašnje prirode volje; država može svaki
akt u odgovarajućoj proceduri okončati )
međunarodnog prava svodi na pojedinačni pristanak kao osnov
obavezivanja država.
VOLJA DRŽAVE SE POJAVLJUJE KAO KONSTITUTIVNI ELEMENAT
MEĐUNARODNOG PRAVA
Shvatanje volje kao opšte ili
kolektivne volje
 Hans
Tripel
 Kontraktuelni i legislativni ugovori


Međunarodno pravo nastaje na bazi zajedničke volje
država i ako ga država ne usvoji ne može se jednostrano
otkazati izuzev u slučaju klauzule rebus sic stantibus (
suštinska promjena okolnosti )
Tripelovo shvatanje prekretnica u pristupu pojma volje
unutar pozitivističke skole i predstavlja raskid sa
poimanjem volje kao volje svake države uzete
pojedinačno.
Integralističe teorije volje

Volja kao kreator pravila međunarodnog prava se vezuje
za kategoriju međunarodne zajednice
 Značaj Redakcione komisije Konferencije o
ugovornom pravu ( 1969 )

Volja međunarodne zajednice kao cjeline proizilazi iz interesa koji
nadmašuju individualne interese država iz viših interesa ili
vrijednosti na kojima počiva međunarodna zajednica i standarda koji
su uz njen opstanak neophodni
Ograničenja autonomije volje u
pozitivizmu





Autonomija volje stranaka trpi formalna ograničenja izražena u
tehničkim pravilima ugovornog prava
Dva oblika ograničavanja volje države . Prvi je normativistički a
drugi objektivistički
Normativistički – predstavnik Kelzen ; koncept ovog pristupa je
pozitivistički ; osnovna norma međunarodnog prava pacta sunt
servanda
Objektivistički - međunarodno pravo kao izraz zajedničkih potreba ;
učenje o volji međunarodne zajednice ; jedan od osnova nastanka
normi jus cogens;
Zajedničko – u normativnu strukturu međunarodnog prava uvode hijerarhiju
pravnih pravila na osnovu njihove pravne snage.
Sociopsihološke teorije

Krabeova( teorija osjećaja )
-Vlast države = vlast prava
-Država je sistem pravnih odnosa koji
postoje unutar jedne zajednice u
kojoj je vlast ličnosti bilo stvarna ili
fiktivna zamijenila spiritualnu moc
Dva prigovora
Termin međunarodno pravo je
pogrešan i trebalo bi ga zvati
supranacionalno

Digijeva( teorija solidarnosti )
- Čovjek socijalno biće koje je
solidarno sa drugim ljudima
- Država- skup ljudi koji žive na
-
-
određenoj teritoriji i na kojoj jači
nameće volju slabijem
Solidarnost – univerzalna
činjenica po ovoj teoriji idealistički
postavljena
Jedan prigovor
Postpozitivistička učenja






Učenja koja se temelje na postulatima liberalne političke
teorije primijenjene na prostor međunarodne zajednice
Postpozitivizam
Postmodernizam
Shvatanje međunarodne zajednice kao socio-političke
cjeline
Uvođenje norme jus cogens u međunarodno pravo ima
za posledicu na podjelu normi na više kogentne norme i
dispozitivne norme
Zaključak
Odnos unutrašnjeg
I
međunarodnog
prava
Dualistička teorija
Monistička teorija
Kompromisna teorija
Dualistička teorija

Osnovna premisa teorije - unutrašnje i međunarodno
pravo koegzistiraju kao dva nezavisna, odvojena
objektivna prava
Predstavnik i osnivač ove teorije je Tripel - smatra da

Drugi istorijski zastupnik je Anciloti-

Međunarodno pravo ne obavezuje državu sve dok se
država ne izjasni da prihvata konkretno pravilo
međunarodnog prava
Dogma o suverenitetu- Bartoš
Zamjerka dualističkoj teoriji - zapostavlja pojedinca kao



unutrašnje pravo nastaje zakonom a međunarodno pravo sporazumom
objektivni osnov
međunarodnog prava nalazi u principu pacta sunt servanda
adresata pravnih pravila
Monistička teorija
Osnovna premisa teorije – unutrašnje i međunarodno
pravo su dio jedinstvenog pravnog sistema
 Predstavnik i osnivač teorije – Kelzen
 Međunarodno pravo – spoljašnje pravo država
 Suverenitet ili apsolutnog primata međunarodnog prava
 Zamjerka monističkoj teoriji – nerealan apsolutni primat

međunarodnog prava
Kompromisna teorija




Osnovna premisa teorije – međunarodno i unutrašnje
pravo nikada ne mogi doći u konflikt
Predstavnik - Firmocis
Ove teorije su izraz uvažavanja nekih praktičnih
iskustava u primjeni nekih međunarodnopravnih pravila
u nacionalnim pravnim porecima
Kompromisna teorija je u nekim tačkama poklapa sa
dualističkom teorijom
Odnos unutrašnjeg i međunarodnog prava u
svjetlosti prakse
1. Odnos unutrašnjeg i međunarodnog prava sa stanovišta
prakse međunarodnih sudova
2. Primjena međunarodnog prava u unutrašnjem pravu
3.Tehnika povezivanja unutrašnjeg i međunarodnog prava
4. Osvrt na unutrašnje pravo država
Odnos unutrašnjeg i međunarodnog prava sa
stanovišta prakse međunarodnih sudova




Država se ne može pozivati na svoje unutrašnje pravo
da bi opravdala neizvršenje svojih međunarodnih
obaveza
Međunarodni sudovi se nijesu izjašnjavali o monističkojdualističkoj kontraverzi
Primjer – spor o njemačkim interesima u Gornjoj Šleziji
Iscrpljenje unutrašnjih pravnih ljekova preduslov za
zasnivanje nadležnosti Međunarodnog suda
Primjena međunarodnog prava u
unutrašnjem pravu
Pravila unutrašnjeg prava regučišu dva pitanja :
1. Opšti odnos unutrašnjeg i međunarodnog prava
a) grupa ustava koji međunarodno pravo smatraju sastavnim
dijelom unutrašnjeg prava
b) grupa ustava koji prioritet daju međunarodnom pravu
c) ustavi koji daju prioritet unutrašnjem pravu
d) ustavi koji su se opredijelili za dualističku koncepciju
2. Načini i tehnike povezivanja unutrašnjeg i
međunarodnog prava
1. Transformacija – uklapanje pravila međunarodnog prava u unutrašnji
pravni poredak odgovarajućom pravnom procedurom kojom se pravilo
međunarodnog prava transformiše u unutrašnje pravno pravilo
2. Adopcija
– priznavanje pravne snage pravilima međunarodnog
prava u unutrašnjem pravu normom unutrašnjeg prava
Osvrt na unutrašnje pravo država



Praksa država dominantno je monistička
Pravila međunarodnog krivičnog prava – dualistička
Praksa država je da tehnikama otklanjaju primat
međunarodnog prava u konkretnim slučajevima
Sintetički osvrt


Monistička/ dualistička/ kompromisna teorija
Odnos država prema međunarodnom pravu poslije
Drugog svjetskog rata :
1. opšti razvoj međunarodnog prava
2. međuzavisnost država koja poprima
institucionalna obilježja
- Odnos unutrašnjeg i međunarodnog prava